İçeriğe atla

Corsi blok testi

Corsi blok testi
Dijital Corsi blok testi. Mavi bloklar sırayla sarı bloklara dönüşür sonra tekrar mavi olurlar testi alan kişinin bu sırayı aklında tutması gereklidir.
Vikiveri öğesi

Corsi blok testi, kısa süreli görsel-uzaysal kısa süreli çalışma belleğini ölçen bir testtir. Test gerçek hayatta veya dijital olarak uygulanabilir dijital Corsi testi d-corsi olarak bilinir. 9 adet blok bulunur ve ölçüm yapan kişi bunlara dokunur, test edilen kişinin bloklara basıldığı sırada tekrar basılması beklenir test kişinin performansı iyice düşene kadar devam eder. Test 1970'li yılların başında 1914 Knox Küp Taklit testinden esinlenerek oluşturulmuştur; 9 adet özdeş tahta blokların bir tahta plaket üzerine konulması ile tasarlanmıştır. Testin 4 varyasyonu vardır aralarındaki fark ise küplerin konumu ve sayısıdır (orjinal: 23x28 cm tahta zemin, 3 cm3 küplerdir)[1][2] Testi yapan kişi şu şekilde bir talimat verir "Bu küpleri görüyormusun? Şimdi bunlardan bazılarına dokunacağım. İşaret ettiğim yerlere dikkat et ve talimat verdiğimde dokunduğum sıra ile aynı olacak şekilde bloklara dokun". Corsi Blok Testi sayı sırası (Digit span) testine giremeyecek durumda olanlar veya hızlı bir zeka testi yapılacak kişiler girer.[3][4]

Normal zeka (100) sahip bir insan için Block Span / Blok Dizilimi skoru 5 veya 6 arasında değişir.

Bu testi yapamayanlar genellikle Ağır mental retardasyona sahip olan kişilerdir. Corsi blok testinin g loading (genelleme faktörü) yüksektir ve bu testte düşük skor alan bir kişinin tam teşekküllü bir zeka testindeki alt testlerde düşük puan alması beklenir. İstisnalar her psikometrik testte olduğu gibi bu test içinde geçerlidir örneğin Otizm veya DEHB olan kişiler çalışma belleğinin hatalarından dolayı daha düşük skor alabilir ve alınan skor gerçek IQ ile bağdaşmayabilir.

Test yapılırken blokların kaymamasına dikkat edilmelidir. Blokların kayması geçerliliği düşürecektir.

Test

Yapılan bir araştırma hafızada tutulması gereken blok uzunluğu artsa bile fonksiyonel manyetik rezonans altında beyin aktivitesinin aynı kaldığını göstermiştir. İnsanlar bilgiyi kodlamakta zorlansa da genel beyin fonksiyonuyla alakalı değildir. Ventrolateral prefrontal korteks bu test de kişi iyi olsa da olmasa da çok görev üstlenir. Geri çağrılacak blok miktarı 3 veya 4 blokdan fazla olursa merkezi görev alıcı kaynaklar kullanılmaya başlar.[5]

Kullanım

Corsi blok testi hafıza kaybı, beyin hasarlı hastalar, uzaysal çalışma belleği ve sözel olmayan çalışma belleğini test etmede kullanılır.[6][][7]

Ters Corsi blok testi

Ters Corsi blok testi orjinal Corsi blok testinin hafif bir şekilde değiştirilmiş bir varyantıdır. Bu testte kişinin bloklara en sondan itibaren başlayıp en başa dönmesi beklenir. Ters Corsi blok testinin g (genelleme faktörü) ileri Corsi blok testine göre daha yüksektir bu da ters Corsi blok testinin daha iyi bir zeka ölçeği olduğu anlamına gelir.[8]

Görsel-uzaysal öğrenme güçlüğü olan çocuklarda ileri Corsi blok testine göre ters Corsi blok testinde daha kötü performans sergilediği görülmüştür. Kontrol grubunda ise sadece ters yöndeki digit span (sayı sırası) testinde kötü performans görülmüştür. Bu ters Corsi blok testinin özel uzaysal bilişsel özellikler kullandığını gösterir.[9]

Puanlandırma

Bloklar WMI IQ
0 <= 25 - Aşırı Ağır Mental Retardasyon
1 39 - Çok Ağır Mental Retardasyon
2 51 - Ağır Mental Retardasyon
3 63
4 75
5 86
6 98
7 109
8 121
9 132
10 144
11 155
12+ 166+

