İçeriğe atla

Colley Cibber

Colley Cibber
Colley Cibber 67 yaşında
Doğum6 Kasım 1671(1671-11-06)
Londra İngiltere
Ölüm11 Aralık 1757 (86 yaşında)
Londra İngiltere
MeslekAktör, şair, oyun yazarı
Vatandaşlıkİngiliz

Colley Cibber (d. 6 Kasım 1671 - ö. 11 Aralık 1757); İngiliz başşair, oyun yazarı, tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. Love's Last Shift; or The Fool in Fashion (Aşkın Son Hilesi ya da Modaya Uygun Aptal) adlı oyunu yaklaşık bir yüzyıl İngiliz tiyatrosunu etkisi altına alan duygulu komedinin ilk örneğidir.[1]

Cibber, Danimarkalı bir heykel sanatçısının oğlu olarak iyi bir eğitim aldı. Ailesinin tüm karşı çıkmalarına rağmen oyunculuğa başladı. Oyunculuğa ilk olarak 1960 yılında Londra'da Drury Lane Tiyatrosu 'nda, Thomas Betterton topluluğuyla başladı. Birkaç yıl sonra evlendi. Oyunculuktan yeterli parayı kazanamayınca Love's Last Shift'i yazdı. Bu oyunla hem yazar olarak hem de oyuncu olarak ün kazandı. 1700 yılında Cibber, Shakespeare'in aynı isimli oyununun bir parodisi olarak Richard III'ü sahneledi. Shakespeare'in oyununu sahnelemek isteyen birçok yönetmen Cibber'in uyarlamasını tercih etti. Daha sonraki yıllarda töre komedileri ve Kraliçe Anne'nin ölümünden sonra da siyasete olan ilgisiyle politik oyunlar yazdı. Büyük bir ustalıkla sürdürdüğü oyunları sayesinde "Başyazar" unvanını aldı.

Başkadın oyuncusu Anne Oldfield 1730'da, İlk ortağı olan Wilks ise 1733'te ölünce bir yıl sonra tiyatro yöneticiliğini bıraktığını açıkladı. Sahneye koyduğu son oyun Shakespeare'in King John (Kral John) adlı yapıtının uyarlaması oldu.

Oyunları

  • Love's Last Shift (Komedi, 1696)
  • Woman's Wit (Komedi, 1697)
  • Xerxes (Trajedi, Lincoln's Inn Fields, 1699)
  • Love Makes a Man (Komedi, 1701)
  • The School Boy (Komedi, 26 Ekim 1702)
  • She Would and She Would Not (Komedi, 26 Kasım 1702)
  • The Careless Husband (Komedi, 7 Aralık 1704)
  • Perolla and Izadora (Trajedi, 3 Aralık 1705)
  • The Comical Lovers (Komedi, Haymarket, 4 Şubat 1707)
  • The Double Gallant (Komedi, Haymarket, 1 Kasım 1707)
  • The Lady's Last Stake (Komedi, Haymarket, 13 Aralık 1707)
  • The Rival Fools (Komedi, 1 Ocak 1709)
  • The Rival Queans (Haymarket, 29 Haziran 1710)
  • Ximena (Tragedy, 28 Kasım 1712)
  • Venus and Adonis (1715)
  • Bulls and Bears (Kaba güldürü, 1 Aralık 1715)
  • The Refusal (Komedi, 14 Şubat 1721)
  • Cæsar in Egypt (Trajedi, 9 Aralık 1724)
  • The Provoked Husband (John Vanbrugh'la birlikte, komedi, 10 Ocak 1728)
  • Love in a Riddle (Pastoral, 7 Ocak 1729)
  • Damon and Phillida (Pastoral güldürü, Haymarket, 1729)

Cibber'in ayrıca uyarlamaları; Shakespeare'in Richard III (1699), King John (1745) ve Molière'in Tartuffe as The Nonjuror (1717)

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Colley Cibber ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "1911 Encyclopædia Britannica/Cibber, Colley - Wikisource, the free online library". en.wikisource.org (İngilizce). 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">William Shakespeare</span> İngiliz oyun yazarı ve şair (1564–1616)

William Shakespeare, İngiliz şair, oyun yazarı ve oyuncu. Genellikle İngilizce dilinin en büyük yazarı ve dünyanın en iyi dram oyunu yazarı olarak anılır. İngiltere'nin ulusal şairi ve "Avon'un Ozanı" olarak da bilinir. Günümüze ulaşan eserleri, bazı ortaklaşa yazılanlarla birlikte 38 oyun, 154 sone, iki uzun öykü şiir ve birkaç kaynağı belirsiz şiirden oluşur. Oyunları bütün önemli dillere çevrildi ve diğer bütün oyun yazarlarından daha çok sergilendi.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1705</span> galaksi

NGC 1705, Ressam takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 17 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir tuhaf merceksi gökada. 5 Aralık 1834 tarihinde John Herschel tarafından keşfedilen gökada, Kılıçbalığı Grubu'nun bir üyesidir. NGC 1075'in merkezinde muazzam büyüklükte bir de yıldız kümesi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ben Jonson</span>

Jonson Ben,, 17. yüzyıl İngiliz oyun yazarı, şair, oyuncu ve eleştirmen.

