İçeriğe atla

Cumhuriyet Davası

Cumhuriyet Davası ya da Cumhuriyet Gazetesi Davası, Cumhuriyet gazetesinin yönetici ve yazarlarının FETÖ/PDY, DHKP-C ve PKK üyesi olmak veya örgüt propagandası yaptıkları iddiasıyla yargılandıkları dava. Aralarında Ahmet Şık, Kadri Gürsel, Musa Kart, Akın Atalay ve Aydın Engin'in de bulunduğu on ikisi tutuklu on dokuz sanıklı davanın ilk yargılaması tutuklamalardan dokuz ay sonra 24 Temmuz 2017'de başladı[1] 18 ay süren dava sonunda 15 kişi hakkında toplam 81 yıl, 45 gün hapis cezası verildi.[2]

Arka plan

Cumhuriyet gazetecilerinin tutuklanması protesto ediliyor, Kasım 2016.
 
Cumhuriyet gazetecilerinin tutuklanması protesto ediliyor, Kasım 2016.
Cumhuriyet gazetecilerinin tutuklanması protesto ediliyor, Kasım 2016.

Cumhuriyet gazetesinin bağlı bulunduğu Vakıf, 2 Nisan 2013'te yaptığı seçimle yönetimini değiştirmişti. Gazetede uzun yıllar yöneticilik ve yazarlık yapmış olan, aynı zamanda CHP eski milletvekili Alev Coşkun ve mevcut İzmir milletvekili Mustafa Balbay, bu seçimlere itiraz etti ve usûlsüzlük olduğu iddiasıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne şikâyette bulundular. Müfettişler, 15 Mayıs 2015 tarihinde yaptıkları denetleme sonucunda seçimlerin usûle uygun olduğuna karar verdi. Ancak Balbay ve Coşkun müfettişlerin kararıyla yetinmeyerek vakfa dava açtı.[3] Bunun üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğü, mahkemeye gönderdiği yazı ile davanın gazete lehine reddine karar verilmesini talep etti.[4]

29 Eylül 2016'da A Haber'e açıklamalar yapan Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, eski kararın aksine Balbay ve Coşkun'un itirazlarını haklı bulduklarını ve Cumhuriyet Vakfındaki seçimlerin yenilenmesi gerektiğini söyledi.[5] Bu gelişmenin ardından Mustafa Balbay, kişisel Twitter hesabından “Cumhuriyet'te FETÖ'cülükten Kürtçülüğe kadar her şey serbest, CHP milletvekili olarak yazı yazmak yasak” yazdı.[6]

31 Ekim 2016 sabahı İstanbul Başsavcılığı, usûlsüzlük iddiasının yanı sıra “FETÖ ve PKK terör örgütlerine üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla Cumhuriyet gazetesine operasyon başlattı; gazetenin bağlı olduğu vakfın yöneticilerinin evleri arandı, Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu başta olmak üzere çoğu yazar, muhabir ve editörler gözaltına alındı.[7]

Soruşturmada, vakıf seçimlerindeki üsûlsüzlük ve Mustafa Balbay'ın tweet'i delil olarak gösterildi. Ayrıca Sözcü gazetesinden Oray Eğin'in, Cumhuriyet gazetesinin Fethullah Gülen Cemaati'nin talimatıyla habercilik yaptığını iddia ettiği köşe yazısı da soruşturmaya delil olarak konuldu.[8]

Oğuz Güven de aynı kapsamda 2017 Mayıs ayında gazetenin twitter hesabından atılan bir twet gerekçe gösterilerek tutuklandı.[9]

Davanın 25 Eylül 2017 tarihinde görülen duruşması esnasında Akşam ve Star gazetelerinin Twitter hesaplarından “Cumhuriyet Gazetesi davasında 6 sanığın tutukluluk halinin devamına karar verildi” şeklinde tweet atıldı. Dava devam ederken yayılan bu bilgi eleştiri konusu olurken ilgili duruşmada gazeteci Kadri Gürsel adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken, Ahmet Şık’ın da aralarında olduğu 5 sanığın tutuklu yargılanmasına devam kararı verilmiştir.[10]

