İçeriğe atla

Coelophysidae

Coelophysidler
Yaşadığı dönem aralığı: 220-66 myö
Noriyen-Senozoyik 
Coelophysidae'nin kafatası karşılaştırması: (Megapnosaurus rhodesiensis sol üstte, Panguraptor lufengensis sağ üstte, Coelophysis bauri sol altta, "Syntarsus" kayentakatae sağ altta)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Üst familya:Coelophysoidea
Familya:Coelophysidae
Nopcsa, 1923
Tip tür
Coelurus bauri
Cope, 1887
Cinsler
Sinonimler
  • Procompsognathidae Nopcsa, 1923
  • Segisauridae Camp, 1936

Coelophysidae, ilkel etçil theropod dinozorlarının bir familyasıdır. Çoğu türün boyutu nispeten küçüktü. Familya Geç Triyas ve Erken Jura dönemlerinde gelişti ve çok sayıda kıtada bulundu. Coelophysidae'nin birçok üyesi, hız için inşa edilmiş uzun, ince kafatasları ve hafif iskeletlerle karakterize edilir.[2] Bir üye, Coelophysis, bir dinozorda bilinen en eski kürkü gösterir.[3]

Kladistik analiz altında, Coelophysidae ilk olarak 1998'de Paul Sereno tarafından Coelophysis bauri ve Procompsognathus triassicus'un son ortak atası ve tüm bu ortak atanın torunları olarak tanımlandı.[2] Ancak Tykoski (2005), tanımın "Syntarsus" ve Segisaurus halli ek taksonlarını içerecek şekilde değiştirilmesini savunmuştur.[4] Coelophysidae, daha büyük Neotheropoda soyunun bir alt grubu olan Coelophysoidea üst familyasının bir parçasıdır.[2] Coelophysoidea'nın bir parçası olarak, Coelophysidae genellikle Dilophosauridae ailesinin kardeş taksonu olarak yerleştirilir, ancak bu kladın monofilisi çoğu zaman tartışmalıdır.[2] Coelophysidae'den (normalde öncelik tanıyacak olan) 14 yıl önce adlandırılan daha eski terim olan "Podokesauridae", tip örneği bir yangında yok olduğundan ve artık yeni buluntularla karşılaştırılamayacağından, artık genellikle göz ardı edilmektedir.[5]

Sınıflandırma

Özellikleri

Coelophysidler, ince, sıska yapılar ve daha hafif bir kafatasına izin vermek için geniş pencereli uzun, dar kafatasları ile karakterize edilir.[6] Oldukça ilkel theropodlardır ve bu nedenle servikal omurlardaki içi boş hava keseleri ve zorunlu iki ayaklılık gibi oldukça temel özelliklere sahiptirler.[6] İnce yapıları, hızlı ve çevik koşucular olmalarına izin verdi. Coelophysidae'nin bilinen tüm üyeleri etoburdur. Bir tür olan Coelophysis bauri, herhangi bir dinozorun bilinen en eski furcula'sına (lades kemiği) sahiptir.[3]

Ayrıca, Coelophysidae içindeki bazı türlerin, Coelophysis bauri, yamyamlık gösterdiği tahmin edilmektedir, ancak bu iddiaların arkasındaki fosil kanıtları yoğun bir şekilde tartışılmıştır (Rinehart ve diğerleri, 2009; Gay, 2002; Gay, 2010).[7][8][9]

Filogenetik

Coelophysidae, Coelophysidae'ye ek olarak Dilophosauridae, Liliensternus ve Zupaysaurus'u içeren Coelophysoidea'nın bir parçasıdır.[2][10][11] Coelophysoidea, sırayla, Neotheropoda'nın daha büyük kladının bir parçasıdır.[2] Coelophysoidea, Dilophosauridae ve Coelophysidae içindeki iki büyük familyadan Coelophysidae'nin daha bazal olduğu düşünülmektedir.[2]

Aşağıdaki kladogram, Matthew T. Carrano, John R. Hutchinson ve Scott D. Sampson, 2005 tarafından yapılan bir çalışmada elde edilmiştir.[12]

Procompsognathus

Segisaurus

Coelophysis

Megapnosaurus rhodesiensis

Megapnosaurus kayentakatae

Aşağıdaki kladogram, paleontologlar Martin D. Ezcurra ve Stephen L. Brusatte tarafından 2011'de yapılan bir analizden alınan topolojiyi takip eder ve 2014'te You Hai-Lu ve meslektaşları tarafından ek verilerle değiştirilmiştir. L[1][13]

