İçeriğe atla

Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü

Dünya Azeriler Dayanışma Günü, 31 Aralık tarihinde Azerbaycanlıların kutladığı birlik günüdür.

Tarihi

Azerbaycan Halk Cephesi Nahçıvan Bölgesi 6. sınıf.Nahçıvan Kasım 1989'da BM Genel Kurulu Meclisi halkın iradesini yeniden teyit ederek, Güney ve Kuzey Azerbaycan arasındaki insani, kültürel, ekonomik ve akrabalık bağlarını yeniden tesis etmek için sınır çitlerini kaldırmaya ve mühendislik tesislerini sökmeye karar verdi. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komiteleri, Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi, partinin yerel organları, SSCB sınır birliklerinin liderliği bunu önlemek için her türlü siyasi ve askeri nüfuz araçlarını kullandı. Ancak Azerbaycan Halk Cephesi Nahçıvan Bölge Şubesi "Sınır Hareketi" adı verilen bir dizi siyasi eylem gerçekleştirdi. Genişleyen demokratik hareketin bir sonucu olarak, SSCB'nin devlet sınırındaki sınır çitleri elli yıl boyunca yıkıldı. İlk defa Aras'ın diğer tarafındaki akraba ve yurttaşlar iletişim kurma fırsatı buldu ve basitleştirilmiş kontrol noktaları kuruldu.

31 Aralık, dünya Azerbaycanlılarının dayanışma bayramı oldu ve o günün yıldönümü 1990 yılında Özerk Cumhuriyet'te geniş çapta kutlandı.

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nden başlayarak Azerbaycan'ın diğer sınır bölgelerine yayılarak, bu ülke çapındaki harekete imparatorluk konumundan yaklaşan SSCB ve Azerbaycan'ın komünist liderliği onu karalamaya başladı. Bunu bir grup aşırılık yanlısı ve suç unsuru olarak değerlendirdiler ve dünya toplumundan saklamaya çalıştılar. Bu amaçla sınır bölgesinde olağanüstü hâl kurulmuştur. "Sınır Hareketi"nin komünist liderlerinin emriyle, Halk Cephesi üyelerine yönelik baskı yoğunlaştı, bazıları tutuklandı, işten atıldı ve birçok yerde yıkılan sınır çitleri restore edildi. Ancak komşu ülkelerin, dünyanın farklı yerlerinde yaşayan Azerbaycanlıların bu sürece tepkisi, bölünmüş insanların doğal bir birleşimi olarak, ülke ve dünyadaki demokratik süreçlerin değerlendirilmesi, halkımıza karşı gerici propagandayı kısmen engelledi. 3 Kasım 1990'da Türkiye'de düzenlenen Birinci Uluslararası Azerbaycan Çevreleri Kongresi, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nden başlatılan sınır hareketinin gerçek bir devamı olarak ulusal birlik ve dayanışmaya yönelik önemli bir adımdı. Kongre tarafından 5 Kasım'da kabul edilen karar, her yıl 31 Aralık'ın kutlanması çağrısında bulundu. 16 Aralık 1991'de Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı Haydar Aliyev, dünya Azerbaycanlılarının birliğinin yaratılmasının önemini dikkate alarak 31 Aralık Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü'nü ilan etti. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi bu konuda 6 maddeden oluşan bir karar aldı. Karar şunu belirtti:

  1. 31 Aralık Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma ve Birlik Günü'nü ilan edin ve her yıl kutlayın.
  2. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti topraklarında o gün iş günü sayılmaz.
  3. Dünya Azerbaycanlılarının tüm Azerbaycan Cumhuriyetinde Dayanışma ve Birlik Günü olarak 31 Aralık resmi kutlaması için yasama girişimi olarak Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyetine bir teklif sunmak
  4. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti şehir ve ilçe meclislerine bayramlarda demokratik örgütlerin katılımıyla ciddi törenler hazırlama ve düzenleme talimatı vermek.
  5. Nahçıvan Devlet Üniversitesi adını Akademisyen Yusuf Memmedaliyev Nahçıvan Devlet Üniversitesi, Nahçıvan dalı Azerbaycan Milli İlimler Akademisi, Nahçıvan bölgesel şube Azerbaycan Yazarlar Birliği Kamu Eğitim Bakanlığı, 31 Aralık tarihinde Dayanışma ve Dünya Azerbaycanlılarının Birliğinin Günü adanmış bir bilimsel konferans düzenlesinler.,.
  6. Sınır çitlerinin restorasyonunu yasadışı kabul etmek ve tahkimatların tasfiyesini sağlamak için bir meclis komisyonu kurmak.[1]

