İçeriğe atla

Cumhuriyet (film)

Cumhuriyet
YönetmenZiya Öztan
YapımcıSinan Yaka, Mustafa Şen
SenaristTurgut Özakman
OyuncularRutkay Aziz, Savaş Dinçel, Hülya Aksular, Dolunay Soysert, Yeşim Alıç, Ayda Aksel, Macide Tanır
MüzikMuammer Sun
Görüntü yönetmeniColin Mounier
KurguHasan Bektaş
StüdyoTRT
CinsiSinema filmi
TürüBelgesel
RenkRenkli
Yapım yılıTürkiye Türkiye, 1998
Çıkış tarih(ler)i30 Ekim 1998
Süre150 dk
DilTürkçe
Diğer adlarıThe Republic

Cumhuriyet, yönetmenliğini Ziya Öztan'ın yaptığı, 1998 çıkışlı sinema filmidir.

Hazırlık aşaması

Türk milletinin giriştiği Kurtuluş Savaşı'nı konu alan Kurtuluş adlı televizyon dizisinin ardından, yapımcı kuruluş TRT; Kurtuluş Savaşı sonrası olayları konu alan ve ülke zamanının en büyük bütçelerinden birini edinen Cumhuriyet filmini hazırladı.

İçerik

Cumhuriyet, savaşı sona erdiren Mudanya Mütarekesi'nden başlayarak 1930'lu yılların ortalarına kadar geçen olaylar filmde yer alır.

Dipnot

2 VCD'lik sürümünde VI. Mehmet'in (Vahdettin) iltica sahnesinde İngiltere'nin değil Amerika Birleşik Devletleri'nin millî marşı çalınıyor.

5 VCD'lik sürümü ve DVD sürümünde ise bu sorun yok.

Filmin DVD sürümünde beş bölüm yer almaktadır. Filmin ana olayları olması nedeniyle filmin bölümleri denebilir.

1. Mudanya Mütarekesi

Savaşın yaralarını henüz sarmaya başlayacak olan bir ülkenin, ayağa kalkış mücadelesinin ilk adımları. Fikriye Hanım, hiç istemediği hâlde Münih'te bir sanatoryuma gönderilir. Saltanat yanlısı milletvekillerini, tüm çabalarına rağmen, uzun tartışmadan sonra saltanat kaldırılır.

2. Abdülmecid Efendi, yeni halife seçilir

Mustafa Kemal Paşa ile Uşşakizade Latife Hanım evlenirler. Lozan Konferansı'nda anlaşma sağlanamaz ve İngiltere Lozan'ı terk eder. Fikriye Hanım, Mustafa Kemal'in evliliğini öğrenir ve sanatoryumdan kaçar.

3. Lozan'da antlaşma, Türkiye'nin istediği şekilde imzalanır

Yurdun her yerinde barış kutlanmaktadır. Cumhuriyet, mecliste kanunlaştırılır, mecliste oylanarak kabul edilir.

4. Meclis, Türk Kanunu Medenisi'ni kabul eder

Cumhuriyet aleyhtarı bazı gruplar, karakol baskınları yapmaktadır. Hükûmet bütün tekkeleri kapatır, tarikatlar yasaklanır. Gazi'ye suikast planları yapan hainler yakalanır ve yargılanır. Laiklik maddesinin anayasaya eklenmesi için çalışmalar başlamıştır.

5. Milletler Cemiyeti'ne üye oluşla ilgili işlemler tamamlanmıştır

Mustafa Kemal Paşa, yeni Türk alfabesi ve milletlerarası rakamların kullanılması için çalışmalara başlamıştır. Halkevleri kurulmaktadır. İki sorun kalmıştır; boğazlar üzerine konulan kayıtları kaldırmak ve Hatay. Genç Türkiye, savaşın yaralarını sarmış ve medeniyet yolunda hızla ilerlemeye başlamıştır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal Atatürk</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Mustafa Kemal Atatürk, Türk mareşal, devlet adamı, yazar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. Türkiye'yi laik, sanayileşen bir ulusa dönüştüren kapsamlı ilerici reformlar üstlenmiştir. İdeolojik olarak sekülarist ve milliyetçi politikaları ve sosyo-politik teorileri Kemalizm olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Mehmed</span> 36. ve son Osmanlı padişahı (1918–1922)

VI. Mehmed veya Mehmed Vahideddin, Osmanlı İmparatorluğu'nun 36. ve son padişahı ve 115. İslam halifesidir. Saltanatı döneminde, Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan yenik ayrıldı. İstanbul'un İşgali yaşandı ve İngilizlerin baskısı üzerine Meclis-i Mebûsan kapatıldı. Anadolu'da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi ülke yönetiminde egemen olduktan sonra Vahideddin'in idaresi fiilen mümkün olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lozan Antlaşması</span> İsviçrenin Lozan şehrinde Türkiye ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan barış antlaşması

Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya) temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de cumhuriyetin ilanı</span> 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye devletinin yönetim biçiminin cumhuriyet olarak belirlenmesi

Cumhuriyetin ilanı, hukukî olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türk devletinin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Nadi Abalıoğlu</span> Türk gazeteci ve siyasetçi

Yunus Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesini kuran Türk gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Orbay</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Rauf Orbay, Türk asker, siyasetçi. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde bulunmuştur. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarıdan ötürü Hamidiye Kahramanı olarak tanındı. 1918 Ekim'inde Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev yapan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzalayan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Fahrettin Altay</span> Türk asker ve siyasetçi

