İçeriğe atla

Dönüşüm (öykü)

Dönüşüm
Die Verwandlung
Franz Kafka'nın uzun öyküsü "Dönüşüm" (Die Verwandlung)'ün 2010 "Altıkırkbeş Yayınları" baskısı.
YazarFranz Kafka
ÇevirmenM.Kamil Utku (Altıkırkbeş) Gülperi Sert (İş Bankası Kültür)
İllüstratörOttomar Starke
ÜlkeAvusturya-Macaristan
DilAlmanca
KonularAbsürdizm, Sosyal roman, egzistansiyalizm
TürNovella
Yayım1915
Yayımcı(özgün)
Altıkırkbeş Yayın
İş Bankası Kültür Yayınları (Türkçe)
Sayfa80
ISBN9786055532000

Dönüşüm, Değişim veya Metamorfoz (Almanca özgün adı: Die Verwandlung), Franz Kafka'nın uzun öyküsü.

İlk olarak 1915 yılında yayımlanmıştır. Kafka'nın en popüler eseri sayılabilir. Öykü, Gregor Samsa'nın bir sabah kendini dev bir böceğe dönüşmüş bulmasıyla başlar ve hayatındaki değişiklikleri anlatarak devam eder.

Karakterler

Gregor Samsa

Ana madde: Gregor Samsa

Gregor Samsa öykünün ana karakteridir. Ailesinin geçimi için gezici bir pazarlamacı olarak ağır bir şekilde çalışmaktadır. Bir sabah büyük bir böcek olarak uyanır.

Grete, Gregor'un küçük kız kardeşi ve dönüşümden sonra bakıcısıdır. Başlarda Grete ve Gregor'un iyi bir ilişkisi vardır ancak zamanla bu ilişki azalır. En başta onu beslemek ve odasını temizlemek için Grete gönüllü olsa da öykü ilerledikçe daha sabırsız olup, inadına ve kasıtlı bir biçimde odaya pis yemekler getirirdi. Grete, keman çalar ve konservatuvara gitme hayalleri kurardı. Gregor da, bu hayali gerçekleştirmek için çalışmaktaydı ve Noel arifesinde bunu açıklayacaktı. Gregor'un dönüşümünden önce aileye gelir sağlamak için bir dükkânda tezgahtar olarak çalışmaktaydı. Öykünün başında sempatik gözüken karakter zamanla bu sempatisini kaybediyor.

Gregor'un babasının Gregor'un patronuna büyük bir borcu vardır. Bu yüzden, Gregor nefret etse de işinden ayrılamaz. Bay Samsa, Gregor'un çalıştığı zamanlarda tembel ve yaşlıdır. Ancak dönüşümden sonra Gregor para kazanamadığı için Bay Samsa çalışmaya başlar.

Samsalar gelir elde etmek için birlikte yaşamak üzere üç kiracıyla anlaşırlar. Kiracılar çok huysuzdur ve evdeki kirliliğe dayanamamaktadırlar. Gregor'u fark edip olağanüstü büyüklükte bir böcek olduğuna inanırlar ve aileyi dava açmakla tehdit ederler.

Grete Samsa

Grete, Gregor'un küçük kız kardeşi ve dönüşümünden sonra bakıcısıdır. Önceleri yakın bir ilişkileri olsa Gregor'un dönüşümüyle beraber bu ilişki kaybolur.

Çeviri

Kitabın Türkçe çevirisinde "Ungeziefer" kelimesi "Böcek" olarak çevrilmiştir, ancak bu tam olarak anlamı karşılamaz. Orta Almanya'da Ungeziefer'ın kelime anlamı "kurban edilmeye uygun olmayan kirli hayvan"dır ve bazen "haşere" anlamında kullanılır. Kafka, Gregor'u belirli bir şey olarak etiketlemek istememiş, sadece Gregor'un dönüşümünden duyduğu tiksintiyi göstermek istemiştir.

Kafka'nın yayımevine 25 Ekim 1915'te gönderdiği ve ilk baskının kapak resmi ile ilgili sıkıntılarını anlattığı mektupta "Böcek" (Insekt) kelimesini kullanmış ve "Kapakta böcek olmasın. Uzaktan bile görülmesin" der. Bu Kafka'nın Gregor'un dönüştüğü yaratık hakkında belirgin bilgi vermeme isteğini gösterirken; çevirmenlerin "Böcek" kelimesini kullanmasına neden olmuştur.

