İçeriğe atla

Dört meslek

İki fahişe ile bir seçkinin resmi, Tang Yin, c. 1500

Dört meslek (Çince (basitleştirilmiş): 士农工商; Çince (geleneksel): 士農工商) veya "dört insan kategorisi" (Çince: 四民),[1][2] antik Çin'de, geç Zhou Hanedanına kadar Konfüçyüsçü veya Legalist akademisyenler tarafından kullanılan bir meslek sınıflandırmasıydı ve fengjian sosyal yapısının merkezî bir parçası olarak kabul ediliyordu (c. MÖ 1046-256).[3] Bunlar; shi (seçkinler), nong (köylü çiftçiler), gong (esnaf ve zanaatkârlar) ve shang (tüccar ve tacirler) idi.[3] Dört meslek her zaman bu sırada düzenlenmemişti.[4][5] Dört kategori sosyoekonomik sınıflar değildi; zenginlik ve ayakta durma bu kategorilere karşılık gelmedi ve kalıtsal değildi.[1][6]

Sistem, Çin'in önde gelen toplumunda bulunan tüm sosyal grupları etkilemedi ve geniş kategorileri, pratik bir gerçeklikten daha idealize edildi. Çin toplumunun Song ve Ming dönemlerinde ticarileşmesi, bu dört meslek arasındaki çizgileri daha da bulanıklaştırdı. Shi sınıfının kimliğinin tanımı zamanla savaşçılardan, aristokratlara ve sonunda aristokratlardan, bürokratlara değişti. Zengin tüccar ve toprak sahibi seçkin sınıfların kademeli bir kaynaşması vardı ve Ming Hanedanlığının sonlarında doruğa ulaştı.

Bir bakıma bu sosyal düzen sistemi, Çin kültürel alanı boyunca benimsenmiştir. Japonca mibunsei (身分制) olarak adlandırılır ve bazen "Shi, nō, kō, shō" (士農工商,, shinōkōshō) olarak ifade edilir, ancak Japonya'da kalıtsal bir kast sistemi hâline gelir.[7][8] Korecede "Sa, nong, gong, sang" (사농공상) ve Vietnamcada "Sĩ, nông, công, thương (士農工商) demektir. Adaptasyondaki temel fark ise shi (士) tanımıdır.

Kaynakça

  1. ^ a b Hansson, ss. 20-21
  2. ^ Brook, 72.
  3. ^ a b Fairbank, 108.
  4. ^ Guliang Zhuan (Çince), 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mart 2020, 古者有四民:有士民,有商民、有農民、有工民。夫甲,非人人之所能為也。丘作甲,非正也。 
  5. ^ Xunzi (Çince), 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mart 2020, 農農、士士、工工、商商 
  6. ^ Byres, Terence; Mukhia, Harbans (1985). Feudalism and Non European Societies. Londra: Frank Cass and Co. ss. 213, 214. ISBN 0-7146-3245-7. 
  7. ^ George De Vos and Hiroshi Wagatsuma (1966). Japan's invisible race: caste in culture and personality. University of California Press. ISBN 978-0-520-00306-4. 
  8. ^ Toby Slade (2009). Japanese Fashion: A Cultural History. Berg. ISBN 978-1-84788-252-3. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kültür</span> toplumun antropoloji içindeki yaşam tarzı

Kültür veya ekin, toplumların kendilerine özgü olan ve gelecek nesillere aktardıkları maddi veya manevi her şey.

<span class="mw-page-title-main">Uygarlık</span> bir devletin karmaşık toplum veya genel anlamda küresel bir tezahürü

Bir uygarlık kentsel gelişme, kültürel seçkin sınıf tarafından empoze edilen sosyal sınıflaşma, iletişimle ilgili sembolik sistemler ve doğal çevreden ayrı olma ve üzerinde hükmetme algısı ile karakterize edilen karmaşık yapıdaki toplumdur.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong</span> Çinin özel idari bölgesi

Hong Kong (Çince: 香港, Kantonca telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tang Hanedanı</span> 618-907 yılları arasında Çinde hüküm sürmüş bir hanedanlık

Tang Hanedanı, Sui Hanedanı'nın ardından Çin'e hüküm sürmüş hanedandır. 618'de Li Shimin, Sui Hanedanı'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu. Li Shimin daha çok Tang Hanedanı'nın kurucusu İmparator Taizong olarak bilinir. Çin imparatorlarının en ünlülerinden biridir. Tang Hanedanı döneminde Çin'in komşularının üzerinde çok büyük etkisi vardı ve birçok komşu krallıkları vergiye bağlamıştı. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı 659 yılında, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı ise 744 yılında Tang Hanedanı'nın egemenliği altına girmiştir. Yaklaşık 300 yıl yönetimde kalan Tang Hanedanı zamanında Han Hanedanı'ndan bile daha parlak bir dönem yaşandı. Bu dönemde imparatorluk toprakları genişletildi; değişik ırk, kültür ve dinlerden halklarla ilişkiler kuruldu ve sonradan Batılı toplumları şaşkınlığa uğratacak bir yönetim sistemi kuruldu. Bazı kaynaklarda Tang Hanedanı'nın Çinleşmiş Türk-Tabgaç kökenli olduğu geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Nankin</span> çinin Jiangsu Eyaletinin başkenti, Çin Cumhuriyetinin ve Çinin Ming hanedanlığının eski başkenti

