İçeriğe atla

Common Desktop Environment

Common Desktop Environment
CDE masaüstü ve bir GUI geliştirme aracı olan Application Builder
Orijinal yazar(lar)The Open Group
Geliştirici(ler)CDE Project (modern)
İlk yayınlanmaHaziran 1993 (31 yıl önce) (1993-06)
Güncel sürüm2.5.2[1] Bunu Vikiveri'de düzenleyin / 18 Kasım 2023
Programlama diliC, C++
İşletim sistemiUnix, Unix-benzeri, OpenVMS
Boyut58.8 MB (source code)[2]
ErişilebilirlikEnglish, Chinese, French, German, Greek, Japanese, Italian, Korean, Spanish, Swedish
TürMasaüstü ortamı
Lisans2012: LGPL-2.0-or-later
Original: Proprietary
Resmî sitesisourceforge.net/projects/cdesktopenv/
Kod deposu Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Common Desktop Environment (CDE ), Unix ve OpenVMS için Motif pencere öğesi araç setini temel alan bir masaüstü ortamıdır. UNIX 98 İş İstasyonu Ürün Standardının[3] bir parçasıydı ve uzun bir süre ticari Unix iş istasyonlarıyla ilişkili Unix masaüstü oldu. Yüzyılın başlangıcından sonra büyük ölçüde CDE'nin yerini alan KDE ve GNOME masaüstü ortamı gibi ardıl projelerin ilk uygulamalarını etkilemeye yardımcı oldu.

Özel mülk yazılım olarak uzun bir geçmişin ardından CDE, 6 Ağustos 2012'de GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, sürüm 2.0 veya üstü altında özgür yazılım olarak piyasaya sürüldü.[4] Özgür yazılım olarak piyasaya sürülmesinden bu yana CDE, Linux ve BSD türevlerine taşınmıştır.

Tarih

Hewlett-Packard, IBM, SunSoft ve USL, CDE'yi Haziran 1993'te Common Open Software Environment (COSE) girişimi kapsamında ortak bir geliştirme olarak duyurdu. Her geliştirme grubu kendi teknolojisiyle CDE'ye katkıda bulundu:

  • HP, HP'nin Görsel Kullanıcı Ortamını (VUE) temel alan CDE için birincil ortama katkıda bulunmuştur. HP VUE, Motif Window Manager'dan türetilmiştir.
  • IBM, Ortak Kullanıcı Erişimi modeline OS/2'nin Workplace Shell'inden katkıda bulunmuştur.
  • Sun, OpenWindows ortamından ToolTalk uygulama etkileşim çerçevesine ve posta ve takvim istemcileri de dahil olmak üzere DeskSet üretkenlik araçlarının bir bağlantı noktasına katkıda bulundu.
  • USL, UNIX System V'ten masaüstü yöneticisi bileşenleri ve ölçeklenebilir sistem teknolojileri sağladı.

Piyasaya sürüldükten sonra HP, CDE'yi Unix için yeni standart masaüstü olarak onayladı ve HP VUE özelleştirmelerinin CDE'ye taşınması için belgeler ve yazılım sağladı.[5]

Mart 1994'te CDE, Open Software Foundation ve Unix International'ın birleşmesi olan "yeni OSF"nin sorumluluğu haline geldi; Eylül 1995'te Motif ve CDE'nin tek bir proje olan CDE/Motif altında birleştiği duyuruldu. OSF, 1996 yılında yeni kurulan Open Group'un bir parçası oldu

Şubat 1997'de Open Group, CDE'nin son ana sürümü olan 2.1 sürümünü yayınladı.

Red Hat Linux, tescilli CDE'nin taşındığı tek Linux dağıtımıydı. 1997'de Red Hat, TriTeal Corporation'dan lisanslanan bir CDE sürümü sunmaya başladı. 1998'de, X Windowing System'de uzmanlaşmış bir şirket olan Xi Graphics, Red Hat Linux ile birlikte verilen Xi Graphics maXimum cde/OS adlı bir CDE sürümü sundu. Bunlar aşamalı olarak kaldırıldı ve Red Hat, GNOME masaüstüne taşındı.

