| Makale serilerinden |
 |
Gnosis Kavramlar
Batı'da
İslam'da
Doğu'da |
Proto-Gnostikler
|
Gnostik Metinler
|
Etkilenenler |
Codex Askewianus ya da Askew Codex, Kıpti dilinin sahidi lehçesinde kaleme alınmış, esasen Yunancadan çevrildiği düşünülen gnostik içerikli el yazmaları. El yazmaları arasında önemli bir metin olan Pistis Sophia adlı eser de bulunmaktadır. El yazmaları ismini, bir doktor olan Anthony Askew'den almaktadır. Askew el yazmalarını 1785 yılında British Museum'a satmıştır. Bugün el yazmaları Britanya Kütüphanesi'nde MS. Add. 5114 imzası altında korunmaktadır.
Elyazması ya da el yazması, elle yazılan ve çizimleri yapılan; genellikle edebî, sanatsal ya da tarihî önemi haiz kitap.
Maya el yazmaları, Kolomb-öncesi Amerika uygarlıklarından Mayalar'a ait, bazı ağaçlardan elde edilmiş Orta Amerika kağıdı üzerine Maya hiyeroglifleriyle yazılmış el yazmalarıdır. Maya uygarlığı hakkında bilgi veren Maya el yazmaları şunlardır:
Aztek el yazmaları, Kolomb öncesi Amerika uygarlıklarından Aztekler'e ait el yazmalarıdır. Bu kitaplar, Aztek kültürü hakkında bilgi veren en iyi kaynaklar olarak kabul edilirler. Bunların büyük kısmı Aztek piktogramlardan oluşmakla birlikte, bazı el yazmaları Nahuatl dilinin Latin harfleriyle yazıya geçirilmesinden oluşmuştur. İspanyol koloni dönemine ait el yazmalarının sayısı 500 civarındadır.
Itzcoatl 1427 ila 1440 yılları arasında hüküm süren dördüncü Aztek imparatoru. Onun döneminde Aztekler Tepanek boyunduruğundan kurtularak imparatorluklarının temellerini atmıştır.
Aleksiad, Doğu Roma (Bizans) İmparatoru I. Aleksios'un kızı Doğu Roma tarihçisi Anna Komnini tarafından yazılmış Orta Çağ biyografik kitaptır.
Dioscorides Pedanius (40-90), Roma İmparatorluğu zamanında yaşamış, Anadolu'da Kilikia Bölgesi'nde bugün Adana'ya yakın olan, Anazarboslu'dur (Anazarva). Hekim ve farmakoloji bilgini. Osmanlı dönemi kitaplarında adı Skoridos olarak geçmiştir.
Codex Gigas, dünya üzerinde hala bulunan en büyük Orta Çağ el yazması. Codex Gigas, 92 x 50 cm büyüklüğünde ve 22 cm kalınlığındadır. İçinde şeytan resimleri de bulunduğundan ve efsanelerin etrafında oluşturulmasından dolayı "Şeytan Kitâb-ı Mukaddesi" olarak da adlandırılır. Bir Orta Çağ kilisesindeki bir rahip cezası ölüm olan bir suç işler. Bu cezadan kurtulamayacağını anlayan rahip diğer rahiplere ve baş rahibe bu kilisenin gördüğü en büyük Orta Çağ el yazmasını yazacağına yemin eder. Ardından adama bir gün mühlet verilir ve önüne çeşit çeşit mürekkepler ve deriler koyarlar. Kapılar kapatılır ve herkes adamın nasıl bir eser çıkartacağını beklemeye başlar. Günün doğmasına saatler kala içeriden garip sesler gelmeye başlar. Bazı rahipler korkar ve kapıdan uzaklaşır ancak süre bitmiştir. Kapılar açılır, içeride baygın halde durmakta olan adam ve yazdığı Kitâb-ı Mukaddes'ten başka bir şey yoktur. Rahipler Kitâb-ı Mukaddes'i hayranlıkla incelemeye başlar, sayfaları hızlı hızlı çevirmekte olan rahipler aniden durur. Karşılarında kocaman bir şeytan portresi vardır. Bazıları adamın yetiştiremeyeceğini anlayınca ruhunu şeytana sattığını düşünür. Modern bilimin insanları eserle ilgili olarak normal bir insanın en az 30 yılda yazacağına 72 kilo ağırlığında olup 160 eşek derisinden yapıldığını öngörmüşlerdir. Bohemya da(modern Çek Cumhuriyeti) bulunan Pozlazice Manastırı'nda oluşturulması düşünüldü. Bu Vulgate Kitâb-ı Mukaddes'in yanı sıra tüm Latince yazılmış birçok tarihi belge içeriyor. Otuz Yıl Savaşı (1648) sırasında, İsveç İmparatorluğu tarafından ganimet olarak tüm koleksiyon ele geçirildi ve şimdi Stockholm'deki İsveç Ulusal Kütüphanesi'nde saklanmaktadır, halka açıktır.
