İçeriğe atla

Cro-Magnon

Cro-Magnon'un kafatası, Paris Müzesi

Cro-Magnon, modern insanın atasıdır. Avrupa'da bulunan en eski Cro-Magnon benzeri insan kalıntılarının radyokarbon tarihleme yöntemi ile 43000-45000 yıl öncesine ait olduğu hesaplanmıştır. Bulunan en eski Cro-Magnon benzeri insan kalıntıları İtalya[1] ve İngiltere'de[2] bulunmuştur. Cro aslında bu eski insanların saklanmaları için kullandıkları Fransa'da bulunan bir mağaradır. Sonraları bilim insanları bu mağaranın adını eski Magnon kabilesinden etkilenip Cro-Magnon olarak değiştirmiştir.

Bugün "Cro-Magnon" terimi normal adlandırma dışında, erken insanlar ve genel anlamda en eski modern insanı tanımlamak için kullanılır. Avrupa da bir süre kalan "Avrupa erken modern insan" (EEMH) yerine de "Cro-Magnon" kullanılır.

Kronoloji

Erken Avrupalı modern insanlar ya da Cro-Magnonlar, 40.000 ila 10.000 yıl önce Avrupa'da yaşamışlardır. Üst Paleolitik olarak bilinen bu dönem, Neandertallerle ilişkilendirilen Orta Paleolitik dönemi takip etmiştir.

Sınıflandırma

Cro-Magnonlar Homo sapiens ya da modern insan olarak sınıflandırılır ve Afrika'daki daha önceki insan atalarından evrimleştiklerine inanılır. Avrupa'ya göç eden ilk modern insanlar oldukları ve o dönemde Avrupa'da bulunan Neandertallerin yerini aldıkları düşünülmektedir.

Son Buzul Maksimumundan önce başlıca Orinyasiyenyerleşimlerinin dağılım haritası

Demografi [3]

Cro-Magnonların nüfus büyüklüğü tam olarak anlaşılamamıştır, ancak birkaç yüz ila birkaç bin kişi arasında değişen tahminlerle nispeten küçük olduğu düşünülmektedir. Cro-Magnonların küçük gruplar ya da topluluklar halinde yaşadıkları, yüksek derecede hareket kabiliyetine sahip oldukları ve geçimlerini avcılık ve toplayıcılıkla sağladıkları düşünülmektedir.

Biyoloji [3]

40.000 yaşındaki Oase 2'nin yeniden canlandırılması[4]

Fiziksel özellikler

Cro-Magnonların uzun, ince bir yapı ve büyük bir beyin boyutu da dahil olmak üzere modern insanlara benzer fiziksel özelliklere sahip olduklarına inanılmaktadır. Yüksek derecede fiziksel dayanıklılığa sahip oldukları ve Üst Paleolitik dönemde Avrupa'nın soğuk iklimine iyi adapte oldukları düşünülmektedir.

Genetik

Genetik çalışmalar Cro-Magnonların ataları hakkında fikir vermiş ve Afrika'dan Avrupa'ya göç eden modern insanların soyundan gelmiş olabileceklerini göstermiştir.[5] Bununla birlikte, Cro-Magnonlar ile Avrupa'daki daha önceki insan popülasyonları arasındaki kesin ilişki hala tam olarak anlaşılamamıştır ve bu ilişkiyi netleştirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Eski çağlardan kalma iki tane Magnon'un Mitokondiriyal DNA araştırma ekibi tarafından bedenleri incelendi. David Caramelli'nin tespiti sonucunda mutasyona uğramış asıl adı Haplotypest olan ama bilim dilindeki adı Haplogroup A olan tek nükleotid poliformizim (SNP) genetiğine rastlandı.

Kültür [6][7]

Avcılık ve toplayıcılık

Cro-Magnonlar geçimlerini öncelikle avcılık ve toplayıcılıkla sağlıyorlardı ve avlanmak ve yiyecek toplamak için çok çeşitli araç ve teknolojilerden faydalanıyorlardı. Yetenekli avcılardı ve büyük av hayvanlarını avlamak için mızrak, yay ve ok gibi çeşitli silahlar kullanırlardı. Ayrıca kabuklu yemişler, meyveler ve kökler de dahil olmak üzere bir dizi bitkisel gıda toplamışlardır.

Toplum

Cro-Magnonların küçük, hareketli gruplar ya da topluluklar halinde, yüksek derecede işbirliği ve sosyal etkileşim içinde yaşadıkları düşünülmektedir.

Sosyal sistem

Cro-Magnonların sosyal sistemlerini nasıl organize ettikleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak farklı sosyal sınıflar arasında çok az farklılaşma olan, nispeten eşitlikçi bir sosyal yapıya sahip olabilecekleri düşünülmektedir.