Yaklaşık 2000 yılına kadar, Unix masaüstü kullanıcıları CDE'yi fiili standart olarak görüyorlardı, ancak o zamanlar GNOME ve K Desktop Environment 2 gibi diğer masaüstü ortamları hızla olgunlaşıyor ve Linux sistemlerinde yaygınlaşıyordu.

2001'de Sun Microsystems, Solaris'te standart masaüstü ortamı olarak CDE'yi GNOME lehine aşamalı olarak kaldıracaklarını duyurdu. 2005'in başlarında piyasaya sürülen Solaris 10, hem CDE'yi hem de GNOME tabanlı Java Masaüstü Sistemini içerir. Yaklaşık aynı zamanlarda başlayan OpenSolaris projesi, CDE'yi içermiyordu ve Solaris CDE'yi açık kaynak olarak kullanıma sunma niyetinde değildi.[6] Solaris 11'in Kasım 2011'deki orijinal sürümü, standart masaüstü olarak yalnızca GNOME'u içeriyordu, ancak Motif ve ToolTalk gibi bazı CDE kitaplıkları ikili uyumluluk için kaldı, ancak Ağustos 2018'de piyasaya sürülen Oracle Solaris 11.4, CDE çalışma zamanı ortamı ve arka plan hizmetleri desteğini kaldırdı.[7]

Tescilli CDE sağlayan sistemler

Lisans geçmişi

CDE, lansmanından 2012'ye kadar tescilli bir yazılımdı.

CDE'nin üzerine inşa edildiği araç seti olan Motif, The Open Group tarafından 2000 yılında bir "gelir paylaşımı" lisansı altında "Open Motif" adıyla piyasaya sürüldü. Bu lisans, açık kaynak veya özgür yazılım tanımlarına uymuyordu. Açık Grup, Motif'i açık kaynak yapmak istemişti, ancak o zaman bunu başaramadı.[14]

GNU LGPL altında yayınlanması

2006 yılında, Open Group'tan CDE ve Motif için kaynak kodunu ücretsiz bir lisans altında yayınlamasını isteyen bir dilekçe oluşturuldu.[15] 6 Ağustos 2012'de CDE, LGPL-2.0 veya üstü lisans altında piyasaya sürüldü.[4][16] CDE kaynak kodu daha sonra SourceForge'a yayınlandı.

Ücretsiz yazılım projesi OpenCDE, CDE'nin görünüm ve hissini, düzenini ve özellik setini yeniden oluşturmak için 2010 yılında başlatılmıştı.[17] Ağustos 2012'de, CDE özgür yazılım olarak piyasaya sürüldüğünde, OpenCDE resmi olarak CDE lehine kullanımdan kaldırıldı.[18]

23 Ekim 2012'de, Motif pencere öğesi araç seti de LGPL-2.1 veya üstü lisans altında piyasaya sürüldü.[19] Bu, CDE'nin tamamen ücretsiz ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamı olmasına izin verdi.

CDE'nin özgür yazılım olarak piyasaya sürülmesinden kısa bir süre sonra, CDEbian adı verilen, CDE 2.2.0c önceden yüklenmiş olarak Debian 6 tabanlı bir Linux canlı CD'si oluşturuldu.[20] Canlı CD o zamandan beri durduruldu.

Debian tabanlı Linux dağıtımı SparkyLinux[21] APT ile kurulabilen ikili CDE paketleri sunar. Mart 2023 itibarıyla, CDE ayrıca bir ISO indirme görüntüsü sunan NuTyX GNU/Linux dağıtımına, FreeBSD'de[22][23] ve NetBSD'nin varsayılan paket yöneticisi olan pkgsrc'de kaynak biçiminde[24] de dahil edilmiştir.

CDE projesi kapsamında geliştirme

Mart 2014'te, özgür yazılım olarak yayınlanmasından bu yana CDE'nin ilk kararlı sürümü olan 2.2.1 sürümü yayınlandı.