Tepkiler

  • Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, ifade özgürlüğüne ilişkinin kırmızı çizginin aşıldığını söyledi.[11]
  • Başbakan Binali Yıldırım, AP'nin operasyonlar hakkında ‘kırmızı çizginin aşıldığını’ söylemesi üzerine “Senin çizgine biz bakmayız, bizim kırmızı çizgimizi millet çizer. Senin çizginin üstüne bir çizgi de millet çizer.” yorumunu yaptı.[12] Hükûmet Sözcüsü Numan Kurtulmuş ise operasyonun hukukî olduğunu ve herkesle birlikte süreci izlediklerini söyledi.[13] AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Öznur Çalık ise “Hiç kimse kendi mesleğini yaptığı için ne gözaltına alınır ne soruşturma açılır ne de operasyon yapılır.” dedi.[14]
  • Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, gazetenin hem PKK hem FETÖ ile suçlanmasını alaya alarak “Savcı IŞİD'i eklemeyi unutmuş.” dedi ve savcıya siyasi bir iradenin talimat verdiğini ima etti.[15] Eski genel başkanı ve Antalya milletvekili Deniz Baykal ise operasyonun hukukî değil siyasi olduğunu ve savcının öne sürdüğü iddiaların inandırıcılığının olmadığını söyledi.[16]
  • Halkların Demokratik Partisi Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, ülkenin diktatörlüğe sürüklendiğini söyledi ve operasyonun AKP merkezi tarafından koordine edildiğini iddia etti.[17] Gazete önündeki protestoya katılan HDP'li milletvekili Garo Paylan, 2016 Türkiye askerî darbe girişiminin ardından ülke genelinde başlayan birlik havasının dağıldığını söyledi.[18]
  • Milliyetçi Hareket Partisi genel başkanı Devlet Bahçeli, Cumhuriyet gazetesinin cumhuriyete zarar verdiğini söylemiş ve operasyona destek vermiştir.[19]
  • Cumhuriyet'in eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar, Twitter'dan yaptığı açıklamada “Hepsi serbest kalıncaya, onları tutuklayan pişman olana kadar, sonuna kadar mücadele edeceğiz” dedi.[20] Cumhuriyet Vakfı Başkanı ve imtiyaz sahibi Orhan Erinç, operasyonu hayretle karşıladıklarını ve gazeteye yöneltilen iddiaların kabul edilmesi güç iddialar olduğunu söyledi.[21]
  • TÜSİAD'dan yapılan açıklamada, bütün kurumların yargı denetimine bağlı olduğunu, ancak basın dünyasının terörle yoğun olarak ilişkilendirilmesinin yanlış olduğu vurgulandı.[22]
  • Tweet'i operasyona gerekçe olarak gösterilen Mustafa Balbay, bu durumu ‘kalleşlik’ olarak niteledi ve operasyonu kınadı.[23]
  • BirGün gazetesi, Cumhuriyet'e destek olmak amacıyla ertesi günkü manşetinde “Bizleri asla teslim alamayacaksınız” ifadesini kullandı.[24][25]
  • Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Haber-Sen, DİSK ve Sınır Tanımayan Gazeteciler gibi örgütler gazete binası önünde açıklama yaparak tutuklu tüm gazetecilerin tahliye edilmesini talep etti.[26]

İlk yargılama

İlk duruşma İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 24 Temmuz 2017'de başladı ve 28 Temmuz 2017'de sona erdi. Mahkeme heyeti ilk duruşmada sanıklardan Kadri Gürsel, Akın Atalay, Ahmet Şık, Murat Sabuncu ve ‘JeansBiri’ adlı Twitter kullanıcısı olduğu ileri sürülen Ahmet Kemal Aydoğdu’nun tutukluluğunun devamına, Bülent Utku, Mustafa Kemal Güngör, Musa Kart, Güray Öz, Turhan Günay, Önder Çelik ve Hakan Kara’nın ise tahliyesine karar verdi.[27] Savcı Ahmet Şık'ın savunması için suç duyurusunda bulunulmasını talep etti ve bu mahkeme heyeti tarafından kabul edildi.[28]