Önemi

Bu bayram, farklı ülkelerde yaşayan Azerilerle ilişkilerin kurulmasında, aralarında birlik ve dayanışma yaratılmasında önemli rol oynamaktadır. Azerbaycan'ın eski Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey konuşmasında bugünün önemi hakkında şunları söyledi:

31 Aralık - Dünya Azerbaycanlılar Dayanışma Günü, Azerbaycanlılar tarafından dünya çapında 70'ten fazla ülkede kutlanıyor. Dayanışma Günü, Azerbaycan diasporası için en önemli bayram oldu ve Yeni Yıl arka koltukta oturdu. Dayanışma Günü sadece Azeriler tarafından değil, Azerbaycan'da doğup büyüyen Azerbaycan diasporasının temsilcileri tarafından da kutlanmaktadır. Azerbaycanlılar binlerce yıldır anavatanları olan tarihi Azerbaycan'da yaşayarak dünya medeniyetine büyük katkılarda bulundular. Dünyadaki savaşlar, devrimler, askeri çatışmalar, çeşitli sosyo-politik süreçler neticesinde Azerbaycan bölünmüş, bazı Azerbaycanlılar evlerinden kovulmuş, sınır dışı edilmiş ve birbirlerinden ayrılmışlardır. İş ve eğitim bulmak için yurtlarını terk edip başka ülkelere yerleşen Azeriler de var. Böylece Azeriler, tarihi Azerbaycan topraklarından tüm dünyaya yayıldılar. Bugün dünyanın birçok yerinde yaşıyorlar. Rusya'da, Ukrayna'da, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun diğer ülkelerinde, Baltık ülkelerinde, Avrupa'da, Amerika'da ve Doğu'da büyük Azeri toplulukları kurulmuştur.

Azerbaycan halkının Aras'ın her iki yakasında uzun zamandır beklenen yürüyüşü - Kuzey ve Güney Azerbaycan arasındaki sınır karakollarının yıkılması, bu ulusunun, Azerbaycanlıların tek millet olduğu gerçeğini canlandırmak için haftalarca Aras kıyılarında gece gündüz birleşme sloganı. Azerbaycan'ı birleştirme girişimiydi. Dayanışma Günü, bu birleşme arzusunun simgesel bir işaretidir.[3]

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

  • Azerbaycan Ulusal Özgürlük Hareketi (1988-1991)
  • Ulusal Uyanış Günü

Kaynakça

  1. ^ Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik və Birlik günü haqqında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin qərarı. Naxçıvan şəhəri, 16 dekabr 1991-ci il
  2. ^ 31 Aralık Birleşik Azerbaycan için Dayanışma Günü! / APC aktivistleri ile yaptığı toplantıda yaptığı konuşmadan. Kalaki, 26 Aralık 1995.
  3. ^ "Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü". 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Moldova</span> Doğu Avrupada bir ülke

Moldova veya resmî adıyla Moldova Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'da yer alan Ukrayna ile Romanya arasında kalan bir ülkedir. Başkenti Kişinev'dir ve 1991 yılında SSCB'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanmıştır. İçinden Prut ve Dinyester nehirleri geçmektedir. Dinyester Nehri'nin doğu kıyısını bir şerit hâlinde kapsayan bölgede tek taraflı bağımsızlığını ilan eden de facto bir cumhuriyet olan Transdinyester bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kars Antlaşması</span>

Kars Antlaşması (Fransızca: Traite de Kars), 13 Ekim 1921 tarihinde imzalanan ve Türkiye ile Güney Kafkasya ülkeleri Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti arasındaki sınırların belirlendiği antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti</span> Azerbaycana bağlı özerk bir cumhuriyet

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan'a bağlı özerk bir cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Haydar Aliyev</span> 3. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Haydar Alirıza oğlu Aliyev Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 3. Başkanı. Aynı zamanda Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babasıdır. Azerbaycan'ın "ümummilli lider" ve "ulu önder" unvanlarını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Antlaşması (1921)</span> Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile TBMM Hükûmeti arasında 16 Mart 1921de imzalanan antlaşma

Moskova Antlaşması, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan antlaşmadır. Bu antlaşma ve devamı niteliğindeki antlaşmalarla belirlenmiş olan sınırlar günümüzde Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan arasında hâlen geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî Hükûmeti</span> 1945te kurulmuş tanınmayan Türk devleti

Azerbaycan Millî Hükûmeti ya da Azerbaycan Halk Hükûmeti, Kasım 1945'te Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İran'ın Azerbaycan bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım 1946'da İran hükûmeti tarafından yıkılan bir Azeri devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Türkiye ilişkileri</span>

Azerbaycan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ve Azerbaycan'ın süregelen uluslararası politikalarını içerir. Ortak tarihi ve geçmişi olan Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler dostane olmuştur. Karabağ Savaşı'nda Türkiye Azerbaycan'ı desteklemiştir. Bunun yanında Azerbaycan da Türkiye'yi çetrefilli meselelerde desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan Savaşı (1918-1920)</span> 1918-20 Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki toprak çatışmaları serisi

1918–1920 Azerbaycan–Ermenistan Savaşı, 1917'de Ekim Devrimi yani Bolşevik Devrimi'nden sonra başlamıştır. Çoğu saldırı düzenli ordu biçiminde olmadı. Daha sonra Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Osmanlı İmparatorluğu'nun Erivan'ı boşaltıp Iğdır Ovası'na çekilmesi ile savaş başlamış oldu (1920).

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Hanlığı</span>

Nahçıvan Hanlığı, 1747-1828 yılları arası bugünkü Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve eskiden Daralagez veya Daralagöz olarak bilinen Ermenistan'ın Vayots Dzor ilinin oluşturduğu topraklarda, Syunik ile Aras Nehri arasındaki vadide var olmuş feodal devlettir. Bulunduğu dönemdeki Revan Hanlığı, Karabağ Hanlığı ve Maku Hanlığı ile sınırları vardır. Hanlık, bölgede yaşayan Azerbaycanlı olan Kangarlı Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Hanlığın nüfusu çoğunlukla Müslüman'dır. Bu Müslüman nüfus içinde Azeriler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Havalimanı</span> azerbaycanda bir havalimanı

Nahçıvan Havalimanı, Azerbaycan'a bağlı, anavatan ile sınırı olmayan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Nahçıvan'da yer alan sivil havaalanı ve Azeri askeri hava üssü.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü</span>

Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü veya Millî Kurtuluş Günü,(Azerice: Milli Qurtuluş günü) Azerbaycan'ın millî bayramlarından biridir. 15 Haziran 1997 tarihinde ilanı yapılan bayram 1998 yılında anayasaya dahil edilmiş ve her yıl kutlanmaya başlamıştır.

Azeri diasporası, Azerbaycan ve İran Azerbaycanı dışında yaşayan ve kendisini bu adla değerlendiren Azerilere verilen genel ad. Azerbaycan dışında 3-4 milyon kadar Azerbaycanlının yaşadığı iddia edilmektedir. Ancak sağlıklı istatistikler yoktur. Azerbaycanlıların en yoğun olduğu ülkeler Rusya, ABD, Ukrayna, Kazakistan, Almanya ve Fransa'dır. Türkiye, Gürcistan ve Rusya'nın Azerbaycan'a komşu bölgelerinde yaşayan etnik Azerbaycanlılar kendilerini diaspora kapsamında değerlendirmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Abbaskulu Bey Şadlinski</span>

Abbaskulu Bey Şadlinski Ermenistan ve Nahçıvan'da Sovyet yönetiminin tesisinde önemli rol oynamış, Sovyet devrimci, "Kızıl Tabur" adı verilen partizan çetesinin lideri.

Tahire Tahirova, Sovyet siyasetçi, diplomat ve Dışişleri Bakanı. 1959 ve 1983 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'nda Dışişleri Bakanı görevi yaptı.

Azerbaycan istiklâlci milletvekilleri listesi, Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını talep eden 43 milletvekilinin listesi.

Nahçıvan Yüksek Meclisi 2. dönem milletvekilleri listesi, 2000 Nahçıvan genel seçimleri ile seçilen milletvekillerinden oluşan 2. dönem Nahçıvan Parlamentosu.

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Anayasası, Nahçıvan ÖC'de resmi yasadır. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasından sonra özerk devlet'te ikinci anayasa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Garnizonu</span> Askeri ünite

Nahçıvan Garnizonu, Nahçıvan Ordusu olarak da anılır, eski adıyla 5. Kolordu, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin bölgesel bir askeri oluşumudur. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti topraklarındaki tüm hizmet şubeleri ve militarize müesseselerin yapıları hep birlikte Nahçıvan Garnizonunu oluşturmaktadır. Albay general Kerem Mustafayev'in komutanlığı altında yönetiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Aras Savaşı</span>

Aras Savaşı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ile yakın işbirliği içinde çalışan Cafergülü Han Nahçivanski yönetiminde Aras Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açan Kars, Şerur ve Nahçivan bölgelerindeki Müslüman ayaklanmaları sonrasında Nahçivan bölgesini kaybeden Ermenistan Demokratif Cumhuriyeti tarafından yapılan askeri bir çatışmaydı. İngiliz Baş Komiseri Sir John Oliver Wardrop'un bölgeyi Ermenistan'a devretme kararı nedeniyle Savaş başladı, Savaş Mayıs 1919'dan Haziran 1919 ortasına kadar sürdü ve Aras Cumhuriyeti, Nahçıvan'ın ele geçirilmesinin ardından teslim olmaya zorlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.