İçeriğe atla

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji
SıklıkHaftalık
YayımcıCumhuriyet
Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
İlk sayıMart 1987
Son sayı26 Aralık 2015
ÜlkeTürkiye Türkiye
DilTürkçe

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji (kısaca CBT), Türkiye'de haftalık yayımlanmış bir bilim haberleri ve kültür dergisidir. 1987 yılında, Cumhuriyet gazetesinin köşe yazarı Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde Cumhuriyet Bilim Teknik adı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünün ışığında gazetenin ücretsiz eki olarak Cumartesi günleri yayınlanmaya başlamış, 2006 yılında Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji adını almıştır. Yaklaşık 29 yıl kesintisiz hayatını sürdüren derginin, 1501. sayısının yayınlandığı gün gazete yönetimi tarafından yayını durdurulmuştur.

Gazete yönetiminin finansal sıkıntıları sebebiyle ekonomik tasarrufa başlama kararının ardından, 26 Aralık 2015 tarihinde dergi kapatılmış ve dergi çalışanlarının Orhan Bursalı dışında hepsi işten çıkartılmıştır. Orhan Bursalı ise gazetede köşe yazılarına devam etmektedir. Derginin kapatılması Twitter başta olmak üzere çeşitli sosyal ağlar üzerinden protesto edilmiş, change.org ağı üzerinden kapatılma kararına karşı bir imza kampanyası da düzenlenmiştir.

İçerik

Dergi yaklaşık 20 sayfa olarak yayınlanmış ve çeşitli kişi ve kurum/kuruluşların desteği ile farklı başlıkları kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Son sayı olan 1501. sayının yayınlandığı gün itibarıyla, dergide düzenli olarak yer alan köşeler ve hazırlayan kişi ve kurum/kuruluş bilgileri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Bilim ve teknoloji gündemindeki son gelişmelerin yanı sıra, çeşitli yabancı basın yayın organlarından (Scientific American, New Scientist, Discover, Nature, Science vb.) yararlanılarak Reyhan Oksay, Rita Urgan ve Nilgün Özbaşaran Dede tarafından hazırlanan sayfalara dergide yer verilmiş, tartışma sayfası aracılığıyla bu konular çeşitli yazarlar tarafından ele alınıp, ilerleyen haftalarda okuyucu ile buluşmaya devam etmiştir. Ayrıca, derginin “Bilim Kültür ve Eğitim” köşesi T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, “Sağlık” köşesi Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi ve Bilim Haberleri ve Araştırmaları Atılım Üniversitesi tarafından hazırlanmıştır. Derginin 6 Şubat 2015 tarihli sayısından itibaren, Siemens Türkiye ekibi tarafından yürütülen teknoloji odaklı çalışmalara dair bilgiler de paylaşılmıştır. Bunlara ilave olarak, derginin karikatürleri Tayfun Akgün, “Bulmaca” köşesi İlker Mumcuoğlu ve “düşünBUL” köşesi bilmece üreten okuyucular (Ender Aktulga, Naim Uygun, Ahsen Canat gibi...) tarafından hazırlanmıştır.

Geçmiş

1500 sayısı, Türkiye tarihinde bir bilim teknik dergisi için ulaşılmış rekor bir sayıdır. Osmanlı Devleti'nde ve Cumhuriyet döneminde bunun başka bir örneği yoktur. Örneğin; Avrupa'da ilk bilim dergisi, İngiltere'de Royal Society'nin 1665'te yayımladığı Philosophical Transactions adlı dergidir. 17. yüzyıl sonuna kadar Avrupa'daki bilim ve tıp dergilerinin sayısı 30'u bulmuştur. Fakat ya ömürleri az sürmüş ya da az sayıda sayfa sayısı ile yayımlanmışlardır. Günümüzdeki benzer bilim dergileri ise ancak 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır (ünlü bilim dergisi Nature'ın ilk sayısı 1869 yılında yayımlanmıştır) [2]. Osmanlı devletinde ilk bilim dergisi 1849'da çıkartılan ve bir tıp dergisi olan Vakayi-i Tıbbiye dergisidir. II. Meşrutiyet döneminde dergi sayısında artış görülmüş, fakat onların da ömürleri kısa sürmüştür. Benzer şekilde, Cumhuriyet döneminde yayınlanan dergilerin ömürleri de uzun süreli olamamıştır [2]. TÜBİTAK tarafından aylık olarak çıkartılan Bilim Teknik dergisi, 49 yaşındadır ve 577. sayısına ulaşmıştır. Haftalık olarak yayınlanmış olan Cumhuriyet Bilim Teknoloji (CBT) dergisi ise 29 yıllık yayın hayatı ile en uzun ömürlü ikinci dergi ve 1501 sayı yayınlanarak en çok sayıda yayınlanan birinci dergi niteliğini kazanmıştır [2]. CBT, Türkiye'deki ve dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakından takip edip bunları okurları ile paylaşmanın yanı sıra, tüketim ve refah ekonomisinin yol açtığı sağlık, eğitim, hukuk ve güvenlik sorunları ile özgürlük, özerklik, laiklik vb. güncel tartışmalara da yer vermiştir [3]. Ayrıca dergi, “Tartışma-Editöre Mektup” köşesinde, farklı görüş, öneri ve eleştirileri yayınlayarak, okurlarını bilim ve teknoloji alanında yazmaya ve tartışmaya özendirmeyi hedeflemiştir [3]. Bilim ve aklın öncülüğünde, sürekli atan bir kalp misali ülkesine ve insanlığa olan sorumluluğunu büyük bir özveriyle sürdürmüş olan CBT, bilim ve teknolojinin özgürce tartışıldığı bir akademi olarak düşünülebilir [3]. Cumhuriyet'in 1501 sayılık eki, Mustafa Kemal'in “Ben manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünü her hafta anımsatırken, akılcı düşüncenin bağımsızlığının yerleşmiş olması, bilimsel kuşkuya uygun hareket etmek, bilimsel araştırmada kılavuz olarak bilimsel yöntem dışında hiçbir şeyi kabul etmemek gerçeğine işaret etmekteydi [4]. Cumhuriyet'in kuruluş yıllarının aklı eksen alan düşünce evreninin aydınlığını yansıtan bir kurum olan CBT aslında bir umuttu [5].

