İçeriğe atla

Dış risk

[1][2]

Dış Risk; Küreselleşen dünya çerçevesinde ülkelerin sınırları ve ticari yapıları daha karmaşık bir yapı içine girmeye başlamıştır. Böylece farklı ülkelerde ve toplumlarda yaşanan olaylar diğer toplumlarında bundan etkilenmesine sebebiyet vermektedir. Bu konuya en güzel örnek olarak yaşanan 2008'deki ABD'deki krizin tüm dünyadaki etkilerini gösterebiliriz. Bu süreç zarfında dünyadaki gelişen risk yönetimi kavramı daha büyük bir önem kazanmaktadır.

Ülkeler kurumlar ve şirketler kendi iç yapılarında gerçekleşecek risklere karşı gerekli tedbirleri almaları yeterli olmamaktadır. Çünkü hesaplanmayan dışsal riskler kurumlar üzerinde yıkıcı etkilere sebebiyet vermektedir.

Tanim

Dış riski tanımlamamız gerektiğinde ise; kısaca yönetimin kontrolü dışında meydana gelen olayların neticesinde ortaya çıkan risklere dış risk denilir.

Kapsam

Depremler, volkanlar, tsunami gibi insan faktörü dışında bir kaynaktan üretilen doğa olayları bunlara en güzel örnektir.  Japonya'da 11 Mart 2011 tarihinde gerçekleşen deprem olayının ardından Fukuşima Nükleer Santrali kazası ve 2010 yılında İzlanda'da gerçekleşen volkan patlamasının tüm Avrupa hava sahasının trafiğe kapanması dışsal riske verilebilecek ilk akla gelen örneklerdir.

Bu risklerin kaynakları arasında doğal ve siyasi felaketler ve büyük makro-ekonomik değişiklikler sebep olmaktadır. Genel olarak bu tür olaylara önlemek değil, oluşan etkilerin azaltılması yönünde çaba olması gerekmektedir.

Risk yönetim uzmanları dış riskleri inceleyerek oluşabilme olasılığını farklı metotlarla hesaplamaktadırlar.

Dış risklere örnek olarak;

Değerlendirme

Dış riskler başka bir bakış açısı ile bakmayı gerektirir. Genel olarak yöneticilerin ön görüşleri stratejik bakış açıları bu konuda karar vermelerinde etkili olmaktadır. Meydana gelecek olayların etkilerini azaltabilmek adına, nasıl bir çözüm stratejisi geliştirecekleri yönünde odaklanmalıdırlar.

Mevcut dış riskleri belirlerken üç ayrı yönden analiz edilmelidir.

Oluşum Frekansı

·        Sizin bulunduğunuz konumda meydana gelebilecek bir dış risk ihtimali nedir?

·        Benzer riskli durumlar bölgenizde sık sık olur mu? gibi sorulara cevap aramaktadır.

Meydana Geliş Süresi

·        Ne kadar sürecek?

·        Ne sıklıkla oluşuyor? Sorularına cevap aramakla birlikte dış riskin etkilerinden dolayı kaybolacak olan süreyi değerlendirmeye çalışmaktadır.

Varlıkların Kaybı

Gerçekleştiğinde ne kadar zarara sebebiyet verecek?. Bir dış risk gerçekleştikten sonra, mal ve varlıkların kayıp durumunu değerlendirmektedir.

Dış riskten kaynaklı gerçekleşmiş bir olayın vermiş olduğu zararlar ise; 3 farklı kategoride incelenelerek zararın boyutu bulunmaya çalışılmaktadır.

  • Etkisi hemen olan felaketler
  • Uzun süreli etkisi olan jeopolitik ve çevresel değişiklikler
  • Orta vadeli etkisi ile rekabetçi riskler

Analitik Çözüm Süreçleri

Kurumlar her bir dış risk kaynağını algılama adına farklı yaklaşımlar kullanırlar.Bunlar;

  • Kuyruk Stres Testleri
  • Senaryo Planlama
  • Savaş Oyunu'dur. 

