İçeriğe atla

Colombina

Colombina'nın 1683 yılında yapılmış tasviri
Arlekin, Colombina ile dans ederken

Colombina (İtalyanca Colombina[1] "küçük güvercin" anlamına gelir; Fransızca ve İngilizce Colombine) Commedia dell'Arte'ın tip karakterlerinden biridir.[2] Arleken'in metresi, kurnaz köle tipini oynayan bir komedi hizmetçisi ve Pierrot'un karısıdır. Rudlin ve Crick Commedia dell'Arte: A Handbook for Troupes'da İtalyanca Colombina yazımını kullanır.[3]

Tarihçe

Aslında kadın hizmetçinin rolünü bir antrakt dansçısı üstleniyordu.[4] Kadınların sahnede canlandırılan hikâyenin bir parçası olmasına izin verilmiyordu ancak oyunun perdeleri arasında dans etmelerine izin veriliyordu. Zamanla bu kadınlar, sahneye çıkmasına izin verilen karakterlerin dolgun göğüslü ve dedikoducu hizmetkarları oldular ve daha sonra Zanni karakterlerinin muadilleri oldular.[5][6] Mantıklı, sevecen ve durumu her zaman gerçekte olduğu gibi görebilen karakterler oldular. Nadiren birine veya bir olaya karşı söyleyecek bir şey bulamazdı.[7]

Bir sanat ustasına uygun olarak yırtık pırtık ve yamalı bir elbise giyerdi. Bu karakterler genellikle maskesiz olarak ancak şapka takarak oynanırdı.[6] Ayrıca gözlerinin etrafında ağır bir makyaj yaptığı[8] ve Pantalone'un aşk dolu girişimlerini savuşturmak için kullanabileceği bir tef taşıması[9] ile tanınıyordu. Colombina'nın Arleken'i kandırmak için çok sayıda kılık değiştirdiğine dair kayıt vardır. Diğer karakterlerin çoğunun tek bir kılık değiştirmekten memnun olduğu yerlerde, Gheraldi'nin Colombina'sı, Arleken'in kafasını karıştırmak ve izleyicini merakını canlı tutmak için birkaç farklı kılığa girer.[10]

Genellikle sahnedeki tek işlevsel zekaya sahip karakterdir.[5][11] Colombina hizmet ettiği kadının, innamorata, tek gerçek aşkının sevgisini kazanmasına yardım eder. Colombina bazen Arleken'in sevgilisidir ama bu her zaman geçerli değildir.[3] Çapkın ve küstah bir karakter olabilir, gerçek bir soubrette.

Ruggero Leoncavallo'nun versimo türü operası Palyaçolar'da tiyatro topluluğun başının eşi rolündeki Nedda, Colombina'yı canlandırır. Kocası Pagliaccio rolündeki Canio'yu hem sahnede Arleken ile hem de sahne arkasında Silvio ile aldatır.

Colombina, kadın hizmetkar karakteri arketipiyle ilişkili bir isim olmasına rağmen aynı karakterin Commedia dell'arte performanslarında oynandığı diğer isimler arasında Franceschina, Smeraldina, Oliva, Nespola, Spinetta Ricciolina ve Corallina Diamantina da bulunur.[3][4][6] Colombina, özellikle de Fransa ve İngiltere'de Colombine olarak, sobretta karakterini tanımlamak için kullanılan en yaygın isimdir.[4]

Bu karakteri ünlü yapan aktrislerden biri, yaklaşık 1570 yılında Francheschina adında bir seretta rolü yapan ilk kadın olan Silvia Roncagli'ydi.[12] Colombina adlı rolü oynayan ilk kadınlardan biri İtalyan aktris Isabella Franchini Biancolelli'ydi.[5] Torunu Caterina Biancolelli, adı Colombina olan en ünlü serettalardan biriydi.[5] Bu rolü 1683 civarında oynadı.[8]

Fransız oyun yazarı Molière'in, birçok comédie italienne veya commedia dell'arte performansını izlediğine dair kayıt vardır. Hatta Angelo Costantini'nin Une Vie de Scaramouche adlı şovunun performansında Molière'in yazar ve şair kişiliğine atıfta bulunulur.[8] Bu, Molière'in oyunlarının çoğundaki hizmetkar karakterin, Dorine oyunundaki Tartuffe gibi, commedia dell'arte'dan gelen bu özel karakter arketipine dayandığını gösterebilir.

