İçeriğe atla

Cypria

Cypria(Greek: Kupria ; Latince : Cypria), Stasinus'a atfedilen ve klasik antik çağda[1] oldukça iyi bilinen eski Yunan edebiyatının kayıp bir epik şiiridir. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunanda daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan şiirlerden biriydi. Cypria'nın hikâyesi kronolojik olarak Epik Döngü'nün başında gelir ve onu İlyada takip eder. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış on bir şiir kitabından oluşuyordu.

El yazması geleneği

Cypria'nın orijinal metninden yapılan alıntılar sayesinde yaklaşık elli satırı günümüze ulaşmıştır. İçeriği hakkında bildiğimiz her şey, Proclus'a (muhtemelen MS. 2.yy'da yaşamış bir dilbilimci olan Eutychius Proclus) atfedilen Epik Döngü'nün özetiği içeren düzyazıdan gelmektedir. Daha başka bir sürü yazarda küçük alıntılar yaparak, metne referans vermiştir.

İçerik

Devamında, Akhilleus'un öfkesine yol açan bilinen olayların yeniden anlatımına , Kıbrıs'ın bilinen içeriğine dair raporlar ekleniyor.

Şiir, Truva Savaşı'nın kökenlerini ve ilk olayları anlatır. Zeus'un Dünya'yı savaş yoluyla nüfusun fazlalığından kurtarma kararıyla başlar.[2] Thebai'ye Karşı Yediler savaşı başlar.

Cypria , Peleus ve Thetis'in düğününü anlatır; Paris'in Yargısı diye bilinen olayda;[3] tanrıçalar Athena, Hera ve Afrodit arasında, Paris güzellik ödülünü Afrodit'e verir ve hediye olarak Menelaos'un karısıHelen'i alır.

Sonra Paris Afrodit'in yönlendirmesi ile gemilerini hazırlar ve Helenus ona geleceği önceden bildirir. Afrodit Aeneas'a Paris'le birlikte yola çıkmasını buyurur; Kassandra olacakları Aenas'a anlatır. Lacedaemon'da Truvalılar, Tyndareos'un oğulları Kastor ve Polluks ve Menelaos karşılanır tarafından misafir edilir;[4] daha sonra Menelaos'un Girit'e gitmesi gerekir ve gitmeden Helen'e misafirlere ihtiyaç duydukları her şeyi vermesini emreder. Afrodit, Helen ve Paris'i bir araya getirir. Paris ile adamları başarılı bir saldırıyla Helen'i ve Helen'in çeyizini Truva'ya götürürler.

Bu sırada Kastor ve Polluks, Idas ve Lynceus'un sığırlarını çalarken yakalanır ve öldürülür: Zeus onlara ölümsüzlüğü paylaşma izni verir.

Iris, kardeşi Agamemnon ile Ilium'a karşı bir sefer planlamak için geri dönen Menelaos'u bilgilendirir. Helen'in eski talipleri, Helen ile kim evlenirse o adamı koruyacaklarına dair yemin etmişlerdir, bu yüzden Agamemnon ile Menelaos, yemin eden eski talipleri toplamak için yola koyulurlar. Nestor bir arasözde Menelaos'a; Epopeus'un, Lycus'un kızını baştan çıkardıktan sonra nasıl yok edildiğini, Oidipus'un hikâyesini, Herakles'in çılgınlığını ve Theseus ile Ariadne'nin hikâyesini anlatır. Liderleri bir araya getirirken Odysseus'un yapmacık deliliğini tespit ederler.

Kahin Kalkhas savaşın on yıl süreceği konusunda Yunanları uyardığında, Aulis'te toplanan liderler de uğursuz bir kurban vermeye karar verirler. Mysia'da Teuthras'ın şehrine ulaşırlar ve şehri yağmalarlar: Telephus şehri kurtarmaya gelir ama Akhilleus tarafından yaralanır. Filo fırtınada dağılır, Akhilleus Skyros'a girer ve Lykomedes'in kızı Deidameia ile evlenir, sonra Ilium'a giderken rehber olması için Telephus'u iyileştirir.