<i>Hamlet</i> William Shakespeareın trajedisi

Hamlet, William Shakespeare tarafından 1599 ile 1601 yılları arasında yazılan temasında trajediyi işleyen oyundur. Danimarka'da geçen oyunda Prens Hamlet'in, kral olan babasını öldürdükten sonra tahta geçen ve annesi Gertrude ile evlenen amcası Claudius'tan nasıl intikam aldığını anlatır. Oyun renkli bir biçimde kahır dolu kederden, hiddet dolu gazaba geçen gerçek ve yapmacık cinnetin izlediği yolu çizer ve ihanet, intikam, ensest, ahlaksızlık konularını işler.

<span class="mw-page-title-main">Jack Black</span> Amerikalı müzisyen ve sinema oyuncusu

Thomas Jacob Black ya da sahne adıyla Jack Black, ABD'li oyuncu Annesi Judith ve babası Thomas, Hubble Uzay Teleskobu'nun yapımında çalışmış olan başarılı uydu mühendisleriydi. Anne ve babasının, Jack henüz 10 yaşındayken boşanmalarının üzerine Culver City, Kaliforniya'ya taşındı ve de burada babasıyla beraber yaşamaya başladı. Poseidon ve Crossroads adlı okullarda okuyan Black, liseyi bitirmesinin ardından Kaliforniya Üniversitesine kayıt oldu fakat oyunculuk kariyerine devam etmek için okulunu yarıda bıraktı.

<i>Kral Lear</i> William Shakespearein bir oyunu.

Kral Lear, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Yaklaşık olarak 1605 yılında yazıldığı tahmin edilen oyun, Shakespeare'in önemli trajedilerinden biridir.

<i>Titus Andronicus</i> Shakespeare oyunu

Titus Andronicus tanınmış İngiliz yazar William Shakespeare'in ilk trajedi eseridir. Bu oyunun ilk yazılma tarihinin 1590'lı yılların başlarında olduğu sanılmaktadır. İlk basılmış biçiminin 1594'te olduğu bilinmektedir.

<i>Julius Caesar</i> (oyun) Shakespearein beş perdelik bir trajedisi

Julius Caesar, tanınmış İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından 1599'da yazılmış beş perdelik bir trajedidir.

<i>Veronalı İki Centilmen</i>

Veronalı İki Gentilmen, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından tiyatro yazarlığı mesleğinin başlarında yazılmış komedi janrında bir oyundur. Shakespeare'in oyunları arasında en az sayıda oyuncu ile oynananıdır ve bir kadın kahramanın erkek çocuk elbiseleri ile sahneye çıkması ilk defa bu oyunda olmuştur. Oyunda işlenen ana temalar arkadaşlık ve sadakatsizliktir. Bazı yazarlar, oyunun en önemli olayının Proteus'un uşağı olan Launce'ın, köpeği ile birlikte sahnede soytarılık yapması ve böylelikle bir bakıma oyunu esas kahramanlarından çalmaları olduğunu iddia ederler.

<i>Windsorun Şen Kadınları</i>

Windsor'un Şen Kadınları, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış komedi türünde bir tiyatro oyunudur. Bu oyun ilk defa 1602'de basılmıştır ancak yazılışının 1597'den önce olduğu zannedilmektedir. Baş kahraman, Shakespeare'in IV. Henry oyunlarında bulunan, "şişman şövalye" Sir John Falstaff'tır. Bu oyun Shakespeare'in kendi yaşama çağı olan ve yeri olan I. Elizabeth çağının İngiltere orta sınıfının hayat sorunları ile ilgili olan tek oyunudur. Bu oyunun birkaç opera adaptasyonu yapılmıştır.