Ticaret

Cro-Magnonların diğer grup ve topluluklarla ticaret yaptıkları, alet, silah ve hammadde gibi mal ve kaynakları değiş tokuş ettikleri düşünülmektedir.

Barınma

Cro-Magnonların çadırlar, kulübeler ve hayvan postu ve ahşap gibi malzemelerden yapılmış yarı kalıcı yapılar da dahil olmak üzere çeşitli barınma türlerinde yaşadıkları düşünülmektedir.

Köpekler

Cro-Magnonların köpekleri evcil ve iş hayvanı olarak beslediklerine inanılmaktadır ve köpekleri avlanmalarına ve yiyecek toplamalarına yardımcı olması için kullanmış olabileceklerine dair kanıtlar vardır.

Sanat

Cro-Magnonlar, mağara resimleri, heykeller ve diğer eserler de dahil olmak üzere figüratif sanatın bilinen en eski örneklerinden bazılarını üretmeleriyle tanınırlar. Bu eserlerin insan yaratıcılığının ve sanatsal ifadenin en eski örnekleri arasında olduğu düşünülmektedir ve Cro-Magnonların ulaştığı yüksek kültürel gelişim seviyesinin bir göstergesidir.

Dil

Cro-Magnonların nasıl iletişim kurdukları tam olarak anlaşılamamıştır, ancak jestler, yüz ifadeleri ve seslendirmeler de dahil olmak üzere çeşitli sesli ve sözsüz iletişim araçlarını kullanmış olabilecekleri düşünülmektedir. Cro-Magnonların yazılı bir dile sahip olup olmadıkları bilinmemektedir, ancak bir iletişim biçimi olarak semboller ve işaretler kullanmış olabileceklerine dair kanıtlar vardır.

Din

Cro-Magnonların dini tam olarak anlaşılamamıştır, ancak animizm, doğaya tapınma ve ruhlara ve tanrılara inanmayı içeren ruhani inançlara ve uygulamalara sahip olabilecekleri düşünülmektedir. Cro-Magnonların ölüm ve defin ile ilgili ritüelleri ve törenleri olabileceğine dair kanıtlar vardır ve mezar eşyaları ve mezar yapıları gibi defin eserleri ürettikleri bilinmektedir.

Cro-Magnon ve örnekleri

Erkek Cro-Magnon kafatası
Kazıyıcı Cro-Magnon - Collection "Louis Lartet" - Toulouse Müzesi

Jeolog Louis Lartet ilk beş Cro-Magnon kemiğini 1868'de keşfetti.

Cro-Magnon mağara, sığınak olarak keşfedildi (Les Eyzies, Dordogne, Fransa). Yaklaşık 28.000 yıl tarihli (BP) (27.680 ± 270 BP). İskeletler zayıf modern insanlar gibi yüksek alınlı ve dik postürlüdür.

Modern insanın avrupaya göçü, Currat & Excoffier (2004)[7]
37,500 yıl önce
35,000 yıl önce
32,500 yıl önce
30,000 yıl önce

Kaynakça

  1. ^ http://www.nature.com/nature/journal/v479/n7374/full/nature10617.html
  2. ^ http://www.nature.com/nature/journal/v479/n7374/full/nature10484.html
  3. ^ a b "Cro-Magnon 1". The Smithsonian Institution's Human Origins Program (İngilizce). 27 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; fu isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  5. ^ "The BGS geological timeline | Time | Discovering geology | British Geological Survey (BGS)". www2.bgs.ac.uk. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
  6. ^ Potts, Richard (Haziran 1985). "The Origins of Modern Humans: A World Survey of the Fossil Evidence. Fred H. Smith, Frank Spencer". The Quarterly Review of Biology. 60 (2): 245-245. doi:10.1086/414402. ISSN 0033-5770. 
  7. ^ a b Currat, M.; Excoffier, L. (2004). "Modern Humans Did Not Admix with Neanderthals during Their Range Expansion into Europe". PLoS Biol. 2 (12). ss. e421. doi:10.1371/journal.pbio.0020421. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Taş Çağı</span> çağlar

Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Neandertal</span> Avrasyada yaşamış ve soyu tükenmiş insan türü veya alt türü

Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 250 bin ila 40 bin yıl önce yaşamış insan türüdür. İkili adlandırmada ismi "Homo neanderthalensis"dir. Fosilleri muhafaza etmeye müsait kireç taşı mağaralarda yaşadıkları için haklarında en fazla bilgi sahibi olunan ve bunun bir sonucu olarak modern kültürde tipik "mağara adamı" kalıbını yaratan tarih öncesi insan türüdür.

