İçeriğe atla

Cüce geyikgiller

Cüce geyikgiller
 
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Artiodactyla
(Çift toynaklılar)
Alt takım: Ruminantia
(Geviş getirenler)
Familya: Tragulidae
(Cüce geyikgiller)
Milne Edwards, 1864
Türler

Metne bakınız

Cüce geyikgiller (Tragulidae), Afrika'nın ve Asya'nın tropik ormanlarında rastlanılan bir çift toynaklı familyası. Sadece 10 türden oluşan bu familyanın mensupları ancak tavşan büyüklüğündedirler ve geviş getirenler alt takımının evrensel açıdan en ilkel üyeleridir.

Morfoloji

Cüce geyikgiller ancak 40–85 cm uzunluk ve 2–12 kg ağırlıkları ile en küçük çift toynaklılardır. Boynuzları yoktur ama misk geyiğigillerde olduğu gibi 2 adet uzun dişleri vardır. Özellikle erkeklerde bu dişler çok uzundur ve ağızdan dışarıya dikilir. Vücutları yuvarlağımsı olur ve vücutlarının büyüklüğüne göre çok ince bacakları vardır. Renkleri kavuniçi-kahverengi ile gri arası değişir. Vücutlarının altı daha açık renk, bazen beyaz olur. Dört türün ikisinde, yanlarında sıraya dizili beyaz benekleri vardır. Küçük kafaları, sivri ağızları ve büyük gözleri vardır. Fiziksel olarak Güney Amerika'daki aguti kemirgenlerine ve Afrika'daki duiker antiloplarına benzerler.

Yayılım ve yaşam alanı

Sadece Afrika cüce geyiği Orta Afrika'nın bir bölgesinde, diğer üç tür ise Güney ve Güneydoğu Asya'da Hindistan'dan Endonezya'ya varan bir coğrafyada yaşarlar. Yaşam alanı olarak özellikle tropik ormanların çok sıkı vejetasyonu ve suyun yakınında olan kısımlarını seçerler.

Yaşam şekli

Tüm cüce geyikgiller akşam ve gece aktiftir. Çok ürkektirler ve iyi saklanırlar. Bu yüzden insanlara pek görünmezler. Kendilerine ait bölgeleri idrar, katı dışkı veya da çenelerinde bulunan bir bezede üretikleri kokulu bir sıvı ile işaretlerler. Bazıları yalnız diğerleri ise çift olarak yaşarlar.

Beslenme

Bristol hayvanat bahçesinde bir Tragulus javanicus

Cüce geyikgillerin beslenmeleri çoğunlukla bitkisel gıdadan oluşur: Yaprak, otlar, filizler ve ağaçlardan düşen meyveler ile beslenirler. Böcek, balık ve leş gibi hayvansal maddeler beslenmelerinin sadece çok küçük bir kısmını oluşturur.

Diğer gevişgetirenlerde de olduğu gibi çok odalı bir mideleri vardır.

Üreme

Familyanın iki türünde görülmüş olan ilginç bir özellik, dişinin doğum yaptıktan sadece birkaç saat sonrasında derhal tekrar çiftleşmesidir. Böylece bu türlerde dişiler neredeyse bütün ömürlerini gebe olarak geçirir. Gebelik 5-7 ay sürer ve sonra bir (çok seyrek iki) yavru dünyaya gelir. Yavrular birkaç ay içinde ergenleşir ve annelerini terk ederler.

Sınıflandırma

Evrensel açıdan cüce geyikgiller bütün gevişgetirenlerin atasıdır. Cüce geyikgillerin en eski kalıntıları erken Miyosen çağından kalmadır. Bu dönemde en geniş yayılımlarını yaşamış ve Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarına yayılmışlardır. Günümüzde yaşayan türler ve bu eski ataları arasında neredeyse hiç fark yoktur.

Günümüzde yaşayan türleri:

  • Cins Hyemoschus
  • Cins Tragulus
    • Cava cüce geyiği (Tragulus javanicus)
    • Küçük cüce geyik (Tragulus kanchil)
    • Büyük cüce geyik (Tragulus napu)
    • Filipin cüce geyiği (Tragulus nigricans)
    • Vietnam cüce geyiği (Tragulus versicolor)
    • Williamson cüce geyiği (Tragulus williamsoni)
  • Cins Moschiola
    • Hint benekli cüce geyiği (Moschiola indica)
    • Sri Lanka benekli cüce geyiği (Moschiola meminna)
    • Sarı çizgili cüce geyik(Moschiola kathygre)

Kaynakça

  • Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sivri faregiller</span> böcekçiller takımına ait bir memeli familyası

Sivri faregiller veya Sivri fareler (Soricidae), tür bakımından zengin bir memeli familyasıdır. fareler ile benzerliklerine rağmen, Böcekçiller (Eulipotyphla) takımında sınıflandırılırlar. Dünya çapında, yaklaşık 10'u Orta Avrupa'da da yaşayan 350'den fazla tür tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Misk kedisigiller</span>

Misk kedisigiller (Viverridae), etçiller (Carnivora) takımına ait, Afrika ve Avrasya'da yaygın olan, 30 orta büyüklükte türden oluşan bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruksürengiller</span> kedimsi memeli familyası

Kuyruksürengiller (Herpestidae), etçiller takımından bir kedimsi familyası.

