İçeriğe atla

Dünya Okyanus Günü

   Dünya Okyanus Günü
Greenpeace'in "Deniz Rezervleri Şimdi" afişi
KutlayanlarBirçok ülke
TürüTarihsel
Tarih8 Haziran

Dünya Okyanus Günü 8 Haziran tarihinde kutlanan özel bir gündür.

1992 yılında Birleşmiş Milletler tarafından Rio de Janeiro’da yapılan Yeryüzü Zirvesi’nde kararı alınmasına karşın, henüz resmi olarak kabul edilmemiş bulunan Dünya Okyanus Günü, okyanusların dünya üzerindeki yaşam ve vahşi yaşama olan katkısına dikkat çekmek amacıyla gündeme getirildi. Okyanus ve denizlerin, karbonların emilmesinde, iklim değişikliği ile mücadelede, güneş enerjisinin dağıtımında stratejik rolleri bulunduğu gerçeğinin vurgulandığı günde, insan varlığının sürdürülebilmesi için deniz ve okyanusların rasyonel kullanılması gerekliliği ön plana çıkarılmaktadır.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'nın açıklamasına göre; Dünya yüzeyinin %71’ini kaplayan ve yeryüzünde bir milyar kişinin besin kaynağı olan denizler ve okyanuslar karasal ve denizel kökenli kirlilik, aşırı balıkçılık ve küresel ısınma kaynaklı sorunların tehdidi altındadır.

Dünyanın geleceği için yapılan öneriler arasında; denizlerin %40'ını kaplayacak bir küresel deniz rezervleri ağı yaratmak bulunuyor. Deniz rezervleri; Karadaki "milli park" uygulamalarıyla benzeşen, balıkçılık da dahil olmak üzere her türlü yıkıcı ve yıpratıcı insan faaliyetinden korunmuş alanlar olarak tanımlanmaktadır. Deniz Rezervleri; okyanus yaban hayatının korunması için mümkün olan en güçlü gereçler olarak saptanıp, aynı zamanda tükenmekte olan türlerin iyileşmesi ve üremesine de katkıda bulunurlar.

Dünya Okyanus Günü, birçok ülkede çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dünya</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın üçüncü gezegen

Dünya veya Yerküre, Güneş Sistemi'nde Güneş'e en yakın üçüncü gezegen olup şu an için üzerinde yaşam ve sıvı su barındırdığı kesin olarak bilinen tek astronomik cisimdir. Radyometrik tarihleme ve diğer kanıtlara göre 4,55 milyar yıldan fazla bir süre önce oluşmuştur. Dünya'nın yer çekimi, uzaydaki diğer nesnelerle, özellikle Güneş'le ve tek doğal uydusu Ay'la etkileşime girer. Dünya'nın Güneş'in etrafındaki yörüngesi, 365,256 güneş günü, yani bir yıldız yılı sürer. Bu süre içerisinde Dünya, kendi ekseni etrafında 366,265 kez döner.

<span class="mw-page-title-main">Okyanus bilimi</span>

Oseonografya, oşinografi ya da okyanus bilimi; okyanusları ve denizleri inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Okyanusu</span> okyanus

Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.

<span class="mw-page-title-main">Çevrecilik</span> çevreyi korumakla ilgili ideoloji ve sosyal hareket

Çevrecilik, çevre hareketini destekleme veya katılmaktır. Doğal kaynakları ve ekosistemleri korumak için lobi faaliyeti yapma, çevre eğitimi, çevreci eylemler ve örnekler geliştirmekle merkezi ve yerel yönetimlerdeki karar alma süreçlerini etkileme arayışında olan sosyal bir harekettir. Çevre ile ilişkili konulardan bazıları; kirlilik, türlerin yok olması, katı atıkların azaltılması, geri dönüşüm, küresel ısınma tehdidi ve genetiği değiştirilmiş ürünler.

<span class="mw-page-title-main">Deniz</span> büyük ve genellikle tuzlu su

Deniz, bir okyanus ile bağı olan ve büyük bir alanı kaplayan ve genellikle tuzlu olan su kütlesi. Terim genellikle okyanus terimi yerine de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Baykal Gölü</span> Dünyanın en derin gölü

Baykal Gölü, dünyanın en derin gölü olarak anılmaktadır. Sibirya'nın güneyinde, İrkutsk Oblastı ve Buryatya arasında yer alır. İrkutsk şehrinin yakınında bulunan göl, "Sibirya'nın Mavi Gözü" diye adlandırılır. Yüzölçümü yaklaşık 31.722 km²'dir. Uzunluğu 636 km, en geniş yeri 79,5 km'dir. Gölün tabanı deniz seviyesinin yaklaşık 1285 m altındadır. Gölün dibindeki tortul kayaçların yaklaşık 7 km kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir. Bu da gölün yeryüzündeki en derin yarıklardan biri olduğunu göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tanganika Gölü</span> Afrikada bir göl

Tanganyika, Orta Afrika'nın ve Rusya'daki Baykal gölünden sonra Dünyanın en derin gölüdür. 3° 20'den 8° 48' güney paralelleri ve 29° 5'ten 31° 15' doğu meridyenleri arasında yer alır. Yeryüzünün 6. en büyük gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Okyanus</span> büyük miktarda tuzlu su

Okyanus, bir gezegenin hidrosferinin çoğunu oluşturan bir su kütlesidir. Dünya üzerinde bir okyanus, Dünya Okyanusunun ana geleneksel bölümlerinden biridir. Bunlar, bölgeye göre azalan sırada, Pasifik, Atlantik, Hint, Güney (Antarktika) ve Kuzey Kutbu Okyanuslarıdır. Spesifikasyon olmadan kullanılan "okyanus" veya "deniz" ifadeleri, Dünya yüzeyinin çoğunu kapsayan birbirine bağlı tuzlu su kütlesini ifade eder. Genel bir terim olarak, "okyanus" çoğunlukla Amerikan İngilizcesinde "deniz" ile değiştirilebilir; ancak İngiliz İngilizcesinde değil. Açıkça söylemek gerekirse, deniz kısmen veya tamamen karayla çevrili bir su kütlesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Denizi</span> Avrupada bir deniz

Kuzey Denizi, Büyük Britanya, Danimarka, Norveç, Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa arasında bulunan bir Atlas Okyanusu denizidir. Avrupa kıta sahanlığında bir epeirik denizi, güneyde İngiliz Kanalı ve kuzeyde Norveç Denizi yoluyla okyanusa bağlanır. 570.000 kilometrekarelik bir alana sahip 970 kilometreden (600 mi) uzun ve 580 kilometre (360 mi) genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz seviyesi</span> Terim

Deniz seviyesi, atmosfer ile deniz yüzeyinin birleştiği yükseklik. Deniz seviyesi, Dünya'nın bir veya daha fazla su kütlesinin ortalama yüzey seviyesidir. Yeryüzündeki tüm yüksekliklerin ve denizaltındaki tüm derinliklerin tanımlanmasında kullanılan referans seviyedir. Deniz seviyeleri birçok faktörden etkilenebilir ve jeolojik zamanlar içerisinde büyük farklılıklar gösterdiği bilinmektedir. Dünya üzerindeki herhangi bir bölgenin deniz seviyesi; gel-git, atmosfer basıncı ve rüzgâr gibi nedenlerle kısa süreli değişiklikler gösterir. Kısa vadedeki değişimler ise Dünya'nın iklim değişikliklerine bağlıdır. Örneğin; 20. yüzyılda mevcut deniz seviyesindeki yükselmenin küresel ısınmadan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Deniz seviyesinin ölçülmesi; devam eden iklim değişikliğine ilişkin ön görüler sunabilir. Bu değişimler nedeniyle deniz seviyesini, deniz yüzeyinin uzun vadedeki tüm hareketlerinin ortalaması alınarak hesaplanmış olan ortalama deniz seviyesi şeklinde tanımlamak daha doğru olur. Ortalama deniz seviyesi, uluslararası şekilde MSL kısaltması ile gösterilir. Türkçe yayınlarda zaman zaman ODS kısaltması kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bering Denizi</span> deniz

Bering veya İmarpik Denizi, Kuzey Büyük Okyanus'undan, Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları'nın ayırdığı büyük su kütlesi. İki milyon km² yüzölçümüne sahiptir. Doğusunda ve kuzeydoğusunda Alaska, batısında Sibirya ve Kamçatka Yarımadası, güneyinde Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları ile çevrilidir. Kuzeyindeki Bering Boğazı vasıtasıyla, Arktik Okyanusu'ndaki Çukçi Denizi'nden ayrılır. İsmini, kâşifi Danimarkalı seyrüseferci Vitus Bering'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Deniz Araştırmaları Vakfı</span>