<i>Sonu İyi Biterse</i>

Sonu İyi Biterse ünlü İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Ne zaman yazıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber 1601 ile 1608 arasında Shakespeare kariyerinin ikinci yarısının başlangıç yıllarında yazıldığı tahmin edilmektedir. Bu eser 1623te Shakespeare eserlerinin tümünü kapsayan Birinci Folyo içinde yayınlanmıştır. Önceleri bu oyun komedi olarak sınıflandırılmakta idi. Ancak çağımızda bu sınıflama değiştirilmiş kolayca komedi veya trajedi olarak sınıflandırma yapılamadığı için bu eserin problem oyunlar olarak sınıflanması kabul edilmektedir

<i>Kısasa Kısas</i> Ünlü İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur

Kısasa kısas ünlü İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Kesin olarak ne zaman yazıldığı belgelenememekle beraber 1603 veya 1604 yıllarında yazıldığına dair ipuçları bulunmaktadır. Önce bir komedi olarak sınıflandırılmıştır fakat çağımızda ne komedi ne de trajedi olarak görüldüğü için problem oyunlar sınıfına konulmaktadır. İlk defa basılması Birinci Folyo içinde 1623'tedir. Bu oyunun belgelenen ilk sahneye konulması 1604'tedir. Oyunun ele aldığı önemli temalar merhamet ile gerçek ve bunların gurur ile alçak gönüllükle ilişkileridir. "Bazıları günahla yükselir ve bazıları faziletle yere düşer."

<i>Aşkın Çabası Boşuna</i>

Aşkın Çabası Boşuna İngiliz yazar William Shakespeare tarafından yazılmış bir komedi oyunudur. Bu eser yazarın ilk komedileri arasında olup 1590'lı yılların ortalarında yazılmış olduğu sanılmaktadır. İlk defa basılıp yayınlanması 1598'dedir. Bu eser ilk defa 1598'de Kraliçe I. Elizabeth huzurunda sahneye konulmuş; ikinci defa yıllarca sonra 1605'te bir büyük malikanede oynamıştır. Sonra 1839'da Covent Garden Tiyatrosunda oynanıncaya kadar tiyatro repertuvarlarına hiç girmememiştir.

<i>İki Soylu Akraba</i>

İki Soylu Akraba İngiliz Kralı I. James çağında 1613-1614'te yazılmış, 1634'te basılmış bir trajedi-komedi oyunudur. Bu oyunun zamanın İngiliz yazarlarından John Flecther ile daha ünlü William Shakespeare tarafından birlikte yazıldığı edebiyat otoriteleri tarafından genel olarak kabul edilmektedir. Araştırmacılar çok geniş kapsamlı testler ve teknikler uygulayarak hangi kısımların Shakespeare hangilerinin Fletcher tarafından yazıldığını şöyle tahmin etmektedirler: Shakespeare -

I.Perde, 1.-3.Sahneler;
II.Perde, 1.Sahne;
III.Perde, 1.Sahne;
V.Perde, 1.Sahne 34-173 satirlar ve 3.-4. Sahneler
Fletcher -
Prolog;
II.Perde, 2.-6. sahneler;
III.Perde, 2.-6. sahneler;
IV.Perde, 1. ve 3.sahneler;
V.Perde: 1.Sahne, 1-33 satırlar, 2.Sahne ;
Epilog.
Bilinmeyen-
I.Perde, 4.-5. sahneler;
IV.Perde 2.Sahne
<i>Kış Masalı</i>

Kış Masalı ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir tiyatro eseridir. 1611'de ilk defa I. James'in sarayında sahnelenmiştir. İlk yazılı baskısı, 1623'te William Shakespeare'in toplu eserlerini ıhtivâ eden "Birinci Folyo" baskısında kaydedilmiştir. Oyun ilk sahnelendiğinde komedi olarak tanımlanmakla beraber, bazı modern eleştirmenler eseri "romans" türüne dahil etmektedir. Birtakım eleştirmenler ve araştırmacılar da eseri bir "problem oyun" olarak görmektedirler; çünkü oyunun başındaki üç perde çok güçlü psikolojik dram türünde fakat son iki perde de komedi unsuru ağırlık kazanmakta ve oyun nihâyetine mutlu sonla sona ermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rex Harrison</span>

Rex Harrison, Oscar ödüllü İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Ellen Terry</span>

Dame Ellen Terry, GBE bir İngiliz sahne aktrisidir. Daha çok Shakespeare'in oyunlarındaki rolleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">John Webster</span>

John Webster, İngiliz oyun yazarı.

<i>Romeo and Juliet</i> (film, 1968)

Romeo ve Juliet, William Shakespeare'in aynı adlı oyununa dayanan 1968 dönemi romantik bir trajedi filmidir. Franco Zeffirelli tarafından yönetilen ve ortak yazılan filmde, Romeo rolünde Leonard Whiting ve Juliet rolünde Olivia Hussey rol alıyor. Oyuncu kadrosunda ayrıca Milo O'Shea, Michael York ve John McEnery rol alıyor.