İçeriğe atla

Düzeltilmiş hava sürati

Düzeltilmiş hava sürati (RAS) veya kalibre edilmiş hava sürati (CAS), işarî hava süratinin (IAS) alet, montaj ve konum hataları giderilmiş hali. RAS İngilizce rectified airspeed ve CAS calibrated airspeed sözcüklerinin akronimidir. İşarî hava sürati, pito-statik sistemden gelen verilerle hesaplanır ve hava taşıtındaki ana sürat göstergesinde görülür. Uçaktaki pito tüpünün montajı esnasında oluşabilecek hatalar, değişik konfigürasyonlarda (flaplı, flapsız vs.) oluşacak hava akışı farklılıkları gibi nedenlerle IAS değeri küçük hatalar içerir. CAS sürati bu hataların giderilmiş halidir.[1]

Bazı uçaklardaki elektronik sistemler CAS süratini hesaplayıp pilota bildirirler. Her uçağın bir sürat kalibrasyon kartı bulunur. Havacılar seyrüseferden önce yolculuk boyunca kullanacakları işarî süratleri sırasıyla CAS, EAS, TAS ve GS'ye dönüştürürler. 200 knot altı süratlerde ve alçak irtifâlarda IAS, CAS, EAS ve TAS arasındaki farklar birkaç knot'ı geçmez. Bu nedenle -pratiklik açısından- özellikle görerek uçuşlarda seyrüsefer hesabı için sıklıkla IAS ve GS kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ Measuring airspeeds 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Womanpilot.com. Erişim: 5 Mart 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-22 Raptor</span> ABD yapımı beşinci kuşak savaş uçağı

Lockheed Martin F-22 Raptor, Lockheed Martin kuruluşu tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) için geliştirilmiş tek koltuklu, çift motorlu, her türlü hava koşuluna uygun taktik savaş uçağıdır. USAF'ın Gelişmiş Taktik Avcı programının bir sonucu olarak, uçak bir hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlanmış, ancak aynı zamanda kara saldırısı, elektronik harp ve sinyal istihbarat yeteneklerine de sahiptir. Ana yüklenici Lockheed Martin, F-22'nin gövde ve silah sistemlerinin çoğunu üretip son montajı gerçekleştirirken, Boeing kanatları, arka gövdeyi, aviyonik entegrasyonunu ve eğitim sistemlerini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne (USAF) bağlı F-22 uçakları, Birleşik Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü'nün (US-GSTF) önemli bileşenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">VOR</span>

VOR ; alet uçuşunda yaygın olarak kullanılan bir radyo seyrüsefer yardımcısı. Bir yer istasyonu ile hava aracındaki alıcıdan oluşur. En basit tanımı ile, hava aracının yer istasyonuna göre hangi manyetik radyal üzerinde olduğunu gösterir. Tek başına VOR sistemi baş ve mesafe bilgisi vermez.

<span class="mw-page-title-main">Malmö MFI-9</span>

Malmö MFI-9 Junior, 1960'lı yıllarda İsveç'te üretilen hafif uçak. Björn Andreason tarafından BA-7 adı altında tasarlanmış ve prototipi 10 Ekim 1958'de uçurulmuştur. Andreason, ilk uçağı Convair için ABD'de çalışırken boş vaktinde inşa etmiştir. Uçak, hava soğutmalı, 56 kW gücünde bir Continental A-75 motora ve değişken hatveli iki bıçaklı bir pervaneye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hız göstergesi</span> motorlu araçlarda hız göstergesi

Hız göstergesi ya da sürat saati, taşıtlarda sürati bildiren gösterge. Aracın birim zamanda katettiği mesafeyi mesafe/zaman formatında sürücüye bildirir.

Viril ya da spin, bir uçağın perdövitesle birlikte spiral şekilde alçaldığı bir uçuş durumu. Başta "normal eksen" olmakla birlikte uçağın hareket ettiği her üç eksende birden gerçekleşir. Uçağın pilotaj hatası veya hasar nedeniyle anormal duruma girmesi sonucu gerşekleşebileceği gibi pilot tarafından kontrollü olarak gösteri ya da eğitim gibi amaçlarla da gerçekleştirilebilir. Uçağın hızlı şekilde irtifa kaybettiği tehlikeli bir manevradır.

<span class="mw-page-title-main">Varyometre</span>

Varyometre veya dikey hız göstergesi ; hava taşıtlarının tırmanma ve alçalma oranlarını birim zamandaki yükseklik farkı cinsinden gösteren bir uçuş göstergesi. Uçağın tırmanışta, alçalışta veya düz uçuşta olduğu bilgisini pilota verir. İyi kalibre edilmişse, düz uçuşta 0 (sıfır) değerini gösterir.

<span class="mw-page-title-main">İşarî hava sürati</span>

İşarî hava sürati (IAS), hava taşıtlarındaki ana sürat göstergesinde görülen hız. IAS, İngilizce indicated airspeed kavramının kısaltmasıdır. İşarî hava sürati, pito-statik sistemden gelen dinamik ve statik basınç verileri ile hesaplanır. Uçağın performans ve aerodinamik hesaplamalarında kullanılan ana sürattir. Pek çok hava taşıtında sürat knot cinsinden kullanılır ve sürat saatlerindeki değerler KIAS olarak verilir.