"Syntarsus" kayentakatae

Panguraptor lufengensis

Coelophysis bauri

Coelophysis rhodesiensis

Camposaurus arizonensis

Biyocoğrafya

Coelophysidae üyelerinin fosilleri, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika dahil olmak üzere birçok kıtada bulunmuştur. Powellvenator podocitus Kuzeybatı Arjantin'de keşfedildi.[14] Procompsognathus triassicus Almanya'da keşfedildi ve Camposaurus arizonensis fosilleri Kuzey Amerika'da Arizona'dan gelir.[13][15] 2014 yılında Çin'in Yunnan Eyaletinde Panguraptor lufengensis'in keşfine kadar Asya'dan hiçbir coelophysid fosili bilinmiyordu.[1] Coelophysis cinsine ait fosiller ise Kuzey Amerika, Güney Afrika ve Zimbabve'de bulunmuştur.[16]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Hai-Lu You (2014). "The first well-preserved coelophysoid theropod dinosaur from Asia". Zootaxa. 3873 (3): 233-249. doi:10.11646/zootaxa.3873.3.3. PMID 25544219. 
  2. ^ a b c d e f g Hendrickx (2015). "An overview of non-avian theropod discoveries and classification". PalArch's Journal of Vertebrate Paleontology. 12 (1): 1-73. ISSN 1567-2158. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  3. ^ a b Rinehart (2007). "Furculae in the Late Triassic theropod dinosaur Coelophysis bauri". Paläontolgische Zeitschrift. 81 (2): 174-180. doi:10.1007/BF02988391. 
  4. ^ Tykoski, Ronald S. (2005). Anatomy, Ontogeny, and Phylogeny of Coelophysoid Theropods (PhD). University of Texas at Austin.
  5. ^ Sereno, P. (1999). "Taxon Search: Coelophysidae 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ". Accessed 2009-09-02.
  6. ^ a b Nesbitt (2009). "A Complete Skeleton of a Late Triassic Saurischian and the Early Evolution of Dinosaurs". Science (İngilizce). 326 (5959): 1530-1533. doi:10.1126/science.1180350. ISSN 0036-8075. PMID 20007898. 
  7. ^ Rinehart (2009). "The paleobiology of Coelophysis bauri (Cope) from the Upper Triassic (Apachean) Whitaker quarry, New Mexico, with detailed analysis of a single quarry block". New Mexico Museum of Natural History & Science, a division of the Department of Cultural Affairs Bulletin. 45: 260. 
  8. ^ Gay (2002). "The myth of cannibalism in Coelophysis bauri". Journal of Vertebrate Paleontology. 22 (3): 57A. 
  9. ^ Gay, R.J. (2010). Notes on Early Mesozoic Theropods (First ed.). Lulu press. pp. 9-24. 978-0-557-46616-0
  10. ^ Ezcurra (2007). "Phylogenetic relationships of the Triassic theropod Zupaysaurus rougieri from NW Argentina". Historical Biology. 19 (1): 35-72. doi:10.1080/08912960600845791. 
  11. ^ Nesbitt (2015). "The early fossil record of dinosaurs in North America: A new neotheropod from the base of the Upper Triassic Dockum Group of Texas". Acta Palaeontologica Polonica (İngilizce). 60. doi:10.4202/app.00143.2014. ISSN 0567-7920. 
  12. ^ Carrano (2005). "New information on Segisaurus halli, a small theropod dinosaur from the Early Jurassic of Arizona". Journal of Vertebrate Paleontology. 25 (4): 835-849. doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0835:niosha]2.0.co;2. 
  13. ^ a b Ezcurra (2011). "Taxonomic and phylogenetic reassessment of the early neotheropod dinosaur Camposaurus arizonensis from the Late Triassic of North America". Palaeontology. 54 (4): 763-772. doi:10.1111/j.1475-4983.2011.01069.x. 
  14. ^ Ezcurra (2017). "A New Early Coelophysoid Neotheropod from the Late Triassic of Northwestern Argentina". Ameghiniana (İngilizce). 54 (5): 506-538. doi:10.5710/amgh.04.08.2017.3100. ISSN 0002-7014. 
  15. ^ Knoll (2008). "On the Procompsognathus postcranium (Late Triassic, Germany)". Geobios. 41 (6): 779-786. doi:10.1016/j.geobios.2008.02.002. ISSN 0016-6995. 
  16. ^ Bristowe (2004). "A juvenile coelophysoid skull from the Early Jurassic of Zimbabwe, and the synonymy of Coelophysis and Syntarsus". Palaeontologica Africana. 40: 31-41. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Archaeopteryx</i> kuş benzeri dinozor cinsi

