İçeriğe atla

Crack (uyuşturucu)

2-gram Crack Kokain

Kokainin sigara gibi içilebilir küçük parçalar halindeki formuna verilen addır. Crack kokain HCl’nin (hidroklorür) amonyak, sodyum bikarbonat (pişirme sodası) ve suyla karıştırılması, ısıtılarak kokain alkoloidin baz karışımın tuzunun (hidrokloroid) ortaya çıkarılması sonucunda elde edilir.[1]

Tarihi

Crack kokainin ilk kullanımı 1980'lerin başında ABD'de ortaya çıktı. O zamanlar, crack kokain, diğer uyuşturucu maddelere göre daha ucuz ve erişilebilir olması nedeniyle hızla popülerlik kazandı. Bu, crack kokain kullanımındaki artışa ve bununla ilişkili şiddet ve suç artışına yol açtı. Crack tanımı, karışımın yakılarak içildiğinde çıkan kırılma seslerinden ortaya çıkmıştır. Crack yakılarak içilir. Tütün ve nargileyle kullanılır. Kullanıcılar ve satıcılar arasında "taş" ismiyle bilinir. Burun yolu ile alındığında, 10 saniyeden daha az bir sürede beyine ulaşır. Bu madde etkisi açısından kokainden en az 10 kat daha hızlı ve ölümcüldür.[1]

Üretim

Crack kokain, kokain HCl'den aşağıdaki adımlarla üretilir:

  1. Kokain HCl, amonyak ve sodyum bikarbonatla karıştırılır.
  2. Karışım, ısıtılarak kokain alkoloidinin baz haline gelmesi sağlanır.
  3. Baz karışım, soğutularak katılaştırılır.[2]

Genel Risk Haritası ve Etkileri

Sürekli kullanıldığında zihin açıklığı, uykusuzluk, sinir bozuklukları, çok ciddi paranoya, şizofreni, cinayet teşebbüsü ve intihara kadar götüren anksiyete yapabilir. Kullanıcı çok hareketli, aktif, sinirli ve kızgın olur. Boğuk seslilik, bronşit ve diğer solunum problemlerine yol açar. İştahsızlık sonucu kilo kaybına neden olur. Beyinin biyokimyasal yapısını bozar ve bütün uyuşturucu maddelerden daha çabuk bağımlılık meydana getirir.[3]

Kullanım

Crack kokain, bir tütün veya nargile tütün tabakası üzerine yerleştirilerek yakılarak içilir. Crack kokain, kokainden daha hızlı ve güçlü bir etki yaratır. Bu, crack kokainin daha bağımlılık yapıcı olmasının bir nedenidir.[4]

Etkileri

Crack kokainin etkileri, kokainden farklı değildir. Crack kokain, aşağıdaki etkileri yaratır:

Crack kokainin etkileri, kokainden daha kısa sürer. Crack kokainin etkileri genellikle 10-15 dakika içinde başlar ve 30-60 dakika içinde kaybolur.

PET görüntüleri, uyuşturucuya tekrar tekrar maruz kalmanın, kişinin zevk ve ödül deneyimleme yeteneği için kritik olan beyindeki dopamin reseptörlerini tükettiğini gösteriyor.

Bağımlılık

Crack kokain, diğer uyuşturucu maddelerden daha çabuk bağımlılık yapan bir maddedir. Crack kokain bağımlılığı, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

  • Maddeyi tekrar tekrar kullanma dürtüsü
  • Maddeyi kullanmayı bırakmaya veya azaltmaya çalışmakta zorluk
  • Madde kullanımının kişinin sosyal, iş veya kişisel yaşamını etkilemesi[5]

Riskler

Crack kokain kullanımı, aşağıdaki risklerle ilişkilidir:

Tedavi

Crack kokain bağımlılığı, karmaşık bir tedavi gerektiren bir durumdur. Crack kokain bağımlılığı tedavisinde, aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

