Dünya Küçük

Dünya Küçük (İngilizce: Small World: An Academic Romance), İngiliz roman yazarı David Lodge'ın 1984 yılında yazdığı, kampüs romanları serisinin ikincisidir. Eser, 1975 yılında yayınlanan Yerleri Değiştirme'nin devamıdır.

Romanda, hem serinin ilk kitabındaki baş karakterler Morris Zapp, Philip Swallow ve eşleri hem de yeni karakterler yer alır. Dünya Küçük'te uluslararası düzeydeki tüm akademik edebi konferanslar ve bu konferanslarda yaşananlar konu edilmiştir. Romanda Edmund Spenser'ın Faerie Queene'e göndermeler vardır. Karakterler romansı türünü tartışırlar ve bu türün özellikleri kitapta da görülebilir. Arthur Kingfisher karakterinin ismi ise hem Kral Arthur efsanesine hem de Balıkçı Kral'a bir göndermedir.

Lodge, sonraki senelerde, romanın baş karakterlerinden Morris Zapp'i yaratırken edebiyat eleştirmeni Stanley Fish'ten esinlendiğini açıkladı.^[1]

Dünya Küçük, 1988 yılında İngiliz BBC televizyonu tarafından altı saatlik bir mini dizi olarak çekildi.

Kitap Nisan 1979'da Rummidge Üniversitesi'ndeki ufak çaplı bir akademik konferans ile başlar. Bu aktivite, T. S. Eliot hakkındaki yüksek lisans tezini yeni tamamlamış İrlandalı genç bir adam olan Persse McGarrigle'ın katıldığı ilk konferanstır. McGarrigle, kurgusal bir üniversite olan Limerick'te çalışmaktadır. Orada işe girmesini fakülte yönetiminin aynı soyada sahip başka bir aday yerine yanlışlıkla kendisini görüşmeye çağırmasına borçludur. Romanın önemli karakterleri Rummidge'den profesör Philip Swallow, Amerikalı profesör Morris Zapp, emekli Amerikalı profesör Sybil Maiden ve McGarrigle'ın görür görmez aşık olduğu güzel Angelica Pabst da konferans için Rummidge'dedir. Kitabın geri kalan kısmında McGarrigle Pabst'ı bulmaya ve elde etmeye çalışır. Angelica Persse'e, bebekken uçuş sırasında bir uçağın tuvaletine terk edildiğini ve KLM'nin yöneticilerinden biri tarafından bulunarak evlat edinildiğini anlatır. Persse, kadına olan aşkını itiraf ettikten sonra Angelica nereye gideceğini açıklamadan konferansı terk eder.

Morris Zapp ve Philip Swallow Yerleri Değiştirme'deki olaylardan sonra ilk kez karşılaşırlar. İkili akşam uzun bir konuşma yaparlar. Bir önceki romandan sonra Swallow profesörlüğe terfi etmiş ve İngilizce bölümünün başına geçmiştir. Zapp ise yapısökümü keşfetmiş ve akademik kariyerini yeniden oluşturmuştur. Swallow, Zapp'e başından birkaç sene önce geçen bir olayı anlatır. Swallow, bir uçak kazasında ölüm tehlikesi atlattıktan sonra geceyi Britanya Konseyi başkanının evinde geçirmiş ve başkanın karısı Joy ile o gece beraber olmuştur. Kısa bir süre sonra Swallow gazetede Joy, başkan ve oğullarının bir uçak kazasında öldüğünü okumuştur.

Romanın ikinci bölümünde, dünya üzerindeki farklı saat dilimlerinde, farklı karakterlerin aynı anda neler yaptığı anlatılır. Morris Zapp seyahat etmektedir. Avustralyalı Rodney Wainright bir makale üzerinde çalışmaktadır. Zapp'in eski eşi Désirée bir roman yazmaktadır. Howard Ringbaum eşi Thelma'yı kendisiyle uçakta birlikte olması için ikna etmeye çalışırken Siegfried von Turpitz ile Arthur Kingfisher UNESCO edebiyat eleştirileri kürsüsündeki yeni pozisyonu tartışmaktadırlar. Rudyard Parkinson bu pozisyona gelebilmek için plan yapmaktadır. Türk Akbil Borak, Swallow'un ziyaretine hazırlanmak için William Hazlitt okumaktadır. Japon Akira Sakazaki ise İngiliz yazar Ronald Frobisher'ın bir romanını Japoncaya çevirmektedir. Ronald Frobisher o sırada kahvaltı yapmaktadır. İtalyan Fulvia Morgana ise (Morgan le Fay'den esinlenerek yaratılmıştır) Morris Zapp ile uçakta tanışmaktadır.

Bu bölümde tanıtılan bir diğer isim ise Cheryl Summerbee'dir. Heatrow'da British Airways için çalışan bir memur olan Cheryl dünya üzerinde farklı yerlerde dolaşan diğer karakterlere yardım eden ufak ama önemli bir rol oynar. Kadın, pembe dizi romanları okumaktan hoşlanmaktadır.