Savunmalar

Kaynakça

  1. ^ "Cumhuriyet davası başlıyor". OdaTV. 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2017. 
  2. ^ "Cumhuriyet Davası Kronolojisi". 2 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2019. 
  3. ^ "Alev Coşkun, Mustafa Balbay şimdi mutlu musunuz?". T24. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016. 
  4. ^ "Cumhuriyet teslim olmaz". Cumhuriyet. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016. 
  5. ^ "Cumhuriyet yönetimi değişiyor mu". OdaTV. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016. 
  6. ^ "Mustafa Balbay'ın tweet'i". Twitter. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  7. ^ "Cumhuriyet yazar ve yöneticilerine suçlama bu: FETÖ ve PKK için suç işlemek". Diken. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  8. ^ "Mustafa Balbay'ın tweeti Cumhuriyet davasında delil oldu". ilerihaber.org. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016. 
  9. ^ "Gazeteci Oğuz Güven tutuklandı". BirGün. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017. 
  10. ^ "Karar verilmeden kararı verilenler". 140journos. 18 Ocak 2018. 14 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2024. 
  11. ^ "Schulz: Türkiye, Cumhuriyet'e operasyonla kırmızı çizgiyi aştı". Sputnik Türkiye. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  12. ^ "Başbakan Yıldırım'dan Cumhuriyet gazetesi açıklaması". Akşam. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016. 
  13. ^ "Cumhuriyet gazetesi operasyonuna ilişkin Hükümet'ten ilk açıklama". NTV. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  14. ^ "AKP'li Çalık'tan Cumhuriyet gözaltılarına ilişkin açıklama". BirGün. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  15. ^ "Kılıçdaroğlu'ndan Cumhuriyet açıklaması: IŞİD'i unutmuşlar". Sputnik Türkiye. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016. 
  16. ^ "Deniz Baykal'dan 'Cumhuriyet' açıklaması: İnandırıcı bir yönü yok". Hürriyet. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  17. ^ "Demirtaş: Diktatörlüğe gidiş". Cumhuriyet. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  18. ^ "HDP heyeti de Cumhuriyet'in önünde: Yenikapı ruhu, tuzruhu haline geldi". Diken. 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  19. ^ ''Bahçeli'de Cumhuriyet operasyonuna tam destek: Özgürlük millete küfür etmek değildir'' 30 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. diken.com.tr. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016.
  20. ^ "Can Dündar'dan Cumhuriyet gazetesi kararına ilk tepki". Sputnik Türkiye. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016. 
  21. ^ "Cumhuriyet gazetesinden operasyon açıklaması". Hürriyet. 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  22. ^ "TÜSİAD'tan 'Cumhuriyet' açıklaması". Hürriyet. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  23. ^ "Balbay Cumhuriyet için attığı Tweet'i bu sözlerle savundu: Kalleşliktir". BirGün. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016. 
  24. ^ "Cumhuriyet'in bugünkü manşeti: Teslim olmayız!". T24. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  25. ^ "Birgün gazetesi manşeti: Bizleri asla teslim alamayacaksınız". gazetemanset.com. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
  26. ^ "Sınır Tanımayan Gazeteciler'den Cumhuriyet'e destek". Cumhuriyet. 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016. 
  27. ^ "Mahkemeden ara karar: 7 tahliye 5 tutuklu". Hürriyet. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2017. 
  28. ^ "Ahmet Şık'ın ithamları ağır geldi! Tarihi savunması için suç duyurusu". Cumhuriyet. 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Cumhuriyet</i> (gazete) Türkiyede yayımlanan günlük gazete

Cumhuriyet, Türkiye'de yayımlanan günlük bir gazetedir. 7 Mayıs 1924 tarihinde kurulan gazete, 30 Temmuz-5 Ağustos 2018 tarihleri arasındaki 37.412 adet tirajı ile 24. sırada yer almaktadır.

Yeni Şafak, sosyal muhafazakâr ve İslamcı bir günlük gazete. Yayın hayatının ilk dönemlerinde İslamcı ve liberal yazarların bir arada bulunmasıyla öne çıkan gazetedir. Albayrak Medya Grubu grubu bünyesinde yer alan gazete, 23 Ocak 1995 yılında yayın hayatına başlamıştır.

<i>Hürriyet</i> (gazete) Türkiye merkezli günlük gazete

Hürriyet, Türkiye'de yayımlanan günlük gazete. 1 Mayıs 1948 tarihinde Sedat Simavi tarafından kurulmuş olup, günümüzde Demirören Holding bünyesinde bulunmaktadır.

<i>Radikal</i> (gazete) günlük gazete (1996–2016)

Radikal, Doğan Yayın Holding'e ait günlük gazetedir. 1996'da yayın hayatına başlayan gazetenin basılı yayını Haziran 2014'te, dijital yayını Mart 2016'da son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Balbay</span> Türk gazeteci, yazar ve politikacı

Mustafa Ali Balbay, Türk gazeteci, siyasetçi ve yazar.

Ayşe Nazlı Ilıcak, Türk gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şener Eruygur</span> Türk asker

Mehmet Şener Eruygur, Türk asker. Eski Jandarma Genel Komutanı.

Mustafa Özbek, Türk Metal Sendikası eski başkanı.

Ergenekon davaları veya Ergenekon kumpası, iddia olunan Ergenekon örgütü kapsamında açılan davalardır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Şık</span> Türk gazeteci ve siyasetçi

Ahmet Şık, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi. Gülen Cemaati'nin kamu kurumlarında gizlice örgütlenmesiyle ilgili araştırmaları nedeniyle yargılandığı için gündeme geldi. 2018'de HDP'den İstanbul milletvekili seçildi. 4 Mayıs 2020'de HDP'den istifa etti, 19 Nisan 2021'de TİP'e katıldı.

