İçeriğe atla

Dış Uzay Anlaşması

Dış Uzay Andlaşması
İngilizceOuter Space Treaty
FransızcaTraité de l'espace
RusçaДоговор о космосе
İspanyolcaTratado sobre el espacio ultraterrestre
Çince外层空间条约
Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dâhil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Andlaşma
  Taraflar
  İmzalayanlar
  Taraf olmayanlar
İmzalanma27 Ocak 1967
YerLondra, Moskova, Washington D.C.
Yürürlük10 Ekim 1967

Dış Uzay Andlaşması, resmi adıyla Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dâhil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Andlaşma,[1] uluslararası uzay hukukunun temelini oluşturan antlaşmadır. 27 Ocak 1967'de ABD, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nde imzaya açılan antlaşma 10 Ekim 1967'de yürürlüğe girmiştir. 2015 yılının Eylül ayı itibarıyla 104 ülke sözleşmeye taraftır. 24 ülke ise antlaşmayı imzalamış ancak onaylama işlemini tamamlamamıştır. Antlaşmanın bazı maddeleri ise

1. Dış Uzayın keşfi ve kullanımı tüm ülkelerin yararı ve çıkarları gözetilerek yürütülür.

2. Dış Uzayın keşfi ve kullanımı hususunda tüm ülkeler özgürdür.

3. Dış Uzay bakımından egemenlik, işgal ve benzer iddialarda bulunulamaz.

4. Devletler hem yörüngeye hem de dış uzaydaki gök cisimlerine veya istasyonlarına; nükleer silah ya da diğer kitle imha silahları yerleştiremez.

5. Dünya'nın uydusu Ay ve diğer gök cisimleri yalnızca barışçı amaçlarla kullanılabilir.

6. Devletler, ulusal uzay faaliyetlerinden ve bu faaliyetler esnasında verdikleri zararlardan dolayı sorumludurlar.

Aynı ilkeler doğrultusunda hazırlanan “AY ANTLAŞMASI“ nın 11 nci maddesinde açıkça Ay ve diğer gök cisimlerinin İnsanoğlunun ortak mirası olduğu ve Ay yüzeyinde hiçbir mülkiyet iddiasında bulunulamayacağı hüküm altına alınmıştır. Türkiye de bu antlaşmaya 2012 yılı itibari ile katılmıştır.

Sonuç olarak ne gerçek kişilerin ne de devletlerin gök cisimlerini bu tür sahiplenmeleri uluslararası hukuk açısından mümkün değildir.

Sonuç olarak ne gerçek kişilerin ne de devletlerin gök cisimlerini bu tür sahiplenmeleri uluslararası hukuk açısından mümkün değildir.[2] Buna ek olarak 21 Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınan Çin Cumhuriyeti (Tayvan), Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 1971 yılında Çin'in üyeliğini Çin'e aktarmasından önce onaylamıştır.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2016. 
  2. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; unodacn isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, egemen devletlere genel bir bakış sağlamaktadır ve ülkelerin egemenliklerinin tanınması hakkında bilgi veren bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı bağlı olarak çalışan, dışişlerinden sorumlu olan bakanlık. Türkiye'nin diğer ülkeler ve uluslararası örgütlerle olan ilişkilerinin yürütülmesinden sorumlu olan bakanlığın başında şu an Hakan Fidan bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria</span> Filistinde bulunan bir bölge

Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية‎,, İbranice: הגדה המערבית‎,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.

Uluslararası ilişkiler, siyaset biliminin bir dalıdır ve "uluslararası sistem" içindeki aktörlerin, özellikle de uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul edilen devletlerin, diğer devletlerle, uluslararası/bölgesel/hükûmetler arası örgütler, çok uluslu şirketler, uluslararası normlar ve uluslararası toplumla olan ilişkilerini inceleyen disiplinlerarası bir disiplindir.

Birleşmiş Milletler (BM) sistemi içinde bir uluslararası hukuk ilkesi.