Kaynakça

  1. ^ a b "Crack and Cocaine". PsycEXTRA Dataset. 2003. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  2. ^ Caudill, Barry D.; Koman, Joseph J.; Hoffman, Jeffrey A. (1 Temmuz 1994). "Cocaine expectancies: Client retention and participation in crack abuse treatment". Pharmacology Biochemistry and Behavior. 48 (3): 837. doi:10.1016/0091-3057(94)90409-x. ISSN 0091-3057. 
  3. ^ Dupont, Judith (2003). "Crack Cocaine: A Comprehensive Handbook". The American Journal of Psychoanalysis. 63 (3): 203-206. doi:10.1023/a:1025458619353. ISSN 0002-9548. 
  4. ^ Thadani, Pushpa V. (1 Ekim 1996). "NIDA Conference Report on Cardiopulmonary Complications of "Crack" Cocaine Use". Chest. 110 (4): 1072-1076. doi:10.1378/chest.110.4.1072. ISSN 0012-3692. 
  5. ^ "Smoked cocaine vs. non-smoked cocaine admissions: 2002". PsycEXTRA Dataset. 2005. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  6. ^ Morris, Kelly (1 Ekim 1998). "Seeking ways to crack cocaine addiction". The Lancet. 352 (9136): 1290. doi:10.1016/s0140-6736(05)70504-3. ISSN 0140-6736. 
  7. ^ Downes, Kevin; Weiss, Scott; Klieger, Sarah B.; Fitzgerald, Julie; Balamuth, Fran; Kubis, Sherri; Tolomeo, Pam; Bilker, Warren; Han, Xiaoyan; Nachamkin, Irving; Garrigan, Charles (2015). "Developing a Biomarker-Driven Algorithm to Improve Antibiotic Use in the Pediatric Intensive Care Unit: The Optimizing Antibiotic Strategies in Sepsis (OASIS) Study". Open Forum Infectious Diseases. 2 (suppl_1). doi:10.1093/ofid/ofv131.117. ISSN 2328-8957. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sigara</span> kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, dumanı çekilerek tüketilen nesne

Sigara, kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, yakılıp dumanı çekilerek tüketilen bir nesnedir. Tütündeki psikotrop madde olan nikotin, sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılar. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bu ürünün, 18. yüzyılda Avrupa'ya İspanyol denizciler tarafından Amerika'dan getirildiği düşünülmektedir. Sigara, sigara tabakası veya sigara paketi içinde tutulur.

<span class="mw-page-title-main">Antibiyotik</span> bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde ve önlenmesinde kullanılan ilaç

Antibiyotik, bakterilere karşı aktif olan bir tür antimikrobiyal maddedir. Bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmak için en önemli antibakteriyel ajan türüdür ve antibiyotik ilaçlar bu tür enfeksiyonların tedavisinde ve önlenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bakterileri öldürebilir ya da büyümelerini engelleyebilirler. Sınırlı sayıda antibiyotik de antiprotozoal aktiviteye sahiptir. Antibiyotikler soğuk algınlığı veya gribe neden olan virüsler gibi virüslere karşı etkili değildir; virüslerin büyümesini engelleyen ilaçlar antibiyotik yerine antiviral ilaçlar veya antiviraller olarak adlandırılır. Mantarlara karşı da etkili değildirler; mantarların büyümesini engelleyen ilaçlara antifungal ilaçlar denir.

<span class="mw-page-title-main">Kokain</span> Uyuşturucu madde

Kokain veya bilimsel adıyla benzoilmetilekgonin, koka bitkisinin yapraklarından elde edilen kristalize tropan bir alkaloid. Kelime "coca"ya "-in" eki getirilmesiyle türetilmiştir. Bu madde merkezî sinir sistemi üzerine uyuşturucu, uyarıcı ve iştahın bastırılması gibi etkiler yapar. Özellikle dopamin, noradrenalin ve serotonin geri-alınım engelleyicisidir ve bu yollarla mezolimbik yolu etkileyerek bağımlılık yapmaktadır. Yine de özellikle bölgesel anestezide, çocuklarda bile, göz, burun ve boğaz ameliyatlarında kullanılan bir ilaç olmuştur. Günümüzde ise yerini daha az yan etkisi olan prokain (novokain) gibi ilaçlar almıştır. Prokain kokainden oldukça daha az zehirli olup, bağımlılık etkisi daha düşüktür.

<span class="mw-page-title-main">Madde bağımlılığı</span>

Madde bağımlılığı, uyutucu-uyarıcı-keyif verici psikotrop maddelere bağımlı olma durumudur. Bu maddeler, halk dilinde uyuşturucu olarak bilinirler ve bu maddeler merkezi sinir sistemini doğrudan etkileyen kimyasallardır. 4 ana grupta toplanırlar;

  1. Uyarıcı maddeler,
  2. Uyutucu/uyuşturucu maddeler,
  3. Halüsinojenler,
  4. Uçucular
  5. Tütün ürünleri
  6. Alkol içeren ürünler,
  7. Enerji içeceği
<span class="mw-page-title-main">Dopamin</span> Hem hormon hem de nörotransmitter olarak işlev gören organik kimyasal

