D (programlama dili)

D programlama dili

Paradigması	çok paradigmalı: nesne yönelimli, fonksiyonel, Zorunlu,yordamsal
İlk çıkışı	2001 (23 yıl önce) (2001)
Tasarımcı	Walter Bright, Andrei Alexandrescu (2006'dan beri)
Geliştirici	Digital Mars, Andrei Alexandrescu (2006'dan beri)
Kararlı sürüm	2.109.1^[1] (1 Temmuz 2024 (3 ay önce) (1 Temmuz 2024))
Etkilendikleri	C, C++, C#, Eiffel,^[2] Java, Python^[], Ruby^[]
Etkiledikleri	MiniD, DScript, Vala, Qore, Swift,^[3] Genie
İşletim sistemi	DMD: Unix-like (FreeBSD, Linux vs.), Windows, OS X
Lisans	Boost
Olağan dosya uzantıları	`.d`
Web sitesi	dlang.org

D programlama dili, C++ dilinden daha yüksek seviyede ve hedef alınan işletim sistemiyle donanımlara göre uygulama yazılmasını kolaylaştıran bir "sistem ve uygulama" dilidir.

D, C gibi sistem programlama dili olmasına karşın birçok üst düzey dilden (Python, Ruby, Lisp, Java, C#, vb.) özellikler almış olan kod okunabilirliği yüksek bir dildir. Üst düzey olanaklarına karşın C ve C++ kadar hızlı çalışan programlar üretir.

D'nin artık D1 diye anılan eski sürümünün desteği 31 Aralık 2012'de sona ermiştir. D2 olarak da adlandırılan D'nin tasarımı sona ermiş, bütün olanaklarının derleyiciler tarafından desteklenmesi beklenmektedir. Andrei Alexandrescu'nun "Neden D" adlı makalesinde D2'nin pek çok özelliği belirtilmektedir.^[4]

Geliştirme araçları

D dilini içeren editörler ve IDE'ler Eclipse, Microsoft Visual Studio, SlickEdit, Sublime Text, emacs, vim, SciTE, Smultron, TextMate, Zeus^[5] ve Geany'dir.^[6]

D dili için Descent^[7] (ölü proje) ve DDT^[8] adlı iki Eclipse eklentisi mevcuttur, Visual Studio entegrasyonu VisualD^[9] eklentisi ile sağlanmaktadır.

Ek olarak, Poseidon^[10] ve Entice Designer^[11] gibi açık kaynak kodlu D IDE'leri mevcuttur.

Kaynakça

^ "2.109.1". Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024.
^ Alexandrescu, Andrei (2010). The D programming language (First bas.). Upper Saddle River, NJ: Addison-Wesley. s. 314. ISBN 0321635361.
^ "Building assert() in Swift, Part 2: __FILE__ and __LINE__". 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
^ Zeus12 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Wiki4D - Editor Support". 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2011.
^ Descent27 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ DDT9 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ VisualD19 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Poseidon1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., D-IDE6 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Entice Designer1 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

D Programlama Dili 6 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)
D Programming Language 24 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

C#; Microsoft tarafından .NET Teknolojisi için geliştirilen modern bir programlama dilidir. Sözdizimi C-like bir deneyim sunar.

Visual Basic, Microsoft tarafından, Basic programlama dili üzerinde geliştirilmiş, olay yönlendirmeli, üst seviye, nesne tabanlı ve görsel bir programlama dilidir. Öğrenilmesi de kullanılması da oldukça kolaydır.

Eclipse, açık kaynak kodlu ve özgür bir tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). Ana odak noktası Java ve Java ile ilişkili teknolojiler olsa da, esnek yapısı sayesinde C ve Python gibi farklı diller için de kullanılmaktadır.

ASP.NET, Microsoft tarafından geliştirilmiş olan bir açık kaynak Web uygulama gelişimi teknolojisidir. Dinamik Web sayfaları, Web uygulamaları ve XML tabanlı Web hizmetleri geliştirilmesine olanak sağlar. Aynı işletme tarafından geliştirilen .NET çatısı'nın yazılım iskeleti parçası ve artık işletmece desteklenmeyen ASP teknolojisinin devamını teşkil etmiştir.