Akhalar, ikinci kez Aulis'te toplandıklarında, Agamemnon, Kalkhas sayesinde kızı İphigenia'yı kurban etmeye ikna edilir; çünkü Agamemnon bir geyiği öldürmüştür ve gemilerin güvenli seyahati için tanrıça Artemis'in yatıştırılması gerekmektedir. İphigenia, Akhilleus ile evlendirilme bahanesi ile getirilir. Artemis, kız kurban edilmeden kızı sunaktan yakalar ve yerine bir geyik koyar, kızı da Tauris'e götürerek ölümsüz yapar.

Sonra Tenados'a giderler ve orada ziyafet yaparken, Filoktetes bir yılan tarafından ısırılır, bu yüzden Filoktetes'i Lemnos Adası'nda terk ederler. Burada da Akhilleus, Agamemnon ile tartışır. Truva'ya ilk çıkartma denemesi, Truvalılar tarafından geri püskürtülür. Hektor, Protesilaus'u öldürür. Akhilleus da Poseidon'un oğlu Cycnus'u öldürür, sonra da Truvalıları geri püskürtür. Yunanlar ölümleri pahasına da olsa, Helen'i geri talep etmek ve ganimet istemek için elçi gönderirler. Truvalılar reddedince, önce şehre bir saldırı girişiminde bulunurlar, sonra da ülkeyi harap ederler.

Akhilleus, Helen'i görmek ister ve Afrodit ile Thetis bir buluşma ayarlar. Akhalar daha sonra eve dönmek isterler, ancak Aeneas'ın sığırlarını süren, komşu şehirleri yağmalayan ve Troilos'u öldüren Akhilleus tarafından engellenirler. Patroklos, Lycaon'u Lemnos'a götürür ve onu bir köle olarak satar. Yağmalamanın ganimetlerden Akhilleus, Briseis'i ödül olarak ve Agamemnon Khryseis'i alır. Ardından Palamedes'in ölümünü, Zeus'un Akhilleus'u Akhalardan ayırarak Truvalıları rahatlatma planı ve Truva müttefiklerinin bir kataloğunu izler.

Resepsiyon

Cypria , Homeros'un iki şaheserinden daha az değerli bir eser olarak kabul edildi Aristoteles, onu anlatı bütünlüğü ve odak eksikliği nedeniyle eleştirdi. Birleşik bir hikâyeden çok bir olaylar kataloğuydu.

Sürümler

Notlar

Kaynakça

  1. ^ Herodotus (ii.117) refers to it.
  2. ^ Burkert 1992: 101-04. Compare Atra-Hasis.
  3. ^ Paris is called Alexandros in quotations of Cypria and in the surviving synopsis.
  4. ^ "In the Cypria, Nemesis was Helen's mother, born after Zeus raped the goddess, who had done her best to escape him." Scodel (2008). "Stupid, Pointless Wars". Transactions of the American Philological Association. 138 (2): 219-235. doi:10.1353/apa.0.0009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İlyada</span> Truva Savaşını anlatan bir destan

İlyada, Homeros'un Troya Savaşı'nı anlatan destanıdır. Yunancada Odysseia ile birlikte en eski destan olduğu düşünülen, epik bir şiirdir. Eldeki veriler ışığında Homeros tarafından MÖ 7. ya da 8. yüzyılda yazıldığı düşünülen Antik Yunan edebiyatının temel eserlerinden biridir.

Helen veya Truvalı Helen, Argoslu Helen, Spartalı Helen ya da Latincede Helena; Yunan mitolojisine göre dünyanın en güzel kadınıdır. Zeus ile Leda veya Nemesis’in kızı olduğuna inanılan bu kadın; Klitemnestra, Kastor, Polluks, Philonoe, Foibe ve Timandra’nın da kardeşidir. Spartalı Menelaos ile evlenmiştir ve inanışa göre Hermione ile Nikostratus adında çocukları vardır. Troylu Paris tarafından kaçırılması, Truva Savaşı’nın en ciddi nedenidir.

