Düşman Hattı

Behind Enemy Lines
Yönetmen	John Moore
Yapımcı	John Davis
Senarist	Hikâye; Jim Thomas; John Thomas; Senaryo; David Veloz; Zak Penn
Oyuncular	Owen Wilson; Gene Hackman; Vladimir Mashkov; Joaquim de Almeida; David Keith; Olek Krupa
Müzik	Don Davis
Dağıtıcı	20th Century Fox
Çıkış tarih(ler)i	30 Kasım 2001
Süre	106 dakika
Dil	İngilizce; Sırpça;
Bütçe	40.000.000 $
Hasılat	91.753.202 $
Devam filmi	Behind Enemy Lines II: Axis of Evil

Düşman Hattı (Behind Enemy Lines) Yönetmenliğini John Moore'un yaptığı ve başrollerinde Owen Wilson ve Gene Hackman'ın yer aldığı 1992-1995 yılları arası Bosna Savaşı'nı anlatan 2001 yılı ABD yapımı filmdir.

Film, Bosna üzerinde vurularak düşürülen ve Bosna Savaşı sırasında soykırımı ortaya çıkaran Amerikalı bir deniz uçuş subayı olan Teğmen Chris Burnett'in hikâyesini anlatıyor. Bu arada, görevlendirildiği uçak gemisi saldırı grubuna komuta eden tümamiral, Burnett'i kurtarmak için bir muharebe arama ve kurtarma görevi başlatma onayı almak için mücadele ediyor. Konu, savaş sırasında meydana gelen 1995 Mrkonjić Grad olayından esinlenerek uyarlanmıştır.^[2]

30 Kasım 2001'de yayınlanan Behind Enemy Lines, eleştirmenlerden genel olarak olumsuz eleştiriler aldı. Ancak, 40 milyon dolarlık bir bütçeye karşılık dünya çapında yaklaşık 92 milyon dolar hasılat elde ederek önemli bir gişe başarısı elde etti.

Film, doğrudan videoya çekilen WWE Studios'un ortak yapımcılığını üstlendiği Behind Enemy Lines II: Axis of Evil, Behind Enemy Lines: Colombia, SEAL Team 8: Behind Enemy Lines adlı manevi devam filmlerinin serisinin başlangıcı oldu.

Konusu

Teğmen Chris Burnett (Owen Wilson) ABD donanmasının en iyi pilotlarından birisidir. Hassas jeopolitik stratejiler çerçevesinde artık asli görevi savaşmak değil ilgili bölgede gözlem yapmak ve fotoğraf çekmektir. Diğer yandan Amiral Reigart Chris'in (Gene Hackman) asker olmanın ne anlama geldiğini henüz anlamadığını düşünmektedir. Noel'de, Amiral Reigart, Burnett ve arkadaşı pilot Teğmen Jeremy Stackhouse'a, askerden arındırılmış bölgede olağandışı bir aktivite fark edene kadar sorunsuz bir şekilde ilerleyen bir hava keşif görevi verir.

Burnett, Stackhouse'u, Sırp Gönüllü Muhafız askerlerinin toplu mezarlara katledilen Boşnak sivilleri gömdüklerini fotoğrafladıklarının farkında olmadan, daha yakından bakmak için F/A-18F Süper Hornet'lerini rotadan çıkarmaya ikna eder. Yerel Bosnalı Sırp paramiliter komutanı General Miroslav Lokar, Boşnak nüfusuna karşı gizli bir soykırım kampanyası yürütmektedir ve uçağın düşürülmesini emreder. Lokar'ın karadan havaya füzelerini alt etmeye çalışan Burnett ve Stackhouse'un jeti vurulur ve uçak kabininden fırlatma yapmak zorunda kalırlar. Arkadaşı ve kendisi uçaktan sağ çıkarlar fakat arkadaşı Stackhouse'un ayağı kırılmıştır ve yaralıdır. Burnett yardım istemek için geri dönmek üzere yanından ayrılır fakat az sonra uçaklarını düşüren Sırp milisler onlarca asker ve Tanklarla Stackhouse'un yanında gelirler ve Lokar'ın sağ kolu olan Sasha Ivanic tarafından infaz edilir. Arkadaşının ölümüne az ötede saklanarak gören ve şoke olan Burnett'i acımasız Sırplar fark edip peşine düşer. Burnett vahşi doğanın derinliklerine kaçar ve Lokar yardımcısı Albay Bazda ve Sasha'ya onu avlamalarını emreder. Burnett yardım için telsizle haber verir ve bölgedeki NATO deniz kuvvetlerinin komutanı Amiral Piquet, Burnett'i askerden arındırılmış bölgede kurtarmanın barış sürecini rayından çıkarma riski taşıdığı konusunda Reigart'tı uyarır. Reigart emre karşı ɡelerek Amiral Piquet ɡizli bir kurtarma ekibi çıkarır. Burnett'a kurtarma noktasına ulaştığında, kurtarılmak için askerden arındırılmış bölgenin millerce dışında başka bir yere gitmesi gerektiği bildirilir.