CBT, aynı içerik, yazar kadrosu ve Orhan Bursalı'nın danışmanlığında “Herkese Bilim Teknoloji” ismiyle hem portal hem de basılı dergi olarak yeniden yayımlanmaktadır.

Yazarlar

Köşe Adı İlgili Yazar
Gündem Orhan Bursalı
Kültür Doğan Kuban
Politik Bilim Ali Akurgal
Bilim ve Düşünce Tarihi Osman Bahadır
Ooof Off Line Tanol Türkoğlu
Teknoloji Politik Baha Kuban
Bilim ve Ütopya Erdal Musaoğlu
Hukuk Politikası Hayrettin Ökçesiz
Bir Kavram İki Görüş Doğan Kuban ve Bozkurt Güvenç

Kaynakça

[1][2][3][4][5]

Dış bağlantılar

  1. ^ Bozkurt Güvenç, CBT 1501. Sayı, Syf: 3, 25 Aralık 2015
  2. ^ Osman Bahadır, CBT 1501. Sayı, Syf: 12, 25 Aralık 2015
  3. ^ Erinç Yeldan, Cumhuriyet, 30 Aralık 2015
  4. ^ Aykut Göker, CBT 1501. Sayı, Syf: 27, 4 Ocak 2016
  5. ^ Mustafa Çetiner, CBT yazarı

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Püsküllüoğlu</span> Türk yazar, şair ve sözbilimci

Ali Püsküllüoğlu, Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

<i>Virgül</i> (dergi)

Virgül, 1997-2009 arasında İstanbul'da yayılanmış bir edebiyat, düşün ve eleştiri dergisidir.

<i>Forum</i> (dergi)

Forum, 1954-1970 yılları arasında yayımlanan, Demokrat Parti'ye muhalefetiyle bilinen ve yazarlarına göre Türkiye'de Batılı standartlara uygun demokrasi ve kurumların yerleşmesini amaçlayan 15 günde bir yayımlanmış dergi. İlk sahibi Nilüfer Yalçın'dır.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

İrâde-i Milliye İtilaf Devletleri’nin işgallerine karşı 1919'da Anadolu’da başlayan Kurtuluş Hareketi'nin ilk yayın organı olarak Sivas'ta çıkarılan gazetedir.

Türk Dili, Türk Dil Kurumunun Ekim 1951'den beri çıkardığı aylık dil ve edebiyat dergisi.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Dergi</span> yayın türü

Dergi, belirli aralıklarla yayımlanan, genellikle kuşe veya mat kâğıda basılan ya da elektronik olarak dağıtılan süreli yayın. Dergiler genellikle belirli zaman aralıklarıyla piyasaya çıkan sayılar halinde yayımlanır ve her sayı birden fazla içerik barındırır. Reklam alma, satış ve abonelik yöntemleriyle gelir elde ederler.

<i>Ulus</i> (gazete)

Ulus, 10 Ocak 1920 tarihinden beri Türkiye'de yayımlanan haftalık gazete.

