İçeriğe atla

Cucumis metuliferus

Cucumis metuliferus
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Cucurbitales
Familya:Cucurbitaceae
Cins:Cucumis
Tür: C. metuliferus
İkili adlandırma
Cucumis metuliferus
E.Mey. ex Schrad., Linnaea 12(4): 406 (1838).

Boynuzlu kavun (Cucumis metuliferus), Afrika boynuzlu kavunu ya da kavun, jelli kavun, hedged gourd, İngiliz Domatesi, melano ya da kiwano veya "cherie" gibi adlarla bilinir. Güney ve Orta Afrika'da doğal olarak yetişen tek yıllık tırmanıcı bir bitkidir. Çevre düzenleme, güzel görünüşü ve meyvesi için İsrail, Kenya, Yeni Zelanda ve Amerika'da yetiştirilir.

Türkiye'ye yeni gelmiştir. Manisa, Alanya gibi yerlerde yetiştirilmektedir. Alanya kavunu adıyla da tanıtımı da yapılmaktadır.[1][2][3] Meyvesinin tadı salatalık, kabak arası veyahut salatalık, muz, limon karışımı bir lezzet olarak tanımlanmaktadır.[4][5] Yaprakları tüylü olup ovaldir. Monoik çiçekleri vardır ve kendi kendini tozlayabilir. Boynuzlu kavun olarak bilinen kiwano oval 10 cm çapında ilginç görünüşlü bir meyveye sahiptir. Olgunlaştığında sarımsı portakal renkli kabuk ve kabuk üzerinde mahmuzlar (çıkıntı, boynuz) vardır. Sulu, etli meyve içinde tohumlar bulunur. Tohumlar jelimsi bir madde ile sarılıdır. Meyvesi çiğ ya da meyve suyu şeklinde değerlendirilir. Tohum yoluyla yetiştirilir.

Besin değeri

Boynuzlu Kavun (Kivano-Kiwano) (pişirilmemiş) 100g için besin değeri
kJ 183
su 88.97 g
protein 1.78 g
yağ 1.26 g
kül 0.44 g
karbonhidrat 7.56 g
kalsiyum_mg 13 mg
demir_mg 1.13 mg
magnezyum_mg 40 mg
fosfor_mg 37 mg
potasyum_mg 123 mg
sodyum_mg 2 mg
çinko_mg 0.48 mg
bakır_mg 0.020 mg
mangan_mg 0.039 mg
C vitamini_mg 5.3 mg
tiamin_mg 0.025 mg
riboflavin_mg 0.015 mg
niasin_mg 0.565 mg
pantothenik_asit_mg 0.183 mg
vitB6_mg 0.063 mg
folate_ug 3 ug
A vitamini_ug 7 ug
betakaroten_ug 88 ug
Kaynak: ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verileri

Kullanım alanı

Afrika'da yetiştirilen geleneksel bir bitkidir. Cildin, saçların, tırnakların, diş etlerinin, dişlerin ve kemiklerin sağlıklı kalmasını sağladığı, idrar yolları, solunum yolları enfeksiyonlarında vücudun direncini arttırdığı söylenmektedir.[6] Bununla birlikte meyve çiğ olarak kullanılabildiği gibi yemeklerde de pişirilerek kullanılabilir ancak her ne kadar yenilebilir olsa da çiğ yerken insanlar, meyve özünü yemekte, tohumlarını yememektedir bununla birlikte tadının lezzetinin artması bakımından bir miktar tuz veya şeker bu meyveyi yerken ilave edilmektedir.

Yetiştirilmesi

Kiwano tohumu 20-30C sıcaklık aralığında çimlendirilir. Toprak sıcaklığı 15 dereceye geldiğinde açık araziye dikimi yapılır. Sarılıcı bir bitki olduğundan gövdenin bir desteğe ihtiyacı vardır. Bir dönüme 1000 adet dikilebilir ve bir dönümden 5 ton meyve alınabilir. Ekim ile hasat arası 3 ile 6 ay arasında değişebilir. İlk çiçeklenme evresinde haftada 2 defa sulanır. Daha sonraki evrelerde haftada bir sulanır. Yetiştirmesi özen ister.[3]

Saklama Süresi ve Koşulları

Dalında portakal rengine dönmeye yüz tutmuş meyveler toplanarak 15-20 derece oda sıcaklığında 3-4 ay süreyle saklanabilir.[3]

Galleri

Refereranslar

  1. ^ "Bragfor firmasının Manisa tesisleri ve kiwano meyvesinin tanıtımı". 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  2. ^ "Kiwano – Alanya Kavunu". 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  3. ^ a b c "Çiçek ansiklopedisi". 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  4. ^ "Kiwano: It's what's inside that counts 21 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", The Seattle Times.
  5. ^ "Let's discover some more little-known fruits 28 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Deseret News.
  6. ^ National Academies Press (25 Ocak 2008). "Horned Melon". Lost Crops of Africa: Volume III: Fruits. Lost Crops of Africa. 3. ISBN 978-0-309-10596-5. 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızılcık</span>

Kızılcık, kızılcıkgiller (Cornaceae) familyasından bir ağaç türüdür.