Kaynakça

  1. ^ Baddeley, A. (2003) Az emberi emlékezet. Budapest: Osiris
  2. ^ Csépe Valéria, Győri Miklós, Ragó Anett (2007) Általános pszichológia 2. Budapest: Osiris
  3. ^ Kessels, R. P. C.; van Zandvoort, M. J. E.; Postma, A.; Kappelle, L. J.; de Haan, E. H. F (2000). "The Corsi Block-Tapping Task: Standardization and Normative Data". Applied Neuropsychology. 7 (4). ss. 252-258. doi:10.1207/s15324826an0704_8. PMID 11296689. 
  4. ^ Corsi, P.M. (1972). Human memory and the medial temporal region of the brain (Ph.D.). McGill University. 
  5. ^ Vandierendonck, André; Kemps, Eva; Fastame, Maria Chiara; Szmalec, Arnaud (2004). "Working memory components of the Corsi blocks task". British Journal of Psychology. 95 (Pt 1). ss. 57-79. doi:10.1348/000712604322779460. hdl:2328/13622. PMID 15005868. 
  6. ^ "Corsi Blocks". Phenowiki: An Online Collaborative Database for Phenotype Annotation. Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior. 25 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Russell, E.W.; Starkey, R.I. (1993). Halstead Russell Neuropsychological Evaluation System (HRNES): Manual. Western Psychological Services. 
  8. ^ Kessels, Roy P. C.; van den Berg, Esther; Ruis, Carla; Brands, Augustina M. A. (December 2008). "The Backward Span of the Corsi Block-Tapping Task and Its Association With the WAIS-III Digit Span". Assessment. 15 (4). ss. 426-34. doi:10.1177/1073191108315611. PMID 18483192. 
  9. ^ Mammarella, IC; Cornoldi, C. (2005). "Sequence and space: The critical role of a backward spatial span in the working memory deficit of visuospatial learning disabled children". Cognitive Neuropsychology. 22 (8). ss. 1055-1068. doi:10.1080/02643290442000509. hdl:11577/1431120. PMID 21038289. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Zekâ ya da ruh biliminde anlak, zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneğidir. Başka bir deyişle zeka, zihnin birçok yeteneğinin uyumlu çalışması sonucu ortaya çıkan bir yetenekler birleşimidir. En geniş anlamıyla, genel zihin gücü olarak da tanımlanabilir. Zihnin algılama, bellek, düşünme, uslamlama, öğrenme gibi birçok işlevini içerir. Sözcük çok geniş anlamda kullanılsa da psikologlar tarafından yaratıcılık, kişilik, bilgi ve akıl gibi değişik kategorilere ayrılmıştır.
Zekâ araştırmacılarının asıl alanı insanlardır, fakat hayvanların da öğrenme, anlama vs. yetenekleri üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

Kısa süreli bellek, kısa bir süre için aktif, hazır bir durumda az miktarda bilgiyi işlemeden akılda tutma yetisidir. Örneğin, kısa süreli bellek, kısa bir süre önce söylenen bir telefon numarasını hatırlamak için kullanılabilir. Kısa süreli hafızanın süresinin saniyeler düzeyinde olduğuna inanılmaktadır. En çok bahsedilen kapasite, Miller'ın kendisinin figürün "bir şakadan biraz daha fazlası" olarak tasarlandığını belirtmesine rağmen, Büyülü Sayı Yedi, Artı veya Eksi İki' dir ve Cowan'ın (2001) daha gerçekçi bir figürün 4 ± 1 birim olduğuna dair kanıt sağlamıştır. Buna karşılık, uzun süreli bellek bilgileri süresiz olarak tutabilir.

Uzun süreli bellek ya da Uzun dönemli hafıza, iki depolama hafıza modeli teorisinin bir parçası olarak, öğeler arasındaki ilişkilerin depolandığı bellektir. Teoriye göre uzun süreli bellek, kısa süreli bellekten farklı işlevlere sahiptir. Bu da kısa süreli belleğin 20 ila 30 saniye içerisindeki bilgileri çağırmasından farklı olarak, depolanmış bilgileri uzun sürelerde tekrar, tekrar çağırabilmesidir. Bu iki bellek arasında bir fark görünmüyor gibi olsa da, her ikisi bilgiyi farklı yer ve alanlarda depolamaları bağlamında modelleri farklıdır.

Psikolojide, Stroop etkisi, uyaranlardaki uyumsuzluk nedeniyle bir görevin reaksiyon süresinde gecikmenin meydana geldiği bilişsel etkileşimin bir göstergesidir.

<span class="mw-page-title-main">IQ</span> zekâ Katsayısı

IQ, zekâ katsayısı veya zekâ seviyesi, zekâyı ölçme amaçlı birkaç farklı standartlaştırılmış testlerden çıkarılan değer.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Ebbinghaus</span> Alman psikolog

Hermann Ebbinghaus, unutma eğrisi ve aralık etkisinin keşfi ile tanınan, deneysel hafıza çalışmalarına öncülük eden Alman psikolog. Öğrenme eğrisini tanımlayan ilk kişidir. Ünlü yeni Kantçı filozof Julius Ebbinghaus'un babasıdır.