Fahrettin Altay Türk asker ve siyasetçi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki Büyük Taarruz'dan sonra Yunan ordusunun geri çekilmesini sağlayarak İzmir'e giren 5. Süvari Kolordusunun komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hüsrev Gerede</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüsrev Gerede, Türk Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihinin önemli isimlerinden olan Türk asker, siyasetçi ve diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Refet Bele</span> Türk asker ve siyasetçi

İbrahim Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi. Kurtuluş Savaşı'na katılan ilk beş generalden birisidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<i>Allahın Süngüleri: Reis Paşa</i> Attilâ İlhan romanı

Allah Süngüleri, Attilâ İlhan'ın bir romanıdır. Aynanın İçindekiler dizisinin altıncı romanıdır. Türk Kurtuluş Savaşı'nı ve Atatürk ve çevresinin o dönemde yaşadıklarını anlatmaktadır. Kurtuluş Savaşı'nın en hareketli günlerini Mustafa Kemal'in yaşamı içinde anlatan roman, Kuvâ-yi Milliye'nin İzmir'e girişi ve Trakya'nın geri alınması ile biter.

<span class="mw-page-title-main">Münir Ertegün</span> Türk diplomat

Mehmet Münir Ertegün, Türk diplomat ve devlet adamı. Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tek partili dönem</span>

Türkiye'de tek partili dönem, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla başladı. Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruluncaya kadar, kısa aralıklar dışında 1923-1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tek yasal siyasi partiydi. Demokrat Parti (DP) karşısında 1946'daki ilk çok partili seçimleri kazandıktan yaklaşık dört yıl sonra, CHP 1950 seçimlerinin neticesinde iktidarını kaybetti. Tek partili dönemde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, çok partili demokrasiye geçiş için CHP'ye karşı muhalefet partilerinin kurulmasını istedi; 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kuruldu ancak olaylı İzmir mitingi sonrası parti kendi kendini feshedilmeye zorlandı ve kurucusu tarafından lağvedildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) 1924'te Kâzım Karabekir tarafından kuruldu, ancak üyelerinin 1925'te Şeyh Said İsyanı'na karıştığı iddiasıyla ve TCF'nin "parti, dini düşünce ve inançlara saygılıdır" maddesi gerekçe gösterilerek yasaklandı. Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı süresince 2 kere çok partili bir sistem kurma çabalarına rağmen, bu yalnızca Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın 1930'da kapatılması sonrası 15 sene aradan sonra 1945'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Fikriye Hanım</span> Atatürke olan aşkıyla tanınmış tarihi kişilik (1887–1924)

Fikriye Hanım ya da ölümünden sonra nüfus kayıtlarına geçen adıyla Zeynep Fikriye Özdinçer, Mustafa Kemal Paşa ile ilişkisi ve Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara'da Milli Mücadele karargâhındaki hizmetleri ile bilinen tarihî kişiliktir.

<i>Veda</i> (roman)

Veda, Ayşe Kulin'in 2007 yılında yayımlanan tarihi romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Başkumandanlık Kanunu</span> Mustafa Kemal Paşaya Türk ordusunun başkumandanlığının verildiği 5 Ağustos 1921 tarihli kanun

Başkumandanlık kanunu, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin Mustafa Kemal Paşa'ya Türk ordusunun başkomutanlığını verdiği 5 Ağustos 1921 tarihli kanun.

<span class="mw-page-title-main">Saltanatın kaldırılması</span> 1 Kasım 1922de TBMM tarafından Osmanlı saltanatının kaldırılması

Saltanatın kaldırılması veya padişahlığın kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" adlı kararnamesi ile gerçekleşmiştir. Saltanatın kaldırılmasıyla beraber Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı'nda Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri</span> Türk-Sovyet politik ve askeri ilişkileri

Türk Kurtuluş Savaşı'nda Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri, Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Sovyetler Birliği ve Türkiye hükûmetleri arasındaki politik ve askerî ilişkilerdir. 1917'deki Ekim Devrimi sonrasında kurulan Sovyetler Birliği dünyadaki tüm komünist ayaklanmalara destek vermiş, bununla birlikte sömürgeci ve emperyalist müdahalelere karşı da mücadele etmiştir. Ekim Devrimi'nin ardından Sovyetlerde Rus İç Savaşı (1918-1922) sürerken aynı yıllarda Anadolu'da Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1922) devam etmekteydi. Bu dönemde yeni kurulan Sovyetler, kendi gibi İtilaf Devletlerinin önde gelenleriyle savaşan Türkiye heyeti ile diplomatik ilişkiler geliştirdi ve Türkiye'ye para, silah ve mühimmat yardımı gönderdi.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Konutu ve Demiryolları Müzesi</span>

Atatürk Konutu ve Demir Yolları Müzesi , Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihî bir ev ve demir yolu müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Müzesi</span>

Kurtuluş Müzesi, Türkiye'nin Eskişehir kentinde bulunan bir tarih müzesidir. Müze, 29 Ekim 2016 tarihinde kurulmuş olup Odunpazarı ilçesinde yer almaktadır ve Türk Kurtuluş Savaşı'na adanmıştır.

Bu sayfada, 1922 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır. Bu yılın 1 Kasımında Saltanatın kaldırılmasıyla Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiştir.