İçeriğe atla

Dünya Dijital Kütüphanesi

World Digital Library
Dünya Dijital Kütüphanesi
SahipABD
OluşturanABD Kongre Kütüphanesi
URLhttp://www.wdl.org
Ticari?Değil
Site türüDijital kütüphane
Kullanılabilir dil(ler)Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, Rusça
Geçerli durumÇevrimiçi

Dünya Dijital Kütüphanesi (İngilizce: World Digital Library (WDL)), ABD Kongre Kütüphanesi, UNESCO ve Cornell Üniversitesi tarafından işletilen uluslararası dijital kütüphane.

Kütüphanenin misyonu, uluslar ve kültürler arası anlayışı geliştirmek, İnternet üzerindeki kültürel içeriğin hacmini ve çeşitliliğini artırmak, eğitimciler, araştırmacılar ve tüm topluluklar için bilgi kaynağı oluşturmak ve ülkeler arasındaki dijital uçurumu azaltmaya yönelik olarak çeşitli kurumlarla ortaklıklar oluşturmak şeklinde tanımlanmıştır.[1] Kütüphane İnternet'teki İngilizce-dışı ve Batı-dışı içeriği çoğaltmayı ve bilimsel araştırmalara katkıda bulunmayı amaçlar. Kütüphane, dünyadaki tüm kültürlere ait kayda değer ve birincil öneme sahip kültürel belgelerin, çok dilli bir ortamda ve ücretiz olarak İnternet üzerinden erişilebilmesini sağlamayı amaçlar. Bu belgeler aradında elyazmaları, haritalar, nadir kitaplar, partisyonlar, ses kayıtları, filmler, baskılar, fotoğraflar, mimari çizimler ve diğer önemli kültürel belgeler bulunur.[2][3][4]

Kütüphanede, açılış tarihi olan 21 Nisan 2009 itibarıyla 1170 belge bulunmaktadır ve site arayüzü Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce ve Rusça dillerinde sunulmaktadır.[5]

Kuruluşu

ABD 2003 yılında, 20 yıllık bir aradan sonra Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne (UNESCO) yeniden kalıcı delege göndermeye karar verdiğinde, UNESCO'nun ABD Millî Komisyonu'nun başkanlığı için, Kongre kütüphanecisi James H. Billington aday gösterildi. Billington, komisyonun 2003'teki kuruluş konferansında yaptığı A View of the Digital World Library başlıklı konuşmasında, çeşitli enstitülerde, kütüphanelerde ve müzelerde bulunan zengin belge koleksiyonlarına dünya çapında ücretsiz olarak erişilebilmesini sağlamaya yönelik fikirlerini açıkladı. Kamu ve özel sektör iş birliği ile gerçekleştirilebilecek olan bu tür bir projeye ilk maddi destek Google'dan geldi. Şirket, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin geliştirilmesi için 2005 yılında 3 milyon dolar tutarında bağışta bulundu.[6]

Millî komisyonun 2006'daki yıllık toplantısında, Kongre Kütüphanesi'nin Dünya Dijital Kütüphanesi projesindeki danışmanı olan John Van Oudenaren, Billington'ın fikirlerini hayata geçirmek için gerçekleştirilecek projenin ana hatlarını açıkladı. Buna göre, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin kuruluşu, çeşitli kurumsal ortakların görev alacağı 4 ana proje alanı içinde yürütülecekti: teknik mimari, içerik seçimi, yönetim ve finansman. Aralık 2006'da millî kütüphane yöneticileri, çeşitli kütüphanelerin teknik yöneticileri ve UNESCO'nun eğitim temsilcilerinden oluşan 45 kişilik bir grup, dijital kütüphanenin nasıl geliştirileceğini tartışmak üzere Paris'te toplandı. Katılımcılar, dört proje alanına özel çeşitli sorunları çözümlemek üzere çalışma grupları oluşturdu.

Çalışma grupları 2007 yılının ilk yarısında, bilişim, kütüphanecilik, web tasarımı ve fonlama gibi alanlardaki profesyonellerle bir araya geldi. Çalışma gruplarının ilk bulguları aynı yılın temmuz ayında daha geniş bir toplulukla paylaşıldı. Bu planlama çalışmaların sonuçları Ekim 2007'de yapılan 34. UNESCO Genel Konferansı'nda sunuldu. Eylül 2008'de Amerikan Devletleri Örgütü de projeye Kongre Kütüphanesi ile birlikte katılma kararı aldı.

Dünya Dijital Kütüphanesi'nin açılışı, 21 Nisan 2009'da Paris'teki UNESCO genel merkezinde yapıldı.[7][8]

İçerik

Kütüphanede erişilebilen belgelerden bazıları şunlardır:

  • Genji Hikâyesi[9]
  • Bebek İsa'dan bahseden ilk Aztek belgesi[5]
  • Cebirin geliştirilmesinde kullanılan eski Arapça metinler[5]
  • Kanayan antilopları betimleyen 8000 yıllık bir Afrika resmi[10]
  • Amerika ismine yer verilen ilk harita olan Waldseemüller haritası[10][11]
  • Codex Gigas[9]
  • 101 yaşındaki eski bir Amerikalı kölenin ses kaydı[9]
  • İsveç Hükûmeti'nin İskandinav göçmenler için hazırladığı 1899 tarihli el kitabı[9]
  • İspanyolca ve Takalotça dillerinde basılmış ilk kitap olan Doctrina Christiana, en lengua española y tagala[11]
  • Mali'den İslami elyazmaları[11]
  • Çin İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası'na ait nadir fotoğraflar[12]
  • Fransa Ulusal Marşı'nın ilk ses kaydı[12]
  • Lumiere Kardeşler tarafından çekilen dünyanın ilk filmi[12]

Lisanslar

Kütüphaneye erişim ve içeriğin çevrimiçi olarak görüntülenmesi ücretsizdir. İçeriğin büyük bölümü, zaman aşımı sebebiyle kamu malı hâline gelmiş belgelerden oluşmaktadır. Kamu malı olmayan içeriğin kullanımı hâlinde, katkıda bulunan kurumsal ortağın telif hakkı kurallarına uyulması gerekir.[13]

Ortaklar

Projenin kurumsal ortakları arasında bulunan kuruluşlar:[14]

Kaynakça

  1. ^ "About the World Digital Library: Mission". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  2. ^ "UNESCO and Library of Congress sign agreement for World Digital Library: UNESCO-CI". portal.unesco.org. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  3. ^ "UN puts global treasures online". news.bbc.co.uk. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  4. ^ "Free-access World Digital Library set to launch". guardian.co.uk. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  5. ^ a b c Cody, Edward (21 Nisan 2009). "U.N. Launches Library Of World's Knowledge". Washington Post. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  6. ^ "World Digital Library Planned". www.washingtonpost.com. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  7. ^ "World Digital Library to launch at UNESCO". AFP via Google News. 20 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  8. ^ "Library of Congress, UNESCO and Partners to Launch World Digital Library" (Basın açıklaması). PRWeb. 19 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  9. ^ a b c d O'Neil, Peter (13 Nisan 2009). "Website to exhibit world's greatest historical treasures". Canwest News Service. Ottawa Citizen. 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  10. ^ a b "UN puts global treasures online". BBC News. 21 Nisan 2009. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  11. ^ a b c "RP book featured in World Digital Library". Agence France-Presse, with Inquirer Research. Philippine Daily Inquirer. 21 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  12. ^ a b c "World treasures go on-line in global digital library". AFP. Google News. 21 Nisan 2009. 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  13. ^ "Legal — World Digital Library". www.wdl.org. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 
  14. ^ "About the World Digital Library: Partners". 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Dünya Dijital Kütüphanesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kütüphane</span> kitaplar, el yazmaları, ses kayıtları veya filmler gibi edebi, müzikal, sanatsal veya referans materyallerinin koleksiyonuyla ilgilenen bir kurum

