İçeriğe atla

Dış gebelik

Dış gebelik
Ektopik gebelik çizimi
UzmanlıkEbelik, Jinekoloji Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Dış gebelik veya ektopik gebelik, gebelik ürünü olan döllenmiş yumurtanın (fertilize ovum) rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir gebelik komplikasyonudur.[1] Çok nadir istisnalar haricinde embriyo canlılığını sürdüremez. Bununla birlikte anne için de ciddi bir risk oluşturur.[2] Annede iç kanamalar gelişebilir ve bu durum hayatı tehdit edebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki (ilk trimester) anne ölümlerinin en sık sebebidir.

Ektopik gebelik en sık olarak Fallop tüplerinde (tuba uterina) görülür ve tubal gebelik adını alır. Bununla birlikte yumurtalıkta, servikste, abdomende de görülebilir. Hatta rahimi alınmış kadınlarda bile gösterilmiştir.

Nedenleri

Tam olarak neden çoğu zaman saptanamayabilir. Fakat Türkiye'de bu hastalığın en sık sebebi kronik jinekolojik enfeksiyonlardır (özellikle kronik vajinal iltihapların önemsenmemesi). Diğer saptanacak nedenler arasında; kadın üreme sisteminde var olan bir anormallik ya da apandisit, safra kesi iltihabı gibi karın içinde enflamasyon - yapışıklık yaratan sıkıntılardan da kaynaklanabildiği görülmektedir.[3] Hiçbir sıkıntısı olmayan kişilerde nadiren görülebilmektedir; detaylı anamnez veya fizik muayene yapıldığında mutlaka zeminde bir (özellikle jinekolojik enfeksiyöz) patoloji sekeli vardır.

Risk faktörleri

  • Tubal ameliyatlar (bağlı tubaların tekrardan açılmaları, her türlü cerrahi girişim)
  • Tubal ligasyon (tüplerin bağlanması)
  • Geçirilmiş dış gebelik öyküsünün varlığı
  • Tubal patolojiler (hidrosalpenks, piyosalpenks, sineşi - yapışıklık oluşması)
  • Yardımcı üreme teknikleri (IVF gebeliklerde, Ovulasyon indüksiyonu)
  • Geçirilmiş genital enfeksiyonlar ve bunların artan sayısı (pelvik enflamatuar hastalık - rahim iltihabı, kronik vajinal akıntı, endometrit, kronik servisit)[]
  • Jinekolojik enfeksiyona yatkınlık oluşturan her durum indirekt olarak risk faktörü olmaktadır
  • Endometriozis (tubalarda yapışıklık yapıyor)
  • Kromozomal anomaliler
  • Rahim içi araç (spiral) kullanıyor olmak
  • Gecikmiş ovulasyon
  • Progesteron ağırlıklı ertesi gün haplarının kullanımı (reçetesiz kullanımı çok yaygındır)
  • Semen içerisindeki anormal prostoglandin düzeyleri
  • Uterus anomalileri gibi risk faktörleri tanımlanmıştır.[4]

Belirtileri

  • Vajinal kanama
  • Vajinal akıntı (pürülan ve kanlı olabilir)
  • Karın Ağrısı: Tek veya çift taraflı, alt karın bölgesinde ve kolik tarzında olabilir.
  • Bel ağrısı
  • Adet gecikmesi
  • Omuz başı sancısı
  • Gebelik testinin çoğu zaman pozitif çıkması
  • Bayılma
  • Mide bulantısı ve baygınlık hissinin oluşması.[5]

Tanı yöntemleri

Ektopik gebelik bir anda tanısı konulamayan jinekolojik hastalıklardandır. Tıbbi acil hal yaratan bu durumun tanısının hızlı bir şekilde konulabilmesi için Hekime uyum en önemli faktördür. Tekrar tekrar muayene ve testler gerekebilmektedir.

