İçeriğe atla

Düka

Franz-Josef'in betimlendiği Avusturya altın dükası, yaklaşık. 1910

Düka[1] (Fransızcaducat Fransızca telaffuz: [dyka]; İtalyancaducato; Latinceducātus) Avrupa'da Geç Orta Çağ'dan 20. yüzyıla dek kullanılmış, altın ya da gümüş içerikli madeni para. Alım gücü ve metalik içeriği değişkenlik göstermiş düka, Venedik Cumhuriyeti'nin altın dükaları; zamanın Bizans İperpiron'u, Floransa florini veya çağdaş Büyük Britanya sterlini veya ABD Doları gibi uluslararası alanda kabul görmüştür.[2]

İlk dükalar

Düka sözcüğü Latince "dük ile ilgili, dük'ün parası, düklüğün sikkesi" anlamlarına gelen ducatus'tan gelmektedir.[3] Dükaların ilk kullanımı 1140'larda Sicilya kralı II. Rugerro'ın dönemine denk gelir.[4][5][6]

Venedik altın dükası

1200'lerdeki Venedik iş modeli, doğudan uygun fiyata aldıkları malları Alpler'in kuzeyinde kazançlı biçimde satmak üzerine kuruluydu.[7] Floransa ve Ceneviz Cumhuriyeti 1252'de altın sikkeler basmaya başladı. Floransa'nın ürettiği florin, Avrupa'nın standart sikkesi oldu. Venedik Cumhuriyeti de kendi dükalarını florine göre modelledi. İki şehrin ağırlık birimlerindeki farklılık nedeniyle Venedik sikkelerinin ağırlığı daha fazlaydı. Venedik dükası 3.545 gram ve 99.47% altından oluşmaktaydı. Bu anılan dönemde metalurjinin üretebileceği en yüksek saflık demekti.[8]

Düka basmış başlıca ülke ve bölgeler

Kaynakça

  1. ^ M. Belin (1999). Osmanlı İmparatorluğu İktisadi Tarihi. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  2. ^ The two concepts of money: implications for the analysis of optimal currency areas, Charles A. E. Goodhart, European Journal of Political Economy, Vol 14(1986) page 407
  3. ^ Online Etymology Dictionary http://www.etymonline.com/index.php?search=ducat 6 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Coins of Medieval Europe, Philip Grierson, page 96
  5. ^ American Journal of Numismatics, Volumes 50,page 72
  6. ^ Coins In History, John Porteous, pages 84 and 86.
  7. ^ Coins In History, John Porteous, page 86.
  8. ^ The Oxford Encyclopedia of Economic History, page 112

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nümismatik</span> Paraları inceleyen dal

Nümismatik veya meskûkât, sikke veya kâğıt para koleksiyonculuğu ve paraları inceleyen çalışma sahası. Sikkecilik olarak da adlandırılır. Bu alanda uzman kişilere "nümismat" adı verilir. Nümismatik; kaybolmuş uygarlıkların, kentlerin ve yerleşim yerlerinin kesin olarak belirlenmesine katkı sağlar, tarihsel süreç içinde yok olmuş anıt ve yapılara ilişkin kanıtları bizlere anlatır. İmparatorların saltanatlarının başlangıç tarihlerinin, almış oldukları unvanların, imparatorluk dönemleri boyunca yaptıkları işlerin, kazandıkları zaferlerin ya da yenilgilerin kesin biçimde belirlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda nümizmatik Antik Sikke darbında kullanılan madenin türüne göre o toplumun, o dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları sağlamaktadır. Bir arkeoloğun kazı çalışmasında bulabileceği en iyi şeylerden biri Antik Sikkedir. Bulunmuş olan bir Antik Sikke yapılan arkeolojik çalışma katmanı için anında bir tarih sağlayabilir. Ek olarak Antik Sikkeler ticaret, ekonomi, sosyal organizasyon, mitoloji, ideolojiler, şahsiyetler, liderlik, askeri, önemli olayları anlatmaktadır. Antik Sikkelerin hangi devlet döneminde, hangi yıllarda, hangi İmparator adına darb edildiği gibi bulgular tarihsel gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Madenî para</span> altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para