Temmuz 2014'te yayınlanan 2.2.2 sürümünden itibaren CDE, varsayılan Clang derleyicisi ile FreeBSD 10 altında derleme yapabilmektedir.

Temmuz 2018'de yayınlanan 2.3.0 sürümünden bu yana CDE, Linux'ta TIRPC'yi kullanır, böylece portmapper rpcbind'in güvenli olmayan modda çalıştırılmasına gerek kalmaz. Artık Xprint kullanmaz ve önce Motif'in özel bir sürümünü kurmadan BSD'lerde derlenebilir. Xinerama ile çok kafalı ekran desteği iyileştirildi.

Özgür yazılım olarak yayınlanmasından bu yana, CDE şu platformlara uyarlanmıştır[25]

CDE projesinin gelecekteki proje hedefleri şunları içerir:

  • Daha fazla Linux, BSD ve Unix platformuna artan taşınabilirlik.
  • Diğer dillere daha fazla uluslararasılaşma .

Galeri

Ayrıca bakınız

  • dtlogin
  • IRIX Etkileşimli Masaüstü
  • Motif

Kaynakça

  1. ^ "2.5.2 (stable) 11/18/2023". 18 Kasım 2023. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  2. ^ "CDE - Common Desktop Environment - Browse _src at SourceForge.net". 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021. 
  3. ^ "Testing requirements by Product Standard". The Open Group. 31 Ocak 2013. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2013. 
  4. ^ a b Thom Holwerda. "CDE released as open source". OSNews. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012. 
  5. ^ Joy (August 1996). "Migrating HP VUE Desktop Customizations to CDE" (PDF). Hewlett-Packard Journal. 47 (2): 29-37. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014. 
  6. ^ "Consolidations". OpenSolaris Web site. 26 Ekim 2009. 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2015. 
  7. ^ "End of Features (EOF) for Oracle Solaris 11.4". Oracle Technology Network. 24 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  8. ^ "HP-UX, FAQ: What is the release history of HP-UX?". unixguide.net. 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012. 
  9. ^ "IRIX 6.5 Release Notes for CDE". 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2019. 
  10. ^ "(Open)VMS(/ VAX), Version overview". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  11. ^ "Getting Started With the New Desktop". 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  12. ^ "It's Here! Red Hat's TriTeal CDE, Full-Featured Unix Desktop For Linux". EE Times. 25 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2015. 
  13. ^ "DeXtop(TM) CDE Makes Big Splash in Linux Industry; Xi Graphics Inc. Releases Standardized GUI for Linux". PRNewswire. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2015. 
  14. ^ "Open Motif Frequently Asked Questions". The Open Group. 13 Temmuz 2004. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2007. 
  15. ^ Peter Howkins. "Petition to Open Source CDE and Motif". 10 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2007. 
  16. ^ Dave Lounsbury (27 Eylül 2012). "How the Operating System Got Graphical". The Open Group. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2012. 
  17. ^ kpedersen. "OpenCDE". 9 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2011. 
  18. ^ woomia (6 Ağustos 2012). "CDE Open Sourced!". OpenCDE Forums. 24 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. With this, OpenCDE is officially deprecated. Feel free to make a fork of it if you wish. 
  19. ^ "ICS MotifZone". October 2012. 5 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017. 
  20. ^ "VecchiomagoPuntoNet: CDEbian 0.7". 31 Ocak 2013. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  21. ^ "SparkyLinux: CDE – Common Desktop Environment". 5 Eylül 2016. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2018. 
  22. ^ "NuTyX GNU/Linux Downloads". NuTyX GNU/Linux (İngilizce). 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  23. ^ "FreshPorts -- x11/cde: Common Desktop Environment". FreshPorts (İngilizce). 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  24. ^ "pkgsrc.se The NetBSD package collection". pkgsrc.se (İngilizce). 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  25. ^ "Common Desktop Environment: Wiki". 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2015. 
  26. ^ "Red Hat package". 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Unix</span>

UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">KDE</span> KDE masaüstü ortamı

