İçeriğe atla

D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı

D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı

D-8 üyesi ülkeler
Kuruluş1996 (28 yıl önce) (1996)
TürUAÖ
Merkezİstanbul, Türkiye
Üyeler Bangladeş
 Endonezya
 İran
 Malezya
 Mısır
 Nijerya
 Pakistan
 Türkiye
Genel SekreterMalezya Dato’ Ku Jaafar Ku Shaari
Resmî sitedeveloping8.org
D-8 zirvesi. 8. kuruluş yıl dönümü kutlaması

D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ya da D-8 (İngilizce: D-8 Organization for Economic Cooperation), sekiz üye ülkeden oluşan bir uluslararası kuruluştur. Bu ülkeler Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye olup 54. Türkiye Hükûmeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde bir araya gelerek oluşturmuş oldukları bir organizasyondur. D-8 içinde yer alan ülkeler, aynı zamanda İslam İşbirliği Örgütü'nün de üyeleridir. D-8 üyeleri tabii kaynakları, kalabalık nüfusları ve potansiyel pazarlarından ötürü kendi bölgelerinde önemli konum arz etmektedirler.

Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen altıncı D-8 zirvesinde D-8 Daimi Sekreteryası'nın İstanbul'da olmasına karar verildi.[1] Bu karar, 20 Şubat 2009 tarihinde imzalanan anlaşma ile resmiyet kazandı.[2]

Kuruluşu

22 Ekim 1996 tarihindeki "Kalkınmada İşbirliği Konferansı"nı izleyen bir dizi hazırlık toplantılarından sonra 15 Haziran 1997 yılında İstanbul'da yapılan Devlet ve Hükûmet başkanları zirvesinde D-8'in kuruluşu resmen ilan edilmiştir (İstanbul Deklarasyonu).

D-8'lerin bayrağında yer alan altı yıldız temel ilkelerini sembolize etmektedir. D-8'lerin bayrağında altı temel ilkeyi sembolize eden altı yıldızın anlamları şunlardır.[]

  1. Savaş değil, barış,
  2. Çatışma değil, diyalog,
  3. Çifte standart değil, adalet,
  4. Üstünlük değil, eşitlik[3]
  5. Sömürü değil, âdil düzen,
  6. Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi.

İş birliği alanları, faaliyet ve projeler

D-8 kapsamındaki iş birliği, esas itibarıyla sektörel bazda yürütülmektedir. Bu kapsamda:

  • Bangladeş: Kırsal kalkınma
  • Endonezya: Yoksullukla mücadele ve insan kaynakları
  • İran: Bilim ve teknoloji
  • Malezya: Finans, bankacılık ve özelleştirme
  • Mısır: Ticaret
  • Nijerya: Enerji
  • Pakistan: Tarım ve balıkçılık
  • Türkiye: Sanayi, sağlık ve çevre

alanındaki iş birliği çalışmalarını koordine etmektedir.[4]

Organları

Zirve: Devlet/hükûmet başkanlarının iki yılda bir gerçekleştirdikleri toplantılardır. D-8'in en üst düzey karar alma organıdır.

Konsey: Üye ülkelerin dış işleri bakanlarının katılımı ile gerçekleştirilen toplantılarıdır.

Komisyon: Üye ülkelerin kıdemli uzmanlarından oluşan ve eş güdüm çalışmalarını yürüten kurul toplantılarıdır.

Genel Sekreterlik: D-8 Grubunun çalışmalarına sekretarya hizmetleri sunan ve üye ülkeler arasındaki iletişimi sağlayan icra direktörlüğünü Türkiye tarafından atanan bir büyükelçi (Ayhan Kamel), İstanbul'da bulunan merkezinden yürütmekte idi. 2006 Bali Zirvesi'nden sonra icra direktörlüğünün statüsü genel sekreterliğe çevrilerek dönem başkanı Endonezya tarafından atama yapıldı. Ardından genel sekreterliği Endonezya'dan Dipo Alam (2007-2010), Widi A. Pratikto (2010-2012) yürüttü.[5] 1 Ocak 2013 itibarıyla İran'dan Seyed Ali Mohammad Mousavi, dört yıllık süre için bu görevi devraldı.[6]

D-8’in amacı

D-8 girişiminin başlatılmasındaki amaç, büyük bir ekonomik potansiyeli, çeşitli kaynakları, geniş bir nüfus ve coğrafi alanı temsil eden sekiz ülke arasında ticaret ilişkilerinde yeni fırsatlar yakalamak ve çeşitlendirmek, uluslararası düzeyde karar alma sürecine katılımı artırmak, daha iyi hayat şartları sağlamak, somut ortak projeler etrafında ekonomik iş birliğini geliştirmek ve gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisindeki durumlarını güçlendirmektir.

D-8 kurucu üyelerinin kompozisyonunun da yansıttığı gibi bölgesel olmaktan çok küresel bir kuruluştur. Üyelik, grubun hedeflerini, ilkelerini benimseyen ve ortak bağları paylaşan diğer gelişmekte olan ülkelere de açıktır.