Archaeopteryx, kuşumsu bir teropod dinozor, uçamayan tüylü dinozorlar ve çağdaş kuşlar arası geçişi simgeleyen en ünlü avialan cinsi. Cins, uzun süre geleneksel olarak kuşlar sınıfında (Aves) sınıflandırıldı; ancak daha güncel çalışmalarda, Avialae kladındaki en ilkel üyelerden biri –ya da deinonychosaur– olarak kabul edilir. 19. yüzyıl sonu ve 21. yüzyıl başı arası dönemde Archaeopteryx, paleontologlar ve popüler kitaplarca bilinen en eski kuş olarak kabul görmekteydi. İlerleyen süreçte Anchiornis, Xiaotingia ve Aurornis gibi daha yaşlı potansiyel avialanlar tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Megapnosaurus</span>

Megapnosaurus ,Coelophysidae familyasından bir theropod dinozor cinsi.Daha önce Syntarsus olarak adlandırlımış olan Megapnosaurus Jura Devrinde 200-195 milyon yıl önce Kuzey Amerika kıtasında yaşamıştır.

<i>Coelophysis</i> bazal teropod

Coelophysis, bundan yaklaşık 216 ila 196 milyon yıl önce yaşanan Triyas devrinin ikinci yarısında, günümüz Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısı ve ayrıca Güney Afrika ve Zimbabve'de yaşamış, Coelophysidae ailesinden bir bazal teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Spinosauridae</span> teropod dinozor familyası

Spinosauridae, 10 ila 17 cinsten oluşan bir tetanuran teropod familyasıdır. Spinosaurid fosilleri Afrika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya'da bulunmuştur. Kalıntılar genelde Erken Kretase ve Geç Kretase'nin başlarına tarihlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauroidea</span> teropod dinozor kladı

Tyrannosauroidea veya tiranozorlar, Tyrannosauridae familyasını ve daha bazal akrabalarını içeren, teropod dinozor üst familyasıdır. Tyrannosauroidler, Jura döneminden itibaren Lavrasya süper kıtasında yaşadı. Kretase döneminin sonunda tyrannosauroidler, Kuzey Yarımküre'de devasa Tyrannosaurus ile bilinen baskın büyük yırtıcılardı. Fosil buluntuları; Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya kıtalarında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Tetanurae</span> ana teropod kladı

Tetanurae, günümüz kuşlarına Ceratosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren, geniş bir dinozor grubudur. Tetanurae, Triyas'ın sonlarında muhtemelen kardeş grubu Ceratosauria'dan ayrıldı. Tetanuranlar fosil kayıtlarında ilk olarak Erken Jura devri'nde, yaklaşık 190 myö, ortaya çıktı ve Orta Jura döneminde küresel olarak dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Neotheropoda</span> teropod kladı

Neotherapoda, Coelophysoidleri ve diğer gelişmiş teropod dinozorları içeren bir kladdır. Aynı zamanda Triyas-Jura yok oluşundan sağ kurtulan tek teropod kladıdır. Averostranlar dışında tüm neoteropodların soyu erken Jura döneminde tükendi.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Averostra</span> teropod kladı

Averostra, çoğu theropod dinozorun içinde bulunduğu, Ceratosauria ve Tetanurae'yi içeren bir teropod dinozor kladıdır. Her iki klad'da Kretase dönemine kadar hayatta kaldı. Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi olayı meydana geldiğinde, ceratosaurianlar ve Tetanurae grubundan, tyrannosauroidler ve Maniraptoriformlar hala mevcuttu. Ancak yok oluştan sadece bir Maniraptoran alt grubu olan Aves, sağ çıktı ve özellikle Kretase Paleojen yok oluşu sonrası türleşerek günümüzedeki kuşları oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Archosauromorpha</span> sürüngen kladı

Archosauromorpha, lepidozorlardan ziyade arkozorlarla daha yakından ilişkili tüm sürüngenleri içeren bir diapsid sürüngen kladıdır. Archosauromorflar ilk olarak Orta Permiyen döneminde ortaya çıktı ancak Triyas devrinde çok daha yaygın ve çeşitli hale geldiler.

<i>Tawa hallae</i> bazal teropod

Tawa, Geç Triyas döneminde yaşamış bir bazal teropod dinozor cinsidir. Tek türü olan Tawa hallae'nin fosil kalıntıları, Ghost Ranch, New Mexico, ABD'deki Hayden Taş Ocağı'nda bulundu. Coelophysis ve Herrerasaurus'un akrabaları ile birlikte keşfi, ilk dinozorların Geç Triyas döneminde, günümüzde Güney Amerika böglesine karşılık gelen Gondvana'da ortaya çıktığını ve buradan dünyaya yayıldığı hipotezini desteklemektedir. Epiteti, Ghost Ranch Paleontoloji Müzesi'nin kurucusu Ruth Hall'un onuruna verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dracohors</span> arkozor kladı

