Dıraç Kuşatması (1501)
| Dıraç Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı | |||||||||
 Dıraç kenti ve kalesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Venedik Cumhuriyeti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Gazi Mehmet Bey Çelebi | ?? | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 6.000 piyade | 200-500 asker | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Çok az | Venedik garnizonu imha edildi | ||||||||
Dıraç Kuşatması, 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda bir evre. 1501 Ağustos ayı başında Arnavutluk'taki bu son Venedik kale ve limanını karadan kuşatan Osmanlı ordusu kaleyi kısa sürede fethetti.
Kuşatma öncesi
XIV. Yüzyılın sonlarına dek Arnavut prensi Giorgio Toppia'nın elindeki Dıraç, adıgeçenin 1392'de ölümü üzerine vasiyeti uyarınca Venedik Cumhuriyeti'ne devredildi. Toppia'nın Osmanlı devleti'ne tâbi olması nedeniyle Dıraç üzerinde hak iddia eden Osmanlılar, Venedik'in burası için yıllık vergi vermeye razı olması sonucunda askerî harekât düzenlemediler.
1423 yılında Osmanlı Devleti ve Venedik arasında savaş çıkmasıyla, Üsküp Uçbeyi Gazi İshak Bey komutasındaki bir Türk birliği 1428-29'da Dıraç'ı kuşattıysa da alamadı. Keza, 1463-1479 Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında 1469'da yapılan kuşatma da başarıya ulaşamadı.
Osmanlı Devleti'nin 1499 yılında Venedik'le bir kez daha savaşa tutuşması sonucunda Dıraç bir kez daha Türk ordusunun hedefi oldu. 1499'da İnebahtı'yı, 1500 yılında da Modon, Koron ve Navarin'i fethederek Venedik'in Mora'daki mevcudiyetine büyük darbe vuran Osmanlı Devleti Dıraç'ı da alarak hasmının Arnavutluk'taki mevcudiyetine de son vermeyi hedefledi.
Kuşatma
Osmanlıların (sırasıyla) 1499 ve 1500'te hedefledikleri İnebahtı ve Koron kadar iyi berkitilmiş bir kale olmayan ve büyük bir Venedik garnizonunun konuşlu olmadığı Dıraç'ın fethi için Elbasan Sancak Beyi Gazi Mehmed Bey Çelebi görevlendirildi. Mehmed Bey, ilk Üsküp Uçbeyi Paşa Yiğit'in (1391-1414) torunu ve Gazi İsa Bey'in oğluydu. Dıraç ise Venedik'le tek bağlantısı deniz yoluyla olan, arkası karayla ve bütün etrafı Osmanlı topraklarıyla kuşatılmış bir yerleşimdi.
Türk birliğinin kuşatması önce ani bir hücum şeklinde gelişti. Dıraç'taki garnizon ise saldırının deniz tarafından geleceğini düşünerek yığınağını daha ziyade o tarafa yapmıştı. Üsküp-Manastır-Ohri-Elbasan üzerinden geçip nehirleri de tombaz benzeri araçlarla (nerdübân) aşan birlik sürpriz taarruzuna başladığında Dıraç garnizonu da direnişe başladı. Bununla birlikte, Mehmed Bey'in komutuyla sahte bir geri çekilme manevrası icra eden Türk birlikleri kaledeki garnizonun takip için dışarı çıkmasını sağladı. Tuzağa düşen Venedik birliği kale yakınındaki kısa muharebede imha edildi ve 13 Ağustos'ta Türk birliği içinde asker kalmamış Dıraç kalesine girdi.[1]
Kuşatma sonrası
Fetihten sonra Dıraç kalesi ve limanı, fethi gerçekleştiren Mehmed Bey'in idaresindeki Elbasan sancağına bağlandı ve harabe halindeki şehir süratle onarılmaya başlandı. Osmanlılar tahkim ettikleri kaleye 100 süvari ve 600 asker yerleştirdiler. Ayrıca, şehrin asıl kilisesi olan üç bölümlü Bizans kilisesini de Fatih Camii adıyla camiye çevirdiler. Dıraç limanı ise, esasen bütün Arnavutluk kıyılarını egemenliği altında bulunduran ve aslî üs olarak Avlonya'yı kullanan Osmanlılar açısından çok büyük önem taşımadı. Osmanlı idaresi, XVI. yüzyılın ortalarında Dıraç'tan 14 km mesafede verimli bir arazide Kavaya adlı yeni bir yerleşim yeri kurdu. Burası, nüfus açısından Dıraç'a nazaran daha hızlı büyürken, aynı zamanda Dıraç kadısının da ikamet ettiği bir merkez oldu.[2]
Osmanlıların Dıraç'ı fethiyle Venediklilerin Arnavutluk'taki askerî mevcudiyetleri sona erdi. Bölgedeki tuz kaynaklarının da tamamen ele geçirilmesiyle[3] Osmanlılar bu temel madde üzerindeki tekellerini pekiştirdiler. Osmanlıların bu başarılı harekâtı 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın son büyük çaplı operasyonu oldu. Gerek karadaki gerek denizdeki kayıpları karşısında Venedikliler barışa daha fazla meylettiler ve 1502'deki mütareke 1503 yılında barışın yeniden sağlanmasıyla sonuçlandı. 1503 yılında imzalanan Anlaşmayla Dıraç da savaştaki diğer Osmanlı fetihleri gibi Osmanlı topraklarına katıldı ve Arnavutluk'un 1912 yılında bağımsızlığını ilan etmesine dek bu şekilde kaldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Nenad Filipoviç, "Draç'ın Fethi (1501): Oruç bin Âdil Vakayinâmesi ve İsabey-oğlu Mehmet Çelebi", Princeton University, s. 402-404
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Dıraç" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1994), c. 9, s. 522-523". 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ International Dictionary of Historic Places: Volume 3/Southern Europe", Routledge (1995), s. 200