D-8, üye ülkelerin bölgesel ve uluslararası örgütlere üyeliklerinden kaynaklanan ikili ve çok taraflı taahhütleri üzerinde olumsuz etkisi olmayan bir forumdur.

Ekonomi sırası

D-8 ülkelerinde en sanayileşmiş (gelişmiş) ekonomi Türkiye ekonomisidir. Türkiye’yi Endonezya, İran, Mısır, Pakistan, Malezya, Nijerya ve Bangladeş izler.

Rakamlarla D-8

  • Bugüne kadar on bir D-8 zirve toplantısı yapıldı.
  • D-8’ler, 15 dış işleri bakanları toplantısı, 20 komisyon toplantısı, 70 de teknik nitelikli komisyon gerçekleştirildi.
  • Kuruluşunda sekiz ülkenin gayri safi millî hasıla 690 milyar dolarken, artık 4,5 trilyon doların üzerindedir.
  • D-8 kurulurken ülkelerin tek başına millî geliri 872 dolarken bugün 1500 dolar civarındadır.
  • İhracat 239 milyar dolardan 600 milyar dolara yaklaştı.
  • İthalat 235 milyar dolarken yaklaşık 500 milyar dolara çıktı.[3]

Üst düzey konferans

TarihEv sahibi ülkeEv sahibi liderKonum
1Haziran 1997 TürkiyeNecmettin Erbakanİstanbul
2Mart 1999 BangladeşŞeyh Hasina VecidDakka
3Şubat 2001* MısırHüsnü MübarekKahire
4Şubat 2004* İranMuhammed HatemiTahran
5Mayıs 2006 EndonezyaSusilo Bambang YudhoyonoBali
6Temmuz 2008 MalezyaAbdullah Ahmad BadawiKuala Lumpur
7Temmuz 2010 NijeryaGoodluck JonathanAbuja
8Kasım 2013* PakistanAsıf Ali Zerdariİslamabad
9Aralık 2016 İranHasan RuhaniTahran
10Ekim 2017 TürkiyeRecep Tayyip Erdoğanİstanbul
11Nisan 2021 BangladeşŞeyh Hasina VecidÇevrimiçi

Kaynakça

  1. ^ "D-8'in daimi sekreteryası İstanbul'da olacak". 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2009. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2012. 
  4. ^ http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebContentGosterim.aspx?Enc=51C9D1B02086EAFB889991AC9908F0AD []
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2013. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2013. 

İlgili bağlantılar

Wikimedia Commons'ta D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İslam İşbirliği Teşkilatı</span> 57 üye devleti bulunan uluslararası kuruluş

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Eylül 1969 tarihinde Fas'ın başkenti Rabat'ta toplanıp İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere İslam Konferansı Teşkilatı adıyla kurulan 57 üyeye sahip, uluslararası hukuk tüzel kişiliğini haiz bir uluslararası teşkilattır.

<span class="mw-page-title-main">Interpol</span> milletlerarası kolluk kuvvetleri

Interpol, 1923 yılında uluslararası polis iş birliği sağlamak amacıyla kurulmuş kurum. Interpol, bir zamanlar sadece teşkilatın telgraf adresi olarak bilinirken, 1956 yılında resmî olarak teşkilatın yeni ismine dahil edilmiştir. Teşkilatın 1954 yılından önce tanınan adı "Uluslararası Polis Komisyonu'dur". Tüm dünyanın ortak birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Ekonomik İşbirliği</span> uluslararası bir kuruluş

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ), 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul'da düzenlenen zirvede imzalanan anlaşma ile kurulan ve Karadeniz havzasındaki ülkelerin ekonomik iş birliğini amaçlayan uluslararası kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomik İşbirliği Teşkilatı</span> Uluslararası Ekonomik Organizasyon

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Türkiye, İran, Pakistan tarafından kurulan ve Sovyetler Birliği'nin yıkılmasıyla diğer Türk Devletleri'nin de dahil olduğu ekonomik örgüttür. EİT'nin on üyesi ve bir gözlemci üyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği</span> Asya-Pasifik ülkeleri ekonomik forumu

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ya da APEC Büyük Okyanus kıyısındaki 21 ülkenin katıldığı, dünya ekonomisinin %60'ını temsil eden ve bölgesel ekonomik, iş birliği, ticaret ve yatırım konularının paylaşıldığı uluslararası bir örgüttür. Üye ülkelerin bakanlarının yıllık toplantıları da dahil olmak üzere örgütün tüm eylemleri APEC Sekreterliği tarafından yürütülür.