NetBeans, Oracle tarafından geliştirilen bir Java geliştirme ortamıdır (IDE) ve ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Özellikle kullanıcı arayüzü tasarımında sağladığı kolaylıklardan dolayı tercih edilmektedir. Henüz Eclipse kadar popüler olmasa da popülerliği giderek artmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tümleşik geliştirme ortamı</span> yazılım geliştirmek için kullanılan yazılım ortamı

Tümleşik geliştirme ortamı, bilgisayar programcılarının hızlı ve rahat bir şekilde yazılım geliştirebilmesini amaçlayan, geliştirme sürecini organize edebilen birçok araç ile birlikte geliştirme sürecinin verimli kullanılmasına katkıda bulunan araçların tamamını içerisinde barındıran bir yazılım türüdür.

Ruby, nesneye yönelik, dinamik, reflektif ve esnek bir programlama dilidir. Ruby dili, Yukihiro Matsumoto tarafından Japonya'da tasarlanmaya ve geliştirilmeye başlanmıştır.

Microsoft Visual Studio, Microsoft tarafından geliştirilen bir tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). Microsoft Windows, Windows Mobile, Windows CE, .NET Framework, .NET Compact Framework ve Microsoft Silverlight tarafından desteklenen tüm platformlar için yönetilen kod ile birlikte yerel kod ve Windows Forms uygulamaları, web siteleri, web uygulamaları ve web servisleri ile birlikte konsol ve grafiksel kullanıcı arayüzü uygulamaları geliştirmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">SQLite</span>

SQLite, dünyada en çok dağıtılan ve tavsiye edilen kaynak kodları halka açık, tamamen C/C++ programlama dilleriyle geliştirilmiş sunucu yazılımı ve yapılandırma gereksinimi olmayan, işlemsel ve ilişkisel bir SQL veritabanı motorudur.

Go, statik tipli, derlenen, yüksek seviyeli bir programlama dilidir. Robert Griesemer, Rob Pike ve Ken Thompson tarafından Google'da 2007 yılından itibaren geliştirilmeye başlanmıştır. Sözdizimi C'ye benzerdir fakat hafıza erişimi güvenlidir, kullanılmayan hafıza kaynakları sisteme otomatik olarak geri verilir, interface veri tipleri sayesinde yapısal tip sistemini destekler ve eşzamanlı (concurrent) çalışan işlemlerin (process) ortak hafıza kullanabilmelerinin yanında birbiriyle iletişim kurmalarını sağlayan ögelere sahiptir. Eski alan adı golang.org olduğundan sık sık golang ismiyle anılır ama asıl adı Go'dur.

Yazılım tasarımı, bir sorunun yazılım çözümü için, sorun giderme ve planlama aşamasıdır. Yazılımın özellikleri kararlaştırıldıktan sonra yazılım geliştiricileri sorun için bir çözüm geliştirir. Bu aşama mimarisel görünüm kadar, alt düzey algoritma gerçeklemeyi de içerir. Yazılım tasarımı için programlamanın ilk aşaması da diyebiliriz. Programlama işlemine başlamadan önce mutlaka ön çalışma yapmak ve programın nasıl işleyeceğini ortaya koymak gerekir. Programlama makine dili veya yüksek seviyeli bir programlama dili kullanılarak yapılır.

Processing, dijital sanat ve görsel tasarım toplulukları tarafından programlamanın temellerini görsel bir yaklaşımla öğretmek için kullanılan veya elektronik bir eskiz defteri görevi de görebilen açık kaynaklı bir programlama dili ve tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). 2001 yılında Casey Reas ve Benjamin Fry tarafından başlatılan proje Java üzerine kurulmuş olup daha basit bir grafik programlama modeli ve sözdizimine sahiptir.