Kaynakça

  1. ^ The Oxford Illustrated Dictionary. Second. Great Britain: Book Club Associates. 1976. s. 167. Columbine, Character in Italian comedy, the mistress of Harlequin (Arlecchino) 
  2. ^ Commedia dell'arte: A Handbook for Troupes. Routledge. 2001. s. xiii. ISBN 978-0-415-20409-5. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010. certainly not 'Columbina'—who never existed anywhere 
  3. ^ a b c Playing Commedia: A Training Guide to Commedia Techniques. Portsmouth NH: Heinemann Drama. 2000. 
  4. ^ a b c Commedia dell'Arte: An Actor's Handbook. New York: Routledge. 1994. ss. 127. Although Colombina became the dominant name, especially as Colombine in France and England, she had originally been called Franceschina, Smeraldina, Oliva, Nespola, Spinetta, Ricciolina, Corallina, Diamantina, Lisette, etc. 
  5. ^ a b c d The Commedia dell'Arte. New York: Hall and Wang. 1968. ss. 123. 
  6. ^ a b c The Commedia dell'Arte. 8: Benjamin Blom, Inc. 1964. 
  7. ^ Commeida dell'Arte. New York: Routledge. 1994. ss. 129. Unmasked, but the eyes wide and well made-up. Can wear a domino for special excursions. 
  8. ^ a b c Molère et la Comédie Italienne. Paris: Dider et Cie. 1867. ss. 168-169. 
  9. ^ The Commedia dell'Arte. Benjamin Blom, Inc. 1964. s. 202. Gheralid's Colombina must needs keep her audience awake by tormenting Arlequin in a constant changing personality, now as a doctor, now as a lawyer or peddler. 
  10. ^ Commedia dell'Arte. New York: Routledge. 1994. ss. 130. The only lucid, rational person in commedia dell'arte, analogous to Maria in Twelfth Night. 
  11. ^ The Commedia dell'Arte. Benjamin Blom, Inc. 1964. s. 11. 
  12. ^ Radulescu (2008). "Caterina's Colombina: The Birth of a Female Trickster in Seventeenth-Century France". Theatre Journal. 60 (1): 87-113. doi:10.1353/tj.2008.0059. ISSN 0192-2882. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Franz Kafka</span> Bohemyalı roman ve öykü yazarı (1883–1924)

Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı, roman ve hikâye yazarı. 20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Gerçekçilik unsurlarını ve fantastik unsurları birleştiren eserleri tipik olarak tuhaf veya sürrealist ön yargılarla ve anlaşılmaz sosyal-bürokratik güçlerle karşı karşıya kalan izole kahramanlara sahiptir ve yabancılaşma, varoluşsal kaygı, suçluluk ve saçmalık temalarını keşfetme olarak yorumlanmıştır. "Dönüşüm", Dava ve Şato en bilinen eserleridir. "Kafkaesk" terimi, Kafka'nın yazdıklarındaki gibi durumları tanımlamak için üretilmiştir.

<i>Şair Evlenmesi</i> Şinâsînin 1860 yılında Tercüman-ı Ahvâlde tefrika edilen ardından kitap olarak basılan töre komedisi tarzında tek perdelik piyesi

Şair Evlenmesi, İbrahim Şinâsî'nin 1860 yılında Tercüman-ı Ahvâl'de tefrika edilen ardından kitap olarak basılan töre komedisi tarzında tek perdelik piyestir.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Hitchcock</span> İngiliz film yönetmeni (1899 – 1980)

Sir Alfred Joseph Hitchcock CBE, Birleşik Krallık doğumlu Amerikalı gerilim filmleri yönetmenidir. Londra'da dünyaya gelen ve mühendislik eğitimi gören Hitchcock; Psycho, North by Northwest, Vertigo, Rear Window ve The Birds gibi klasikleşmiş filmleriyle tanınır. Tüm zamanların en iyi yönetmenlerinden biri olarak kabul edilir. Gerilim ve cinayet filmleri ustasının 70'e yakın filmi mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Enlil</span> Antik Mezopotamya tanrısı