Yankı belleği duyusal bellek kayıtlarından biridir; işitsel bilgiyi tutmaya özgü duyusal belleğin bir bileşenidir. Seslere yönelik duyusal bellek yalnızca insanların algıladıkları yankı belleğinin bir formudur. İçinde gözlerimizin uyarıları tekrar tekrar tarayabildiği görsel bellekten farklı olarak, işitsel uyarı tekrar tekrar taranamaz. Genel olarak, yankı bellekleri görüntüsel belleklerden biraz daha uzun zaman devreleri olarak depolanır. İşitsel uyarılar, işlenebilmeden ve anlaşılabilmeden önce kulak tarafından teker teker alınır/duyulur. Söz gelimi, radyoyu dinlemek bir dergi okumaktan çok daha farklıdır. Bir dergi tekrar tekrar okunabilirken, bir kişi belirli bir zamanda radyoya yalnızca bir seferlik kulak verebilir. Denilebilir ki yankı belleği bir bekleme tankı kavramı gibidir. Çünkü bir ses, takip eden ses duyulana kadar işlenmez (tutulur) ve ancak ondan sonra anlamlandırılabilir. Bu özel duyusal deponun büyük miktarlarda işitsel bilgiyi depolaması çok kısa bir zaman devresinde olabilmektedir. Bu yankısal ses zihinde yankılanır ve işitsel uyarının verilmesinden sonra çok bir kısa zamanda tekrarlanır (replay). Yankı belleği uyarıyı yalnızca bir dereceye kadar kabaca, primitif yönlerden şifreler, mesela ses perdesi (pitch), bağlantısız beyin bölgelerine yerleşimini belirler.

Hafıza güçlendirme ilk ediniminden sonra bazı bilgilerin hafızaya yerleşmesi için sürdürülen sürecin bütünüdür. Hafıza izi, bir şeyin ezberlenmesi sonucu sinir sisteminde meydana gelen değişikliktir. Hafızanın sağlamlaşması iki özel sürece ayrılır. Geç faz uzun vadeli güçlenmeye karşılık geldiği düşünülen ilk sinaptik güçlendirme, öğrenmeden sonraki ilk birkaç saatte sinaptik bağlantılarda ve sinir devrelerinde küçük ölçekte olur.

Baddeley'in Çalışma Belleği Modeli, Alan Baddeley ve Graham Hitch tarafından 1974'te ileri sürülen, daha kesin bir birincil bellek modeli sunmak amacıyla önerilen bir insan belleği modelidir. Çalışma belleği, birincil belleği tek bir birleşik yapı olarak düşünmek yerine birden çok bileşene böler.

Psikolojide konfabulasyon, kişinin kendisi ya da dünya hakkında uydurma, çarpık veya yanlış yorumlanmış anılar üretmesi olarak tanımlanan bir bellek hatasıdır. Konfabulasyon sergileyen insanlar, “ince değişikliklerden tuhaf uydurmalara” kadar, geniş bir ölçekte çeşitlenen yanlış anılar sunarlar ve çelişkili olduklarına ilişkin kanıtlara rağmen genellikle hatırladıkları anılardan çok emindirler.

Epizodik bellek, açıkça belirtilebilen veya bir araya getirilebilen günlük olayların hafızasıdır. Belirli zamanlarda ve yerlerde meydana gelen geçmiş kişisel deneyimlerin toplanmasıdır; örneğin, kişinin 7. doğum günündeki parti gibi. Semantik bellek ile birlikte, uzun süreli hafızanın iki ana bölümünden biri olan açık belleği oluşturur(diğeri örtük bellek).

Flaş bellek, duygusal olarak uyarıcı bir anın veya olayların detaylandırılmış ve son derece can alıcı parçalarının 'enstantene' resmidir. Flaş bellek terimi şaşkınlık uyandıran, gelişigüzel aydınlanmalar, detay, görüntünün özü gibi kelimeleri akla getirir. Bununla beraber flaş bellekler bir parça gelişigüzel ve tamamlanmışlıktan da uzaktır. İnsanlar genellikle hatıralarından bir hayli emin de olsalar, araştırmalar bu hatıraların birçok detayının unutulduğunu göstermektedir.