<span class="mw-page-title-main">BRICS</span> ekonomik birlik

BRICS terimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz için Birlik</span> Akdeniz havzası ülkelerini kapsayan kuruluş

Akdeniz için Birlik (AiB) Avrupa ve Akdeniz Havzası'ndan 43 ülkenin yer aldığı hükûmetler arası bir kuruluştur: Avrupa Birliği'nden 28 üye devlet ve Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Güneydoğu Avrupa'dan 15 ortak Akdeniz ülkesini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Asya İşbirliği Diyaloğu</span> Hükûmetlerarası kuruluş

Asya Birliği ya da Asya Dayanışma Birliği, Asya ülkeleri arasında iş birliği sağlamak ve ASEAN, SAARC ve Körfez İşbirliği Konseyi gibi ayrı bölgesel örgütlerin entegrasyonuna yardımcı olmak amacıyla 2002 yılında kurulan uluslararası örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">N-11</span>

N-11 ; Bangladeş, Endonezya, Filipinler, Güney Kore, İran, Meksika, Mısır, Nijerya, Pakistan, Türkiye ve Vietnam'dan oluşan yatırım bankası Goldman Sachs tarafından BRICS'le birlikte dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer alma potansiyeli taşıdığı bildirilen on bir ülkedir. Banka bu ülkeleri, yatırım ve gelecekteki büyümeleri yönünden umut verici görünümleri sebebiyle 12 Aralık 2005 tarihinde seçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Devletleri Teşkilatı</span> uluslararası Türk birliği

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) veya eski adıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye'nin üye; Macaristan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkmenistan'ın gözlemci statüsünde yer aldığı Türk devletlerinden oluşan bir uluslararası kuruluştur. Genel amacı, Türk dilleri konuşan devletler arasında kapsamlı iş birliğini teşvik etmek olan bir hükûmetlerarası kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">CENTO</span> Soğuk Savaş askeri ittifakı (1955-1979)

CENTO (Central Treaty Organization; Merkezi Antlaşma Teşkilatı; önceki adı ile Bağdat Paktı, Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve Birleşik Krallık arasında, Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu'da nüfuz kurmasını önlemeye yönelik olarak kurulan eski karşılıklı güvenlik ve savunma örgütü.

<span class="mw-page-title-main">GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü</span> 1997de kurulan demokrasi ve ekonomik kalkınma örgütü

GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü; Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova gibi ülkelerin bulunduğu örgüttür. 10 Ekim 1997 yılında kurulmuştur. 1999-2005 yıllarında Özbekistan da örgüte katılmıştır. Örgütün adı, üye ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Özbekistan'ın üye olduğu dönemde örgüt GUUAM adını taşıyordu. Örgüte üye ülkeler Gürcistan, Azerbaycan, Ukrayna, Moldovadır, örgüte sonradan Özbekistan'da katılmıştır. Türkiye ve Letonya ise gözlemci ülkeler arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı</span>

Kuzey Kıbrıs ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Ekonomik İşbirliği Teşkilatı arasında uluslararası süregelen ilişkileri içerir. Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC daha önceden farklı statü ve isimlerde temsil edildiği örgütte, Ekim 2012'den bu yana Kıbrıs Türk Devleti adıyla gözlemci üye olarak yer almaktadır.

1994 FIFA Dünya Kupası için olan elemelerin Asya (AFC) bölgesinde 30 takımdan 2'si direkt finale çıktı. Eleme süreci 8 Nisan 1993'te başladı ve 28 Ekim 1993'te bitti.

Kuzey Kıbrıs ve İslam İşbirliği Teşkilatı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile İslam İşbirliği Teşkilatı arasında uluslararası süregelen ilişkileri içerir. Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC daha önceden farklı statü ve isimlerde temsil edildiği örgütte, Haziran 2005'ten bu yana Kıbrıs Türk Devleti adıyla gözlemci üye olarak yer almaktadır.

1. Türk Keneşi Almatı Zirvesi, Türk Keneşi'nin ilk zirvesidir. 20-21 Ekim 2011 tarihlerinde Ekonomik ve Ticari İşbirliği temasıyla Almatı, Kazakistan'da düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Devletleri Teşkilatı-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye, Türk Devletleri Teşkilatı'nın 4 kurucu üyesinden birisidir. Teşkilatın genel sekreterliği İstanbul'da yer almaktadır. Bu zamana kadar 8 zirve ve 1 toplantı Türkiye'de yapılmıştır. Türk Devletleri Teşkilatı bayrağı'nın üstünde yer alan beyaz hilâl, Türkiye'nin bayrağında yer alan hilâldir.

<span class="mw-page-title-main">BRICS-Türkiye ilişkileri</span>

BRICS-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın oluşturduğu BRICS ülkeleri ile arasındaki uluslararası ilişkilerdir. BRICS ülkeleri hızlı bir gelişim içinde olmaları nedeniyle dünyanın yakından takip ettiği ülkelerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">D-8-Türkiye İlişkileri</span>

D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, 1996 yılında 54. Türkiye Hükûmeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde kurulan ekonomik işbirliği teşkilatıdır. D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyeleri aynı zamanda İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleridir. Üye ülkeler: Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye'dir.

İslam İşbirliği Teşkilatı-Türkiye ilişkileri, İslam İşbirliği Teşkilatı'nın kurulduğu dönem başlamıştır. Türkiye Cumhuriyeti, örgütün kurulduğu 21 Ağustos 1969 tarihinden beri üyedir. İstanbul 2016, 2017 ve 2018 senelerinde İslam Zirvesi Konferansına ev sahipliği yapmıştır. Ekmeleddin İhsanoğlu, 2004-2014 yılları arasında teşkilatın genel sekreterliği görevini üstlenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.