Enlil, daha sonra bilinen adıyla Elil veya Ellil, rüzgâr, hava, yeryüzü ve fırtınalarla ilgili Antik Mezopotamya tanrısıdır. İlk olarak Sümer panteonunun baş tanrısı olarak kaydedilen Enlil, daha sonra Akadlar, Babilliler, Asurlular ve Hurriler tarafından da tapınılan bir tanrı hâline gelmiştir. Enlil'in ana tapınma yeri, bizzat Enlil tarafından inşa edildiğine inanılan ve gökyüzü ile yeryüzünün "bağlantı noktası" olarak kabul edilen Nippur kentindeki Ekur tapınağıdır. Enlil, bazen Nunamnir olarak da anılmaktadır. Bir Sümer ilahisine göre, diğer tanrılar ona bakmaya cesaret edemez. MÖ 24. yüzyılda Nippur'un yükselişiyle birlikte önem kazanan Enlil kültü, MÖ 1230'da Elamlıların Nippur'u yağmalamasıyla zayıflamış ve sonuç olarak Mezopotamya panteonunun baş tanrısı ve Babil'in ulusal tanrısı Marduk tarafından konumu ele geçirilmiştir.

<i>Commedia dellArte</i>

Commedia dell'arte, İtalya'da doğan, 16-18. yüzyıllar arasında Avrupa'da popüler hâle gelen, profesyonel tiyatronun ilk örneklerinden biridir. 16. yüzyıl İtalya'sında ortaya çıkan komedya, maskeli karakterleriyle öne çıkan bir tiyatro formudur. Kadın oyuncular komedya ile sahneye çıkmaya başlamıştır. Komedyada taslak metinlere veya senaryolara dayanan doğaçlama performanslar sergilenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Metin And</span>

Metin And, Türk bilim insanı, akademisyen, yazar.

<i>Buffy the Vampire Slayer</i> Amerikan televizyon dizisi

Buffy the Vampire Slayer, proje tasarımcılığını Joss Whedon'un üstlendiği, Mutant Enemy Productions tarafından yayınlanan ve daha sonra yönetici yapımcılığını Jane Espenson, David Fury, David Greenwalt, Doug Petrie, Marti Noxon ile David Solomon'un yaptığı bir Amerikalı televizyon dizisi. Dizinin ilk sezonu, 10 Mart 1997 tarihinde The WB kanalında başladı ve 12 bölüm yayınlandı. Daha sonraki bütün sezonlarda 22 bölüm sürdü. Dizi, son iki sezonunda UPN kanalına geçti. Yayınlanmayan Buffy pilot bölümü sayılmazsa, 1997 ve 2003 yılları arasında toplam yedi sezon ve 144 Buffy bölümü yayınlandı. Dizinin ana teması "Vampir Avcıları" ya da sadece "Avcılar" diye bilinen bir genç kadın dizisinin sonuncusu olan Buffy Summers'ı baz almaktadır. Hikâyeye göre Avcılar; vampirler, iblisler ve diğer karanlığın güçlerine karşı savaşmak için "çağrılır". Tıpkı önceki Avcılar gibi Buffy de bir Gözetmen tarafından eğitilir; bu gözetmen onun rehberi ve öğretmeni olur. Avcı kuşağındaki diğerlerinin aksine, Buffy kendisine yardım etmeleri için sadık arkadaşlarını toplar ki daha sonra bu ekip "Scooby Çetesi" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Xander Harris</span>

Alexander Lavelle "Xander" Harris, aksiyon-korku/fantezi televizyon dizisi Buffy the Vampire Slayer (1997–2003) için yaratılan bir kurgusal karakterdir. Karakter Joss Whedon tarafından geliştirildi ve bütün dizi boyunca Nicholas Brendon tarafından canlandırıldı, ama iki tane bölümde ikiz kardeşi Kelly Donovan yerine geçti. Sıradan birisi ve dizinin kahramanı Buffy Summers'ın etkileşime geçeceği bir karakter olarak tasarlandı, ayrıca diziye komedi de katması hedeflendi. Xander, sayısız doğaüstü olayın cehenneme açılan bir kapının üzerine kurulan Sunnydale, Kaliforniya isimli kasabasına getirdiği vebalara karşı dünyayı kurtarmasında yardımcı olan Buffy'nin birkaç arkadaşından birisidir.