Dracohors, dinozorları ve silesauridleri içeren dinosauriform arkozorların bir dalıdır. Bilinen en eski dracohortiyen, Orta Triyas döneminin Anisiyen çağında yaklaşık 245 milyon yıl öncesine tarihlenen Asilisaurus'tur. Andrea Cau'ya (2018) göre, dracohortiyenlerin sinapomorfileri şunlardır:

<i>Zuolong</i> soyu tükenmiş teropod dinozor cinsi

Zuolong, Geç Jura döneminde Çin'in Sincan Özerk Bölgesi Wucaiwan'da yaşamış bir coelurosaur dinozor cinsidir. Cinse atanmış tek tür olan Zulong sallei'nin holotipi Shishugou Formasyonu, Sincan, Çin'de bulundu.

<i>Zupaysaurus</i> bazal teropod

Zupaysaurus, şimdiki Arjantin'de Geç Triyas'ın Noriyen evresinde yaşamış, erken dönem theropod dinozorların soyu tükenmiş bir cinsidir. Zupaysaurus fosilleri, kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'ndaki Los Colorados Formasyonu'nda bulundu. Henüz tam bir iskelet keşfedilmemiş olsa da, Zupaysaurus 4 metreye (13 ft) kadar uzunluğa sahip iki ayaklı bir yırtıcı olarak kabul edilebilir. Burnu boyunca uzanan iki paralel tepesi olabilir.

<i>Eodromaeus</i> bazal dinozor cinsi

Eodromaeus, Arjantin'in Geç Triyas döneminde yaşamış, bazal teropod olduğu önerilmiş soyu tükenmiş bir dinozor cinsidir. Bilinen en eski dinozorların çoğu gibi, Kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'nın Karniyen dönemindeki Ischigualasto Oluşumu'ndan geliyor. Keşfi üzerine, bir bazal sauropodomorf olarak yeniden yorumlanan çağdaş Eoraptor'un yerini alan en eski gerçek teropodlardan biri olduğu iddia edilmiştir.

<i>Alxasaurus</i>

Alxasaurus, İç Moğolistan'ın Erken Kretase Bayin-Gobi Formasyonu'ndan gelen therizinosauroid theropod dinozorlarının bir cinsidir. Therizinosauroidea'nın bilinen en eski üyelerinden biridir, ancak daha sonraki therizinosauroidlerin uzun boyun, kısa kuyruk ve nispeten büyük pençeleri dahil olmak üzere vücut şekline zaten sahiptiler. Bu grubun diğer üyeleri gibi, bitki materyalini işlemek için büyük bir bağırsağa sahip iki ayaklı bir otoburdu. Farklı boyutlarda birkaç örnek bilinmektedir.

<i>Anchiornithidae</i> kuşlarla ilişkili dinozor familyası

Anchiornithidae, Avialae soyundaki kuşların en bazal familyası olabilecek bir eumaniraptoran familyasıdır. Anchiornithidler, maniraptoran ağacında çeşitli konumlarda sınıflandırılmıştır, bazı bilim adamları onları ayrı bir aile, Troodontidae'nin bir bazal alt familyası, veya Archaeopterygidae familyasının üyeleri olarak avialae veya Paraves içinde evrimsel bir grup dinozor topluluğu olarak sınıflandırır.

Kurupi, 70 milyon yıl önce (Maastrihtiyen) güneydoğu Brezilya'da yaşamış Ceratosaurian teropod dinozor cinsi. Tip türü, kalıntıları 2021 yılında Monte Alto'daki Bauri Grubundan Marília Formasyonunda bulunan Kurupi itaata'dır.

<i>Pendraig</i> bazal neotheropod

Pendraig, geç Triyas döneminde, şimdiki Birleşik Krallık'ta yaşamış bazal teropod dinozor cinsi. Cinse ait yalnızca tek bir tür bilinir: Pendraig milnerae. Pendraig, tanımlandığı tarihte (2021) Birleşik Krallık'tan bilinen en eski teropoddu.

<span class="mw-page-title-main">Megaraptor</span> tükenmiş dinazor cinsi

Megaraptor Geç Kretase çağlarında yaşamış büyük bir teropod dinozor cinsidir. Fosilleri, Güney Amerika'da Arjantin'in Patagonya'daki Portezuelo Formasyonu'nda keşfedilmiştir. Başlangıçta dev bir dromaeosaur benzeri coelurosaur olduğu düşünüldü, önceki filogenlerde bir neovenatorid allosauroid olarak sınıflandırıldı, ancak daha yeni filogeni ve ilgili megaraptoran cinslerinin keşifleri onu bazal bir tyrannosauroid veya bazal bir coelurosaur olarak yerleştirdi, ayrıca hala onu bir neovenatorid olarak düşünen bazı çalışmalar vardı.