<i>Milat</i> (gazete)

Milat, Türkiye'de basılan ulusal günlük gazetedir. 20 Ekim 2011 yayına başlamıştır.

Fethullahçılar, Fethullah Gülen’in telkinleri ile bir araya gelen insanların oluşturduğu, 1960’ların sonunda İzmir’de ortaya çıkan, Said Nursi temelli öğretiye dayalı İslami bir cemaat ve istihbarat örgütüdür. Özünde ve hedefinde laiklik karşıtı ve şeriatçı bir yapıya, dışa dönük ise ılımlı ve zararsız görünüme sahip olan cemaat, dini faaliyetlerinin yanı sıra; Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin anayasal kurumlarında meşru ve gayrimeşru yollarla hakimiyet sağlayarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetimini kendi ideolojisine göre dizayn etmeyi hedeflemektedir.

odatv.com, OdaTV ya da odaTV, 2007 yılında haber portalı olarak yayın yaşamına başlayan web sitesi.

28 Şubat davası, 28 Şubat Süreci'nde Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini cebren devirmeye, düşürmeye iştirakla suçlanan 103 sanık hakkında 2 Eylül 2013'te başlayan davadır. Dava Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülmüştür.

Kadri Gürsel,, Türk gazeteci ve yazar. Uluslararası Basın Enstitüsü'nün Türkiye ulusal komitesi başkanıdır.

fuatavni, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin içinden olduğunu iddia eden ve hükûmet ile ilgili bilgiler sızdıran twitter fenomeni. İlk tweet'i 18 Şubat 2014'te, son tweet'i ise 20 Temmuz 2016'da atmıştır. Hesap iddialarını hükûmet içerisindeki iç ve dış görüşmeler, 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturması, seçimlerdeki birtakım usulsüzlükler, hükûmet ve cemaat arasındaki olaylar ve gizli operasyonlar üzerine şekillendirmektedir.

12 Eylül Davası, 12 Eylül Darbesi'ni gerçekleştiren komutanlardan hayatta kalanların yargılandığı dava. Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya, 765 sayılı TCK'nin "Devlet Kuvvetleri Aleyhine Cürümler" başlıklı 146. maddesi uyarınca müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Tahsin Şahinkaya'nın, Kenan Evren’den iki ay sonra, 90 yaşında ölmesiyle Yargıtay aşamasındaki dava düştü ve kararlar kesinleşmedi. Yıllar sonra, 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi sonrası; Kenan Evren'in ifadesini alan dönemin Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili, Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'ya dava açan dönemin Ankara Cumhuriyet Savcısı, açılan davaya ilk bakan hâkimler ve iddia makamında bulunan savcılar, "Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) soruşturması" kapsamında meslekten ihraç edildi. Daha sonra bazıları yargılandı ve mahkûm oldu.

<span class="mw-page-title-main">15 Temmuz Darbe Girişimi</span> TSK içerisindeki bir grup askerin 65. Türkiye Hükümetini hedef almış olduğu askeri darbe teşebbüsü

15 Temmuz Darbe Girişimi veya 2016 Türkiye Askerî Darbe Teşebbüsü, darbe metninde yer aldığı isimle Yurtta Sulh Harekâtı, 15-16 Temmuz 2016 tarihleri arasında Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kendilerini Yurtta Sulh Konseyi olarak tanımlayan bir grup asker tarafından Türkiye'de düzenlenen askerî bir darbe girişimidir.

15 Temmuz Darbe Girişimiyle ilgili davalar, 15 Temmuz Darbe Girişiminin ardından Türkiye'de başlatılan soruşturmalar kapsamında açılan davalardır.

Cevheri Güven, Fethullahçı Türk gazetecidir. 15 Temmuz darbe girişimi, sonuncu olmak üzere toplamda 3 kez kapatılan Nokta dergisinde genel yayın yönetmenliği yapmış olan Cevheri Güven, 3 Kasım 2015 tarihinde "halkı hükümete karşı silahlı isyana tahrik etmek" suçlamasıyla tutuklanmış, 29 Aralık 2015'te ise adli kontrol şartı ile tahliye edilmiş ve yurt dışı çıkış yasağı konmuştur. 2017 yılında Murat Çapan ile birlikte Nokta dergisi yöneticisi olarak Halkı Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ne karşı silahlı isyana tahrik etme suçundan 22.5 yıl hapis cezası almıştır. Bu olaydan sonra Murat Çapan Yunanistan'a kaçmaya çalışırken güvenlik güçleri tarafından yakalanmış ve tutuklanmıştır. Cevheri Güven ise kaçak yollarla ailesi ile birlikte Türkiye'yi terk etmiş ve Almanya'ya yerleşmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.