İçeriğe atla

DEĞİL kapısı

DEĞİL kapısı, girişindeki mantıksal değeri tersine çevirir. Girişteki işaretin lojik 1 seviyesinde olması durumunda çıkış lojik 0 seviyesinde, lojik 0 seviyesinde olması durumunda ise çıkış lojik 1 seviyesinde olur. Tümleme mantık bağlacının dijital sistemlerdeki karşılığıdır.

DEĞİL Kapısının doğruluk tablosu:

Adeğil A
10
01


Semboller

DEĞİL kapısının iki farklı sembolü bulunmaktadır.

'Askeri' DEĞİL Sembolü
'Dikdörtgen' DEĞİL Sembolü

Donanım Tanımı ve Ayak Dizilimi

DEĞİL kapıları TTL ve CMOS tümleşik devreleri olarak üretilen temel mantıksal kapılardan biridir. Standart CMOS 4000 serisinin 4049 numaralı tümdevresi içinde 6 adet birbirinden bağımsız DEĞİL kapısını barındırır. Ayakların dağılımıyla ilgili diyagram aşağıda gösterilmektedir.

4049 DEĞİL kapısının ayak dizilim diyagramı
 1  Vdd
 2  Çıkış Q1
 3  Giriş A1
 4  Çıkış Q2
 5  Giriş A2
 6  Çıkış Q3
 7  Giriş A3
 8  Vss
 9  Giriş A4
 10 Çıkış Q4
 11 Giriş A5
 12 Çıkış Q5
 13 Bağlantı yok
 14 Giriş A6
 15 Çıkış Q6
 16 Bağlantı yok

Bu tümdevre birçok yarı iletken devre üreticisi tarafından üretilmektedir. DIL ve SOIC tarzı ayak dizilimine sahip modelleri bulunmaktadır. Tümdevrelerle ilgili detaylı bilgi içeren veri sayfaları (Datasheet) birçok veri sayfası veritabanında bulunmaktadır.

Gerçeklemeler

NMOS DEĞİL kapısı
PMOS DEĞİL kapısı
TTL DEĞİL kapısı

Alternatifler

DEĞİL kapısı ayrıca VE DEĞİL veya VEYA DEĞİL kapıları kullanılarakta elde edilebilir. Aynı giriş işareti bu kapıların herhangi birinin iki ayağına birden uygulandığında çıkış işaretinin bool cebri fonksiyonu DEĞİL kapısıyla aynıdır. Temelde her mantıksal kapı VE DEĞİL veya VEYA DEĞİL kapıları kullanılarak gerçeklenebilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Bu makalenin çoğu Wikipedia'nın aynı başlıklı İngilizce makalesinden (06 Kasım 2006) alınmadır. İngilizce makalenin gösterdiği kaynak yoktur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">8051</span>

8051 mikrodenetleyicileri ilk olarak Intel tarafından 1980 yılında üretilmiştir. Eski bir ürün olmasına rağmen, hem kendisi, hem de yapısı temel alınarak üretilmiş diğer işlemciler bugün geniş bir kullanım alanına sahiptir. Harvard bilgisayar mimarisine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sensör</span>

Sensör,, fiziksel bir olayı tespit etmek amacıyla bir çıkış sinyali üreten cihazdır.

Boole cebiri değişkenlerin değerinin doğru ve yanlış olabildiği bir cebir altkoludur. Doğru ve yanlış değerleri genelde sırasıyla 1 ve 0 olarak ifade edilir. Değişken değerlerinin sayı, işlemlerin ise toplama ve çarpma olduğu temel cebrin aksine Boole cebrinde ∧ işareti ile ifade edilen "ve", ∨ işareti ile ifade edilen "veya", ¬ ile ifade edilen "değil" işlemleri bulunur.