KDE Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilmiş bir masaüstü ortamıdır. Trolltech' in QT kütüphanesi ve kendine ait KDE kütüphaneleri kullanılarak geliştirilen KDE, GNU/Linux, Solaris, BSD' ler (FreeBSD, NetBSD, OpenBSD vb. Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri üzerinde çalışmasının yanı sıra Cygwin aracılığıyla da Microsoft Windows üzerinde de çalışabilmektedir. KDE 4.0.0 sürümü, kullandığı QT 4 kütüphanelerinin Windows'ta doğrudan çalışabilmesi sayesinde Windows üzerinde cygwin katmanı olmadan çalışabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">GNOME</span> Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen bir masaüstü ortamı

GNOME, açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oracle Solaris</span>

Solaris, ilk olarak Sun Microsystems tarafından geliştirilmiş, UNIX tabanlı bir işletim sistemidir. 1993 yılında halefi olan SunOS işletim sisteminin yerini almıştır. Ocak 2010'da Oracle firmasının Sun firmasını satın almasıyla Oracle Solaris olarak anılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Xfce</span> GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı

Xfce ya da XFCE ; GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı. GNU/Linux, BSD ve Solaris gibi çekirdeklerle çalışabilir ve düşük hızlardaki makineler için idealdir. Hafif yapısı ve GTK uyumu sayesinde birçok program sorunsuz çalışmaktadır. Ayrıca Xfce geliştirme ortamı sunmaktadır. Kendisi dışında Xfce kütüphanelerini kullanmakta olan Mousepad metin düzenleyici, Xfmedia medya oynatıcısı ve Terminal gibi üçüncü parti yazılımlar bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">POSIX</span>

POSIX, UNIX için "taşınabilir işletim sistemi arabirimi".

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

Bilgi işlem platformu, bir uygulama yazılımı çalıştırmak için donanım mimarisi ve bir yazılım çerçevesi, yazılım, çeşitli bazı kombinasyon veya sıralamalarını içermektedir. Tipik platformlarda bir bilgisayar mimari, işletim sistemi, programlama dilleri ve ilgili kullanıcı arabirimi içerir.

<span class="mw-page-title-main">Unix benzeri</span>

Unix benzeri işletim sistemi, resmi bir UNIX markası olmamasına karşın Unix sistemine benzer şekilde çalışan işletim sistemleridir. Unix benzeri bir yazılım, Unix komut ve kabuğuna benzer işlevlere sahiptir. Bu terimin kullanımı için bir standart yoktur ve bir yazılımın veya işletim sisteminin Unix benzeri olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı üzerine farklı görüşler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cinnamon</span>

Cinnamon, GNOME 3'ten çatallanmış özgür ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamı. Cinnamon, Linux Mint dağıtımının ana masaüstü ortamıdır ve diğer birçok Linux dağıtımı ve Unix benzeri işletim sistemlerinde isteğe bağlı olarak kullanılabilir. Cinnamon, Linux Mint geliştiricileri tarafından geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Squid (yazılım)</span>

Squid, HTTP ve FTP gibi web servisleri için proxy önbellekleme yapan aynı zamanda internet çıkışlarınızı filtreliyerek yönetmenizi sağlayan bir proxy server’dır. Öncelikli olarak HTTP ve FTP için kullanılsa da, TLS, SSL, Internet Gopher ve HTTPS gibi birkaç farklı protokole de sınırlı bir şekilde destek sağlayabilmektedir. Squid başta Unix türevi işletim sistemleri için bir daemon olarak tasarlanmıştır. 2.7 versiyonu ile windows port eklenmiştir. Yeni versiyonlar Cygwin ortamını kullanan windowslar için çalışabilmektedir. Squid GNU Genel Kamu Lisansı altında yayınlanan bir özgür yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">GNOME Software</span>

GNOME Software, Linux ve Unix benzeri sistemlerde yazılım kurmak, kaldırmak ve güncellemek için kullanılan bir paket yöneticisi önyüzü. GTK+ arayüz aracı ile yazılmıştır. GNOME çekirdek uygulamalarının bir parçası olup ilk sürümü GNOME 3.10 ile birlikte Eylül 2013'te yayınlanmıştır. PackageKit için bir GNOME ön ucudur ve RPM, DEB gibi farklı tabanlı sistemleri destekler.

uname

uname (veya unix name) - Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri bir yazılım konsol programı olup, sistem hakkında bilgi verir. Geçerli makine ve üzerinde çalışdığı işletim sistemi hakkında isim, sürüm ve diğer ayrıntıları yazdırır. uname sistem çağrısı ve komut PWB / UNIX ile ilk kez ortaya çıktı. Her ikisi de POSIX tarafından belirtilir.

