İçeriğe atla

Dünya Gıda Programı

Dünya Gıda Programı
Kuruluşu19 Aralık 1961
TürüWFP
Yasal durumuEtkin
MerkeziRoma, İtalya
BaşkanıDavid Beasley
WebsitesiDünya Gıda Programı

Dünya Gıda Programı (World Food Programme, WFP), Birleşmiş Milletler'in gıda yardım programı ve açlıkla mücadele ile gıda güvenliği alanında dünyanın en büyük insani yardım kuruluşudur. WFP'ye göre 2019 yılında 88 ülkeden 97 milyon insana yardım ulaştırıldı. WFP'nin amacı savaş, doğal afet, kıtlık ve benzeri acil durumlarda insanlara gıda desteği yapmak. Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'nun bir üyesi ve yürütme kurulunun parçasıdır.[1] WFP için 2030 yılında kadar Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında da olan açlığa son vermek öncelikli hedeftir.[2] WFP 2020 yılında yaptığı çalışmalarla Nobel Barış Ödülünü kazandı.[3]

Tarihçe

WFP, 1960 yılında gerçekleşen Gıda ve Tarım Örgütü konferansından sonra ABD Food For Peace programının direktörü George McGovern'ın önerisiyle kuruldu. WFP ilk çalışmalarını 1963 yılında deneysel amaçlarla gerçekleştirdi ve Sudan'daki Wadi Halfa'da halka gıda yardımı yaptı. 1965 yılından itibaren Dünya Gıda Programı kalıcı olarak çalışmaya devam etti.[4]

Kaynakları

WFP çalışmalarını hükûmetler, şirketler ve özel bağışçılardan elde ettiği kaynaklarla finanse ediyor. 2018 yılındaki toplam finansmanı 7,2 milyar ABD dolarıydı ve bunun en büyük bağışçıları ABD (2,5 milyar dolar) ve AB (1,1 milyar dolar) idi.[5]

Kaynakça

  1. ^ "WFP Genel Bakış". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Küresel Kalkınma Hedefleri". 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "2020 Nobel Ödülü Kazananları". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "WFP Tarihçesi". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "WFP 2018 İstatistikleri". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda ve Tarım Örgütü</span> 1943te kurulan ve 1946da Birleşmiş Milletlerin uzmanlık kuruluşu haline gelen bir örgüt

Gıda ve Tarım Örgütü, açlığı yok etmek ve beslenme şartlarını iyileştirmek amacıyla 1943'te kurulan ve 1946'da Birleşmiş Milletlerin uzmanlık kuruluşu haline gelen bir örgüttür. Açlığa karşı mücadelede çok yönlü etkinlikleri vardır. Hükûmet ve teknik kuruluşların tarımı, ormancılığı ve balıkçılığı geliştirme projelerine aracı ve yardımcı olur. Bu tip konularda ülkeler düzeyinde teknik yardımlar sağlar. Eğitsel projeler geliştirerek, araştırmalar yapar ve seminerler verir. Dünyadaki tarımsal ürünlerin üretimi, tüketimi, ticareti ve depolanması, tabii kaynakların geliştirilmesi, ağaçlandırma gibi konularda danışmanlık yapar. İstatistikler tutarak bültenler yayınlar.

UNICEF veya resmi adıyla Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu, dünya genelinde çocuklara insani ve gelişimsel yardım sağlamaktan sorumlu bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. UNICEF'in faaliyetleri arasında aşılama ve hastalık önleme, HIV'li çocuklar ve anneler için tedavi yönetimi, çocukluk ve anne beslenmesini iyileştirme, sağlık koşullarını iyileştirme, eğitimi teşvik etme ve felaketlere müdahale için acil yardım sağlama yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Bankası</span> Uluslararası finans kuruluşu

Dünya Bankası, II. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası adıyla kurulmuş, 1947 yılında Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma özelliği kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı</span> Birleşmiş Milletlerin küresel kalkınma ağı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Milletler'in küresel kalkınma ağı oluşturmak için kurduğu bir programdır. Özellikle gelişmekte olan ülkelere odaklanarak, insanların daha iyi yaşam standartlarına sahip olmaları için gerekli olan bilgi, deneyim ve kaynakları sağlar. UNDP, bu amaç doğrultusunda hükûmetler, sivil toplum kuruluşları, akademi ve iş çevreleri ile iş birliği yaparak kalkınma çalışmaları yapar.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli</span> Bilimsel devletlerarası topluluk

Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli, Birleşmiş Milletlerin iki örgütü Dünya Meteoroloji Örgütü ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından 1988 yılında insan faaliyetlerinin neden olduğu iklim değişikliğinin risklerini değerlendirmek üzere kurulmuştur.