Mantıksal kapı Dijital teknikte belirli Boole cebiri mantıksal operatörleri girişlerine uygulandığı takdirde, uygun mantıksal sonuçlar üretirler. Sayısal elektronik sistemlerin en önemli elemanları, mantıksal (Lojik) kapılardır. Mantıksal kapıların temel elemanları VE vEYA ve DEĞİL kapılarıdır, bu kapılar özel devre sembolleri ile gösterilirler. Diğer tüm spesifik kapılar bu kapılardan türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ve kapısı</span>

VE kapısı, devredeki lambanın yanması için, seri bağlı A ve B anahtarlarının her ikisinin de kapalı olması gerekir. Doğruluk tablosunun son sütunu, A ve B değişkenlerinin çarpımı ile elde edilir. (Y=AXB) Bu işlemi yapan lojik devreye VE KAPISI denir. Birleşme mantık bağlacının dijital sistemlerdeki karşılığıdır.

<span class="mw-page-title-main">CMOS</span> entegre devreler oluşturmak için teknoloji

CMOS, bir tümleşik devre üretim teknolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">XOR kapısı</span>

XOR Kapısı, girişindeki işaretler birbirinden farklı olduğu zaman çıkış olarak 1 verir, diğer tüm hallerde 0 verir.

<span class="mw-page-title-main">PLC</span>

PLC fabrikalardaki imalat hatları veya makinelerin kontrolü gibi işleçlerin denetiminde kullanılan özel bilgisayar. İlk PLC 1968 yılında şimdiki adı Modicon olan Associates firması tarafından üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aritmetik mantık birimi</span>

Aritmetik mantık birimi (AMB) aritmetik ve mantık işlemlerini gerçekleştiren bir dijital devredir. AMB en basit işlemi gerçekleştiren mikro denetleyiciden, en karmaşık mikroişlemciye sahip bir bilgisayara kadar tüm işlemcilerin yapıtaşıdır. Modern bilgisayarların içinde bulunan mikroişlemcilerin ve ekran kartlarının içinde çok karışık ve güçlü AMB'ler bulunmaktadır. AMB kavramına ilk olarak 1945 yılında matematikçi John von Neumann EDVAC adlı yeni bir bilgisayar üzerine bulgularını anlatan raporunda değinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Flip flop</span>

Bir elektronik devreye çalışma gerilimi uygulandığı sürece durumunu ve buna bağlı olarak çıkışındaki değeri devamlı olarak koruyan multivibratör çeşidi Flip Flop (yaz-boz) olarak isimlendirilir. FF olarak sembolize edilir. Lojik kapılar ile oluşturduğumuz flip floplar lojik devrelerde en önemli bellek elemanlarıdır. FF'ler için çift kararlı multivibratör terimi de kullanılır. FF'lerin tetikleme girişine uygulanan kare veya dikdörtgen şeklindeki sinyaller, tetikleme sinyali/palsi olarak adlandırılır. FF devresi tetikleme sinyalinin pozitif kenarında tetikleniyorsa pozitif kenar tetikleme, negatif kenarından tetikleniyorsa negatif kenar tetiklemeli devre olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çoklayıcı</span>

Elektronikte çoklayıcı, birden fazla analog veya sayısal veri kaynağından birini seçerek o kaynağı çıktı olarak tek bir kanala ileten sistem.

<span class="mw-page-title-main">Alanda programlanabilir kapı dizisi</span>

FPGA, programlanabilir mantık blokları ve bu bloklar arasındaki ara bağlantılardan oluşan ve geniş uygulama alanlarına sahip olan sayısal tümleşik devrelerdir. Tasarımcının ihtiyaç duyduğu mantık işlevlerini gerçekleştirme amacına yönelik olarak üretilmiştir. Dolayısıyla her bir mantık bloğunun işlevi kullanıcı tarafından düzenlenebilmektedir. FPGA ile temel mantık kapılarının ve yapısı daha karmaşık olan devre elemanlarının işlevselliği artırılmaktadır. Alanda programlanabilir ismi verilmesinin nedeni, mantık bloklarının ve ara bağlantıların imalat sürecinden sonra programlanabilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Entegre devre</span> genellikle silikondan yapılmış yarı iletken maddeler ile tasarlanmış metal bir levha üzerine yerleştirilen elektronik devreler grubu