Nankin ya da Nanjing, Çin'in Jiangsu eyaletinin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüsçülük</span> Çin merkezli etik ve felsefi sistemi

Konfüçyüsçülük, Ruizm veya Ru klasisizmi olarak da bilinir, antik Çin'de ortaya çıkan bir düşünce ve davranış sistemidir ve çeşitli şekillerde bir gelenek, felsefe, din, hükûmet teorisi veya yaşam biçimi olarak tanımlanır. Konfüçyüsçülük, Çin filozofu Konfüçyüs'ün öğretilerinden, daha sonra Yüz Düşünce Okulu dönemi olarak anılacak bir dönemde gelişti.

Yeni Çağ veya Erken Modern Çağ, Avrupa tarihinde Orta Çağ'ın sonu ile Yakın Çağ ve Sanayi Devrimi arasındaki dönemdir. Bu bağlamda Erken Modern Dönem, 15. yüzyılın ikinci yarısından 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen yaklaşık üç asırlık dönemi kapsar. Çağın başlangıcı farklı tarih olaylarına bağlanmıştır. Yeni Çağ, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in fethi ile başlamıştır. Avrupa'da Rönesans'ın başlaması veya coğrafi keşifler dönemi de çağın başlangıç noktalarından kabul edilmektedir. Çağ, sınıf ayrılılıkları sebebiyle patlak veren ve daha sonra bütün Avrupa ile dünya ülkelerinin tarihini değiştiren Fransız İhtilali ile bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Vey</span> Kuzey Çinde kurulmuş bir Türk devleti

Vey veya başka tarihsel kaynaklara göre
Kuzey Vey
Toba Vey
Yuan Vey olarak da bilinir. Hanedanlık, Siyenpiler'in Toba (Tabgaç) klanı tarafından kuruldu. Kuzey ve Güney hanedanları döneminde 386'dan 535'e kadar Kuzey Çin'i yöneten ilk hanedandır. "Siyasi kargaşa ve yoğun sosyal ve kültürel değişim çağının bir parçası" olarak tanımlanan Kuzey Vey hanedanı, özellikle 439'da Kuzey Çin'i birleştirmesi, kaotik On Altı Krallık dönemini sona erdirmesi ve 485'teki reformlarla kırsal alan üzerindeki emperyal kontrolü güçlendirmesiyle dikkat çekmektedir. Kuzey Vey, kendilerini Çin kültürünün gerçek savunucuları olarak gören Güney hanedanlarının yazarları tarafından "Örgülü Barbarlar" olarak anılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Wokou</span> MS 13. yüzyıldan başlayarak Çin ve Kore sahillerine saldıran korsanlar

Wokou veya Japon korsanlar MS 13. yüzyıldan başlayarak Çin ve Kore sahillerine saldıran korsanlardır. İlk başlarda Wokou; Japonya’dan askerler, roninler, tüccarlar ve kaçakçılardan oluşuyordu.

Kast sistemi veya kast, bir bireyin belirli bir sosyal tabakalaşma sistemi içinde doğduğu sabit bir toplumsal gruptur. Böyle bir sistem içinde, bireylerin yalnızca aynı kast içinde evlenmeleri (endogami), genellikle belirli bir meslekle bağlantılı yaşam tarzlarını takip etmeleri, bir hiyerarşi içinde gözlemlenen ritüel bir statüye sahip olmaları ve belirli kastların diğerlerinden daha saf veya daha kirli olduğu düşünülen kültürel dışlama kavramlarına dayalı olarak diğerleriyle etkileşimde bulunmaları beklenir. “Kast” terimi ayrıca karıncalar, arılar ve termitler gibi ösosyal böceklerdeki morfolojik gruplara da uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Çin kültürü</span>