Petrol karşılığında Gıda Programı, 1990 yılı Ağustos ayında Irak'ın Kuveyt’i işgal etmesinin ardından ambargo altına alınan Irak'da halkın temel gıda ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 986 numaralı kararı ile gelir sağlayabilmesi için Irak hükûmetinin petrol satmasına izin veren programdır. 2003 yılındaki Irak Savaşı sonucunda ülkenin işgal edilmesiyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yasaklama ve program sona ermiştir. Programın sona ermesinden sonra geçmişe yönelik çeşitli yolsuzluklar su yüzüne çıkmıştır.

İnsani Gelişme Göstergesi, Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Gelişme Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

Gıda güvencesi, gıdanın bulunabilmesinin ve bireylerin buna erişebilme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Uygun fiyat sadece bir faktördür. Gıda güvencesizliğinin binlerce yıl öncesinde bile bir endişe kaynağı olduğuna dair kanıtlar vardır. Antik Çin ve Antik Mısır'daki merkezi otoritelerin yiyecekleri kıtlık zamanlarında depolardan serbest bıraktığı biliniyor. 1974'te Dünya Gıda Konferansı'nda, “gıda güvencesi” terimi, arzı vurgulayarak tanımlandı. Gıda güvencesinin "gıda tüketiminin istikrarlı bir şekilde genişlemesini karşılayabilmek ve üretim ve fiyatlardaki dalgalanmaları dengeleyebilmek için dünya gıda kaynaklarından, her zaman, yeterli, besleyici, çeşitli, dengeli ve makul temel gıda maddelerinin bulunabilirliği olduğunu" söylediler. Daha sonra yapılan tanımlara “talep ve erişim” konularını eklendi. 1996 Dünya Gıda Zirvesi'nin son raporu, gıda güvencesinin "tüm insanlar her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşam için diyet ihtiyaçlarını ve gıda tercihlerini karşılamak için yeterli, güvenli ve besleyici gıdalara fiziksel ve ekonomik erişime sahip olduklarında" var olduğunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Wolf Ödülü</span> bilim ödülü

Wolf Ödülü, Wolf Vakfı tarafından, 1978'den bu yana her yıl, İsrail'de gerçekleşen ödül töreninde, insanlığın yararına yönelik başarılara ulaşmış sanatçı ve bilim insanlarına verilen ödüldür. "İnsanlığın yararına, bilimi ve sanatı desteklemek için" sloganıyla yola çıkan Wolf Vakfı, bu ödülün, milliyet, ırk, renk, din, cinsiyet veya siyasi görüşlere bakılmaksızın, insanlığın ve insanlar arasında dostluğun yararına işler yapan kişilere verilebileceğini özellikle belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Günü</span>

Birleşmiş Milletler Günü, 24 Ekim 1945 gününün Birleşmiş Milletler'in resmi olarak başlangıç olarak kabul ettiği anma ve kutlama günüdür.

Birleşmiş Milletler (BM), II. Dünya Savaşı'ndan sonra Türkiye dahil olmak üzere 51 ülke ile birlikte kurulmuştur. Türkiye örgütün kurucu üyesi olmasının yanı sıra örgütteki en aktif üyelerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Küresel Açlık Endeksi</span>

Küresel Açlık Endeksi (KAE), Avrupa'nın Concern Worldwide ve Welthungerhilfe STK'ları tarafından hazırlanan, açlığı bölge ve ülke bazında ölçen ve izleyen bir araçtır. KAE, yıllık olarak hesaplanır ve sonuçları her yıl Ekim ayında yayınlanan bir raporda görünür.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı</span>

Birleşmiş Milletler HIV ve AIDS Ortak Programı (UNAIDS), HIV/AIDS salgınına karşı hızlandırılmış, kapsamlı ve koordineli küresel eylemin ana savunucusu programdır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda hakkı</span>