<i>Milliyet Sanat</i> Kültür ve sanat dergisi

Milliyet Sanat, Milliyet Yayın Grubu tarafından çıkartılan kültür ve sanat dergisi.

soL (gazete)

soL, 1 Ekim 2012 tarihinde yayın hayatına başlayan, maddi yetersizliklerden dolayı 4 Haziran 2014'te son günlük sayısını çıkaran günlük siyasi gazete. Daha sonra haftalık basılı yayına devam edecekleri açıklamada yer alırken ilk haftalık sayıları da çıkmıştır.

Orhan Bursalı, Türk gazeteci, köşe yazarı. Bilim ve teknoloji politikaları, bilgi toplumu, dış politika, siyaset ve toplum konularında yazılar yazar. Berlin Özgür Üniversitesi'nde siyaset bilimi okudu. Cumhuriyet gazetesinin 21 Şubat 1987 - Aralık 2015 tarihine kadar Cuma günleri yayınlanan Bilim ve Teknoloji ekini (CBT) kurdu ve yönetti. CBT kapanınca 2016 Nisanından itibaren haftalık bilim dergisi Herkese Bilim Teknoloji'yi kurdu ve yayınladı. Halen bu derginin ve portalın yayın danışmanlığını sürdürüyor. Aynı zamanda Pazar, Pazartesi, Salı ve Perşembe günleri Cumhuriyet gazetesindeki Bilim ve Siyaset başlıklı köşesinde yazmaktadır.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<i>NTV Tarih</i>

NTV Tarih, Doğuş Yayın Grubu'nun aylık olarak hazırlanan popüler tarih dergisi. İlk sayısı 17 Ocak 2009'da çıkan derginin yayın yönetmenliğini Gürsel Göncü yapmaktadır.

<i>Tarih ve Toplum</i> Toplumsal Tarih

Tarih ve Toplum: Aylık Ansiklopedik Dergi, 1984 - 2003 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık resimli tarih ve araştırma dergisidir.

<i>Karakedi</i> (dergi, 1951) dergi 1951

Karakedi, İrfan Atagün tarafından ilk sayısı 17 Kasım 1951'de yayımlanan haftalık mizah gazetesidir. Çeşitli kesintilerle yayınını 1969 yılına kadar sürdürmüştür.

Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.

Herkese Bilim ve Teknoloji, Türkiye'de haftalık yayımlanan bir bilim haberleri ve eleştirel düşünce dergisidir. Cumhuriyet gazetesi yönetiminin 26 Aralık 2015 tarihinde Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji (CBT) dergisini kapatmasının ardından, derginin aynı içerik ve yazar kadrosu ile birlikte Orhan Bursalı'nın danışmanlığı ve Özlem Yüzak'ın genel yayın yönetmenliğinde “Herkese Bilim Teknoloji” ismiyle hem portal üzerinden hem de basılı olarak tekrar yayınlanacağı duyurulmuştu. Bunun üzerine, özü CBT ile aynı kalan HBT, genişleyen kadrosu ve içeriği ile 1 Nisan 2016 tarihinde yayına başladı. HBT düzenli olarak her Cuma yayınlanmakta ve tüm hafta bayiide kalmaktadır.

<i>Karagöz</i> (gazete) 1908-1968 yıllarında Türkiyede yayımlanan siyasi ve mizahî dergi

Karagöz, 1908-1968 yılları arasında Türkiye'de yayımlanan siyasi ve mizahî halk gazetesi. İlk sayısı 10 Ağustos 1908'de çıkan gazete, Ali Fuat Bey tarafından kurulmuştur ve haftada iki gün yayımlanmıştır. Gazetenin her bir sayısının kapağında Karagöz ve Hacivat'ın karikatürü ve altında gündemde olan bir konuyla ilgili konuşmalar yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de basın</span> Türk basınına genel bakış

Türkçe olarak ilk gazete II. Mahmut'un emriyle 1 Kasım 1831'de kurulan Takvîm-i Vekâyi'dir ve bu adım, Osmanlı'de baskı makinesinin kurulmasından uzun bir süre sonraya denk gelmektedir. Takvîm-i Vekâyi, yayın hayatı boyunca birkaç kez kapatılmış ve 1922 itibarıyla meclis tarafından Resmî Ceride ve daha sonra Resmî Gazete adıyla yayımlanmıştır. İngiliz diplomat ve gazeteci William Churchill tarafından 1840 yılında yayın hayatına başlayan ve 1866'da kapanan Cerîde-i Havâdis, ikinci Türkçe gazetedir. 1860 yılında Osmanlı devlet adamı ve gazeteci Agâh Efendi tarafından hazırlanan Tercümân-ı Ahvâl, basılan ilk özel gazetedir. Yazarları arasında İbrahim Şinâsî ve Ahmed Vefik Paşa da yer almıştır. Sonraki yıllarda ise kurucusu Şinasî olan Tasvîr-i Efkâr yayımlanmış fakat 1866'da kapanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.