Karakterler üçüncü bölümde de bir konferanstan diğerine gitmeye devam ederler. Persse hala Angelica'nın peşindedir. Amsterdam'daki bir toplantıda Alman edebiyatı uzmanı Siegfried von Turpitz'i henüz yayınlanmamış bir kitaba sunduğu yazısındaki fikirleri anlatırken bulur ve von Turpitz'i intihal ile suçlar. Zapp, Persse'yi von Turpitz'e karşı korur. Persse, Angelica'ya benzeyen birini görür ve onun pornografik filmlerde oynadığını ve striptiz yaptığını öğrenir. Türkiye'de Swallow, öldüğünü zannettiği Joy ile karşılaşır. Kadın, düşen uçakta sadece kocasının olduğunu açıklar. İlişkileri yeniden başlar ve Swallow karısını terk etmeye karar verir.

Dördüncü bölümde olaylar pembe romanlara göndermeler içerir. Zapp, sol görüşlü bir grup tarafından kaçırılır fakat kısa bir süre sonra serbest bırakılır. Bir ödül kazanan ve kredi kartı alan Persse artık Angelica'yı yakalamak için yeteri kadar paraya sahiptir ama onu bulamamaktadır. Angelica ona, Edmund Spenser'ın bir şiiri olan The Faerie Queene'den alıntı bir ipucu bırakarak ortadan kaybolmuştur. Persse, Angelica'nın Lily isminde bir ikiz kardeşi olduğunu ve porno filmlerde oynayanın bu kardeş olduğunu keşfeder.

Persse, Cheryl Summerbee ile bir daha karşılaştığında genç kadın artık pembe dizi romanları değil, Orlando Furioso gibi romantik romanlar ve Northrop Frye gibi eleştiri kitapları okumaya başlamıştır. Cheryl'in Angelica'yla karşılaştığını duyunca Persse çok sevinir. Cheryl ise Persse'yi sevdiği için adamın Angelica'ya olan ilgisini kıskanır. Persse, Angelica'yı bulmak için Hawaii, Tokyo, Hong Kong ve Kudüs'te düzenlenen konferanslara katılır fakat kadını bulamaz. Kudüs'teki konferansta Philip Swallow Joy ile beraberdir. Swallow, orada oğluyla da karşılaşınca psikolojik olarak hastalanır. İnsanlar bir süre lejyoner hastalığına yakalandığını zannederler. Bu hastalık Philip ve Joy'un ilişkilerinin sonu olur.

Beşinci bölüm, 1979'un sonunda New York'taki Modern Dil Derneği konferansında geçer. Kitaptaki tüm karakterler bu aktivitedir. Arthur Kingfisher, Zapp, Morgana, Swallow ve diğerlerinin fikirlerini açıkladığı "eleştiri" ile ilgili bir panel yönetmektedir. Zapp'in kaçırılması onun yapısökümüne olan ilgisini azaltmıştır. Persse, "Herkes sizinle aynı fikirde olursa sonrasında ne olacak?" diye sorar. Kingfisher bu sorudan etkilenir. Duygusal ve fiziksel yetersizliklerini keşfeder.

Persse sonunda Angelica'yı bulur. Romanın tüm yapısını içeren bir makale sunduktan sonra otele koşar, Angelica sandığı kadını öper ve ona onu sevdiğini açıklar. Kadın onu odasına çıkartır, birlikte olurlar (bu Persse'nin ilk cinsel tecrübesidir). Daha sonra kadın ona Angelica değil, Angelica'nın ikiz kardeşi Lily olduğunu açıklar. Persse çok utanmıştır ama Lily ona sakinleştirir.

Akşam, Arthur Kingfisher UNESCO'ya kendini aday olarak önereceğini herkese açıklar. Hemen ardından Sybil Maiden, Angelica ve Lily'nin annesi olduğunu ve Kingfisher'ın da iki kızın babaları olduğunu duyurur. Angelica, Persse'yi nişanlısı Peter McGarrigle'ı tanıştırır. Angelica'nın nişanlısı Persse yanlışlıkla iş görüşmesine çağrıldığı için İrlanda'daki işe alınamamıştır. Fakat, Peter kızgın değildir, çünkü bu olayın sonucu olarak ABD'ye gitmiş ve orada Angelica ile tanışmıştır. Swallow eşine geri döner.

Persse, kendisine uygun olan kadının Angelica değil Cheryl Summerbee olduğunu fark eder ve Heathrow'a onu görmeye gider. Gittiği gün yeni yıl arifesidir. Genç adam Cheryl'in bir gün önce kovulduğunu öğrenir. Oradaki görevli Cheryl'in bunu bir fırsat olarak gördüğünü ve dünya üzerindeki yerleri rastgele gezmeye karar verdiğini söyler. Kızın nerede olduğunu kimse bilmemektedir. Roman, Persse'nin kendisine "küçük dünyanın neresinden kızı aramaya başlaması" gerektiğini sorarken sonlanır.

• IMDb'de Dünya Küçük
• David Lodge ile Dünya Küçük hakkında röportaj 20 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.