Gıda hakkı ve varyasyonları, insanların kendilerini onurlu bir şekilde besleme hakkını koruyan bir insan hakkı olup, yeterli gıdanın mevcut olmasını, insanların buna erişme imkanına sahip olmasını ve bireyin beslenme ihtiyaçlarını yeterince karşılamasını ifade eder. Gıda hakkı, tüm insanların açlık, gıda güvensizliği ve yetersiz beslenme'den uzak olma hakkını korur. Gıda hakkı, hükûmetlerin isteyen herkese ücretsiz gıda dağıtma yükümlülüğü ya da beslenmeye hakkı olduğu anlamına gelmez. Ancak, insanlar kendi kontrolleri dışındaki nedenlerle, örneğin gözaltında tutuldukları için, savaş zamanlarında veya doğal afetlerden sonra gıdaya erişimden mahrum kalırlarsa, bu hak hükûmetin doğrudan gıda sağlamasını gerektirir. Bu hak, Nisan 2020 itibarıyla 170 devletin taraf olduğu Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme'den türetilmiştir. Sözleşmeyi imzalayan devletler, yeterli gıda hakkının hem ulusal hem de uluslararası düzeyde aşamalı olarak tam olarak hayata geçirilmesi için mevcut kaynaklarının azamisini kullanarak adım atmayı kabul etmektedir. Toplam 106 ülkede gıda hakkı ya çeşitli biçimlerde anayasal düzenlemeler yoluyla ya da gıda hakkının korunduğu çeşitli uluslararası anlaşmaların yasalarda doğrudan uygulanabilirliği yoluyla uygulanmaktadır. 1996 Dünya Gıda Zirvesi'nde hükûmetler gıda hakkını yeniden teyit etmiş ve 2015 yılına kadar 840 milyon olan aç ve yetersiz beslenen insan sayısını yarı yarıya azaltarak 420 milyona indirmeyi taahhüt etmişlerdir. Ancak bu sayı geçtiğimiz yıllarda artmış ve 2009 yılında dünya çapında 1 milyardan fazla yetersiz beslenen insanla kötü bir rekora ulaşmıştır. Ayrıca, gizli açlık - çocuklarda bodur bedensel ve zihinsel büyümeye neden olabilen mikro besin eksiklikleri - çekenlerin sayısı dünya çapında 2 milyardan fazladır. Uluslararası hukuka göre devletler gıda hakkına saygı göstermek, bu hakkı korumak ve yerine getirmekle yükümlü olsalar da, bu insan hakkına ulaşmadaki pratik zorluklar, dünya genelinde yaygın gıda güvensizliği ve Hindistan gibi ülkelerde devam eden davalar ile ortaya konmaktadır. Gıda ile ilgili en büyük sorunların yaşandığı kıtalarda - Afrika, Asya ve Güney Amerika'da sadece gıda kıtlığı ve altyapı eksikliği değil, aynı zamanda yanlış dağıtım ve gıdaya yetersiz erişim de söz konusudur. İnsan Hakları Ölçüm Girişimi dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin gıda hakkını gelir düzeylerine göre ölçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2</span> Açlığa son

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2 " sıfır açlığa " ulaşmayı amaçlamaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biridir. Resmi ifade şu şekildedir: "Açlığı sona erdirin, gıda güvenliğini sağlayın, beslenmeyi iyileştirin ve sürdürülebilir tarımı teşvik edin". SDG 2, "gıda güvenliği, beslenme, kırsal dönüşüm ve sürdürülebilir tarım arasındaki karmaşık bağlantıları" vurgular. Birleşmiş Milletler'e göre yaklaşık 690 milyon aç insan var ve bu da dünya nüfusunun yüzde 10'undan biraz daha azını oluşturuyor. Her dokuz kişiden biri her gece yatağına aç giriyor; buna Güney Sudan, Somali, Yemen ve Nijerya'da şu anda kıtlık riskiyle karşı karşıya olan 20 milyon kişi de dahil.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 17</span> Amaçlar İçin Ortaklıklar

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 17 "amaçlar için ortaklıklar" ile ilgilidir. Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biri olan amaç için resmi ifade şu şekildedir: "Uygulama araçlarını güçlendirmek ve sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklığı canlandırmak". SKA 17, 2030 yılına kadar tüm hedeflerin peşinde, hegemonik olmayan ve adil olan sektörler arası ve ülkeler arası işbirliklerine olan ihtiyacı ifade etmektedir. Bu, ülkelere politikalarını uyumlu hâle getirme çağrısıdır.

Gazze Şeridi'de, 2023 Hamas-İsrail Savaşı sonucunda ciddi bir kıtlık yaşanmaktadır. Kıtlık, fırınlar ve un değirmenleri gibi gıda altyapısını tahrip eden İsrail hava saldırılarının ve temel malzemelerin yaygın bir şekilde kıtlığının bir sonucudur. Bu durum yarım milyondan fazla Gazzeliyi açlığın eşiğine getirmiştir ve Şerit'teki daha geniş insani kriz'in bir parçasıdır.

IPC ölçeği olarak da bilinen Entegre Gıda Güvencesi Aşama Sınıflandırması veya bazı kaynaklarda geçen adıyla Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması, gıda güvenliği analizini ve karar verme sürecini iyileştirmeye yönelik bir araçtır. Gıda güvenliği, beslenme ve geçim kaynaklarına ilişkin bilgileri, bir krizin niteliği ve ciddiyeti ile stratejik müdahale için çıkarımlar hakkında bir ifadeye entegre eden standartlaştırılmış bir ölçektir.