İçeriğe atla

Dârü'l-Hacer

Koordinatlar: 15°26′28″K 44°07′31″D / 15.44111°K 44.12528°D / 15.44111; 44.12528
Dârü'l-Hacer
دار الحجر
Dârü'l-Hacer'in 12 Nisan 2011'deki bir fotoğrafı
Harita
Genel bilgiler
DurumMüze
TürSaray
Mimari tarzKlasik Yemen Mimarisi
KonumYemen, San'a
Koordinatlar15°26′28″K 44°07′31″D / 15.44111°K 44.12528°D / 15.44111; 44.12528
Adını aldığıİmam Mansur Bin Abbas
Başlama18. Yüzyılın sonları
Tamamlanma1930'lar
Açılış08.00
Kapanma19.00
SahipRassid Hanedanı
(1775? -1962) Yemen Cumhuriyeti
(1962 - Günümüz)
Teknik ayrıntılar
MalzemeKâgir
Kat sayısı5
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)Humayri
Baş müteahhitAli Bin Salih el Amari
Tanınma nedeniİmam Yahya'nın eski mülkü olması
Diğer bilgiler
Oda sayısı35

Dârü'l-Hacer (Arapçaدار الحجر, romanizeDar'ul Hajari; Türkçe:Taş Saray) ya da halk arasındaki ismiyle İmam'ın Kaya Sarayı, Yemen'in San'a kentine yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta Dahr Vadisi'nde bulunan eski bir kraliyet sarayıdır. San'a manzarasının ikonik bir parçasıdır ve mimarisi ve tarihi ile dünyanın dört bir yanındaki Yemen meraklılarının ilgisini çekmektedir. Saray şu an hükûmetin müzesidir ve ücret karşılığında gezilebilir durumdadır.

Sarayın yapısı

Girişindeki bahçede 7 asırlık olduğu tahmin edilen bir taluka ağacı vardır. Kapıda "Onu tevekkül eden Allah inşa etmiştir" yazmaktadır. Yirminci yüzyılın başlarında saray, Yemen'deki otorite daha sağlanmadığı zamanlarda inşa edildiği için kale gibidir.[1] Saldırı ve kuşatmalara karşı korumak için atış mevzileri yapılmıştır ve ayrıca saray kendi su kaynağına sahiptir.[2] Beş kattan oluşmaktadır; depoları, misafir odaları, Türk hamamı, yatak odaları, mutfaklar ve imamın o gün için seçtiği eşiyle birlikte kalacağı özel bir oda bulunmaktadır.[3] Vadinin konumlandırıldığı yönü itibarıyla doğal olarak klimalandırılmış serin odaları vardır.[4] Terasında posta güvercinleri için özel kafesler vardır. İmam Yahya'nın, Yemen'in tek dürbününe sahip olduğu ve burada bizzat kendisinin izleyip askerlerini uyardığı rivayet edilir.[5] Sarayın çevresinde beş adet yıkık gözetleme kulesi bulunmaktadır.[6]

Tarihçe

Saray, İmam Mansur bin Abbas tarafından veziri Ali bin Salih el-Amari'ye yapılması emredilmiştir. 1920'lerde 1904'ten 1948'e kadar Yemen imamı olan İmam Yahya Muhammed Hamideddin için yazlık olarak yenilenmiştir.[7] Bazı iddialara göre MÖ 3000 yıllarında Himyarlılar tarafından yaptırılan ve Sidan Kalesi olarak bilinen eski bir sarayı dört yüz yıl önce Türkler tarafından yıkılmış, kalıntıları üzerine de Dârü'l-Hacer inşa edilmiştir.[8] Bazı rivayetlere göre ise evin onlarca kez yıkılmış ancak yeniden inşa edilmiştir.[9] Saray 1962 Kuzey Yemen İç Savaşı'ına kadar Yemen imamıları'nda kaldı. İç savaştan sonra 1974'te, İtalyan yönetmen Pier Paolo Pasolini Binbir Gece Masalları filminde sarayı Prenses Dunya'nın evi olarak kullandı.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "2500 yıllık vadinin kollarındaki Dar ül Hacer". v3.arkitera.com. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2022. 
  2. ^ "Yemen'de kartal yuvası: Dar Al-Hajar". YeniKapıHaber. 7 Haziran 2019. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  3. ^ "Yemen'in İkonik Sembolü: Dar Al Hajar Sarayı". Milliyet. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  4. ^ "2500 yıllık vadinin gözdesi: Dar'ül Hacer - Resim 3". Haber7. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  5. ^ Gzt (21 Nisan 2022). "Kayalıkların üzerinde tek taş bir yüzük gibi". Gzt. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  6. ^ "Dar al-Hajar". Alluring World (İngilizce). 26 Şubat 2019. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  7. ^ "The Rock Palace: An iconic symbol of Yemen built in the 1700s". The Vintage News (İngilizce). 23 Ekim 2016. 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". yemen-nic.info. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  9. ^ "Al-Riyadh Gazetesi". 18 Mart 2013. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  10. ^ "Filming Locations for Pier Paolo Pasolini's Arabian Nights (1974), in Yemen, Iran and Nepal". The Worldwide Guide to Movie Locations. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Beylerbeyi Sarayı</span> İstanbul, Üsküdar’da bulunan tarihi bir yapı