Kaynakça

  1. ^ http://ishandbook.bsewall.com/risk/Assess/Risk/External_Events.html
  2. ^ https://hbr.org/2012/06/managing-risks-a-new-framework/ar/1

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

Dışsallık; bir ekonomik birimin kendi faydasını artırmak için aldığı kararın, aslında hiçbir organik bağı olmayan başka bir ekonomik birimin aldığı kararının sonuçlarını dolaylı ya da dolaysız etkilediği durumlarda ortaya çıkan bir kavramdır. Buna göre bir ekonomik birimin seçimleri, diğer birime fayda ya da zarar olarak etki edebilir. Dışsallıklar genelde pozitif dışsallıklar ve negatif dışsallıklar olarak iki grupta toplanır.

<span class="mw-page-title-main">Tsunami</span> doğal ya da yapay sebeplerden dolayı okyanus veya denizde meydana gelen ani kabarma

Tsunami [Japoncada liman dalgası anlamına gelen "津波" (つなみ) sözcüğünden] ya da dev dalga, okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, yanardağ patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgalarıdır. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilir. Önceleri tsunami dalgalarına gelgit dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji</span> atomun çekirdeğinden elde edilen enerji türü

Nükleer enerji, atomun çekirdeğinden elde edilen bir enerji türüdür. Kütlenin enerjiye dönüşümünü ifade eden, Albert Einstein'a ait olan E=mc² formülü ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Afet</span> önemli fiziksel hasara, yıkıma veya ölüme neden olan bir olaya neden olan tehlike

Afet; insanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar ortaya çıkaran, insanın normal yaşantısını ve eylemlerini durduracak veya kesintiye uğratacak, imkânların yetersiz kaldığı olaylara verilen genel bir isimdir. Büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen afetler, kitlesel bir can ve mal kaybına neden olur.

<span class="mw-page-title-main">Sigorta</span> olası kayıp riskinin adil bir şekilde giderilmesi için önceden ödenen prim, ücret

Sigorta, risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan mali araçtır. Sigorta sözleşmesi, sigorta yapılması için hukuken gerekli sözleşmedir. Sigorta şirketi, sigorta işlerinin yönetilmesi, işletilmesi, satışı ile ilgilenen şirkettir. Sigortacılık, bu işlerle ilgilenen meslektir.

<span class="mw-page-title-main">1755 Lizbon depremi</span>

1755 Lizbon Depremi ya da Büyük Lizbon Depremi, 1 Kasım 1755 günü saat 9.40'ta Portekiz'de meydana gelen depremdir.

Kriz, bir örgütün üst düzey hedeflerini ve işleyiş biçimini tehdit eden veya hayatını tehlikeye sokan, acil karar verilmesi gereken, uyum ve önleme sistemlerini yetersiz hale getiren gerilim durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Karanlık Çağı</span>

Yunan Karanlık Çağı Yunan tarihinde, Dor istilaları sonucu giderek gücünü yitirerek MÖ 11. yüzyılda yıkıldığı varsayılan Miken Uygarlığı ile MÖ 9. ve 8. yüzyıllarda ilk Yunan şehir devletlerinin görülmeye başlandığı ve Homeros tarafından Yunan dilinde ilk yazılı eserlerin verildiği çağ arasında geçen dönemdir. Bazı yayınlarda Ege Karanlık Çağı olarak da geçmektedir.

Risk veya riziko, bir olayın gerçekleşme olasılığı ve olaydan etkilenme olanağı. Değerler, fiziksel sağlık, toplumsal statü, duygusal durum ya da görülemeyen belirli bir eylem, aksiyon ya da eylemsizlik sonucu risk alındığında kazanılabilir ya da kaybedilebilir. Risk aynı zamanda belirsizlikle kasıtlı etkileşim olarak da tanımlanabilir. Belirsizlik olası, tahmin edilemeyen, ölçülemeyen ve kontrol edilemeyen sonuç olup; risk bu sonuca rağmen karar almanın bir neticesidir.

Risk yönetimi, işletmelerin işlevleri sırasında ortaya çıkabilecek risklerin önceden dikkatli bir biçimde ve ayrıntıları ile tanımlanıp değerlendirilmesi ve bu riskleri minimize edecek veya tam olarak ortadan kaldıracak önlemlerin alınması.