Bazda'nın devriyesini gören Burnett toplu bir mezara düşer ve Sırplar hareket edene kadar bir cesedin altında saklanır. Burnett'in kurtarılmasını sağlamak için Reigart, düşen jetin haberini Sky News'e sızdırır ve Piquet'i kızdırır. Lokar, suçlayıcı fotoğrafların bulunduğu Amerikan jetinin optik diskinin hala enkazda olabileceğini anlar. Yeni çıkarma noktasına doğru ilerleyen Burnett, bir mayın tarlasından geçerek Sırp askerlerinden kaçar. Sasha tarafından takip edilen Burnett, onu Hač kasabasına götürmeyi teklif eden Boşnak gerillalarla karşılaşır ve kasabanın bir savaş bölgesi olduğu ortaya çıkar. Savaştan sonra Sırp birlikleri Burnett'in cesedini bulduklarına inanır, ancak Sasha, Burnett'in ölü bir Sırp gerillasıyla üniforma değiştirdiğini ve kaçtığını fark eder. Sırplar, Burnett'in üniformasını giyen cesedi medyaya sunarak NATO güçlerini Burnett'in öldürüldüğüne ikna eder ve onu kurtarma görevi, tam çıkarma noktasına ulaştığında iptal edilir.

Sırpların onu neden vurduğunu anlayan Burnett, fırlatma koltuğunun indiği yerin yakınında bir melek heykeli olduğunu hatırlar ve onu bulmak için geri döner. Koltuğun kurtarma işaretini yeniden etkinleştirir, kurtarma grubuna hala hayatta olduğunu bildirir, ancak Sırpları da bulunduğu yer konusunda uyarır. Komutadan alınma riskiyle karşı karşıya olduğunu bilen Reigart, Piquet'in emirlerine karşı gelerek Burnett'i kurtarmak için bir Deniz Kuvvetleri Keşif görev gücü hazırlar. Burnett'i öldürmek ve cesedini kurtarmak için yolda giderken Bazda bir kara mayına basar; Sasha onu kaderine terk eder ve patlamayı duyan Burnett'e birinin yaklaştığını anlar. Sasha fırlatma koltuğunu bulur, ancak Burnett tarafından pusuya düşürülür, Burnett koluna bir kurşun yemesine rağmen onu bir demiryolu fişeğinin sivri ucuyla ölümcül şekilde bıçaklar. Sırp General Lokar Lokar zırhlı araçlar ve piyadelerle gelir, ancak Reigart'ın görev gücü tarafından durdurulur. Optik diski alan Burnett, Lokar'ın büyük üzüntüsüne rağmen başarıyla kurtarılır çünkü suçu artık ifşa edilmektedir.

Toplu mezarın fotoğrafları General Lokar'ın soykırım da dahil olmak üzere savaş suçlarından tutuklanmasına ve mahkûm edilmesine yol açar. Reigart'ın eylemleri onun komuta görevinden alınmasına ve emekli olmasına yol açar ve Burnett Donanma'daki kariyerine devam eder.

Oyuncu Kadrosu

Owen Wilson - Deniz Uçuş Subayı Teğmen Chris "Longhorn" Burnett, kendisini bir Savaş Bölgesi'nde çevrili bulan denizci
Gene Hackman - Tümamiral Leslie McMahon Reigart, Adriyatik Muharebe Birimi Komutanı
Gabriel Macht - Deniz Havacısı Teğmen Jeremy "Smoke" Stackhouse, Burnett'in pilotu
Joaquim de Almeida - Amiral Juan Miguel Piquet, NATO deniz kuvvetleri komutanı
David Keith - Başçavuş Tom O'Malley, Reigart'ın danışmanı
Olek Krupa - Sırp General Miroslav Lokar, Boşnaklara yönelik soykırımcı bir saldırının arkasındaki acımasız Sırp General
Vladimir Mashkov - Sasha Ivanic, Lokar'ın özel tetikçisi ve keskin nişancı
Charles Malik Whitfield - Deniz Kuvvetleri Yüzbaşı Glen Rodway, Carl Vinson'da Deniz Kuvvetleri Keşif ekibi lideri
Geoff Pierson - Amiral Donnelly
Leon Russom - Ed Burnett, Chris'in babası
Marko Igonda - Sırp Albay Viktor Bazda, Lokar'ın ikinci komutanı
Eyal Podell - Astsubay Kennedy
Laurence Mason - Yüzbaşı Glen Brandon
Vladimir Oktasec - Petrovic, Sırbistan Cumhurbaşkanı
Salaetin Bilal - Ejup, Hač'taki Boşnak Gerillaların Lideri
Kamil Kollárik - Babić, Chris'in Hač'a ulaşmasına yardım eden Boşnak gerilla
Aernout van Lynden - kendisi
Kyle Chandler - Genç Deniz İstihbarat Subayı