<i>Angel</i> (1. sezon) televizyon dizisinin bir sezonu

Bir televizyon dizisi olan Buffy the Vampire Slayer adlı dizinin yan ürünü Angel'ın birinci sezonu. 5 Ekim 1999 tarihinde başlamış, 22 bölüm yayınlanmış ve 23 Mayıs 2000 tarihinde sona ermiştir. Birinci sezon bölümleri Salı günleri doğu zaman dilimine göre 9'da Buffy'nin hemen ardından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sarah Bernhardt</span> Fransız oyuncu (1844-1923)

Sarah Bernhardt, Fransız tiyatro oyuncusu. Ününü Avrupa'da 1870'lerde duyurdu ve bunun ardından Avrupa ve Amerika'da aranılan biri oldu. Ünü, ciddi drama aktrisi olarak gelişti ve "Kutsal Sarah" takma adını aldı.

<i>Fırtına</i> (oyun) Shakespeare oyunu

Fırtına, William Shakespeare'in beş perdeden oluşan, trajik-komik hatta fantastik, oyunlarından biridir. Genellikle 1610 ya da 1611'de yazıldığı varsayılmaktadır ama bazı otoritelere göre daha önce yazılmıştır. Shakespeare'in başka yazarlarla işbirliği yapmadan, tek kendisinin yazmış olduğu son tiyatro eseridir. Türü konusunda kesin bir anlaşma yoktur. İlk 1623de yayınlanmasında, Birinci Folyo edisyonunda, komedi olarak adlandırılmıştır ama çağımızda birçok modern otorite tarafından romans olarak sınıflandırılmaktadır. 1642de Cromwell'in devrim idaresi tarafından İngiliz tiyatrolarının kapatılmasına kadar pek az dikkat çekmiştir. Kraliyet idaresinin Restorasyonu ile tiyatrolar tekrar açıldıkları zaman çok ilgi görmüş ve popüler olarak sahnelerde birçok defa tekrarlanmıştır; ama bu oyunlarda çok defa orijinal metin değil değiştirilmiş telif metinler kullanılmıştır. Ondokuzuncu yüzyıl ortalarında tiyatrolar orijinal metinleri kullanmaya başlanmışlardır. Yirminci yüzyılda kritikler ve edebiyat bilimcileri tarafından çok köklü bir yeniden değerlendirmeden geçirilmiştir ve çağımızda Fırtına Shakespeare'in en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<i>Mulholland Çıkmazı</i> 2001 çıkışlı Amerikan–Fransız yapımı film

Mulholland Çıkmazı, yönetmenliğini ve senaristliğini David Lynch'in üstlendiği; psikolojik gerilim, gizem ve dram türlerindeki 2001 çıkışlı bir Amerikan-Fransız filmidir. Başlıca rollerinde Naomi Watts, Laura Elena Harring ve Justin Theroux yer alır. Kara film unsurları, ilgisiz gibi görünen fakat birbirleriyle bağlantılı vinyetler ve gerçeküstü öğeler barındıran film, Los Angeles'a gelip halasının evinde kalırken hafızasını kaybedip aynı evde saklanan Rita ile karşılaşan ve onunla arkadaş olan Betty Elms adlı, gözü yükseklerde bir oyuncunun hikâyesini anlatır.

<i>Batman Dönüyor</i> 1992de Tim Burton tarafından yönetilen film

Batman Dönüyor, Tim Burton tarafından yönetilen 1992 yapımı süper kahraman temalı filmidir. DC Comics, Batman karakterinin uyarlandığı 1989 yapımı Batman filminin devamıdır. Michael Keaton bu filmde de başrol oyuncusu olarak yer aldı. Batman Dönüyor'da düzenbaz iş insanı Max Shreck ve garip Penguen'in Gotham şehrini kontrol altına almaya çalışması anlatılmaktadır. Ancak Batman'in ortaya çıkan Kedi Kadın ile de mücadele etmesi gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orta oyunu</span> Türk halk tiyatro oyunu

Orta oyunu, ana karakterleri Kavuklu ve Pişekar olan, açık alanda halkın ortasında yazılı bir metne bağlı kalınmadan oynanan müzikli ve danslı Türk halk tiyatro oyunu.