<i>Yeryüzü Çocukları 1: Mağara Ayısı Klanı</i>

Yeryüzü Çocukları 1: Mağara Ayısı Klanı, Jean M. Auel'in tarih öncesi çağlarla ilgili tarih öncesi kurguya dayalı 1980 tarihli bir romanı ve epik eseridir. Neandertal ve modern Cro-Magnon insanları arasındaki etkileşim olasılıkları üzerine spekülasyon yapan Yeryüzü Çocukları kitap serisinin ilk kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tarih öncesi savaş</span>

Tarih öncesi savaş, yazının bulunmasından ve devletler gibi büyük sosyal yapıların kurulmasından önceki çağlarda yapılan savaşlardır. Tarihî savaşlar Sümerlerde Bronz Çağı'ndaki profesyonel ordularla birlikte başlar. Bazı topluluklarda ise daha sonraki dönemlerde dahi tarih öncesi savaş varolmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orinyasiyen</span>

'Orinyasiyen' (Aurignacian), Üst Paleolitik dönem içinde önemli bir arkeolojik dönemi temsil eder. Bu dönem Erken Avrupa modern insanının (EEMH) ortaya çıkışıyla yakından ilişkilidir ve yaklaşık 43.000 ila 26.000 yıl öncesine kadar sürdüğü tahmin edilmektedir.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<span class="mw-page-title-main">Fuyan Mağarası</span>

Fuyan Mağarası, Çin'in güneyinin merkezinde Hunan eyaletine bağlı Lefutang kentinin Dao İlçesindeki Tangbei köyünde yer alan, Afrika dışındaki kesin olarak tamamen modern insanlar için en eski kanıtların keşfi ile ünlü kireçtaşı mağaralar kompleksi. Fuyan Mağarası'nda 80.000 ile 120.000 yıl öncesine dayanan 47 insan dişi bulunmuştur. Dişler ayrıca, tipik olarak 50.000 yıldan eski dişlerde bulunmayan bir özellik olan çürük belirtilerini göstermek için sıra dışıdır.

Obi-Rakhmat Mağarası, Neandertal fosilleri içeren ve Orta Paleolitik döneme tarihlenen bir tarih öncesi bölgedir. Tanrı Dağları'ndaki Talassky Alatau Sıradağları'nın güneybatı ucundaki Chatkal ve Pskem nehirlerinin kavşağına yakın dar bir karst mağarası olan Obi-Rakhmat, Taşkent, Özbekistan'ın 100 kilometre (62 mi) kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Apidima Mağarası, Güney Yunanistan'da, Mani Yarımadası'nın batı kıyısında yer alan ve dört küçük mağaradan oluşan bir komplekstir. Mağaranın sistematik olarak incelenmesi sonucunda Paleolitik çağa ait Neandertal ve Homo sapiens fosilleri ortaya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baço Kiro mağarası</span>

Baço Kiro mağarası, Bulgaristan'ın Direnova şehrinin 5 km (3,1 mi) batısında, Direnova Manastırı'na sadece 300 m (980 ft) uzaklıkta yer alan bir mağaradır. Andaka ve Direnova Nehri kanyonlarında yer almaktadır. 1890'da içine girilmiş ve ilk rekreasyonel ziyaretçiler mağaraya, Bulgar Ulusal Uyanış lideri, öğretmen ve devrimci Baço Kiro'nun onuruna yeniden adlandırılmadan iki yıl önce 1938'de girmiştir. Mağara, toplam uzunluğu 3.600 metre (11.800 ft) olan galeriler ve koridorlardan oluşan dört katlı bir labirenttir, mağaranın 700 metre (2.300 ft)'lik bölümü kamuya açıktır ve 1964'ten beri aydınlatılmaktadır. Mağaranın içinden akan bir yer altı nehri zamanla sayısız sarkıt ve dikit mağara oluşumları içeren büyük güzellikteki birçok galeriyi şekillendirdi. 1.200 metre (3.900 ft) uzunluğundaki uzun bölüm, bir dizi peri masalından ilham alınarak adlandırılmıştır. Oluşumlar art arda şu isimlerle anılmaktadır: Baço Kiro'nun Tahtı, Cüceler, Uyuyan Prenses, Taht Salonu, Kabul Salonu, Haidouti Buluşma Alanı, Çeşme ve Kurban Sunağı.