<span class="mw-page-title-main">Odisseus</span> Yunan mitolojisinde İthaka kralı

Odisseus, Yunan mitolojisinde İthaka kralıdır. Laertes ile Antikleia'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Truva Savaşı</span> Yunan mitolojisinde efsanevi savaş

Truva Savaşı, Yunan mitolojisinde M.Ö. 12. veya 13. yüzyıl civarında meydana gelen efsanevi bir çatışmadır. Savaş, Truvalı Paris'in Helen'i Sparta kralı kocası Menelaos'tan almasının ardından Akalar (Yunanlar) tarafından Truva şehrine karşı yürütülmüştür. Savaş Yunan mitolojisindeki en önemli olaylardan biridir ve başta Homeros'un İlyada'sı olmak üzere Yunan edebiyatının birçok eserinde anlatılmaktadır. İlyada'nın özü on yıl süren Truva kuşatmasının onuncu yılında dört gün iki gecelik bir dönemi anlatır; Odisseia ise savaşın kahramanlarından biri olan Odisseia'un eve dönüş yolculuğunu anlatır. Savaşın diğer bölümleri, fragmanlar halinde günümüze ulaşan epik şiirler döngüsünde anlatılır. Savaştan bölümler, Yunan tragedyası ve Yunan edebiyatının diğer eserleri ile Virgil ve Ovid gibi Romalı şairler için malzeme sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Aias</span> Yunan Mitolojisinde Elis Kralı

Ajax ya da Aias Yunan Mitolojisinde Kral Telamon'un ve Periboea'nın oğludur ve üvey kardeşi Teukros'dur. Homeros'un İlyada destanında Truva Savaşı'nda önemli bir rol oynar; ve cesur bir savaşçı olarak tasvir edilir. Ayrıca "Telamon oğlu Aias, "Büyük Aias" veya "Aias Büyük" adları ile de anılır, bu şekilde anılmasının sebebi Akha ordusundaki Oileus oğlu Aias'dan ayırmaktır, ayrıca Küçük Aias olarak bilinir. Adı "dünyanın" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Diomidis</span> Yunan Mitolojisinde Argos Kralı

Diomedes ya da Diomede Truva Savaşı'na katılmasıyla tanınan Yunan mitolojisinde bir kahramandır.

<i>Troyalı Kadınlar</i> Evripides trajedisi

Troyalı Kadınlar, MÖ 415 yıllarında Euripides tarafından kaleme alınmış tragedyadır. Euripides’in Truva Savaşı'nı konu alan üçlemesinin üçüncü kitabı olan eser, Atina ve Sparta halklarını karşı karşıya getiren ve on yıl süren Peloponez Savaşı ortamında yazılmıştır. Bu oyun, şehirleri yağmalandıktan, kocaları öldürüldükten ve kalan aileleri köle olarak götürüldükten sonra geriye kalmış Troyalı kadınların kaderini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ajaks (Sofokles)</span> Sofokles trajedisi

Ajaks (Sofokles) Aias, Sofokles'in günümüze ulaşan yedi oyunundan en eskisidir ve MÖ 450-442 arasında yazıldığı tahmin edilmektedir.

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.

<span class="mw-page-title-main">Orestes (oyun)</span> Evripides trajedisi

Orestes, Euripides Makedonya'ya göç etmeden önce Atina'da sergilenen son oyunudur. Bu oyunun M.Ö. 480 civarında sergilendiği düşünülmektedir. Adaletin koruyucusu mitolojik yaratıklar olan Erinyeler, Orestes'in işlediği cinayet yüzünden Orestes'in peşine düşerler. Ancak ona halisülasyonlar gördürür ve hem bedensel hem de zihinsel olarak zayıf düşmesini sağlarlar.