<span class="mw-page-title-main">Antlaşma</span> iki ya da daha çok devleti bağlayıcı nitelikteki anlaşma

Antlaşma, iki ya da daha çok devleti bağlayıcı nitelikteki anlaşmalara denir. Eski dilde antlaşmalara muâhede ya da ahidnâme de denirdi. Lozan muahedesi gibi. Modern diplomaside antlaşma terimi, özel önemi olan uluslararası antlaşmalar için kullanılır. Daha öz önemli antlaşmalara ise, sözleşme (mukavele), tenkihname (düzenleme), protokol, senet, konvansiyon ve anlaşma gibi adlar verilir. Günümüzde antlaşmayla sonuçlanan görüşmeler, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşların gözetiminde yürütülmektedir. Antlaşmaların barış, mütareke, ateşkes, tenkihname (düzenleme), dostluk, yardımlaşma, saldırmazlık, ittifak ve konvansiyon (ticaret) resmî, gayriresmî gibi çeşitleri vardır.

Dünya üzerindeki mevcut tatlı su kaynaklarının ihtiyaçları karşılayamayacak hale gelmesi üzerine tatlı su kaynaklarını (akarsular) paylaşan devletler arasında yaşanan soruna “su sorunu” denir. Genellikle iki veya daha fazla devletin topraklarından geçen akarsular üzerinde yaşanır. Dünyada 43 ülkede bulunan yaklaşık 700 milyon insan su kıtlığından muzdaripdir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi</span> BMnin uluslararası güvenliği sağlamakla görevli altı ana organından biri

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler arasında güvenlik ve barışı korumakla yükümlü en güçlü organı. Birleşmiş Milletler'in diğer organları sadece tavsiye kararı alabilirken, Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte bağlayıcı karar alma yetkisine sahip iki Birleşmiş Milletler organından biridir. Bu bağlayıcılık, üye ülkelerin tamamına yakını tarafından imzalanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda açık bir şekilde belirtilmiştir.

Evrensel Hayvan Refahı Bildirgesi (EHRB), hayvanların duyarlı olduğunu kabul etmek, zulmü önlemek, acıyı azaltmak ve çiftlik hayvanlarının, evcil hayvanların, bilimsel araştırmalarda kullanılan hayvanların, yük amaçlı kullanılan hayvanların, rekreasyondaki hayvanların ve yaban hayvanları vb. refahına ilişkin standartları teşvik etmek için önerilen bir hükûmetler arası taslak antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Uzay Haftası</span>

Dünya Uzay Haftası, her yıl 4-10 Ekim tarihlerinde kutlanan hafta. 1999'da Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Dünya Uzay Haftası, insanlığın uzaya doğru açılmasında dönüm noktası olan iki olaya işaret etmektedir. Bunlardan ilki 4 Ekim 1957'de dünyanın ilk yapay uydusu Sputnik 1'in uzaya fırlatılması ve böylece uzay keşfinin yollarının açılması, ikincisi ise 10 Ekim 1967'de kısa adı ile Uzay Antlaşması olarak bilinen Ay ve Gök Cisimleri Dahil Uzayın Keşfi ve Kullanımı için Devletlerin Faaliyetlerini Düzenleyen İlkeler Antlaşması'nın yürürlüğe girmesidir.

<span class="mw-page-title-main">John Foster Dulles</span> Amerikalı siyasetçi (1953-1959)

John Foster Dulles, Amerikalı avukat ve siyasetçi. Başkan Dwight D. Eisenhower döneminde ABD dışişleri bakanı (1953-1959). II. Dünya Savaşı'nı izleyen soğuk savaş döneminde ABD'nin dış politikasının belirlenmesinde önemli rol oynamıştır.