Entegre devre, entegre, tümdevre, yonga, kırmık, çip, mikroçip ya da tümleşik devre; genellikle silisyumdan yapılmış yarı iletken maddeler ile tasarlanmış, metal bir levha üzerine yerleştirilen ve bir muhafaza ile kaplanan elektronik devreler grubudur. Entegreler, komponentleri ayrık olan elektronik devrelerden genellikle daha küçük boyutludur. Entegre devreler çok küçük bir alanda milyarlarca transistör ve elektronik devre elemanı içerecek kadar küçültülebilir. Bir devre içerisindeki her bir iletken sıranın genişliği teknolojinin elverdiği ölçüde küçültülebilir. Entegre devreler küçük boyutu, hafifliği ve kullanım kolaylığı ile günümüzün modern elektronik sektöründe çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pull-up direnç</span>

Pull-up dirençler; elektronik devrelerde lojik sistemlere girişlerin (input), eğer dışarıdan bağlı cihazların bağlantısı kesildiyse, umulan lojik seviyelerde kalmalarını sağlamada kullanılır. Pull-up dirençler farklı tipteki lojik cihazlar arasındaki arayüzlerde de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kapı</span>

Kapı, bir mekâna ya da bir taşıta girip çıkarken geçilen, mafsallı, sürgülü ya da elektronik aksamlı açılıp kapanabilir levha ya da bölme açıklığıdır. Kapılar, yapıların içine girmeye veya yapı içindeki odalar arasında yer değiştirebilmeye olanak sağlayan, temelde tüm dünya kültürlerinde aynı biçimde kullanılan mimari ögelerdir. Elektronik kilitli otomatik kapılar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kod çözücü</span>

Kod çözücü (decoder), temel olarak kodlanmış verinin ilk halini tekrar elde etmek için kullanılmaktadır. Sayısal elektronikte kod çözücülerin basit mantığı, kodlanmış çoklu giriş kod çözücüye verilmekte ve çıkış olarak da farklı şekilde kodlanmış çoklu çıkış alınmaktadır. Bu kod çözücülere örnek, ikili kodlu onluk kod çözücülerdir ve burada verilen n sayıdaki giriş 2n sayıda çıkışa dönüştürülmektedir. Burada kod çözücüye seçme girişleri de konularak oluşturulan çoklu çıkışlardan seçim yapılması sağlanabilir. Kod Çözücüler, durağan rastgele erişimli bellek (SRAM) bit hücrelerinden oluşan bir yazmaç öbeğinde satırın seçiminde, 7 bölütlü görüntü için veya veri çoklama gibi birçok yerde kullanılmaktadır.

Saçılma parametreleri veya S parametreleri, sürekli hâlde elektrik sinyalleri ile uyarılmakta olan lineer elektrik devrelerinin davranışlarını tanımlayan parametreler. S parametreleri elektrik mühendisliği, elektronik mühendisliği, haberleşme sistemleri ve özellikle mikrodalga mühendisliğinde kullanılır.

Şehir kapısı, bir yerleşim biriminde kale veya surun bir parçası olacak şekilde giriş çıkışın yapıldığı ve aynı zamanda savunmayı da güçlendiren tahkimat türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Aktaş Sınır Kapısı</span>

Aktaş Sınır Kapısı, Türkiye ile Gürcistan arasında Çıldır ilçesi sınırlarındaki Kenarbel köyüne bağlı olan Türkiye sınır kapısıdır. 18 Ekim 2015 tarihinde açılmıştır. Deniz seviyesinden 1788 metre yükseklikte olan sınır kapısında Üç geliş, üç gidiş toplam altı peron bulunur. Otomasyon, kartlı geçiş ve kapalı devre görüntü sistemleri ile donatılmıştır. Gümrük memurları için kapının içinde lojman bulunmaktadır. Kapı Aktaş Gölü'nün kuzey kıyısında bulunur. Türkgözü Sınır Kapısı ve Sarp Sınır Kapısı'ından sonra Gürcistana açılan 3. kapıdır.

Merdiven mantığı, imalat ve proses kontrolde kullanılan röle raflarının tasarımını ve yapımını belgelemek için yazılı bir yöntemdi. Röle rafındaki her cihaz, gösterilen cihazlar arasındaki bağlantılarla birlikte merdiven diyagramında bir sembolle gösterilir. Ayrıca, pompa, ısıtıcı vb röle rafının dışındaki diğer öğeler de merdiven şemasında gösterilir.