Çin kültürü, modern dünyadaki en eski jeopolitik varlık olan Çin'in topraklarında yer alan, en zenginleri 10.000 yıl öncesine dayanan, çok çeşitli alanlardaki muazzam ve karmaşık başarıları kapsar. Nitekim günümüz Çin, hanedanların ve siyasi rejim değişiklikleriyle Çin Şi Huang'ın M.Ö. 221 yılında kurduğu Çin İmparatorluğu'nun doğrudan vârisi olarak görülebilir. Pratiklerin, nesnelerin ve kavramların etkili bir şekilde yayılmasına olanak sağlayan bu süreklilik, Çin kültürünün belli unsurlarına bölgesel ve tarihsel farklılıkların ötesine geçen genel bir görünüm kazandırmaktadır. Bu unsurlardan bazı örnekler, mandarin rejiminde ve toplumsal ve ailevi ilişkilerin kavranmasında görünebilen Konfüçyüsçü etkiler ya da Çin dünyası genelinde benimsenmiş felsefi veya metafizik kavramların ve dini pratiklerinin kökeninde bulunan Taoizm damgası. Çin İmparatorluğu'nun prestiji, bu ortak kültürünün Uzak Doğu ve Güneydoğu Asya'ya yayılmasına katkıda bulunmasının yanı sıra Çin uygarlığını zenginleştirmiş birçok yabancıyı cezbetmiştir. Diğer kültürel başarılar ancak belli bir bölgeye ya da bir döneme özgüdür. Bu açıdan, Çin kültürünün çeşitli alanlarının 19. yüzyıldan beri Batılı nüfuza ve moderniteye yaklaşma biçimi ve küreselleşmeye karşı göstermeye devam ettiği tepki büyük bir ilgi meselesidir. Çin'in ekonomik gelişimi popüler geleneklere ve sanatlara meydan okumaktadır. Nakış veya tiyatro gibi birçok kültür biçimi kaybolma sürecindedir.

<span class="mw-page-title-main">Siyaset sosyolojisi</span>

Siyaset sosyolojisi, devlet ve sivil toplumdan aileye kadar uzanan politik fenomenlerin sosyolojik analizi, araştırması vatandaşlık, toplumsal hareketler ve sosyal güç kaynakları gibi konuları araştırmakla ilgilenen bir bilim disiplinidir. Siyaset sosyolojisinin konusu toplumsal bağlamı içinde iktidardır. 19. yüzyıl ile beraber genel olarak toplumsal ve özel olarak siyasal düşüncenin bilimselleşmeye başladığı görülmüştür. Teknoloji, sanayileşme gibi unsurlar kalabalıklaşmayı beraberinde getirmiş, kalabalıklaşma ise siyasal düşünceye yönelim sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Wuxia</span>

Wuxia, Antik Çin'de dövüş sanatçılarının maceralarını konu alan bir Çin kurgusu türüdür. Geleneksel olarak bir fantezi edebiyatı biçimi olmasına rağmen, popülaritesi Çin operası, manhua, filmler, televizyon dizileri ve video oyunları gibi çeşitli sanat biçimlerine yayılmasına neden olmuştur. Dünyadaki birçok Çince konuşan toplulukta popüler kültürün bir parçasını oluşturur.

Shi Zhengli, yarasa kökenli SARS benzeri koronavirüsleri araştıran Çinli bir virologdur. Shi, Wuhan, Jiangxia Bölgesi'nde bulunan bir biyogüvenlik seviyesi 4 (BSL-4) laboratuvarı olan Vuhan Viroloji Enstitüsü'nde (WIV) Yeni Ortaya Çıkan Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi'ni yönetmektedir. 2017'de Shi ve meslektaşı Cui Jie, SARS koronavirüsünün Yünnan'ın ücra bir bölgesindeki yarasa popülasyonundan kaynaklandığını keşfetti. Yarasa koronavirüsleri ile yaptığı çalışmalar nedeniyle COVID-19 salgını sırasında popüler basında "Yarasa Kadın" adıyla öne çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Nansha Bölgesi</span>

Nansha Bölgesi ve Nansha Yeni Bölgesi, Çin'in Guangdong Eyaleti‘nin başkenti Guangzhou'nun il düzeyi şehrinin eyalet düzeyinde yeni alan'larından ve 11 kentsel bölge ‘lerinden biridir. Nansha, günümüzün Guangzhou limanı ve Nansha Sulak Alan Parkı'nın yuvasıdır.

Sekiz Sancak, Çin'de Sonraki Jin ve Çing hanedanları altında tüm Mançu hanelerinin yerleştirildiği idari ve askeri bölümlerdi. Savaşta, Sekiz Sancak ordu olarak işlev gördü, ancak sancak sistemi aynı zamanda tüm Mançu toplumunun temel örgütsel çerçevesiydi. 17. yüzyılın başlarında Nurhaci tarafından oluşturulan sancak orduları, onun parçalanmış Curçen halkını birleştirmesinde ve Çing Hanedanı'nın Ming Hanedanı'nı fethinde araçsal bir rol oynadı.

Antik Çin'de, Zhou kültürel alanının ataerkil klan sistemi, Batı Zhou'dan önce ve Doğu Zhou hanedanlığının ilk yarısı boyunca grup ilişkileri ve güç tabakalaşmasının birincil aracıydı. Bu toplumsal örgütlenme yöntemi, Zhou devletinin siyasi işleyişinin temelini oluşturmuş ve onu önceden şekillendirmiştir. Ataerkil sistem kan bağına dayanıyordu ve özünde ilk doğan veraseti vardı ve Batı Zhou siyasi hiyerarşisinin korunmasında ve sosyal düzenin istikrarında rol oynadı. Ritüel ve müzik sistemiyle birlikte Zhou toplumunun temeli olarak görülür.