Eşdeğer hava sürati (EAS), düzeltilmiş hava süratinin (CAS) hava sıkışma hatası giderilmiş hali. EAS, İngilizce equivalent airspeed sözcüklerinin akronimidir. Hava sürati arttıkça pito tüpüne çarpan havanın sıkışma oranı büyük değerlere ulaşır ve hatalı basınç değeri üretir. Bu hata özellikle 1 mach civarında ciddî boyutlara ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Hakikî hava sürati</span>

Hakikî hava sürati ya da gerçek hava sürati (TAS), bir hava taşıtının içinde hareket ettiği hava kütlesine nazaran sürati. TAS, İngilizce true airspeed kavramının akronimidir. İçinde bulunduğu hava kütlesi ile birlikte aynı yönde ve hızda hareket eden bir nesnenin hakikî hava sürati sıfırdır.

<span class="mw-page-title-main">Uçuş kompüteri</span>

Uçuş kompüteri, havacılıkta kullanılan, genellikle metal veya plastikten yapılmış, mekanik, dairesel bir hesap cetveli. Bazı ülkelerde E6B, CRP-5 gibi meşhur modellerin isimleri uçuş komputeri ile eşanlamlı olarak kullanılır. Başta ABD olmak üzere bazı ülkelerde whiz wheel ismi de aynı anlamda kullanılır. Çoğunlukla iç içe geçmiş kaydıraklı dairesel cetvellerden ve bunların ortasından geçen bir dikdörtgen karttan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Radyo seyrüseferi</span>

Radyo seyrüseferi veya radyo navigasyonu, Dünya üzerindeki bir noktadan başka bir noktaya giderken, seyrüsefer yardımcısı olarak radyo frekansları ile çalışan araçların kullanımı. Radyo seyrüsefer yardımcıları genellikle; vericinin gönderdigi radyo elektromanyetik dalgalarının alıcı tarafından alınması ve ses, görüntü veya yazıya dönüştürülmesi prensibiyle çalışırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hava veri bilgisayarı</span>

Hava veri bilgisayarı, modern glass kokpitlerde bulunan temel bir aviyonik bileşendir.

<span class="mw-page-title-main">V süratleri</span> Vikimedya liste maddesi

V süratleri (V-speeds), havacılıkta gerek sabit kanatlı, gerekse döner kanatlı hava taşıtlarının emniyetli operasyonu için kullanılan çeşitli işarî sürat limitleri. Bazı hava araçlarında bu süratlerden bir kısmı sürat saatlerinde renk kodları ile işaretlenir.

<span class="mw-page-title-main">Hava sürati</span> hava aracının etrafındaki havaya bağlı sürati

Hava sürati, herhangi bir hava aracının hava içerisindeki hızı. Havacılıkta çok farklı amaçlarla kullanılan pek çok farklı hava sürati türü olduğu için genelgeçer bir hava sürati tanımı yapmak hatalı olur. Hava sürati kavramı ile genellikle hava araçlarının ana sürat saatinden okunan ve uçağın etrafındaki hava kütlesine göre bağıl hızını veren işarî hava sürati kastedilir.

<span class="mw-page-title-main">Pitot tüpü</span>

Pito tüpü veya pitot tüpü, bir akışkanın yarattığı toplam basıncı ve buna bağlı olarak akışkanın hızını ölçen cihaz. Özellikle hava araçlarında yaygın olarak kullanılan pito tüpü, statik sistemle birlikte dinamik basıncın işarî sürate çevrilmesinde kullanılır. Adını mucidi Fransız mühendis Henri Pitot'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dead reckoning</span>

Dead reckoning (DR); istikamet, sürat, mesafe, zaman ve rüzgâr bilgilerini kullanarak harita üzerinde yapılan seyrüsefer hesabı. İngilizce deduced reckoning kavramından oluşturulmuştur ve bu kavram birebir çevrildiğinde "mantıklı çıkarım yaparak hesaplama" anlamına gelir. En basit tanımıyla DR, belirli bir süre önce nerede olduğu kesin olarak bilinen bir taşıtın, şu an nerede olması gerektiğinin hesabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yer sürati</span>

Yer sürati (GS), uçuştaki herhangi bir hava aracının yeryüzü üzerindeki izdüşümünün hızı. GS kısaltması İngilizce ground speed kavramının akronimidir. Havacılıkta yer süratinin hava sürati ile ilişkisinin anlaşılabilmesi için öncelikle şu süratlerin bilinmesi gerekir:

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-38</span>

Su-38L, Suhoy Tasarım Bürosu sivil uçak bölümü tarafından tasarlanan ve yapılan bir Rus tarım uçağıdır. Tasarımı ilk olarak 1993 yılında Suhoy Su-29 akrobasi uçağının geliştirilmiş hâli olarak başladı. Ekonomik sorunlar nedeniyle geliştirme askıya alındı ve 1998'de yeniden başlatıldığında uçak, yeniden tasarlandı. Uçağın boyutunu küçültüldü ve kullanılması planlanan M-14 motoru LOM Praha 337S motoru ile değiştirdi. Prototip ilk uçuşunu 27 Temmuz 2001'de, ikinci uçuşu Haziran 2002'de gerçekleştirdi. Hiçbir kurum henüz uçağa ilgi göstermediği için, proje şu anda düşük bir hızda seyretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ekolot JK 01A Elf</span> Polonya yapımı tek kanatlı, tek kişilik motorlu planör

Ekolot JK 01A Elf, Jerzy Krawczyk tarafından tasarlanan ve Ekolot tarafından üretilen bir Polonyalı tek kanatlı, tek kişilik motorlu planördür.

<span class="mw-page-title-main">Ekolot JK-05L Junior</span>

Ekolot JK-05L Junior, Ekolot tarafından tasarlanan ve üretilen bir Polonyalı ultralight uçağıdır. Şubat 2010'da Polonya'dan sertifika almıştır.