Flynn etkisi, 20. yüzyılda dünyanın birçok yerinde ölçülen akışkan ve kristalize zeka testi puanlarındaki kayda değer ve uzun süreli artıştır. Zekâ seviyesi (IQ) testleri, katılımcılarından oluşan bir örneklem kullanılarak standartlaştırıldığında, geleneksel olarak test sonuçlarının ortalaması 100 ve standart sapma 15 veya 16 IQ puanı olacak şekilde ayarlanır. IQ testleri yeniden düzenlendiğinde, genellikle önceki katılımcılarla yakın zamanda doğmuş örnekler kullanılarak tekrar standartlaştırılır. Her seferinde, ortalama sonuç 100 olarak ayarlanır. Bununla birlikte, yeni denekler eski IQ testlerini çözdüklerinde hemen hemen her durumda 100'ün önemli ölçüde üstünde puan alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin zekâ seviyesi</span>

Türkiye'nin zekâ seviyesi, Türkiye'de yaşayan kişilerin IQ değerlerinin ölçülmesi ve ortalanması ile elde edilen, üzerine çeşitli çalışmalar yürütülmüş bir konudur. Richard Lynn ve Tatu Vanhanen'ın Türkiye'den elde edilmiş çeşitli zekâ testi verilerini inceleyen araştırmalarında 86 ile 90 arasında değişen farklı değerler bulunmuştur. 2015 tarihli bir çalışma Türkiye'nin IQ değerini zekâ testleriyle yüksek korelasyonlu Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı testlerini baz alarak hesaplamış ve Birleşik Krallık'ın değeriyle kıyaslayarak zeka seviyesini 94 olarak belirlemiştir.

Geçmişe dönüş ya da istemsiz tekrar eden bellek, bireylerin eski deneyimleri ya da eski deneyimlerin ögelerini ani ve genellikle güçlü bir şekilde yeniden deneyimlediği psikolojik fenomendir. Bu deneyimler sevindirici, üzgün, heyecan verici veya herhangi başka bir duygu olabilir. Geçmişe dönüş terimi, özellikle, anı istemsiz hatırlandığında ve/veya bu anı insanın tekrar yaşayabileceği kadar yoğun olduğunda, bunun gerçek zamanda yaşanmadığını, sadece bir anı olduğunu fark edemeyeceği durumlarda kullanılır.

Eidetik hafıza bir görüntüyü yalnızca bir kez gördükten sonra ve anımsatıcı bir cihaz kullanmadan kısa bir süre için yüksek hassasiyetle bellek ten geri çağırma yeteneğidir. Eidetik bellek ve fotoğrafik bellek terimleri popüler olarak birbirinin yerine kullanılsa da, eidetik bellek, bir nesneyi artık yok olduktan sonra birkaç dakika boyunca görme yeteneğidir. Fotoğrafik bellek ise metin, sayı veya benzeri sayfaların çok ayrıntılı olarak hatırlanma yeteneğidir. Kavramlar ayırt edildiğinde, eidetik belleğin az sayıda çocukta meydana geldiği ve genellikle yetişkinlerde bulunmadığı bildirilirken gerçek fotoğrafik belleğin var olduğu hiçbir zaman kanıtlanmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hafıza ve yaşlanma</span>

Bazen "normal yaşlanma" olarak tanımlanan yaşa bağlı hafıza kaybı, Alzheimer hastalığı gibi demans türleriyle ilişkili hafıza kaybından niteliksel olarak farklıdır ve farklı bir beyin mekanizmasına sahip olduğuna inanılır.

Pek çok hipotez, insanlarda uyku ve öğrenme arasındaki olası ilişkileri açıklar. Araştırmalar, uykunun beynin dinlenmesine imkan tanımaktan daha fazlasını yaptığını belirtiyor. Uyku, aynı zamanda uzun süreli belleğin pekiştirilmesine de yardımcı olabilir.

Hasta KC olarak da bilinen Kent Cochrane, 25 yıl boyunca 20'den fazla nöropsikoloji makalesinde vaka çalışması olarak kullanılan geniş çapta incelenmiş hafıza bozukluğuna sahip Kanadalı bir hastaydı. 1981 yılında Cochrane, kendisini ciddi anterograd amnezi ve ayrıca geçici olarak dereceli retrograd amnezi ile bırakan bir motosiklet kazası geçirdi. Diğer amnezik hastalar gibi, Cochrane'in anlamsal hafızası sağlamdı, ancak tüm geçmişine ilişkin epizodik hafızadan yoksundu. Bir vaka çalışması olarak, Cochrane, bireysel bir hafızanın beyindeki tek bir yere lokalize olduğunu belirten amnezi ile ilgili tek hafıza tek lokus hipotezinin çökmesiyle ilişkilendirilmiştir.

Bir İnsan Çiz testi veya Goodenough-Harris testi, genellikle çocuklara uygulanan bir zekâ testidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.