Swift, Apple tarafından iOS ve macOS platformlarına iOS ve Mac uygulamaları geliştirmek için oluşturulan, derlenerek çalışan güçlü ve kullanımı kolay, nesne yönelimli bir programlama dili.

Kotlin, Java sanal makinesi (JVM) üzerinde çalışan ayrıca JavaScript kaynak koduna veya LLVM ile makine koduna derlenebilen, statik tipli bir programlama dilidir. İlk geliştirme Sankt-Peterburg, Rusya merkezli JetBrains programcıları tarafından yapılmıştır. İsmi Kotlin Adası'ndan gelmektedir. Java ile uyumlu sözdizimi olmasa da, Kotlin Java kodu ile birlikte çalışmak üzere tasarlanmıştır. Kotlin, Apple'ın Swift diline benzemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Android yazılımı geliştirme</span>

Android yazılım geliştirmesi Android işletim sistemi için yeni uygulamaların oluşturulduğu süreçtir. Uygulamalar genellikle Android yazılım geliştirme kiti (SDK) kullanılarak Java programlama dilinde geliştirilir; ancak diğer geliştirme ortamları da mevcuttur. Google, Android uygulamaları Kotlin, Java ve C++ dilleri kullanılarak Android yazılım geliştirme kiti (SDK) kullanılarak yazılabilir" ve diğer dilleri kullanmak da mümkün olduğunu belirtiyor. Go, JavaScript, C, C++ veya Assembly gibi Java sanal makinesi (JVM) dışı tüm diller, muhtemelen kısıtlı API desteğiyle araçlar tarafından sağlanabilecek JVM dil kodunun yardımına ihtiyaç duyar.

JSDoc JavaScript kaynak dosyalarına ek açıklama için kullanılan metin işaretleme dilidir. JSDoc yorumları kullanarak programcılar uygulamanın ne yaptığını yazabilir ve bunu dokümante edebilir. Bundan sonra yazılanlar farklı araçlar vasıtası ile HTML veya Zengin Metin Biçimi haline getirilir.

Cosmos ya da Cosmos OS, C# ve X# adlı programlama dilleri ile yapılan açık kaynak kodlu bir Visual Studio eklentisidir. Cosmos, C# programlama dili ile işletim sistemi yapılmasını sağlamaktadır.

Microsoft Windows uygulama programlamasında, OLE Otomasyonu, Microsoft tarafından oluşturulan süreçler arası bir iletişim mekanizmasıdır. Başlangıçta Visual Basic olan komut dosyası dilleri tarafından kullanılması amaçlanan Bileşen Nesne Modeli'nin (COM) bir alt kümesine dayanmaktadır, ancak şimdi Windows'ta birkaç dil tarafından kullanılmaktadır. IDispatch arabirimini uygulamak için tüm otomasyon nesneleri gereklidir. Otomasyon denetleyicileri adı verilen uygulamaların, diğer uygulamalar tarafından dışa aktarılan paylaşılan otomasyon nesnelerine erişebildiği ve bunları değiştirebildiği bir altyapı sağlamaktadır. Uygulamaların birbirini kontrol etmesi için daha eski bir mekanizma olan Dinamik Veri Değişimi'nin (DDE) yerini almaktadır. DDE'de olduğu gibi, OLE Otomasyonunda otomasyon denetleyicisi "istemci"dir ve otomasyon nesnelerini dışa aktaran uygulama "sunucu"dur.

Microsoft Visual C++, Microsoft'un C, C++ ve C++/CX programlama dilleri için bir derleyicidir.

Kaynak kodu düzenleyicisi, bilgisayar programının kaynak kodunu düzenlemek için özel olarak tasarlanmış bir metin düzenleyici programıdır. Bağımsız bir uygulama olabileceği gibi bir tümleşik geliştirme ortamı (IDE) veya web tarayıcısı içine de yerleştirilebilir. Kaynak kodu düzenleyicileri temel bir programlama aracıdır, çünkü programcıların temel işi kaynak kodu yazmak ve düzenlemektir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.