<span class="mw-page-title-main">Geyik</span> geyikgiller familyasındaki gevişgetiren memeliler

Geyik, geyikgiller familyasında geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak geyik diye adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çift toynaklılar</span> memeli takımı

Çift toynaklılar, memelilerin eteneliler (Placentalia) infra sınıfına ait bir takım. Takım, su aygırları, domuzlar, pekariler, geyikler, koyun ve keçiler gibi karasal canlıların yanında balinaları da içerir. Yaklaşık 270 adet karada yaşayan çift toynaklı türü mevcuttur. Bunlardan özellikle boynuzlugiller familyasına ait türler, insanlar için ticari açıdan çok önemlidir. Çift toynaklılar, günümüzün en başarılı otçul kara canlılarındanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kariyaku</span>

Kariyaku, geyikgiller (Cervidae) familyasında bulunan Mazama cinsindeki geyik türlerine verilen ortak addır. Boyut olarak küçük olan bu geyikler ormanlarda yaşar ve Güney Amerika ile Yukatan Yarımadası'nda bulunur. Duiker antilop türlerine benzeseler de ilişkileri yoktur. Birbiriyle çok yakın ilişkide olan bilinen yedi kariyaku türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pampa geyiği</span>

Pampa geyiği geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türüdür. Güney Amerika'da Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve Paraguay'da bulunur. Pampa geyiği özellikle Pampa ve Cerrado olmak üzere açık alanlarda yaşar. Erişkin hâlde kahverengi renktedir. Erişkin erkeklerin iki-üç dallı dar boynuzları ve bölgelerini belirlemek için kullandıkları toynaklarının üzerinde koku bezleri vardır. Yavrular ise beneklidir.

<span class="mw-page-title-main">Su geyiği</span> geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik

Su geyiği, geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türü. Yüzeysel özellikleriyle daha çok bir misk geyiğine benzer. Boynuzlar yerine aşağı doğru uzamış olan köpekdişleri olmasına ve diğer anatomik anormalliklerine rağmen geyikgiller familyasında sınıflanmıştır. Bu eşsiz özellikleri nedeniyle kendine ait bir cins (Hydropotes) ve kendine ait bir alt familyada (Hydropotinae) sınıflanmıştır. Çin ve Kore'ye özgü olan su geyiğinin iki alt türü bulunmaktadır:

<span class="mw-page-title-main">Tek toynaklılar</span> memeli takımı

Tek toynaklılar ya da tek parmaklılar, memeliler (Mammalia) sınıfından otobur hayvanları barındıran bir takımdır. Ayaklarında genelde tek sayıda toynağı bulunan bu takımdaki hayvanlar büyük ve çok büyük hayvanlar olarak nitelenebilir. Çift toynaklılar takımının geviş getiren hayvanlarının aksine tek toynaklılar bitki selülozunu midede değil bağırsaklarda sindirir. Atgiller, gergedanlar ve tapirler mevcut tek toynaklılardır.

<span class="mw-page-title-main">Misk geyiğigiller</span> Geyiklere benzesede boynuzları olmayan bunun yerine uzun köpek dişlere sahip geviş getiren çift toynaklıların familyası

Moschidae, sınıflandırılmamış infratakım olan pecoraya bağlı bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Gevişgetirenler</span>

Gevişgetirenler (Ruminantia), çift toynaklılar (Artiodactyla) takımı içinde bir alt takım.

<span class="mw-page-title-main">Domuzgiller</span> Çift parmaklılar takımının, geviş getirmeyenler alt takımına giren bir familya

Domuzgiller (Suidae), geviş getirmeyen bir çift toynaklı familyası. Familyanın 5 cinse ayrılan 20 türünden Avrupa'da ve Türkiye'de bulunan tek temsilcisi, evcil domuzun atası olan yaban domuzudur.

<span class="mw-page-title-main">Devegiller</span> çift toynaklı familyası

Devegiller (Camelidae), çift toynaklılar takımı içerisinde topuktabanlılar (Tylopoda) alt takımındaki tek hayatta olan familya.

<span class="mw-page-title-main">Sumatra kaplanı</span>

Sumatra kaplanı, kedigiller (Felidae) familyasından yeryüzünde var olan en küçük kaplan alt türü.

<span class="mw-page-title-main">Balina</span> çeşitli türlerden oluşan büyük plasentalı deniz memelileri

Balina yaşamını tamamen suda sürdüren ve yaygın olarak dünya okyanuslarında bulunan farklı çok sayıda türden oluşan plasentalı deniz memelileridir. Cetacea infra takımı içinde genellikle yunusları ve musurları hariç tutarak oluşturulmuş formel olmayan bir gruplamada yer alırlar. Balinalar, yunuslar ve musurlar çift toynaklılarla birlikte Cetartiodactyla takımında yer alırlar. En yakın akrabaları olan su aygırlarından 55 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Balinaların iki parvo takımı dişsiz balinalar (Mysticeti) ve dişli balinalar (Odontoceti) birbirlerinden yaklaşık 34 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Yaşayan ve balina olarak kabul edilen familyalar şunlardır: Balaenopteridae, Balaenidae, Cetotheriidae, Eschrichtiidae, Monodontidae, Physeteridae, Kogiidae ve Ziphiidae.

<i>Tragulus</i>

Tragulus, cüce geyikgiller (Tragulidae) familyasından, Güneydoğu Asya'da yaşayan küçük gececil memeli hayvan cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük cüce geyik</span>

Büyük cüce geyik, cüce geyikgiller (Tragulidae) familyasından, gececil memeli hayvan türü.

<span class="mw-page-title-main">Filipin cüce geyiği</span> Memeli hayvan türü

Filipin cüce geyiği, cüce geyikgiller (Tragulidae) familyasından, gececil memeli hayvan türü.

<span class="mw-page-title-main">Afrika cüce geyiği</span>

Afrika cüce geyiği, cüce geyikgiller (Tragulidae) familyasından, gececil memeli hayvan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dichobunidae</span> bazal çift toynaklı familyası

Dichobunidae, Eosen ila Oligosen dönemleri arasında, Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış çift toynaklıları içeren bir familya.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.