IPFilter birçok Unix benzeri işletim sistemleri için güvenlik duvarı hizmetleri ve Ağ adresi dönüşümü (NAT) sağlayan açık kaynaklı bir yazılım paketidir. Yazar ve yazılım sürdürücüsü Darren Reed'tir. IPFilter hem IPv4 hem de IPv6 protokollerini destekler ve durum bilgisi olan bir güvenlik duvarıdır.

<span class="mw-page-title-main">SUSE Linux Enterprise Desktop</span>

Novell Linux Masaüstü olarak tanıtılan SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED), SUSE tarafından geliştirilen, pazarlanan ve kurumsal müşterilere hitap etmeyi amaçlayan bir GNU/Linux dağıtımıdır. Özel olarak kurumsal masaüstü bilgisayar kullanımı için tasarlanmıştır. Yeni ana sürümler 24-36 ay arayla piyasaya sürülürken, ikincil sürümler 9-12 ayda bir çıkarılır. SUSE Linux Enterprise Desktop da dahil olmak üzere SUSE Linux Enterprise ürünleri, dahil edilen bileşenlerin yalnızca olgun, kararlı sürümlerinin piyasaya sürülen kurumsal ürüne eklenmesini sağlamak amacıyla openSUSE gibi topluluk ürününlerinden çok daha yoğun ve sıkı bir test sürecine alınır.

UNIX Zaman Paylaşım Sisteminin her bir versiyonu, bir önceki versiyondan, birinci versiyon ise prototip Unix'ten evrimleşmiştir. Aşağıda Unix işletim sistemlerinin prototip sürümlerden itibaren listesi verilmiş olup tüm varyantlar ve alt öğeler görüntülenmez.

<span class="mw-page-title-main">OpenServer</span>

Xinuos OpenServer, daha önce SCO UNIX ve SCO Open Desktop, Santa Cruz Operation (SCO) tarafından geliştirilen, daha sonra SCO Group tarafından satın alınan ve şimdi Xinuos'a ait olan kapalı kaynaklı bir bilgisayar işletim sistemidir. OpenServer'in ilk sürümleri UNIX System V'i temel alırken, daha sonraki OpenServer 10, FreeBSD 10'u temel aldı.

OpenWindows, SunView, NeWS ve X Window System protokollerini birleştiren Sun Microsystems iş istasyonları için tasarlanmış ve artık geliştirilmesi devam etmeyen bir masaüstü ortamıdır. OpenWindows, Solaris 9'da Common Desktop Environment (CDE) ve GNOME 2.0 lehine kaldırılıncaya kadar SunOS 4 ve Solaris işletim sistemlerinin sonraki sürümlerine dahil edildi.

SunOS, Sun Microsystems tarafından iş istasyonu ve sunucu bilgisayar sistemleri için geliştirilmiş Unix temelli bir işletim sistemidir. SunOS adı genellikle yalnızca BSD temelli 1.0 ila 4.1.4 sürümlerine atıfta bulunmak için kullanılırken, 5.0 ve sonraki sürümleri UNIX System V Sürüm 4'ü temel alır ve Solaris markası altında pazarlanır.

env, Unix ve Unix-benzeri işletim sistemleri için bir kabuk komutudur. Ya çevre değişkenlerinin bir listesini yazdırmak ya da mevcut çevreyi değiştirmeden başka bir aracı değiştirilmiş bir ortamda çalıştırmak için kullanılır. Env kullanarak değişkenler eklenip çıkarılabilir ve var olan değişkenlere yeni değerler atanarak değiştirilebilir.