Katastrofizm veya kıyamet kuramı, paleontoloji'yi büyük oranda geliştiren Fransız anatomist Georges Cuvier (1769-1832) tarafından ileri sürülen ve katmanlar arasındaki her bir sınırın, zaman olarak, sel baskınları ve kuraklık gibi felaketlere karşılık geldiğini ve o dönemde yaşayan türlerin çoğunun ortadan kalkmış olduğunu savunan hipotezdir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer patlamaların sonuçları</span>

Nükleer silahlar tarafından patlamaları sırasında troposfere ulaşan enerji 4 ana kategoriye ayrılır;

<span class="mw-page-title-main">Paleosismoloji</span>

Paleosismoloji, depremler oluştuktan çok sonra eski deprem izlerinin araştırılmasıdır. Aletsel dönem kayıtları ve günümüz araştırmalarından önce olmuş eski depremler ile ilgili bilgiler olmadan, sismologların merak ettiği pek çok soruya yanıt verilemez. Bu sorular genellikle tarihsel dönem öncesi depremlerle ilgili faylar, kıvrımlar ve ikincil etkiler konusundadır. Diğer önemli sorular, bir deprem döngüsünün uzunluğu, bu döngünün düzenli ya da düzensiz oluşu ve bir depremle diğerinin kaynak özelliklerinin benzer olup olmamasıdır. Birçok önemli keşifler paleosismoloji tekniklerinden faydalanılarak yapılmıştır. Örneğin; birçok küçük depremin bir şekilde San Andreas gibi fayları rahatlatacağı ve büyük deprem ihtimalini azaltacağı yönünde yaygın bir yanlış düşünce vardır. Paleosismoloji sayesinde şimdi bilinmektedir ki, fayın tüm hareketleri son derece büyük depremlerle gerçekleşir. Bu sismik olayların hepsi, sedimantasyon kayırlarında iz bırakır.

<span class="mw-page-title-main">Şok (mekanik)</span>

Fiziksel ya da mekanik şok, bir cismin aniden ivmelenmesine sebep olan etkilere denir. Tekme, fırlatma, deprem ve patlamalar bunlara örnektir. Şoklar ani ve geçicidir. Şok genel anlamda aşırı büyüklükteki kuvvetler için kullanılır. Ölçümü genellikle saniyedeki ivmelenme olarak yapılır ve üç farklı şekilde ayrımları yapılabilir. Bunlar şokun süresi, en çok ivmelenme yaptığı an ve şok dalgasının şeklidir. Aynı zamanda şok bir vektördür.

Üretilmiş risk; risk kavramı modernliğin ortaya çıkması ile var olmuştur. Modernliğin getirmiş olduğu ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişimlerin getirdiği risklerin doğurduğu risklere diyebiliriz.

Afet ve acil durum yönetimi, afet yönetimi veya acil durum yönetimi, meydana gelen bir afet veya acil durumun etkilerini azaltmak için yapılan çalışmaların tümü.

<span class="mw-page-title-main">Afet risk azaltma</span>

Afet risk azaltma ya da kısaca ARA kaza riskini azaltma, değerlendirme ve tanımlamanın sistematik yaklaşımıdır. Afet risk azaltma kazayı tetikleyen çevre ve diğer tehlikelerin yanı sıra kazanın sosyo-ekonomik zayıflıklarını azaltmayı amaçlar. Afet risk azaltma, kalkınma ve geliştirme kuruluşlarının sorumluluğundadır. Bu kuruluşların ayrılmaz bir parçası olmalı, bir eklenti ya da bir kereye mahsus olmamalıdır. Afet risk azaltmanın alanı geleneksel acil durum yönetiminden çok daha derin ve çok daha geniştir. Afet yönetiminde tarihsel değişim;

Tehlike: zararın; yaşam, sağlık, mülkiyet ya da çevreyi tehdit etmesi durumudur. Tehlikeler zarar risklerine göre teorik olarak, atıl veya potansiyel olarak değerlendirilir; buna göre atıl ya da potansiyel bir tehlike "aktif" hale geldiğinde bu acil bir durum yaratabilir. Tehlikeli bir durum gelip geçtikten sonra bir olay ''olarak'' adlandırılır. Tehlike ve olma olasılığı riski oluşturur. Tehlike risklerinin tanımlanması bir risk değerlendirmesinde ilk basamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Patlama</span> ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan enerji salınımı

Patlama, genellikle ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan, çok yüksek bir sesle birlikte gerçekleşen hızlı hacim artışı ve aşırı yüksek enerjinin açığa çıkmasına sebep olan kimyasal olaydır. Bu özelliğe sahip maddelere "patlayıcı" adı verilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.