Euripides, İphigenia Aulis'te oyununu ömrünün son on sekiz ayını geçirdiği Makedonya'da yazmıştır. Adaşı olduğu oğlu, oyunu M.Ö. 405 yılında sergilemiştir. Korint'te Alkmaeon ve Bakkhalar adlı oyunları ile birlikte bir tetralojinin parçası olan oyunun, Euripides'in oğlu veya yeğeni tarafından yönetildiği düşünülmektedir. Oyun, Dionysia şehir festivali yarışmasında birincilik ödülünü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Tindareos</span> Sparta kralı

Yunan mitolojisinde, Tyndareos / Tyndareus bir Sparta kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Filoktetes (Sofokles)</span> Sofokles trajedisi

Filoktetes, Sofokles'in yazdığı ve günümüze ulaşan yedi oyundan biridir. Euripides ve Aeschylus da Filoktetes isimli oyun yazmışlardır ancak bu oyunlar günümüze ulaşmamıştır.

Küçük İlyada eski Yunan edebiyatının kayıp bir destanıdır. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunanda daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan şiirlerden biriydi ve bütün Truva Savaşı'nı epik bir şekilde anlatmıştır. Küçük İlyada hikâyesi kronolojik olarak Aethiopis'ten sonradır ve Iliou Persis da Küçük İlyada'dan sonradır. Küçük İlyada'nın yazarı, diğer antik yazarlar tarafından çeşitli şekillerde Pyrrha'lı Lesches, Spartalı Cinaethon, Erythrae'li Diodorus, Phokaialı Thestorides veya Homeros'un kendisine atfedilmiştir. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış dört şiir kitabından oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Iliupersis</span>

Iliupersis, antik Yunan edebiyatının kayıp destanlarından biridir. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunanda daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan şiirlerden biriydi. Iliou persis'in hikâyesi kronolojik olarak Küçük İlyada'dan sonra gelir ve Iliou persis'ten sonra Nostoi ("Dönüşler") gelir. Iliou persis bazen antik yazarlar tarafından Miletli Arctinus'a atfedilmiştir. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış iki kitaptan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Aethiopis</span>

Aethiopis ya da Aithiopis, eski Yunan edebiyatının kayıp bir destanlarından biridir. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunanda daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan şiirlerden biriydi. Aethiopis'in hikâyesi kronolojik olarak Homeros İlyada'sından hemen sonra gelir ve onu Küçük İlyada takip eder. Aethiopis; antik yazarların bazıları tarafından Miletli Arctinus atfedilmiştir. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış beş şiir kitabından oluşuyordu.

Nostoi ("Dönüşler"), aynı zamanda Yunanların Dönüşleri olarak da bilinir, antik Yunan edebiyatının kayıp bir destanlarından biridir. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunan'da daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan destanlardan biriydi. Nostoi'nin hikâyesi kronolojik olarak Iliou persis'ten sonra gelir ve onu Odysseia takip eder. Nostoi'nin yazarı belirsizdir: Antik yazarlar, şiiri Agias'a, Homeros'a ya da Eumelos'a 'a atfetmişlerdir. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış beş kitaptan oluşuyordu. Nostos kelimesi "eve dönüş" anlamına gelir.

Epik Döngü, Eski Yunan destanlarının derlemesidir ve daktilik ölçü ile yazılıp, Truva Savaşı'nı konu alırlar. Bunlar sırası ile Cypria, Aethiopis, sözde Küçük İlyada, Iliupersis, Nostoi ve Telegoni'dir. Bilginler bazen Epik Döngü şiirleri arasına Homeros destanlarını katarlar; ancak Epik Döngü terimi daha çok Homeros'un olmayan şiirleri belirtmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kalhas</span>

Yunan mitolojisinde, Kalkhas Argoslu bir kahindir. Kalkhas'tan, İlyada'nın başlangıcında bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Klitemnestra</span> Yunan Mitolojisinden bir karakter

Clytemnestra, Miken Kralı Agamemnon'un karısıdır ve Helen'in kız kardeşidir.