<i>Yer fıstığı</i>

Yer fıstığı, baklagiller (Fabaceae) familyasından Arachis cinsinin bir türüdür. Tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein, %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Meyve</span> çiğ halde yenilebilir gıda

Botanikte meyve çiçeklenmeden sonra yumurtalıktan oluşan, çiçekli bitkilerde tohum taşıyan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rezene</span>

Rezene, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından; iki metreye kadar boylanan, iki yıllık, kokulu, otsu bitki türüdür. Anavatanı, Akdeniz havzası ve Yakın Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Nar</span> Kınagiller familyasından bir bitki türü

Nar, kınagiller (Lythraceae) familyasından, içinde küçük çekirdekleri ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecik bulunan, hafif ekşi ve bazen tatlı tadı olan, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İncir</span>

İncir, dut familyası'ndaki küçük ağaç türleri olan Ficus caricanın yenilebilir meyvesidir. İncir, Akdeniz ve batı Asya'ya kadar yerlisi ağacı olup eski zamanlardan beri yetiştirilir. Şimdi hem meyvesi hem de süs bitkisi olarak dünya çapında yaygın olarak yetiştirilir. Ficus carica 800'den fazla tropikal ve subtropikal bitki içeren Ficus cinsinin tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Kimyon</span> Bitki türü, baharat çeşiti

Kimyon, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından Mayıs-Haziran ayları arasında, beyaz ve pembemsi renkli çiçekleri açan, 40–60 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitki türü. Anavatanı Doğu Akdeniz ve Orta Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kavun</span> bitki türü

Kavun, kabakgillerden sürüngen gövdeli bitki türü ve bu bitkinin iri meyvesidir. Olgunlaşmamış hali de meyve olarak tüketilir ve bu haldeki meyvesine kelek denir. Bir yıllık otsu bir bitkidir. Sürüngen gövdesi metrelerce uzayabilir. Yaprakları yürek biçiminde iridir. Bir eşeyli ve bir evcikli çiçekleri yaprakların koltuk altından çıkar. Türüne ve çeşidine göre kalın kabuklu iri meyvesinin içi etli, sulu ve bol çekirdeklidir. Anayurdu, Orta Asya, İran ve Anadolu'dur. Türkiye'de yetişen başlıca türleri Topatan, Hasanbey, Van kavunu, Altınbaş Kızılırmak, Ankara kavunu, Kırkağaç (Manisa) kavunu olmakla birlikte pek çok yerli ve yabancı hibrit çeşitleri de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kişniş</span> yaprak ve tohumları yenilen, hudayınabit (doğada yetişen) ve maydanoza benzer ot

Kişniş, kinzi ya da aşotu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından, yaprakları maydanozu andıran, 20-60 santimetre yüksekliğinde, tüysüz, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Bu bitkinin baharat olarak kullanılan kurutulmuş meyvesi veya tohumuna da kişniş adı verilir. Kişniş sözcüğü Türkçeye Farsçadan geçmiştir. Anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'da yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Durian</span>

Durian, Malezya, Tayland ve Endonezya kökenli bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Kaymak ağacı</span> ağaç türü

Feijoa veya botanik adı ile Feijoa sellowiana, diğer yaygın adları ile ananas guavası, guavastin, Türkiye'deki yaygın adıyla kaymak ağacı, ana vatanı Brezilya, Paraguay, Uruguay ve Arjantin olan mersingiller (Myrtaceae) familyasından, 1 ile 7 metre arasında boylanabilen, her dem yeşil küçük bir ağaç türüdür. Meyvesinin rengi yeşildir, boyutu ise ceviz büyüklüğündedir. Gerçek bir guava türü olmamasına karşın onunla akrabadır ve akraba olduğu Guava ailesi içinde soğuğa en dayanıklı türlerden biridir, -16 dereceye soğuğa kadar dayanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Papaya</span> Tropikal bir meyve

Papaya, Carica papaya bitkisinin meyvesi ve Carica cinsinin bir üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Pitaya</span>

Pitaya, bilimsel anlamda Hylocereus cinsi çeşitli kaktüs türlerinin olarak adlandırılan meyvesidir. En önemlisi ve yaygın olanı da Hylocereus cinsinden olanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Atemoya</span>

Atemoya, şeker-elma ve çerimoya türünün çaprazlanması ile elde edilen hibrit (melez) bir türdür. Meyvenin popüler olduğu Tayvan'da ananas şeker-elma olarak karıştırılmaktadır. İsrail,Mısır,Lübnan,Venezuela, Tayvan'da da yetiştilmektedir ama özellikle anavatanı Amerika'nın tropik bölgeleridir. Meyvesi Lübnan mutfağında tatlı yapımında da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tatlı patates</span> Yenebilir bitki türü

Tatlı patates, kahkahaçiçeğigiller (Convolvulaceae) familyasından anavatanı Orta Amerika olan, yumruları yenen, nişastalı ve tatlı bitki türüdür. Taze yaprakları ve filizleri de yenilebilir. Büyük, nişastalı, tatlı yumrulu kökleri kök sebze olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kara sapot</span>

Kara Sapot, abanozgiller familyasından ve anavatanı Doğu Meksika ve Orta Amerika ile Kolombiya'nın güneyi olan bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. Çikolata Meyvesi ve Kara Trabzon Hurması gibi gayriresmî adlarla da Türkiye'de tanınmaya başlamıştır. Trabzon hurması ile aynı cinsten gelmesi sebebiyle akrabadır.

<span class="mw-page-title-main">Meyve konservesi</span>

Meyve konserveleri, genellikle cam reçel kavanozlarında saklanan meyve, sebze ve şeker müstahzarlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Portakal (meyve)</span> Portakal ağacının turuncu renkli, yuvarlak ve kabuğu güzel kokulu meyvesi

Portakal, sedef otugiller ailesindeki çeşitli narenciye türlerinin bir meyvesidir; öncelikle acı portakal olarak da adlandırılan ilgili Citrus aurantium'dan ayırt etmek için tatlı portakal olarak da adlandırılan citrus sinensis'i ifade eder. Tatlı portakallar eşeysiz olarak çoğalır ve tatlı portakal çeşitleri mutasyonlarla ortaya çıkar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.