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, (TÜDAV) bir gurup bilim insanı, denizci ve doğasever tarafından Türk deniz ve iç sularıyla ilgili bilimsel araştırma, yayın, eğitim, koruma alanları ve bilgi bankası gibi konular hakkında çalışmak üzere 1997 yılında kurulmuş, ulusal ve uluslararası ölçekte faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Doğal Hayatı Koruma Derneği</span>

Doğal Hayatı Koruma Derneği ya da kısa adıyla DHKD, 1975 yılında kurulan, merkezi İstanbul'da olan bir Sivil toplum kuruluşu'dur. 1986'da "Kelaynak'tan haberler" adlı bir bülten yayımlayan DHKD, adını duyurmaya yönelik ilk kampanyasını Turkish Times de gerçekleştirdi. Kuruluşundan on beş yıl sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla "kamu yararına çalışan dernek" statüsü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Vahşi yaşam</span> İnsan tarafından yetiştirilmeksizin bir sahada büyüyen veya yaşayan evcil olmayan organizmalar

Vahşi yaşam veya yaban hayatı evcilleştirilmemiş hayvan türlerini ifade eder; insanlar tarafından tanınmadan yetişen veya vahşi bölgelerde yaşayan tüm bitkiler, mantarlar ve diğer organizmalar da buna dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

BirdLife International, doğal kaynakların kullanımında sürdürülebilirlik için kuşları, yaşam alanlarını ve küresel biyolojik çeşitliliği korumaya çalışan küresel bir koruma organizasyonları ortaklığıdır. 1922 yılında kurulmuş olup 120'den fazla ortak kuruluş ile dünyanın en büyük koruma organizasyonları ortaklığıdır. 100'den fazla ülkede 2,5 milyondan fazla kişi ve ortak kuruluş üyeliğine sahiptir. Merkezi İngiltere'nin Cambridge şehrinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Koruma alanı</span> tanınmış doğal, ekolojik veya kültürel peyzaj değerleri nedeniyle koruma alan yer

Korunan alanlar veya koruma alanları, tanınan doğal, ekolojik veya kültürel değerleri nedeniyle koruma alanı ilan edilen alanlardır. Her ülkenin yürürlükteki yasalarına veya ilgili uluslararası kuruluşların düzenlemelerine bağlı olarak koruma düzeyine göre değişen çeşitli korunan alanlar vardır.

Deniz koruma alanları (DKA), denizleri, okyanusları, haliçleri veya ABD'de, Büyük Gölleri kapsayan koruma alanlarıdır. Bu deniz alanları yaban hayatı sığınaklarından araştırma tesislerine kadar birçok biçimde olabilir. DKA'lar, tipik olarak doğal veya kültürel kaynakları korumak amacıyla insan faaliyetlerini koruma amacıyla kısıtlar. Bu tür deniz kaynakları yerel, bölgesel, ulusal veya uluslararası yetkililer tarafından korunmaktadır ve ülkeler arasında ve arasında önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Bu değişkenlik, kalkınma, balıkçılık uygulamaları, balıkçılık mevsimleri ve avlanma, deniz yaşamının kaldırılması veya bozulmasına ilişkin yasaklar, palamarlar ve yasaklar üzerinde farklı sınırlamalar içermektedir.

Global 200, küresel koruma organizasyonu olan WWF tarafından korumanın öncelikleri olarak tanımlanan ekolojik bölgelerin listesidir. WWF'ye göre, bir ekolojik bölge "tür dinamiklerinin ve çevresel koşulların büyük çoğunluğunu paylaşan karakteristik bir doğal topluluklar kümesini içeren nispeten büyük bir arazi veya su birimi" olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, endemizm düzeylerine bağlı olarak Madagaskar listede birden fazla kez listelenir, eski Baykal Gölü bir kez listelenir ve Kuzey Amerika Büyük Gölleri hiç listelenmez.

<span class="mw-page-title-main">Sakallı penguen</span>

Chinstrap pengueni, Güney Pasifik ve Antarktika Okyanuslarında çeşitli ada ve kıyılarda yaşayan bir penguen türüdür. Adı, başının altındaki dar siyah banttan kaynaklanıyor, bu da siyah bir kask takıyormuş gibi görünmesini sağlayarak tanımlamayı kolaylaştırıyor. Günümüzde Antarktika’da çember sakallı penguen sayısı yüzde 60 azaldı. Greenpeace’in yapmış olduğu “Okyanusları Koru” kampanyası kapsamında bağımsız bilim insanları tarafından gerçekleştirildi.