Beylerbeyi Sarayı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan yazlık bir Osmanlı sarayıydı. Günümüzde müze olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, kendisine bağlı çeşitli yapı ve diğer unsurlardan oluşan bir kompleksin parçasıdır. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır. Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in talimatıyla, 1863-1865 yıllarında, Sarkis Balyan'ın mimarlığında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmail</span>

İsmail veya Yişmael, Tanah ve Kur'an'da bahsedilen İbrani din büyüğü. Yahudilikte, Hristiyanlıkta ve İslamda, İbrahim'in ilk oğlu olarak geçer. Özellikle İslam'da önemi oldukça yüksektir.

<span class="mw-page-title-main">El Hamra Sarayı</span>

El-Hamra Sarayı (İspanyolca: Alhambra; Arapça: الْحَمْرَاء‎‎: "Kırmızı", İspanya'nın Endülüs bölgesindeki Granada kentinde yer alan, İslami Arap mimarisinin Kalʿatü'l-Hamrâ mimari anlayışı ile yapılan saray ve kale olarak kullanılmış tarihi binadır. Günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">San'a</span> Yemenin başkenti

San'a, Yemen'in başkenti. 2005 yılında, şehir nüfusu 1.937.451'dir.

<span class="mw-page-title-main">Whitehall Sarayı</span>

Whitehall Sarayı 1530 yılından 1689 yılına kadar İngiltere Kralları'nın ikâmetgâhı olan saraydır. Döneminde Avrupa'daki en büyük saray, 1.500 odası ile dünydadaki en büyük yapıydı. 1622 yılında çıkan bir yangında büyük bir bölümü zarar gören saray 1666 yılında çıkan Büyük Londra Yangını'ndan zarar görmeden çıkmıştır. Bu yangın döneminde tahtta bulunan II. Charles sarayda küçük değişiklikler yaptırmış ve babası gibi bu sarayda ölmüştür. Yerine geçen kardeşi II. James de dönemin tanınmış mimarı Christopher Wren'e verdiği emirler doğrultusunda, saraya aralarında bir şapel ve kraliçenin özel yaşamını sürdürebileceği daha geniş alanlar ekletmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hacer</span> dinî figür

Hacer, Yaratılış Kitabında ismi geçen Mısırlı kadındır. Çocuğu olmayan Sare tarafından İbrahim'e sunulduğunda henüz genç yaştaydı; İsmail'i doğurdu.

<i>Teorema</i> (film)

Teorema (Türkçe: Teorem) 1968 İtalya yapımı dramatik filmdir. Film, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de çoğunlukla özgün adıyla anılmaktadır.

<i>Binbir Gece Masalları</i> (film, 1974)

Binbir Gece Masalları, 1974 İtalya - Fransa ortak yapımı erotik fantastik filmdir. Özgün adı Il Fiore Delle Mille e Una Notte olan film ABD'de Arabian Nights adıyla gösterilmiştir. "Binbir Gece Masalları", Mart 1992'de 11. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde yönetmenin hayat üçlemesi'ni oluşturan diğer iki filmiyle beraber gösterilmiştir.

Pier Paolo Pasolini'nin sinema dönemleri Bu liste yönetmenin sinema eleştirmenlerince üçlemeler, dönemler gibi gruplara ayrılmış bazı filmlerini kapsar. Böyle bir ayrım Pier Paolo Pasolini'nin sinema anlayışını ve sinema kariyeri boyunca geçirdiği değişiklikleri daha iyi anlamak ve bir bakışta filmler arasında bazı kıyaslamalar yapmak açısından önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Muhammed Hamideddin</span> Yemen İmamı (1869–1948)

Emirû'l-Müminin el-Mütevekkil Alellah Rab'ül-Alemin İmam Yahya bin el-Mansur Bi'llah Muhammed Hamideddin, kısaca Yahya Muhammed Hamideddin ya da Osmanlı kaynaklarında geçtiği gibi İmam Yahya; Yemenli imam ve siyasetçi ve 1918-1948 arası Yemen Mütevekkilî Krallığı kralı ve kurucusu. Yemen'in büyük bölümünü ve bugünkü Suudi Arabistan'ın güney bölgesini 900 yılı aşkın bir süre yöneten Kasımî hanedanının Hamideddin kolundan dünyaya geldi. Babasının ölümünden sonra 4 Haziran 1904'te Yemen imamı olup Zeydi yönetimini tanımayan Osmanlı İmparatorluğu'na karşı çeşitli isyanlar düzenledi. 1911 yılında imzalanan Da'an Mukavelesi'nde tanınmasıyla Osmanlı'yla uyumlu bir politika yürütmeye başladı. I. Dünya Savaşı'nda tertiplenen Arap Ayaklanması'na katılmayarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı. Savaşın Osmanlı'nın yenilgisiyle sonuçlanması ve Mondros Ateşkes Anlaşması hükümleri uyarınca Osmanlı Ordusunun Kasım 1918'de diğer Arap vilayetlerinden olduğu gibi Yemen'den de çekilmesi üzerine İmam Yahya 17 Kasım 1918'de San'a'ya girdi ve Yemen'in bağımsızlığını ilan etti. 30 Ekim 1918 tarihinde ise kendini Yemen Emiri ilan ederek Yemen Zeydi Emirliği'ni kurdu. Osmanlı Ordusu'nun bıraktığı ve silah tacirlerinden temin ettiği silahlar ile Birleşik Krallık'a karşı direndi. Kasımiler döneminden kalan Büyük Yemen idealini gerçekleştirmek isteyen Yahya Osmanlı ile Birleşik Krallık arasında belirlenen sınır olan Menekşe Hattı'nı tanımadığını ilan ederecek Aden Protektorası'na birçok baskın düzenledi. Bunun yanı sıra Asir Emirliği ve daha sonra Suudi Arabistan olacak Hicaz ve Necid Krallığı'yle karşı karşıya geldi. Asir Emirliği'nin İmam Yahya'nın baskılarına dayanamayıp Suudi Arabistan'ın himayesine girmesinin ardından Asir Emirliği'nin isyan edip başarısız olunca Yemen'e kaçmasıyla İbn Suud ile İmam Yahya arasında bir çatışma başladı. Bu çatışma Suudi-Yemen Savaşı'na dönüştü ve sonucunda İmam Yahya yenilerek büyük bir otorite kaybına uğradı. Bu yenilgiden sonra izolasyonist bir politika izledi. II. Dünya Savaşı'nda tarafsız bir politika izledi ve herhangi bir agresif tutum sergilemedi. 17 Şubat 1948 tarihinde San'a yakınında damadı tarafından suikastle öldürüldü. İmam Yahya Yemen'i kasıp kavuran ve Yahudiler dahil olmak üzere halka acılar çektiren anarşi ve şiddet ortamına son vermeyi başarmıştır. Onun saltanatı döneminde Yahudiler nispeten elverişli koşullara sahiptiler. Fotoğraf çekinmeyi sevmediğinden hiçbir fotoğrafı bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Mütevekkilî Krallığı</span> 1918 ve 1970 yılları arasında Arap Yarımadasında var olmuş bir krallık

Yemen Mütevekkilî Krallığı, ilk dönem adıyla Yemen Zeydi Emirliği veya bilindik isimleriyle Yemen Krallığı ve Kuzey Yemen, kısaca ise Yemen ; İmam Yahya önderliğindeki Zeydîlerce Osmanlı İmparatorluğu'nun Yemen'den çekilmesinden sonra 1918 yılında kurulan ve 1970'e dek varlığını sürdürmüş devlet. Orta Doğu'da yer alan Yemen Krallığı 195,000 km2 yüzölçümüne sahipti. Kuzeyinde Suudi Arabistan, güneyinde İngiliz hamiliğinde Güney Yemen yer alıyordu. Krallığın başkenti 1918'den 1948'e kadar günümüzde Yemen'in başkenti olan San'a, 1948'den 1962'ye kadar Taiz, para birimi ise Yemen riyaliydi.

<span class="mw-page-title-main">İtalya-Yemen Antlaşması</span> İtalya ve Yemen arasındaki 1926 antlaşması

1926 İtalya-Yemen Antlaşması, İtalya Krallığı ile Yemen Mütevekkilî Krallığı arasında, bir dostluk antlaşmasıdır. Antlaşma 2 Eylül 1926'da imzalandı. Antlaşma ile İtalya, İmam Yahya Muhammed Hamideddin'ini Yemen kralı olarak tanıdı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın Aden'deki iddalarını yani İmam Yahya'nın Aden'in kralı olduğunu kabul etti. Antlaşma aynı yılın 22 Aralık'ında yürürlüğe girdi. Antlaşma İtalya Habeşistan'a tekrar saldırdıktan - II. İtalya-Habeşistan Savaşı'ndan sonra - 15 Ekim 1937'de yenilendi.

<span class="mw-page-title-main">Yemen imamları</span> Yemeni yönetmiş Zeydi imamlar

Yemen imamları ve daha sonra Yemen kralları, Yemen'de Zeydi Şii İslam'ının kutsanmış dini ve siyasi liderleridir. Tarihçi İbn Haldun imamlardan başa gelmelerini sağlayan kabileden, Banu Rassi veya Rassiler, telaffuza göre Banu Ressî veya Ressîler olarak bahseder. Orijinal Arap kaynaklarında Rassi terimi pek kullanılmaz. El-Mansur el-Kasım bin Muhammed'in kurduğu Rassidilerin alt kolu olan Kasımîler olarak da bilinir. 897'den itibaren Yemen'in bazı bölgelerinde dini ve siyasi yönetimini ellerinde tuttular. Bazen yönetim gücü imamlara değil, Memlûklerin, Osmanlıların valilerine aitti. İmamların; dini ilimler konusunda bilgili olması, savaşlarda Yemen'in reisi olduğunu kanıtlaması gerekiyordu. İmamlık iddiasında bulunanlar İslam'a çağrıda bulunurlardı. Bazen aynı anda iki imam olabiliyordu fakat bu durum çok nadirdir. Birçok İmami'nin aksine, Zeydiler İmamlarına ilahi veya insanüstü nitelikler atfetmezler. Zeydîler’in, kendine özgü bir sosyokültürel yapısı olan Yemen bölgesine intikal edip devlet kurmalarından itibaren günümüze kadar devam eden varlığı, siyasî bakımdan dönem dönem muğlak ve istikrarsız bir seyir izleyerek kesintilere uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yemen</span> Arap Yarımadasının Güneyinde Yer Alan Coğrafî Bölge

Büyük Yemen şuanki Yemen Cumhuriyeti toprakları yanı sıra Asir, Necran, Güney Tihâme, Zufar bölgelerini ve Kızıldeniz'deki adalarını tek bir çatıda toplamaya yönelik irredanist siyasi ve coğrafi bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed el-Bedir</span>

Muhammed el-Bedir, babası Ahmed bin Yahya'nın ölümünden sonra 7 gün boyunca hüküm süren Yemen İmamı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan bin Yahya</span>

Hasan bin Yahya Yemenli diplomat ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın eski veziri.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim bin Yahya Hamideddin</span>

Seyfülisam İbrahim bin Yahya Hamideddin Yemenli devrimci ve vezirdir. İmam Yahya'nın sekizinci ve kardeşi İsmail bin Yahya ile en sevmediği çocuğuydu. Babasına karşı 1948'de yapılan Yemen Meşrutiyet Devrimi'ne katıldı. Yönetimi ele geçirmiş Abdullah el-Vezir tarafından 1 günlüğüne Yemen veziri oldu. Darbe'nin ardından aşiret destekli Ahmed bin Yahya'nın karşılığıyla darbe başarısız oldu ve İbrahim bin Yahya zehirlenene kadar 2 ay boyunca gözaltında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Da'an Antlaşması</span> 1911 yılında Osmanlı ile Yemen imamı arasında imzalanan antlaşma

Da'an Antlaşması, ya da Da'an Mukavelesi, 1911'in Ekim ayında Osmanlı'nın Yemen Vilayeti'ndeki Da'an'da Osmanlı Padişahı ile İmam Yahya tarafından imzalanmış bir antlaşmadır. Bu antlaşma 1872'de Osmanlı'nın San'a'yı ele geçirmesinden beri Yemen yöresindeki ayaklanmalar tarihinde bir dönüm noktası oldu. Yemen ile Osmanlı arasındaki sürtüşme ve anlaşmazlıklar ortadan kalktı. Antlaşmaya göre San‘a dahil Zeydîler'in yaşadığı dağlık bölgelerin yönetimi İmam Yahya'ya bırakılacak, fakat yabancı devletlerle antlaşma yapamayıp dış işlerinde Osmanlı'ya bağlı olacaktı. İmam Yahya “Emîrü'l-mü'minîn” olma iddiasından vazgeçecek, her yıl kendisine 20.000 Osmanlı altın lirası verilecekti. Bunun karşılığında İmam Yahya zekatı adı altında halktan haraç toplamayı bırakacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah el-Vezir</span>

Abdullah bin Ahmed el-Vezir, Yemenli darbeci ve İslam alimidir. el-Vezirî Darbesi'nde kendini kral ilan etmiştir. Daha önceden 1920'lerde Yemen ordusunun komutanı ve 1930'larda Hamar ve el-Hudeyde'nin valiliği görevlerini yaptı. Hessen ekonomi bakanı Tarık el-Vezir onun torunudur.