Dopamin, hücrelerde ve canlılarda önemli rol oynayan nöromodülatör bir moleküldür. Çoğu hayvanda ve bazı bitkilerde sentezlenir. Katekolamin ve feniletilamin familyasından olan bir organik bileşiktir. Beyin ve böbreklerde sentezlenen L-DOPA molekülünden bir adet karboksil grubunun çıkarılmasıyla sentezlenen bir amindir. Dopamin, merkezi sinir sisteminde nörotransmiter olarak görev yapar. Nörotransmitterler beynin belirli bölgelerinde sentezlenir, ancak sistemsel olarak birçok bölgeyi etkilerler. Beyin, biri ödül sisteminde önemli bir rol oynayan birkaç farklı dopamin yolağı içerir. Hafıza, hareket, motivasyon, ruh hali ve dikkat süresi dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunda rol oynar. Genellikle yapılması durumunda sonucunda ödül beklenen eylemler ve aktiviteler, beyindeki dopamin seviyesini artırır. Birçok bağımlılık yapan ilaç dopamin seviyelerini arttırarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">İntihar</span> kişinin kendi ölümüne neden olan kasıtlı eylemi

İntihar veya öz kıyım, bir bireyin, neticesinin ölüm olacağının bilincinde olarak, kendisinin ölümüne yol açacak bir eylem yapmasıdır. Risk faktörleri arasında; majör depresif bozukluk, akıl hastalıkları, bipolar bozukluk, şizofreni, kişilik bozuklukları gibi akıl hastalıkları, alkolizm ve madde bağımlılığı bulunmaktadır. Bireyin kendisine yönelik bir saldırganlık hâli olan intihar davranışı, birçok şiddet davranışının aksine her yaştan kişiyi etkilemekte olup, bireyin bilerek ve isteyerek kendi hayatına son vermesi olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Alprazolam</span> Benzodiazepin türevi sakinleştirici ilaç

Alprazolam, kaygı-endişe giderici (anksiyolitik) olarak ve panik bozukluklarında kullanılan benzodiazepin türevidir. Myasthenia gravis, akut dar açılı glokomda kontrendikedir. Gebe ve emziren annelerde kullanılmamalıdır. Xanax® ismi Pfizer firmasının ticari markasıdır. Türkiye Cumhuriyeti'nde bağımlılık riski ve kötüye kullanımı engellemek için yeşil reçete ile satılması zorunludur.

<span class="mw-page-title-main">Eroin</span> kimyasal bileşik; öforik etkileri nedeniyle en yaygın olarak eğlence amaçlı bir ilaç olarak kullanılan opioid

Eroin yani diasetilmorfin (diamorfin), yarı-sentetik bir afyon alkaloidi türevidir.

Uyarıcı veya stimülan, genellikle merkezî sinir sistemine etki ederek farkındalığı, dikkati ve uyanıklığı artıran ilaçlar ya da maddelerdir. Genellikle etkinlikleri arttıkça yan etkileri de artar. En güçlü çeşitleri sıklıkla özel reçete ile verilen ya da yasa dışı ilaçlardır. Kahvede bulunan kafein ve sigarada bulunan nikotin dünyada en yaygın olarak kullanılan uyarıcılarıdır. En çok bilinen uyarıcılar arasında efedrin, amfetaminler, kokain, metilfenidat, metilendioksimetamfetamin ve modafinil yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Psikotrop madde</span> beyin fonksiyonunu veya algısını etkileyen kimyasal madde

Psikotrop madde ya da psikoaktif madde, asıl olarak merkezi sinir sisteminde etkisini gösteren ve beynin işlevlerini değiştirerek algıda, ruh hâlinde, bilinçlilikte ve davranışta geçici değişikliklere neden olan kimyasal maddelerdir. Bu ilaçlar eğlence amaçlı olarak bilerek bilinç düzeyini değiştirmek, entojen olarak ritüel ve spiritüel amaçlı, zihni incelemek amaçlı ya da tedavi amaçlı ilaç olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Metilfenidat</span> merkezi sinir sistemi uyarıcısı

Metilfenidat (MPH) dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve narkolepsi gibi nörolojik durumların tedavisinde kullanılan bir psikostimülan ilaçtır. İlaç, özellikle dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin seviyelerini artırarak merkezi sinir sistemi üzerindeki etkileri ile bilinir. Metilfenidat, fenetilamin grubuna ait, dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu (DEHB), narkolepsi ve kronik yorgunluk sendromu tedavisinde sıklıkla reçete edilen merkezi sinir sistemi (MSS) uyaranıdır.