Tedavi

Hastaneye ulaşıldığı vakit kan testleri yapılacak ve ultrason görüntüsü alınacaktır. Ultrasonda rahim içi boş ancak gebelik testi pozitif görünüyor ise büyük ihtimalle dış gebelik söz konusu olabilecektir. Eğer kadın aşırı rahatsızlık hissi yaşamıyorsa ve hayati bir belirti gözlemlenmemişse birkaç gün boyunca hormon testleri yapılarak gözlem altında dış gebelik olup olmadığı anlaşılacaktır. Eğer dış gebelik durumu kesin görülüyorsa laparoskopi yapılacaktır. Dış gebelik tespit edilen kişilerin çoğunlukla hemoglobin değerleri kanamaya bağlı düşük çıkabilecek ve kan transfüzyonu gerekebilecektir.

Dosya:Tubal pregnancy, gross pathology 01ee049 lores.jpg
Tubal gebelik, ameliyat ile çıkarılmış.

Medikal

Metotreksat Kullanılır. Genellikle tek doz yeterlidir.

Cerrahi

  • Salpingosentez
  • lineer salpingostomi
  • Salpenjektomi
  • Salpingo-ooforektomi
  • Laparatomi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Page EW, Villee CA, Villee DB (1976). Human Reproduction, 2nd Edition. W. B. Saunders, Philadelphia, 1976. s. 211. ISBN 0-7216-7042-3. 
  2. ^ WHO: Maternal and perinatal health 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim:27.02.2012.
  3. ^ Dış Gebelik 20 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tupbebekklinigi.com. Erişim: 26 Nisan 2013
  4. ^ Russell, Jeffrey B. (Mart 1987). "The Etiology of Ectopic Pregnancy". Clinical Obstetrics and Gynecology (İngilizce). 30 (1): 181-190. doi:10.1097/00003081-198703000-00025. ISSN 0009-9201. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  5. ^ Dış Gebelik Belirtileri 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim: 07.09.2015

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Dış gebelik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Sınıflandırma
Dış kaynaklar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vajina</span> kadın genital sisteminin bir kısmı

Vajina, memelilerde dişi genital sisteminin esnek ve kaslı kısmıdır. Vajina, insanlarda vulvadan servikse kadar uzanır. Dış vajinal açıklık normalde kısmen himen adı verilen bir zarla örtülüdür. Dip ucunda serviks vajinaya doğru çıkıntı yapar. Vajina cinsel ilişki ve doğumun gerçekleşmesini sağlar. Aylık âdet döngüsünün bir parçası olarak insanlarda ve insanlara yakın akraba olan primatlarda meydana gelen âdet kanamasını da yönlendirir.

Kürtaj ya da kazıma, hamilelikte rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahale ile alınması. Bunun yanı sıra rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıp incelenmesi de kürtaj olarak adlandırılır. Türkçeye 1930'larda Fransızca curetage sözcüğünden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hamilelik</span> Sperm ile yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem

Hamilelik veya gebelik, erkekten gelen sperm ile kadının yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem.

<span class="mw-page-title-main">Endometriosis</span> rahim hastalığı

Endometriozis, dölyatağı mukozasındaki epitelyum dokusundan kopup ayrılan hücrelerin dölyatağından çok az uzağında meydana getirdiği benign dokudur. Rahim dışındaki bölgelerde iyi huylu tümör adlı oluşumlara dönüşmektedir. Bu oluşumlar ağrıya, kısırlığa ve diğer bazı sorunlara neden olabilir. Genelde bu hastalık geç teşhis edilmektedir. Yaklaşık olarak ilk belirtiyle teşhis arasında 6 seneye yakın bir süre gecmektedir. Rahim içini döşeyen endometrium gibi endometrioziste adet döneminin etkisi altındadır. Adet dönemi içerisinde bu dokularda da kalınlaşma ve kanama olmaktadır. Endometriozisin en sık görüldügü yerler karın boşluğu olmak üzere yumurtalıklarda ve pelvis adındaki kalça boşluğundadır.

Doğum kontrolü, geçici veya kalıcı olarak hamileliği engellemek ya da hamile kalma olasılığını azaltmak amacıyla çeşitli yöntemlerin, araç-gereçlerin ya da ilaçların kullanılmasıdır.

Serebral palsi (SP), gelişmekte olan beyinde intrauterin dönemde veya yaşamın ilk aylarında oluşan lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen, ilerleyici olmayan ancak yaşla birlikte değişebilen, hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksiyon kaybı, postür ve hareket bozukluğudur. Bu hastalarda epilepsi, zeka geriliği, davranış bozukluğu, yutma sorunları, kas-iskelet bozuklukları gibi ikincil tıbbi sorunlar görülebilir.

İkili tarama testi ya da 11-14 testi olarak da bilinen ilk trimester tarama testi Down sendromu ve Trizomi 18 adı verilen kromozomal anomaliye sahip bebekleri gebeliğin çok erken dönemlerinde saptamaya yönelik bir tarama testidir. Yaşları kaç olursa olsun tüm kadınlar fiziksel veya zeka engelli bebek doğurma riski taşırlar. Down sendromuna sahip bir bebek doğurma riski 20 yaşındaki bir kadında 1530'da 1 iken bu risk artarak 44 yaşındaki bir kadında 30'da 1'e çıkar.

Endometrioma, çikolata kisti endometriosis hastalığının yumurtalıklarda oluşturduğu kistik yapıya verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Endometriyal polip</span>

Endometrial polip veya uterin polip, rahmin iç astarında bulunan bir kitle’dir. Endometriyal polip, rahimin iç yüzeyinde dokudan kaynaklı olan iyi huylu bir et parçası veya et beni olarak bilinir.

Yumurta bağışı, bir kadının başka bir kadının yardımlı üreme tedavisinin bir parçası olarak veya biyomedikal araştırma için hamile kalmasını sağlamak için yumurta bağışlama sürecidir. Yardımcı üreme amaçları için yumurta bağışı tipik olarak laboratuvarda döllenen yumurtalar ile tüp bebek teknolojisini içerir; daha nadir olarak, döllenmemiş yumurtalar dondurulabilir ve daha sonra kullanılmak üzere saklanabilir. Yumurta bağışı, yardımcı üreme teknolojisinin bir parçası olarak üçüncü taraf bir üremedir.

Abdominal gebelik, sperm ile birleşen yumurtanın abdomende gelişmesi sonucu oluşan dış gebelik türüdür.

Hormonlar; metabolizmanın, su ve elektrolit alış verişinin, büyümenin, seksüel gelişimin ve seksüel fonksiyonların regülatörleri olarak hayati öneme sahiptirler. Hormonların yokluk, azlık ve fazlalıkları çeşitli hastalık belirtilerine yol açar; bazılarının yokluğu ölüme neden olur. Bu nedenle hekimlikte bir endokrin organın hipofonksiyonunu veya bir hormonun eksikliğini zamanında saptayarak eksik hormonu yerine koymak önemlidir. Bu tedavi yöntemine replasman tedavisi denir.

<span class="mw-page-title-main">Doğurganlık tahmini</span>

Doğurganlık hesaplama veya doğurganlık tahmini, bir kadının âdet döngüsü çerçevesinde doğurgan olduğu ve doğurgan olmadığı evreleri bulmak için kullanılan yöntemleri kapsar. Halk arasında yumurtlama hesaplama gibi isimlerle de bilinir. Ovülasyondan 5 ila 1-2 gün öncesini kapsayan ve hesaplanmak istenen bu en doğurgan dönem, cinsel ilişki sonrasında döllenmenin ve hamile kalınmanın en olası olduğu zaman aralığını tanımlar.

Vajinal kanama, vajinadan çıkan herhangi bir kan akışını tanımlamak için kullanılan terim. Kanamanın kaynağı vajina duvarında olabilir ancak genellikle rahimde olmaktadır. Çoğu zaman kanama âdet döngüsü çerçevesinde gerçekleşirken, hormonal veya üreme organları kaynaklı sorunlar yüzünden de meydana gelebilir. Özellikle hamilelik esnasında meydana gelen vajinal kanamalar olası hamilelik komplikasyonlarının işareti olduğu için doktor kontrolü gerektirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pelvik inflamatuar hastalık</span> Rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar veya pelvis iç yüzeyinin enfeksiyonu

Pelvik inflamatuar hastalık (PİH), kadın üreme sisteminin üst kısmının, yani uterus, fallop tüpleri ve overlerin ve pelvis içinin enfeksiyonudur. Sıklıkla semptomsuz olabilir. Eğer bulgu ve semptomlar varsa, alt karın ağrısı, vajinal akıntı, ateş, idrara çıkma ile yanma, ağrılı cinsel ilişki, cinsel ilişki sonrası kanama veya düzensiz adet kanaması olabilir. Tedavi edilmeyen PİH, infertilite, ektopik gebelik, kronik pelvik ağrı ve kanser gibi uzun süreli komplikasyonlara neden olabilir.

Endometrit, rahim iç zarının (endometriyum) iltihaplanmasıdır. Semptomlar ateş, alt karın ağrısı ve anormal vajinal kanama veya akıntı olabilir. Doğumdan sonra en sık enfeksiyon nedenidir. Aynı zamanda pelvik inflamatuar hastalığı oluşturan hastalık yelpazesinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Servikal ektropiyon</span>

Servikal ektropion, glandüler hücreler olarak bilinen servikal kanalın iç kısmında bulunan hücrelerin, serviksin, vajinal kısmının dış kısmında bulunduğu bir jinekolojik durumdur. Serviksin "dış" tarafındaki hücreler tipik olarak skuamöz epitel hücreleridir. İki hücrenin buluştuğu yer, tabakalı skuamöz epitel olarak da bilinen dönüşüm bölgesi olarak adlandırılır. Servikal ektropion, erken serviks kanserinden büyük ölçüde ayırt edilemez ve riskleri ve prognozu belirlemek için bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Pap smear testi ile nadiren rapor edilir, vajinal muayene yapıldığında genellikle bulunabilir. Glandüler hücreler kırmızı olduğu için alan kırmızı görünebilir. Pek çok kadın servikal ektropiyonla doğmasına rağmen, buna aşağıdakiler gibi bir takım klasik sebepler neden olabilir:

Yumurtalık apopleksisi, yumurtalık dokusunda kanama ve/veya intraperitoneal kanamanın eşlik ettiği, genellikle bir kist bölgesinde yumurtalıkta ani bir yırtılmadır.

Postkoital kanama, cinsel ilişkiden sonra vajinadan gelen kanamadır. Ağrı ile ilişkili olabilir veya olmayabilir. Kanama rahim, serviks, vajina ve vajina yakınında bulunan diğer doku veya organlardan olabilir. Postkoital kanama rahim ağzı kanserinin ilk belirtilerinden biri olabilir. İlişkiden sonra vajinal kanamanın ortaya çıkmasının başka nedenleri de vardır. Bazı insanlar ilk kez cinsel ilişkiden sonra kanar, ancak diğerlerinde olmaz. Kızlık zarı ince bir doku olduğu için gerilirse kanayabilir. Spor ve tampon kullanımı gibi diğer aktiviteler vajinayı etkileyebilir. Postkoital kanama tedavi olmaksızın durabilir. Bazı durumlarda, postkoital kanama adet düzensizliklerine benzeyebilir. Postkoital kanama gebelik boyunca ortaya çıkabilir. Servikal poliplerin varlığı gebelik sırasında postkoital kanamaya neden olabilir çünkü poliplerin dokusu daha kolay zarar görür. Postkoital kanama, rızalı ve rızasız cinsel ilişkiden sonra travmaya bağlı olabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.