<i>Güzel ve Çirkin</i> (film, 1991) 1991 yapımı Amerikan animasyon filmi

Güzel ve Çirkin, Walt Disney Feature Animation tarafından üretilen 1991 yapımı Amerikan animasyon filmidir. Olan filmin dağıtımını Walt Disney Pictures yapmıştır. Film, Fransız romancı Jeanne-Marie Le Prince de Beaumont'un, güzel, genç bir kız ile canavara dönüşmüş bir prensi konu alan masalına dayanır. Ayrıca, filmdeki çeşitli öğeler, 1946 yapımı Güzel ile Hayvan filminden ilham alınarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnanna</span> Sümer tanrıçası

İnanna ; aşk, güzellik, seks, savaş, adalet ve siyasi güçle ilişkilendirilen antik Mezopotamya tanrıçasıdır. Sümerlerde kendisine "İnanna" adıyla ibadet edilirken daha sonraki dönemlerde Akad, Babil ve Asurlular tarafından İştar olarak tanımlanmış ve "Cennetin Kraliçesi" olarak anılmıştır. Ana tapınma merkezi Uruk'taki Eanna Tapınağı'dır ve buranın koruyucu tanrıçası kabul edilmiştir. Venüs gezegeniyle ilişkilendirilmiş ve aslan ile sekiz köşeli yıldız, en belirgin sembolü olmuştur. İştar'ın kocası, daha sonraki dönemlerde Tammuz olarak anılacak olan Tanrı Dumuzid iken yardımcısı (sukkal) ise sonraki dönemlerde erkek tanrılar İlabrat ve Papsukkal ile bir tutulacak olan Ninşubur'dur.

<i>İl Giasone</i>

İl Giasone (Türkçe:İason) Venedik'li besteci Francesco Cavalli tarafından "Giacinto Andrea Cicognini"'nin, Yunan mitolojisinde Altın Postu arayan Argonotlar'ın önderi olan İason'un mitinden uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış 1 prolog ve 3 perdeden oluşan "Drama musicale" janrında olan opera eseridir. Prömiyer temsili 5 Ocak 1649'da Teatro San Cassiano, Venedik'te o yilki geleneksel Karnaval dōneminde verilmiştir. Bu operada ilk defa müziksel şarkılar ve resitatifler görülmektedir. Bazı kritikler bu eseri İtalyan popüler tiyatro seyircisinin "Commedia dell'Arte" oyunlarından müziksel operaya geçmesini sağlayan ilk eser olduğunu kabul ederler. Bu opera eserinde klasik dramatik sahneler yanında resitatifler veren tanrılar ve hizmetkarlar şeklindeki komedi karakterleri de bulunmaktadır. Bu eser 17. yüzyılda en popüler olan opera eseriydi. Başrolü günümüzde bulunmayan kastrato bir şarkıcı oynaması istenmekle beraber, bu rol bir kadın kontralto veya nadiren bir erkek kontr-tenor kullanılarak, hala günümüzde operaevi repertuvarlarında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arleken</span>

Arleken veya arlekin, İtalyan komedyasındaki önemli standart karakterlerden biri. Genellikle bir beyefendinin umursamaz ve kıvrak zekalı yardımcısı ya da evin hizmetçisinin kaprisli sevgilisi olarak resmedilir. Türkçeye Fransızca arlequin kavramından geçmiştir.

Lazzi Commedia dell'arte tiyatrolarında yer alan ve tiyatronun akışını bozmayan güldürücü hareketlerdir. Maskeli Arleken karakterini canlandıranlar başta olmak üzere sanatçıların repertuvarlarında birçok lazzi hareketi yer almaktadır. Sanatçılar bu hareketleri doğaçlama yaparak birçok farklı komedi senaryosunda kullanabilirler. Büyük ölçüde fiziksel hareketlerden oluşan Lazziler, performans öncesinde planlanabileceği gibi doğaçlama da yapılabilir. Lazziler seyircilerin beklentilerini tatmin etmek için kullanılabileceği gibi, dikkati dağılmış seyircilerin ilgisini yeniden toplamak için de bir kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Drag king</span>

"Drag king"ler çoğunlukla erkeksi drag giysileri giyen ve bireysel veya grup rutininin bir parçası olarak erkek cinsiyet klişelerini kişileştiren kadın performans sanatçılarıdır. Tipik bir drag gösterisi, dans, oyunculuk, stand-up komedi ve şarkı söylemeyi, canlı veya önceden kaydedilmiş parçalarla dudak senkronizasyonunu içerebilir. Drag kralları genellikle abartılı bir şekilde maço erkek karakterler olarak oynarlar, inşaat işçileri ve rapçiler gibi marjinalleştirilmiş erkeklikleri tasvir ederler ya da Elvis Presley, Michael Jackson ve Tim McGraw gibi erkek ünlüleri taklit ederler.