"Ungeziefer" bazen "hamamböceği", "bokböceği", "kınkanatlı böcek" ya da daha belirli şekilde çevrilmiştir. "Bokböceği" (Mistkäfer) öykünün sonunda temizlikçi tarafından kullanmıştır ancak anlatan kendini böyle betimlememiştir. "Ungeziefer" Samsa ve çevresi arasındaki ayrılığı simgeler; temiz değildir ve bu yüzden dışlanmalıdır.

Yorumlar

Bütün Kafka çalışmaları gibi Dönüşüm de farklı şekillerde yorumlanmıştır. Stanley Corngold, "Eleştirmenin Çaresizliği" adlı kitabında 130 farklı açıklamaya yer vermiştir. Birçoğu "toplumun farklı olana yaptığı muamele" etrafında toplanmıştır. "Yaşamdan kopmanın verdiği yalnızlık ve gelecekten herhangi bir şey ummamak" da bu açıklamalar arasındadır. Yaptığı rutin işlerden memnun olmayan, ailesinin borcu nedeniyle çalışan ve onu zamanla yarıştıran bu işten kurtulmanın yolu belki de böcek olmaktır. Bazıları da öykünün insan varlığının saçmalığının üzerinde durduğunu belirterek; varoluşçuluğa gönderme yapar.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Franz Kafka</span> Bohemyalı roman ve öykü yazarı (1883–1924)

Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı, roman ve hikâye yazarı. 20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Gerçekçilik unsurlarını ve fantastik unsurları birleştiren eserleri tipik olarak tuhaf veya sürrealist ön yargılarla ve anlaşılmaz sosyal-bürokratik güçlerle karşı karşıya kalan izole kahramanlara sahiptir ve yabancılaşma, varoluşsal kaygı, suçluluk ve saçmalık temalarını keşfetme olarak yorumlanmıştır. "Dönüşüm", Dava ve Şato en bilinen eserleridir. "Kafkaesk" terimi, Kafka'nın yazdıklarındaki gibi durumları tanımlamak için üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Haydn</span> Avusturyalı klasik müzik bestecisi

Franz Joseph Haydn Avusturyalı klasik müzik bestecisi. Hem Mozart’ı hem Beethoven’ı etkilemiştir. "Baba Haydn" olarak bilinir. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanınır; bu türde 104 eser verdi. Kendisi gibi besteci olan Michael Haydn'ın ve tenor Johann Evangelist Haydn'ın ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Tezer Özlü</span> Türk yazar

Tezer Özlü, Türk yazar. Başta Çocukluğun Soğuk Geceleri ve Yaşamın Ucuna Yolculuk olmak üzere az sayıda kitabıyla tanınır. Yazar Demir Özlü ve yazar-çevirmen Sezer Duru'nun kardeşidir.

Gregor Samsa, Franz Kafka'nın uzun öyküsü Dönüşüm'deki hayali karakter. Gregor Samsa sıradan bir işçi olarak yaşamını sürdürürken bir sabah kendini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulur. Gregor'un dönüşümü, onu sadece fiziksel olarak değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal olarak da izole eder. Ailesiyle ve çevresiyle olan ilişkileri, onun bu yeni formuyla değişir ve evrensel bir yabancılaşma temasına dönüşür. Ancak romanda karakterin neden böceğe dönüştüğüne dair bir açıklama yapılmaz.

Absürdizm, herhangi bir yaratıcı olmadığından insanlığın evrende bir anlam bulmasına yönelik uğraşlarının boşa bir çaba olduğunu ve eninde sonunda bu anlam uğraşının başarısız olacağını söyleyen felsefi düşünce akımıdır.

Jaklin Çelik, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Ses ve Öfke (roman)</span>

Ses ve Öfke (özgün adı: The Sound and The Fury), Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar William Faulkner'in dördüncü romanıdır. İlk kez 1929 yılında yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jaroslav Hašek</span>

Jaroslav Hašek, Çek mizah ve taşlama yazarı. I. Dünya Savaşı'nda bir askerin başından geçen olaylar dizisinden meydana gelen, altmış dile çevrilmiş, dünyaca ünlü romanı Aslan Asker Şvayk ile tanınır. 1500'e yakın kısa öykü de yazmış olan Hašek, gazeteci ve Bohemyalı kimliğiyle olduğu kadar şakacı kişiliğiyle de tanınırdı. Kısa yaşamı aynı yıllarda yaşamış olan bir başka Prag'lı yazar Franz Kafka (1883–1924) ile ilginç benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Luigi Pirandello</span>

Luigi Pirandello, İtalyan yazardır. Özellikle oyun yazarı olarak tanınmıştır. Roman ve kısa hikâyeleri de vardır. 1934 Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir.

