İçeriğe atla

Dünya Mirası Sözleşmesi

Dünya Mirası Sözleşmesi
Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme
Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage
Sözleşme metni
TürSözleşme
İmzalanma16-23 Kasım 1972
YerParis, Fransa
Yürürlük17 Aralık 1975
Koşul20 Devlet onayı
İmzacılar195
DillerArapça, Çince, İngilizce, Fransızca, İbranice, Portekizce, Rusça ve İspanyolca[1]

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (İngilizce: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage veya kısaca Dünya Mirası Sözleşmesi (World Heritage Convention), 23 Kasım 1972'de 17. UNESCO genel konferansında imzalanan bir uluslararası sözleşmedir.

Üstün evrensel değere haiz doğal ve kültürel alanların korunması ve yeni nesillere aktarılmasını amaçlar. Sözleşme, Dünya Miras Komitesi'nin çalışmalarına yön verir. 1965-1972 yılları atasında geliştirilmiştir.

Sözleşme, hangi alanların Dünya Miras Listesine kaydedilebileceğini tanımlamış ve her ülkenin hükûmetlerinin potansiyel alanları belirleme ve bunları koruma ve muhafaza etme görevlerini ortaya koymuştur. İmzacı ülkeler, kendi topraklarında bulunan Dünya Miras alanlarını korumayı taahhüt eder ve bunların korunma durumları hakkında düzenli olarak rapor verir. Sözleşme Dünya Mirası Fonu'nun nasıl kullanılacağını ve yönetileceğini de ortaya koymaktadır.[2]

16 Kasım 1972'de UNESCO Genel Konferansı'nda kabul edilmiş ve 23 Kasım 1972'de UNESCO Genel Konferansı başkanı Toru Haguiwara ve UNESCO genel müdürü René Maheu tarafından imzalanmıştır. UNESCO'nun arşivlerde bulunmaktadır.[2]

Gelişim

Dünyadaki miras alanlarının korunması için uluslararası bir hareket yaratma düşüncesi I. Dünya Savaşı'ndan ardından ortaya çıktı. 1959'da Mısır’da Asvan Barajı’nın inşasına karar verilmesi ile Ebu Simbel Tapınakları’nın sular altında kalması tehlikesinin doğması üzerine UNESCO tarafından bir kampanya başlatılması ve 50 ülkenin yardımıyla Ebu Simbel ve Filai tapınakları sökülmesi, kuru bir yere taşınıp yeniden birleştirilmesi, üstün evrensel değer taşıyan bir kültürel miras alanının uluslarası dayanışma ile korunmasının ilk örneğini teşkil etti.[3] UNESCO, kültürel mirasın korunması hakkında bir sözleşme taslağı hazırlamaya başladı. Öte yandan 1962'de UNESCO Peyzaj Alanlarının Güzellik ve Karakterinin Korunmasına Dair Tavsiye Kararını sundu. 1965'te ABD'de gerçekleşen "Dünya Miras Güvencesi" başlıklı bir konferansta kültürel ve doğal mirası koruma çalışmalarının ilişkilendirilmesi fikri doğdu.

Uzmanların önerileri, 1972’de Stockholm’de gerçekleşen Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı'nda bir araya getirilip ortak bir metin üzerinde uzlaşıldı. Sözleşme, Paris'teki UNESCO Genel Konferansı'nda 16 Kasım 1972'de kabul edildi. 20 devletin onaylamasındadan 3 ay sonra, 17 Aralık 1975 tarihinde yürürlüğe girdi.

1978 yılında ilk 12 adet miras alanı listeye kaydedildi. 1979 yılında 45 alan daha Dünya Mirası alanı ilan edildi ve süreç her yıl gerçekleştirilen Dünya Mirası Komitelerinde devam etti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage – Complete Text 1 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UNESCO. 8 Mayıs 2024 tarihinde erişilmiştir.
  2. ^ a b Centre, UNESCO World Heritage (16 Kasım 1972). "The World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre. 2 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  3. ^ Ürün, Şule (2016). "Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme: Doğal Miras Alanları Başvuru, Adaylık ve Değerlendirme Süreçleri" (PDF). UNESCO Millî Komisyonu. 11 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 

Bibliyografi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Güney Kore'nin, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 14 Eylül 1988'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Çin'de 2016 yılı itibarı ile 50 adet Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1987'de Ming ve Qing Hanedanları İmparatorluk Sarayları, İlk Çin İmparatoru'nun Mozolesi, Mogao Mağaraları, Tai Dağı, Zhoukoudian Pekin Adamı Alanı ile Çin Seddi, son olarak 2016'da Shennongjia listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan 35'i kültürel, 11'i doğal ve dördü karma alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yunanistan'da on sekiz tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1986'da Bassae'deki Apollon Epikurios Tapınağı, son olarak da 2016'da Filippi listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on altısı kültürel, ikisi karma alandır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'taki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Arnavutluk'un, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 10 Temmuz 1989'da onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesine taraf olan ülkeler tarafından aday gösterilen, kültürel veya doğal miras açısından olağanüstü evrensel değere sahip Dünya Mirası Alanlarını belirlemektedir. Kültürel miras anıtlardan, bina gruplarından ve alanlardan oluşur. Doğal varlıklar, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanmaktadır. Bulgaristan sözleşmeyi 7 Mart 1974'te kabul etti

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Finlandiya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 4 Mart 1987'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Macaristan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 15 Temmuz 1985'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Çekya, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 26 Mart 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'teki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Bosna-Hersek, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Temmuz 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Batı ve Doğu Almanya, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi sırasıyla 23 Ağustos 1976 ve 12 Aralık 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi. 3 Ekim 1990 tarihinde her iki Almanya birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Malezya'daki Dünya Mirasları listesi</span>

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Malezya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş'teki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Bangladeş'in, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Pakistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 23 Temmuz 1976'da onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı üzere, kültürel veya doğal miras bakımından önem arz eden yerlerdir. Kültürel miras; anıtlar, yapı toplulukları ve sitleri kapsar. Doğal miras; doğal özellikler içeren fiziki veya biyolojik oluşumlar, jeolojik veya fizyografik oluşumlar ve bilim, korunma veya doğal güzellik açısından istisnai evrensel değeri olan doğal sitler ya da kesinlikle belirlenmiş doğal alanlar olarak tanımlanır. Güney Afrika, sözleşmeyi 10 Temmuz 1997'de kabul etmiştir. Güney Afrika'da 10 tane Dünya Miras Alanı vardır. 2 tane alan da Geçici Listede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi</span>

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi, 17 Ekim 2003 tarihindeki 32. UNESCO genel konferansında kabul edilen bir uluslararası sözleşmedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.