Madenî para veya eski dilde sikke; altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para. İlkel çağlardan beri ticarette geçerli olan değiş-tokuş yöntemleri yerine, daha kullanışlı bir değişim aracı olarak icad edilmiştir. Sikke kavramı daha çok tarihî madenî paraları tanımlamak için kullanılır. Günümüzde madenî paraları tanımlamak için bozuk para kavramı da kullanılır ancak bozuk para kavramı her zaman 'sadece' madenî paraları kapsamayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Osman Gazi</span> Osmanlı Beyliğinin kurucusu ve ilk padişahı (1299–1324)

I. Osman veya bilinen adlarıyla Osman Gazi ya da Osman Bey, Osmanlı Beyliği ve Osmanlı Hanedanı'nın kurucusu ve beyliğin ilk padişahı olan Türk hükümdar ve komutandır. Yaşadığı dönemde liderliğini yaptığı beylik başlangıçta küçük bir Türk beyliği iken, ölümünden sonraki yüzyıllarda büyük bir imparatorluğa dönüştü. Dedesinin Süleyman Şah veya Gündüz Alp isimli olduğu ve soyunun Oğuzların Bozok koluna mensup Kayı boyuna dayandığı düşünülmektedir. Büyükannesi Hayme Hatun, babası Ertuğrul Gazi ve annesi Halime Hatun'dur. Tarihçi Âşıkpaşazâde'nin yazdığına göre Osman Gazi, bir taraftan kendisinin Oğuzların Üçok koluna mensup "Gök Alp" neslinden olduğunu ileri sürerken diğer taraftan da kendi dedesinin isminin "Kaya Alp oğlu Süleyman Şah" değil, "Kutalmışoğlu Süleyman Şah" olduğunu söylediği iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Venedik Cumhuriyeti</span> 7. yüzyıl ile 18. yüzyıl arasında İtalya Yarımadasında bugünkü Venedik kenti civarında hüküm sürmüş olan bir kent-devleti ve deniz cumhuriyeti

Venedik Cumhuriyeti, 7. yüzyıl ile 18. yüzyıl arasında İtalya Yarımadası'nda bugünkü Venedik kenti civarında hüküm sürmüş olan bir kent-devleti ve deniz cumhuriyetiydi. Genellikle "En sükunetli" anlamına gelen Serenissima sözcüğüyle anılırdı. MS 697'den MS 1797'ye kadar hüküm sürdü. Müreffeh Venedik şehrinin lagün toplulukları üzerinde yoğunlaşan cumhuriyet, Orta Çağ'da bir ticaret gücü haline geldi ve Rönesans'ta bu konumunu güçlendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Denarius</span> Para, Gümüş sikke

MÖ 211'den itibaren Roma Para sistemine dahil olan denarius, küçük Gümüş Sikke'lerdir ve yavaşça itibarı azaldığı için yerine çıkarılan antoninianus'lara kadar tedavüle çıkan en yaygın para olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sestertius</span>

Sestertius ya da sesterce, bir Antik Roma sikkesidir. Roma Cumhuriyeti döneminde küçük gümüş bir sikke iken Roma İmparatorluğu zamanında büyük bronz bir sikkeye dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Solidus</span>

Solidus Latince solid Antik Roma orijinli bir altın sikke'dir. İlk defa İmparator I. Konstantin tarafından 309–10 arasında bastırılmış olup, Bizans İmparatorluğu 'nda 10. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Bu sikke Roma İmparatorluğu'nun ana altın parası olan aureus'la yer değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">As (sikke)</span> Roma çağında kullanılan bir sikke

As, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Heinrich (Kutsal Roma imparatoru)</span> Hohenstaufen hanedanından olan Kutsal Roma İmparatoru

VI. Heinrich, Almanya Kralı, 1190-1197 tarihleri arası, Kutsal Roma İmparatoru 1191-1197 tarihleri arası Sicilya Kralı 1194 den 1197 ye kadar.

<span class="mw-page-title-main">Enrico Dandolo</span>

Enrico Dandolo, , 1192 yılından ölümüne kadar Venedik Cumhuriyeti 41. Doçesi.