Uzay hukuku, insanoğlunun uzayla ilgili faaliyetlerini düzenleyen hukuk organlarının bütünüdür. Uzay hukuku, tıpkı genel uluslararası hukuk gibi, çeşitli uluslararası antlaşmalar, sözleşmeler, BM'nin GKO kararları ile uluslararası kuruluşların kural ve düzenlemelerinden ibarettir. 'Uzay Hukuku' terimi BM'nin çalışmalarıyla yürürlüğe konan beş ayrı uluslararası anlaşma ve bu anlaşmaların tesis ettiği kural ve kaidelerin bütününü kapsamaktadır. Ayrıca birçok devlet uzay hukukuna dair faaliyetlerini düzenleyen "Ulusal Uzay Yasaları"nı da hayata geçirmiştir. Uzay hukuku alanı kapsamında değerlendirilen bazı önemli konular arasında; Dünya ve uzayda çevrenin korunması, uzay cisimlerinin sebebiyet verdiği hasarların sorumluluğu, anlaşmazlıkların giderilmesi, astronotların kurtarılmasına dair faaliyetler, uzay boşluğundaki potansiyel tehlikeler hakkında bilgi paylaşımı, uzaya dair teknolojilerin kullanımı ve uluslararası işbirliği kuralları sayılabilir. Bu alan uzaya dair faaliyetlerin temel prensiplerini de belirlemiştir. Bu prensipler arasında uzayın tüm insanlığın hizmetindeki bir bölge olarak tanımlanması, uzay boşluğunun devletler arasında ayrımcılık yapılmaksızın keşfi ve kullanım serbestisi ve uzay boşluğunun egemenlik alanı ilan edilemeyeceği gibi temel ilkeler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ay Anlaşması</span>


Devletlerin Ay'da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma, bilinen adıyla Ay Sözleşmesi ya da Ay Anlaşması, tüm gök cisimlerinde yargı yetkisini uluslararası topluluğa bırakan uluslararası anlaşmadır. Söz konusu cisimlerdeki tüm faaliyetler Birleşmiş Milletler Antlaşması da dahil olmak üzere uluslararası hukuka uygun olmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi</span>

Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi, 1959 yılında Birleşmiş Milletler'in 1472 (XIV) sayılı kararıyla ad hoc komite olarak kurulan ve 1962'de daimi komite hâline dönüştürülen ve sekreterliğini Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi'nin yaptığı komitedir. Komite, Birleşmiş Milletler uzmanlık kuruluşları gibi bir uluslararası antlaşmayla bağımsız bir uluslararası bir örgüt olarak değil, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun bir organı olarak oluşturulmuştur. Komitenin 2016 yılı itibarıyla 83 adet üyesi vardır.

Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi, dış uzayın barışçıl amaçlarla kullanımı için uluslararası iş birliği sağlanmasından sorumlu Birleşmiş Milletler dairesidir. Bu daire, dış uzayın barışçıl amaçlarla kullanımı için uluslararası iş birliğiyle özel olarak ilgilenen Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi'nin (COPUOS) sekreterliği olarak görev yapmasının yanı sıra Birleşmiş Milletler Sekreterliği'nin uluslararası uzay hukuku kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmektedir. Merkezi Avusturya'nın başkenti Viyana'daki Birleşmiş Milletler binasında bulunmaktadır.

İsviçre'nin tarafsızlık politikası İsviçre dış politikasının en temel ilkelerinden biridir ve uluslararası sorunlarda ve çatışmalarda tarafsız davranmaya özen gösterme şeklinde uygulanır. İsviçre 1815'ten beri tarafsızlık politikasını resmi olarak uygulayan en eski ülkedir. Bir başka ülke, İsveç'in tarafsızlık politikası ise resmi olarak ancak 1834'te ilan edilmiştir. Ancak İsveç 1814'ten bu yana bir savaşa girmemiş olmasına karşın, İsviçre 1847'de bir iç savaş yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Anayasası</span> Kazakistan Cumhuriyetinin anayasası

Kazakistan Anayasası, Kazakistan'ın 30 Ağustos 1995'ten bu yana geçerli olan anayasasıdır. Anayasa, 30 Ağustos 1995 tarihinde referandumla onaylanmıştır. Ayrıca her yıl 30 Ağustos, Kazakistan'da Anayasa Günü olarak kutlanmaktadır.

Uluslararası ticaret hukuku, uluslararası ticaret faaliyetlerinde işlem ve sözleşmeleri etkileyen ulusal ve uluslararası düzenlemeler ile teamül hukuku ve hukukun genel ilkelerinden oluşan kurallar bütünü.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.