<i>Üç Kızkardeş</i> (oyun) Rus yazar Anton Çehov tarafından 1901 yılında yayınlanan tiyatro eseri

Üç Kızkardeş, Rus yazar Anton Çehov'un 1900 yılında yazdığı tiyatro oyunu. İlk olarak 1901 yılında Moskova Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cemel, Şarkışla</span>

Cemel, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir beldedir.

<i>Bayan Potter</i>

Miss Potter 2006 yılı yapımı, çizer Beatrix Potter'ın hayatından kesitler sunan Amerikan yapımı sinema filmi.

<i>Dönüş</i> (film, 2006)

Dönüş, Pedro Almodóvar'ın yönettiği 2006 yapımı İspanya filmi. Almodóvar, filmini bir "dramatik komedi" olarak niteler. Film, ölüm, anne-kız ilişkileri ve komşuluk gibi temalara değinir.

<span class="mw-page-title-main">Franz von Papen</span> Alman politikacı

Franz Joseph Hermann Michael Maria von Papen, Adolf Hitler'in 1933 yılında iktidara gelmesinde önemli rol oynayan Alman devlet adamı ve diplomat. Aynı zamanda 1939-1944 yılları boyunca Türkiye'deki Alman büyükelçisiydi. Almanya-Türkiye ilişkilerini geliştirmekte önemli katkıları olmuştur. Savaş bittikten sonra Müttefik Devletler'e teslim oldu. Ertesi gün Amerikan askerleri tarafından tutuklandı.

<span class="mw-page-title-main">Ceza Sömürgesi</span> Franz Kafkanın öyküsü (1919)

Ceza Sömürgesi, Franz Kafka'nın bir kısa öyküsüdür. İsimsiz bir ceza kolonisinde geçer. Kimi eleştirmenler, yazarın Octave Mirbeau'nun Le Jardin des supplices romanından esinlendiğini belirtmiştir. Öyküde, Kafka'nın diğer eserlerinde olduğu gibi, anlatıcı korku dolu olayları dışarıdan izler ya da bu olaylar nedeniyle hissizleşmiştir.

<i>Work</i> (film, 1915)

Work, (İş), Charles Chaplin'in yazdığı, yönettiği ve rol aldığı 1915 yapımı sessiz bir filmdir. Chaplin' in Essanay Studios' daki 8. filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ölümün Maskesi</span>

Kızıl Ölümün Maskesi, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış öykü. Öyküde Prens Prospero'nun, "Kızıl Ölüm" olarak bilinen bir salgından korunmak için kendini bir manastıra kapatması anlatılır. Prens, kendisine eşlik eden birçok soyluyla birlikte, manastırın her biri farklı renkte döşenmiş yedi odasında bir maskeli balo düzenler. Eğlencenin doruk noktasına ulaşıldığında, gizemli biri ortaya çıkar ve tüm odaları dolaşmaya başlar. Prospero bu yabancıyla yüzleştiği anda düşüp ölür. Öykü Gotik edebiyatın birçok geleneksel unsurunu kullanır ve ölümün kaçınılmazlığına dair bir alegori olarak yorumlanır, ancak kimi yorumcular bu alegorik okumaya karşı çıkar. Gerek öykünün yorumlamasına, gerekse "Kızıl Ölüm" hastalığının gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı görüş vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ben Deliyim</span> J. D. Salingerın ilk kez Colliers dergisinin 22 Aralık 1945te yayımlanan sayısında yer alan öyküsü

Ben Deliyim Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Collier's dergisinin 22 Aralık 1945'te yayımlanan sayısında yer alan öyküsüdür. Holden Caulfield'ın okuldan ayrılarak eve dönüşünün anlatıldığı eserin büyük bir kısmı sonraki yıllarda yazarın tek romanı olan Çavdar Tarlasında Çocuklar'da çok küçük değişiklikler yapılarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mir Celal Paşayev</span>

Mir Celal Paşayev(Azerice: Mir Cəlal Paşayev; d. 26 Nisan 1908, Halhal, İran - ö. 28 Eylül 1978, Bakü), yazılarını yazarken kullandığı Mir Celal adıyla da bilinen Azerbaycanlı yazar ve edebi eleştirmen. Şu anki Azerbaycan first ladysi olan Mehriban Aliyeva'nın dedesi.

<i>Bir Köy Hekimi</i> (hikâye koleksiyonu) Fransz Kafkanın hikâye koleksiyonu (1920)

Bir Köy Hekimi çoğu 1917 yılında Franz Kafka tarafından yazılan, kitapla aynı adda bir öykü de içeren kısa öyküler koleksiyonu. Kurt Wolff, 1919 yılında Betkachtung'dan sonra Kafka'nın ikinci öykü koleksiyonu olarak yayınlamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.