Önemli bir tema olarak ya da birkaç unutulmaz sahnede, uyuşturucu dağıtımı veya uyuşturucu kullanımını tasvir eden filmlerdir. Sinemada bazı filmler uyuşturucular ile ilgili tamamen gerçeküstü üst gerçekçi aralıklarda; daha az yargılayıcı iken bazı filmler, arsızca uyuşturucu yanlısı veya önleyici-uyuşturucu içerir. En sık filmlerde gösterilen uyuşturucular kokain, eroin, LSD, esrar ve metamfetamindir.

<span class="mw-page-title-main">Bromöz asit</span> HBrO2 formüllü bir inorganik bileşik

Bromöz asit, HBrO2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Konjugat bazının -bromitlerinin- tuzları izole edilmiş olmasına rağmen, kararsız bir bileşiktir. Asidik çözeltide, bromitler broma ayrışır.

<span class="mw-page-title-main">Kokaetilen</span>

Kokaetilen (etilbenzoilekgonin), benzoilekgoninin metil esteridir. Yapısal olarak benzoilekgoninin metil esteri olan kokaine benzer. Kokain ve etanol kanda bir arada var olduğunda kokainilen karaciğer tarafından oluşturulur. 1885 yılında, ilk olarak koketilen sentezlendi, ve 1979'da, kokaetilenin yan etkileri keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Tütünün sağlığa etkileri</span> Tütün tüketiminin insan sağlığı üzerindeki koşulları, mekanizmaları ve faktörleri

Tütün kullanımının insan sağlığı üzerinde ağırlıklı olarak olumsuz etkileri vardır ve tütünün sağlığa etkileri konusundaki endişeler uzun bir geçmişe sahiptir. Araştırmalar, öncelikli olarak sigara tütünü üzerine odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kulüp uyuşturucusu</span>

Kulüp uyuşturucuları veya parti uyuşturucuları, 1970'lerde diskotekler ve 1980'lerden günümüze gece kulüpleri, dans kulüpleri, elektronik dans müziği (EDM) partileri ve rave'lerle ilişkilendirilen bir keyif verici uyuşturucu kategorisidir. Uyuşturucu ve benzodiazepinler gibi farmasötik veya kimyasal özelliklerine göre oluşturulan diğer birçok kategoriden farklı olarak, kulüp uyuşturucuları, tüketildikleri ve/veya kullanıcının gittiği yerlere göre kullanılan bir isimlendirmedir. Kulüp uyuşturucuları genellikle ergenler ve genç yetişkinler tarafından kullanılmaktadır.

Seks ve uyuşturucunun tarihi eski insanlara kadar uzanır ve insanlık tarihi boyunca iç içe geçmiştir. Hem yasal hem de yasadışı, uyuşturucu tüketimi ve bunların insan vücudu üzerindeki etkileri arzu, performans, zevk, hamile kalma, gebelik ve hastalık dahil olmak üzere seksin tüm yönlerini kapsar.

Kokain bağımlılığı, kokain kullanımının bırakılması üzerine yoksunluk semptomlarıyla karakterize nörolojik bir hastalıktır. Aynı zamanda sıklıkla, önemli zararlara ve olumsuz sonuçlara rağmen kokain ve/veya crack'in ısrarla kullanılmasıyla karakterize edilen biyopsikososyal bir bozukluk olarak kabul edilir. Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, sorunlu kokain kullanımını "Uyarıcı kullanım bozukluğu" olarak sınıflandırır. Uluslararası Hastalık Sınıflandırması, "Kokain kullanımına bağlı bozukluklar" başlığı altında bir sınıflandırma (tanı) olarak "Kokain bağımlılığı"nı içerir.

<span class="mw-page-title-main">MDA</span>

3,4-Metilendioksiamfetamin, esas olarak eğlence amaçlı bir uyuşturucu olarak karşılaşılan amfetamin ailesinin bir empatojen-entaktojen, psikostimülan ve psikedelik ilacıdır. Farmakolojisinde MDA, bir serotonin-norepinefrin-dopamin salgılatıcı ajandır (SNDRA). Çoğu ülkede, kontrollü bir maddedir; bulundurulması ve satışı yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımı</span>

Keyif verici uyuşturucu kullanımı, bir ya da daha fazla psikoaktif ilacın zevk, eğlence veya başka bir amaç için bilinç durumunu değiştirmek amacıyla kullanılmasıdır. Psikoaktif bir ilaç kullanıcının vücuduna girdiğinde sarhoş edici bir etki yaratabilir. Eğlence amaçlı uyuşturucular genellikle üç kategoriye ayrılır: depresanlar, uyarıcılar ve halüsinojenler.