Yapım

Film, Slovakya'nın Bratislava kentindeki Koliba Stüdyoları'nda ve Slovakya'nın Háj köyünde (Háj köyünde filmden bir melek sahnesi de var) çekildi.^[3]

USS Carl Vinson, filmde yer alan uçak gemisiydi. Denizden dış görüntüler gemide çekildi. İç mekanlar USS Constellation'da ve bir film setinde çekildi.^[4] Başlangıçta vizyon tarihi 18 Ocak 2002'ydi, ancak bu tarih 30 Kasım 2001'e ertelendi.^[5]

Tarihsel ilham

Film, 2 Haziran 1995'te Bosna üzerinde vurularak düşürülen eski ABD Hava Kuvvetleri Yüzbaşısı Scott O'Grady'nin deneyimlerine bir miktar benziyor. ABD Deniz Piyadeleri tarafından kurtarılmadan önce altı gün hayatta kaldı. Daha sonra çocuk kitapları yazarı ve motivasyon konuşmacısı olan O'Grady, hem Behind Enemy Lines'ın hem de Discovery Channel'ın deneyimi hakkında yayınladığı 1998 tarihli bir belgesel olan Behind Enemy Lines: The Scott O'Grady Story'nin yapımcılarına karşı karaktere hakaretten dava açtı, filmin yapımcılarını ismini, benzerliğini ve kimliğini kötüye kullanarak, yanlış temsil ve yanlış reklam yaparak mahremiyet ihlali yapmakla suçladı ve her iki eserde de yer alanların bu eserleri onun izni olmadan ürettiklerini ve isminin ticari değerinin onlar tarafından zarar gördüğünü iddia etti. O'Grady'nin şikayeti, diğer şikayetlerinin yanı sıra, uzun metrajlı filmin ana karakterinin sergilediği itaatsizlik ve küfürden rahatsız olduğunu gösteriyordu. O'Grady ayrıca Fox'u belgeseli uzun metrajlı filmi tanıtmak için kullanmakla ve onun izni olmadan çilesi hakkında bir film yapmakla suçladı. Filmin karakterleri ve olayları O'Grady'nin deneyiminden farklıdır; asla nüfuslu bölgelere girmedi, sivillerle etkileşime girmedi ve düşman askerleriyle doğrudan çatışmaya girmedi. Ayrıca, O'Grady asla bir F/A-18F uçurmadı, bunun yerine bir F-16 Fighting Falcon uçurdu.^[2]^[6] Dava mahkeme dışında çözüldü.^[7]

Kaynakça

^ ^a ^b "Behind Enemy Lines". Box Office Mojo. 4 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010.
^ ^a ^b Susman, Gary (20 Ağustos 2002). "Plane Truth: Downed airman sues over "Behind Enemy Lines"". Entertainment Weekly. New York City. 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.
^ "Anjel v obci Háj (rekvizita z filmu Za nepriateľskou líniou) 31 March 2016 Slovak language". 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
^ Sutherland, Scott (27 Kasım 2001). ""Behind Enemy Lines" Showcases NAS North Island". FindArticles.com. US Navy Press Releases. 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2009.
^ "Fox to Release "Behind Enemy Lines" Nov. 30". Business Wire. Omaha, Nebraska: Berkshire Hathaway. 2 Kasım 2001. 18 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019 – Yahoo.com vasıtasıyla.
^ "Pilot sues over Bosnian escape film". BBC News. London, England: BBC. 20 Ağustos 2002. 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2011.
^ Hall, Sarah (21 Ocak 2004). "Behind Enemy Lines Suit Settled". E! Online. New York City: E!. 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2019.