<span class="mw-page-title-main">Kozarnika</span>

Kozarnika veya Peshtera Kozarnika, kuzeybatı Bulgaristan'da Alt Paleolitike kadar erken bir tarihe tarihlenen, barınak olarak kullanılmış bir mağaradır. Cebelitarık rotasından önce, Balkanlar aracılığıyla Afrika'dan Avrupa'ya erken insan göçünün ilk rotalarından birisi üzerinde yer alır. Mağara muhtemelen insanlara ait sembolik davranışların en eski kanıtlarına ev sahipliği yapmaktadır ve en erken Avrupa Gravette çakmak taşı toplulukları Kozarnika'da bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mladeč mağaraları</span>

Mladečské Mağaraları, Çek Cumhuriyeti'ndeki Mladeč belediyesinde yer alan bir mağara kompleksidir. Litovelské Pomoraví Korumalı Peyzaj Alanı içindeki Třesín Ulusal Doğa Anıtı içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peștera Muierilor</span>

Peștera Muierilor veya Peștera Muierii, Romanya'nın Gorj ilindeki Baia de Fier komününde bulunan bir mağara sistemidir. Mağara ayısı kalıntıları ve bir insana ait kafatası içermesi nedeniyle önemlidir. Radyokarbon tarihleme yöntemine göre kafatası günümüzden 30.150 ± 800 yıl öncesine tarihlenmektedir. 1952 yılında ortaya çıkarılmıştır. Cioclovina Mağarası'nda bulunan benzer kalıntılarla birlikte, Romanya tarihöncesindeki en eski erken modern insan kalıntıları olarak gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peștera cu Oase</span>

Peştera cu Oase, Romanya'nın güneybatısındaki Caraș-Severin ilindeki Anina şehri yakınlarında bulunan ve 37.000 ila 42.000 yıl önce yaşadıkları kabul edilen en eski Avrupa erken modern insanlarından (EEMH) bazılarının yaşadığı 12 karstik galeri ve odadan oluşan bir mağara sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">Mezmaiskaya Mağarası</span>

Mezmaiskaya Mağarası, Güney Rusya'daki Adıge Cumhuriyeti'nde, Kafkas Dağları sistemindeki Kuzey Kafkasya'nın kuzeybatı eteklerinde yer alan Sukhoi Kurdzhips'in sağ kıyısına bakan tarih öncesi bir mağara sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Okladnikov Mağarası</span>

Okladnikov Mağarası ,güney Sibirya, Rusya'daki Altay Krayı'nda, Soloneshensky Rayonu'ndaki Altay Dağları'nın eteklerinde bulunan bir paleoantropolojik sit alanıdır. Mağara güneye bakar ve aşağıdaki Anuy Nehri'nin bir kolu olan Sibiryachikha Nehri vadisinin sol kıyısından yaklaşık 14 metre (46 ft) yukarıda yer alan Devoniyen bir karstik yamaçta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Risovača Mağarası</span>

Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Vézère Vadisi'nin Tarih Öncesi Alanları ve Dekore Edilmiş Mağaraları</span>

Vézère Vadisi'nin Tarih Öncesi Alanları ve Dekore Edilmiş Mağaraları, Fransa'da yer alan bir Dünya Mirası Alanıdır. 1979'dan beri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Özellikle, Dordogne ilindeki Vézère vadisinde, çoğunlukla "Tarih Öncesi'nin Başkenti" olarak adlandırılan Les Eyzies-de-Tayac-Sireuil ve çevresinde bulunan 15 tarih öncesi bölgeyi kapsamaktadır. Bu vadi, 25'i dekore edilmiş mağara dahil 150'den fazla bilinen alanı ile tarih öncesi alanlar açısından son derece zengindir ve Paleolitik dönem ve sanatının araştırılmasında önemli bir rol oynamıştır. Alanların üçü, ismini tarih öncesi dönemlerden almıştır: Micoquien, Musteryen ve Magdalenian. Ayrıca, Cro-Magnon kaya sığınağı, Avrupa erken modern insanlarının genel adı olan Cro-Magnon'un isminin kökenidir. Alanların çoğu, yirminci yüzyılın başlarında arkeologlar Henri Breuil ve Denis Peyrony tarafından keşfedilmiştir. Bu alanların en istisnai kaya sanatına sahip olan Lascaux ise 1940 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cro-Magnon kaya sığınağı</span>

Cro-Magnon güneybatı Fransa'daki Dordogne ilindeki Les Eyzies-de-Tayac-Sireuil komünündeki bir mezra olan Les Eyzies'teki bir kaya sığınağında bulunan bir Orinyasiyen bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Paglicci Mağarası</span> İtalyada mağara ve arkeolojik alan

Paglicci Mağarası, güney İtalya'daki, Puglia'daki, Rignano Garganico yakınlarındaki Paglicci'de bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. 1950'li yıllarda keşfedilen mağara, Gargano'daki en önemli mağaradır. Mağara, Gargano Ulusal Parkı sınırları içinde yer alan bir turistik cazibe merkezidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.