<span class="mw-page-title-main">Toskana Büyük Dükalığı</span>

Toskana Büyük Dükalığı 1569 - 1859 döneminde bazı aralıklarla Merkezi İtalya'da bulunan bir monarşi devletidir. Bu devlet 1569'da Floransa Dükalığı devletinin yerine kurulmuştur. Toskana Büyük Dükalığı'nın başkenti Floransa idi.

<span class="mw-page-title-main">Frankokrasi</span>

FrankokrasiLatinokrasi olarak da bilinir ve Venedik'teki etki alanı için Venetokrasi denir, Yunanistan tarihindeki Dördüncü Haçlı Seferi'nden (1204) sonraki dönemdir. Bir dizi Fransız ve İtalyan Haçlı devletleri dağılmış Bizans İmparatorluğu topraklarında kuruldu.

İperpiron geç Orta Çağ'da Bizans parası, Bizans İmparatorluğu sikkesi olarak solidusun yerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pasquale Cicogna</span> Venedik Cumhuriyeti doçesi

Pasquale Cicogna, 18 Ağustos 1585 – 2 Nisan 1595 döneminde Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 88'inci dükadır. Doçe Niccolò da Ponte'nin ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 18 Ağustos 1585'te tahta çıktı. 9 yıl 7 ay 15 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 2 Nisan 1595'te 85 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ekonomisi</span>

Bizans ekonomisi, Akdeniz'de birçok yüzyıl boyunca en sağlam ekonomilerden biri olmuştur. Konstantinopolis, bazı zamanlar Avrasya'nın tamamına ve Kuzey Afrika'ya kadar genişleyen ticaretin ana merkezi olmuştur. Bazı Bilim insanları, 7. yüzyılda Arapların gelişine kadar, Doğu Roma İmparatorluğu'nun dünyanın en güçlü ekonomisi olduğu düşünürler. Bununla birlikte, Arap fetihleri, bir dönem gerileme ve durgunluğa katkıda bulunan servetlerin önemli bir tersini temsil edecektir. V. Konstantinos'in reformları, 1204 yılına kadar süren bir canlanmanın başlangıcını işaret eder. 10. yüzyıldan 12. yüzyılın sonuna dek, Bizans İmparatorluğu'nda lüks bir görüntü görülür ve gezginler, Başkent'in birikmiş servetinden etkilenirler. Tüm bunlar, ekonomik bir felaket olan Dördüncü Haçlı Seferi'nin gelişiyle birlikte değişti. Paleologos Hanedanı ekonomiyi yeniden canlandırmaya çalıştı ancak geç Bizans devleti ne yabancı ne de yerli ekonomik güçlerin tam kontrolünü ele geçiremeyecekti.

<span class="mw-page-title-main">Tribuno Memmo</span>

Tribuno Memmo (d. ? Venedik - ö. 991. 979 – 991 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 25'inci dükadır.

Bizans para sistemi, Batı'nın yıkılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan para çoğunlukla iki tür sikkeye aitti: altın solidus ve açıkça değer verilen bronz para çeşitleri. İmparatorluğun sona ermesiyle para birimi sadece gümüş stavrata ve küçük bakır paralar ile altın para basılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Milano Dükalığı</span>

Milano Dükalığı İtalya'nın kuzeyinde yer alan Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı devlet. Başkenti Milano olan devlet Gian Galeazzo Visconti tarafından 1395 yılında kurulmuştu. Dükalığın komşuları doğuda Venedik Cumhuriyeti, batıda Savoy Dükalığı, güneyde Ceneviz Cumhuriyeti ve kuzeyde ise İsviçre Kantonlarıydı. Resmi olarak kullanılan diller Lombardca ve İtalyancaydı.

<span class="mw-page-title-main">Follis</span> Geç Antik Çağ parası, Diocletianus tarafından hizmete sunulmuştur

Follis Roma ve Bizans geleneklerinde bir tür madenî paradır.

<span class="mw-page-title-main">Ferrara Dukalığı</span>

Ferrara Dukalığı, günümüzde kuzey İtalya'nın bir eyaleti olan eski bir dukalıktı. Sınırları Po Nehri'nin güneyi ve Ferrara kenti de dahil olmak üzere yaklaşık 1.100 km2 lik bir alandan oluşuyordu. Dükalığın bir parçası olan bölge, 1146'dan 1597'ye kadar Este Hanedanı tarafından yönetildi.