Kütüphane anlamına gelen ve genellikle Batı dünyasında yaygın olarak kullanılan ‘bibliothek’ kelimesinin aslı Eski Yunancadır ve biblion kitap, baskılı ürünlerin saklandığı yer demektir. Türkçedeki kütüphane ise, Farsça ve Arapça kökenli kütüb (kitaplar) ile Farsça hane (ev) sözcüklerinden türemiştir ve kitapların evi anlamına gelmektedir. Her iki dilde de kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.“Kütüphaneler, elde edilen bilginin toplanması, depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını gören hizmet işletmeleridir” Toplumsal gereksinimleri karşılamak için kurulan kütüphaneler, her türlü kayıtlı bilgi kaynağını bilgi gereksinimi olan kullanıcıya etkin biçimde sunar böylece bağlantı işlevini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kongre Kütüphanesi</span> ABDnin ulusal kütüphanesi

Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, ABD'nin ulusal kütüphanesidir. Dünyanın en büyük ve en önemli kütüphanelerinden olan kongre kütüphanesi Washington'da bulunmaktadır. Ayrıca ABD'de yer alan en eski federal kültür yapısıdır.

Dijitalleştirme, özellikle eski yazılı kaynakların OCR ve benzeri uygulamalarla dijital ortama aktarılma işlemidir. Dijitalleştirme görsel veya işitsel ögelerin bilgisayara tanımlanabilmesi, işlenebilmesi ve saklanabilmesi amacıyla sayısal kodlara dönüştürülmesidir. Bu işlemin amacı belgenin bütünlüğünü, içeriğini ve fiziksel özelliklerini koruyarak gelecek nesillere aktarmaktır.

<span class="mw-page-title-main">OCLC</span> kütüphane konsorsiyum kaynak paylaşımı ve araştırma organizasyonu

OCLC Online Computer Library Center, Inc. (OCLC) (Türkçe: Çevrimiçi Bilgisayar Kütüphanesi Merkezi), kâr amacı gütmeyen, üyelikli bir bilgisayar kütüphanesi hizmeti ve dünyadaki daha fazla bilgiye daha ucuza ulaşmayı hedefleyen bir araştırma kuruluşudur. 1967 yılında Ohio College Library Center (Ohio Üniversitesi Kütüphane Merkezi) adıyla kurulan OCLC ve üye kütüphaneleri dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat'i üretmekte ve geliştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kütüphanesi</span>

British Library, Birleşik Krallık'ın ulusal kütüphanesi ve dünyanın en büyük 2 kütüphanesinden biridir. Önemli bir araştırma kütüphanesi olan kurum değişik ülkelere ve dillere ait basılı ya da dijital kitaplar, el yazmaları, dergiler, gazeteler, ses ve müzik kayıtları, videolar, patentler, veritabanları, haritalar, mühürler ve çizimler gibi yaklaşık 170 milyon ögeye ev sahipliği yapar. Kütüphane koleksiyonunda yaklaşık 14 milyon kitap ve MÖ 2000'lere kadar geçmişe uzanan birçok el yazması vardır.

<span class="mw-page-title-main">Millî Diyet Kütüphanesi</span> Tokyoda kütüphane

Japonya Millet Meclisi Kütüphanesi, Japonya'nın millî kütüphanesidir. Kütüphane, 1948 yılında Millet Meclisi tarafından toplumsal sorunlara çözüm arayışına yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Kütüphane, dünyanın en büyük altıncı kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Vatikan Kütüphanesi</span> Vatikanda bulunan kütüphanedir. Dünyanın en eski kütüphanelerin biridir

Vatikan Apostolik Kütüphanesi daha yaygın olarak sadece Vatikan Kütüphanesi denilir, Vatikan'da Kutsal Makam'da bulunan kütüphanedir. Dünyanın en eski kütüphanelerin biridir ve tarihi metinlerin en önemli koleksiyonlarından birini içerir. 1475 yılında kurulan kütüphanede 75.000'den fazla tarihi elyazması kitap bulunur. Temmuz 2007'de yenileme çalışmaları nedeniyle halkın kullanımına kapatılan kütüphane 2010 yılı Eylül ayında yeniden açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Sanal Otorite Dosyası</span> uluslararası otorite dosyası

Virtual International Authority File (VIAF), uluslararası sanal otorite dosyası. Çeşitli ulusal kütüphanelerin ortaklaşa oluşturduğu ve OCLC tarafından yönetilen bir projedir. Alman Ulusal Kütüphanesi ve Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından başlatılmıştır.

Otorite kontrolü, bilgi biliminde kütüphanecilikte katalog ve bibliyografik bilgilerin tek ve eşsiz bir ad verilerek düzenlenmesi sürecine verilen isimdir. Otorite kontrolündeki otorite kelimesi, insanların, yerlerin, şeylerin ve kavramların isimlerinin yetkilendirildiği, yani belirli bir biçimde oluşturulduğu fikrinden türemiştir. Farklı adlarla anılan aynı kişinin ya da aynı isme sahip farklı kişilerin tek bir eşsiz numara ile tanımlanarak karışıklıkların önlenmesini amaçlar. Bazı ülke ve kuruluşlar kendilerine özgü otorite kontrol sistemleri geliştirmişlerdir. Bu türünün tek örneği olan başlıklar veya tanımlayıcılar, ilgili otorite dosyasını kullanan kataloglar boyunca tutarlı bir şekilde uygulanır ve bağlantılar ve çapraz referanslar gibi diğer veri düzenleme yöntemleri için uygulanır. Her kontrollü giriş, kapsamı ve kullanımı açısından bir otorite kaydında tanımlanır ve bu düzenleme, kütüphane personelinin kataloğu korumasına ve araştırmacılar için uygun hale getirmesine yardımcı olur.

Oxford Üniversitesi'nin ana araştırma kütüphanesi olan Bodleian Kütüphanesi, Avrupa'nın en eski kütüphanelerinden biridir. On iki milyonun üzerinde esere sahip olan kütüphane İngiliz Kütüphanesi'nden sonra İngiltere'nin en büyük ikinci kütüphanesidir. 2003 Resmi Derleme Kütüphaneleri Kanunu'na göre İngiltere'de yayınlanan eserlerin derlendiği altı resmi derleme kütüphanesinden biri olduğu gibi İrlanda Kanunu'na göre de İrlanda Cumhuriyeti'nde yayınlanan her kitaptan bir nüsha talep etme hakkı bulunmaktadır. Oxford'a mensup kişiler arasında “Bodley” veya “Bod” olarak bilinen kütüphane öncelikli olarak araştırma kütüphanesi hizmeti verdiğinden belgeler genelde okuma salonlarının dışına çıkartılamaz.

<span class="mw-page-title-main">Carnegie Kütüphanesi</span>

Carnegie Kütüphanesi, İskoç iş adamı ve hayırsever Andrew Carnegie tarafından yapılan bağışlarla kurulan bir kütüphanedir. 1883 ile 1929 arasında toplamda 2,509 Carnegie kütüphanesi yapılmıştır ve bunların arasında kamu veya üniversite kütüphaneleri sistemine bağlı olanlar da vardır. Rakamsal olarak açıklamak gerekirse; ABD'de 1689, İngiltere ve İrlanda'da 660, Kanada'da 125 ve Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Belçika ve Fransa'da birçok kütüphane yaptırmıştır.

Konstantiniyye İmparatorluk Kütüphanesi, Bizans İmparatorluğu'nun başkentinde, antik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusuydu. Büyük İskenderiye Kütüphanesi'nin ve diğer eski kütüphanelerin yıkılmasından çok sonra, yaklaşık 1000 yıl boyunca antik Yunan ve Roma bilgisini korudu. 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nin baskınları da dahil olmak üzere, yıllar boyunca meydana gelen bir dizi yangın ve savaş zamanlarında meydana gelen hasar, binanın kendisini ve içeriğini etkiledi. Kütüphane, 29 Mayıs 1453'te Konstantinopolis'in Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesine kadar büyük ölçüde devam etmiştir, sonra kütüphanenin önemli ölçüde hayatta kalan içeriği yok olmuş veya kaybolmuştur. Kütüphane, bir Scriptorium kurmuş olan II. Constantius tarafından Yunan edebiyatının hayatta kalan eserleri koruma için kopyalanabilmesi için kurulmuştur. İmparator Valens 372'de dört Yunan ve üç Latin hattatı kullanmıştır. Bugün bilinen Yunan klasiklerinin çoğunluğu, Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi'nden gelen Bizans kopyaları ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">James H. Billington</span>

James Hadley Billington, Amerikalı akademisyen ve kütüphaneci. Dönemin Amerikan Başkanı Ronald Reagan tarafından Kongre Kütüphanesi'nin 13'üncü başkanı olarak atanan Billington, 14 Eylül 1987'den 30 Eylül 2015 tarihinde istifasına kadar görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">WorldCat</span> 17.900 kütüphanenin arşivini listeleyen toplu katalog

WorldCat, OCLC küresel kooperatifine katılım sağlayan 123 ülke ve bölgeden 17.900 kütüphanenin arşivini listeleyen bir toplu katalogdur. OCLC, Inc. tarafından işletilmektedir. Dünyanın en büyük bibliyografik veritabanıdır ve üye olan kütüphaneler toplu olarak bu veritabanının bakımını üstlenmektedir.

Ulusal Elektronik Kütüphane, İnternet kullanıcılarının Rus kütüphaneleri, müzeleri ve arşivlerindeki sayısallaştırılmış kitaplara, gazetelere ve dergilere erişmesini sağlayan, Rusya Kültür Bakanlığı tarafından finanse edilen bir dijital kütüphanedir. Ulusal Elektronik Kütüphane, taranan ve optik karakter tanıma kullanarak metne dönüştürülen, dijital veritabanında saklanan kitapların ve dergilerin tam metninde arama yapan bir hizmettir. 2015 yılında dijital kütüphanede 1.671.878 kitap yayımlanmıştır. İOS ve Android mobil uygulamaları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Millî Kütüphanesi</span> Milli kütüphane, Kosova kültürel miras anıtı

Kütüphanenin misyonu, Kosova'nın belgesel ve entelektüel mirasını toplamak, korumak, tanıtmak ve erişilebilir kılmaktır. Kütüphanede ulusal gazetelerin arşivi bulunmakta ve sergiler düzenlenmektedir. Kütüphane ayrıca bir dizi başka hizmet daha sunmaktadır. Hırvat mimar Andrija Mutnjaković tarafından tasarlanan kütüphane; eşsiz tarihi, bina stili ve sonrasında süregelen dış görünüşü ile ilgili tartışmalar ile biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Kraliyet Kütüphanesi</span> Hollandanın ulusal kütüphanesi

Hollanda Kraliyet Kütüphanesi, 1798 yılında kurulan Hollanda'nın Lahey merkezli ulusal kütüphanesidir. KB, Orta Çağ edebiyatından günümüz yayınlarına kadar Hollanda içinde yayımlanan ve hakkında olan her yayını koleksiyonunda toplamaktadır. Deposunda kitaplar, gazeteler ve dergiler dahil olmak üzere yaklaşık 7 milyon yayın saklanmaktadır. KB ayrıca ulusal çevrimiçi kütüphane ve Delpher gibi birçok dijital hizmet sunmaktadır. KB, 2015'ten bu yana halk kütüphanesinin ağının koordinasyonunu üstlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bibsys</span>

BIBSYS, Norveç Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından kurulan ve düzenlenen bir idari kurumdur. Araştırma, öğretim ve öğrenmeyle ilgili verilerin - tarihsel olarak kütüphane kaynaklarıyla ilgili meta veri alışverişi, depolanması ve alınması üzerine odaklanan bir hizmet sağlayıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Millî ve Üniversite Kütüphanesi (Zagreb)</span> Hırvatistanın Millî kütüphanesi ve Zagreb Üniversitesini merkez kütüphanesidir.

Millî ve Üniversite Kütüphanesi (Zagreb) (NSK), Hırvatistan'ın Millî kütüphanesi ve Zagreb Üniversitesi'ni merkez kütüphanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Saksonya Eyalet ve Üniversite Kütüphanesi Dresden</span>

Saksonya Eyalet ve Üniversite Kütüphanesi Dresden ,Kısa adı SLUB Dresden, Almanya'nın Dresden şehrinde bulunmaktadır. Hem Alman Saksonya Eyaleti'nin bölgesel kütüphanesi, hem de Dresden Teknoloji Üniversitesi'nin akademik kütüphanesidir. 1996 yılında Saksonya Devlet Kütüphanesi (SLB) ile Dresden Üniversite Kütüphanesi'nin (UB) birleşmesiyle oluşturulmuştur. Gereksiz görünen bu isim, kütüphanenin bu iki kurumsal geleneği bir araya getirdiğini göstermek içindir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.