İçeriğe atla

Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye

Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye
Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye'nin bulunduğu Bâb-ı Âli binası
ÖncülMeclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye
ArdılYargıtay
Kuruluş10 Mayıs 1868 (156 yıl önce) (1868-05-10)
Kapanış4 Kasım 1922 (101 yıl önce) (1922-11-04)
TürAdli Yargı
Yasal statüYüksek Mahkeme
Merkezİstanbul
ReisAhmed Cevdet Paşa (ilk)

Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye, Tanzimat döneminde Osmanlı Devleti'nin günümüzün Yargıtay eşdeğeri olarak hizmet veren üst kuruludur.

24 Mart 1838'de kurulmuş Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye'nin Abdülaziz döneminde 6 Mart 1868'de çıkan bir iradeyle Şûrâ-yı Devlet ve Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye olmak üzere ikiye ayrıldı. Kanun ve nizamnâmeler yapmakla görevli Şûrâ-yı Devlet'in başkanlığına Midhat Paşa, yüksek bir temyiz mahkemesi olarak görev yapacak olan Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye'nin başkanlığına da Ahmed Cevdet Paşa getirilmiştir. Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar varlığını devam ettiren bu iki kurumdan Şûrâ-yı Devlet Danıştay'ın ve Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye Yargıtay'ın temelini oluşturmuştur.[1]

Kaynakça

  1. ^ Aydın, Mehmet Akif (1994). "DÎVÂN-ı AHKÂM-ı ADLİYYE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 387-338. 26 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yargıtay (Türkiye)</span> Türkiyenin adli yargı organı

Yargıtay ya da Temyiz Mahkemesi, Türkiye'nin dört yüksek yargı organından birisidir. Adli yargı ilk derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.

<span class="mw-page-title-main">Said Halim Paşa</span> 213. Osmanlı sadrazamı

Said Halim Paşa,, 12 Haziran 1913 - 3 Şubat 1917 tarihleri arasında, fiili gücün İttihat ve Terakki ve özellikle de Talat Paşa - Enver Paşa - Cemal Paşa üçlüsü elinde olduğu bir dönemde sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Sarim Paşa</span> 181. Osmanlı sadrazamı

İbrahim Sarim Paşa, Osmanlı devlet adamı ve diplomattır. Abdülmecid saltanatında 29 Nisan 1848-12 Ağustos 1848 tarihleri arasında üç ay on üç gün sadrazamlık yapmıştır. Ayrica Hariciye Nazırlığı, Maliye Nazırlığı ve Ticaret Nazırlığı görevleri yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Keçecizade Fuat Paşa</span> 187. Osmanlı sadrazamı

Keçecizade Mehmet Fuat Paşa, Osmanlı devlet adamı. Tanzimat döneminin önde gelen üç siyasi liderinden biridir. Abdülaziz saltanatında 22 Kasım 1861 - 6 Ocak 1863 ve 3 Haziran 1863 - 5 Haziran 1866 dönemlerinde iki kez sadrazam ve toplam on yıla yakın Hariciye Nazırlığı yapmıştır. Siyasi başarılarının yanı sıra keskin zekâsı ve nükteleriyle ün kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Kâmil Paşa</span> 188. Osmanlı sadrazamı

Yusuf Kâmil Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nda görev yapmış Türk devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Danıştay (Türkiye)</span> Türkiyenin idari yargı organı

Danıştay; Türkiye'nin idari yargı organıdır. İdari davaların bakıldığı mercidir. Aldığı kararlara yürütme uymak zorundadır.

<span class="mw-page-title-main">Adalet Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyede bir bakanlık

Adalet Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, adalet ve yargı işlerinden sorumlu olan bakanlıktır. Bakanlığın temel görevleri arasında, kanunlarda öngörülen mahkemelerin kurulması ve teşkilatlandırılması, ceza infaz kurumları, icra ve iflas daireleri gibi adalet kurumlarının planlanması, idari gözetimi ve denetimi yer alır. Kamu veya özel kurumlarla iş birliği yaparak adalet hizmetlerinin geliştirilmesine katkıda bulunur ve kanunlarla veya cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yerine getirir.

<span class="mw-page-title-main">Şûrâ-yı Devlet</span> Osmanlı Devletinde yargı kurumu (1868–1922)

Şura-yı Devlet Osmanlı Devleti'nde günümüzdeki Danıştay'a karşılık gelen yüksek yargı kurumudur. 1868-1922 yılları arasında görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Halet Paşa</span> Osmanlı Devlet Adamı

Mehmed Halet Paşa veya Hâlet Mehmed Paşa, Osmanlı Devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Adliye Nezâreti</span>

Adliye Nezâreti ya da Adliye Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükûmetleri'nde bugünkü Adalet Bakanlığı'nın yaptığı işi yapan nazırlıktır. Türkiye'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonrasında ise dilde sâdeleşme çalışmalarının ardından adı "Adalet Bakanlığı" olarak değişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Tevfik Biren</span> Türk devlet adamı

Mehmet Tevfik Biren ya da Mehmed Tevfik Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamı.

Ali Galib Paşa, Osmanlı Devleti'ne Tanzimat döneminde hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Şekib Paşa</span>

Mehmed Şekib Paşa, Tanzimat döneminin Hariciye Nazırlığına kadar yükselmiş bir Osmanlı diplomatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye</span>

Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye ya da diğer adıyla Meclis-i Vâlâ, Tanzimat döneminde Osmanlı Devleti'nin günümüzün Yargıtay ve Danıştay eşdeğeri olarak hizmet veren üst kuruludur.

Mehmed Tevfik Bey (1834-1917), Şûrâ-yı Devlet reisliği ve Meclis-i Âyan üyeliği yağmış Osmanlı.

Mehmed Kâni Paşa (1805-1885) bir Osmanlı Devlet adamıdır.

Mustafa Nuri Paşa Osmanlı devlet adamı ve tarihçi.

Menemenlizade Rifat Bey (1856-1932), son Osmanlı döneminde siyaset adamı.

Abdullah Lami Bayur (1875-1936), Son Osmanlı döneminde siyaset adamı.

Abdurrahman Nafiz Paşa (?-1853), 19. yüzyılda çeşitli Osmanlı vilayetlerinde valilik yapmış olan bir devlet adamı.