Oxford Üniversitesi'nin ana araştırma kütüphanesi olan Bodleian Kütüphanesi, Avrupa'nın en eski kütüphanelerinden biridir. On iki milyonun üzerinde esere sahip olan kütüphane İngiliz Kütüphanesi'nden sonra İngiltere'nin en büyük ikinci kütüphanesidir. 2003 Resmi Derleme Kütüphaneleri Kanunu'na göre İngiltere'de yayınlanan eserlerin derlendiği altı resmi derleme kütüphanesinden biri olduğu gibi İrlanda Kanunu'na göre de İrlanda Cumhuriyeti'nde yayınlanan her kitaptan bir nüsha talep etme hakkı bulunmaktadır. Oxford'a mensup kişiler arasında “Bodley” veya “Bod” olarak bilinen kütüphane öncelikli olarak araştırma kütüphanesi hizmeti verdiğinden belgeler genelde okuma salonlarının dışına çıkartılamaz.
Hillinus El Yazması ya da Hillinus Codex, 1010 ila 1020 yılları arasında bu el yazması dışında başka hiçbir kaynakta adı geçmeyen Hillinus için tamamlandığı düşünülen bir el yazması incildir. Metnin girişinde, el yazmasının Köln'de yapıldığı ifade edilse de, minyatür uygulamasında işlenen stil Reichenau Okulu'nu ele vermektedir. El yazması, kendilerini ayrıca keşişler olarak resmeden, Reichenaulu Hristiyan Purchardus ve Chuonradus tarafından yazılmıştır. Bu iki keşişin ismi el yazmasında geçmektedir. Bugün hala Köln Kilise Kütüphanesinde bulunan el yazmasının toplam 36,6 x 26 cm ölçülerine sahip olan 422 sayfası bulunmaktadır.
Coğrafya El Kitabı, Batlamyus'un 2. yüzyılda hazırladığı ve ilk atlas olarak kabul edilen eser. Biri Vatikan Gizli Arşivlerinde, diğeri ise Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesinde olmak üzere günümüze ulaşan iki nüshası bulunan eserin her iki nüshası da Bizans İmparatorluğu döneminde istinsah edilen kopyalarıdır. Topkapı Sarayı Müzesinde korunan ve Codex Seragliensis adıyla anılan nüsha uzun bir çalışma neticesinde restore edilmiş ve 2016 yılında eserin tıpkıbasım sürümü satışa çıkarılmıştır.
Codex Marcianus CCXXVIII (406) Aristoteles'in Evdemos ya da Ruh Üstüne İncelemenin bir el yazmasıdır. Oc sembolü ile belirtilir. Paleografik olarak 14. yüzyıla tarihlenir. Yunanca küçük harf ile yazılmıştır. El yazması, tezin eksik olan metnini içermektedir. II. cildin metni 419 a 27 ile bitiyor. III. cilt bulunmamaktadır.
Chester Beatty Papirüsleri, ekseriyetle Kitab-ı Mukaddes'ten parçalar içeren Yunanca kaleme alınmış bir grup antik papirüstür. Toplamda 15 farklı el yazması içeren papirüslerin 13'ü Kutsal Kitap'a ait içeriğe sahipken geriye kalan iki son el yazması apokrif kitaplardan parçalar ile Melito'nun bir vaazını içermektedir.
Manzum Edda ya da Şiirsel Edda, Snorri Sturluson tarafından yazılan Edda'dan farklı olarak, isimsiz Eski Norsça anonim şiirlerine yapılan modern yorumlardır. Hepsi Codex Regius olarak bilinen Orta Çağ İzlanda el yazması metninden olmak üzere toplamda 31 şiir içeren birkaç versiyonu mevcuttur. Codex Regius, İskandinav mitolojisi ve Cermen kahramanlık efsaneleri hakkında mevcut en önemli kaynaklardan birisidir. 19. yüzyılın başlarından itibaren, daha sonraları yazılacak İskandinav edebi metinleri üzerinde güçlü bir etkiye sahip oldu - sadece hikâyeleri aracılığıyla değil, aynı zamanda birçok şiirin vizyoner gücü ve dramatik kalitesi yoluyla da. Codex Regius'dan ilham aldıklarını kabul eden şairler arasında Vilhelm Ekelund, August Strindberg, J.R.R. Tolkien, Ezra Pound, Jorge Luis Borges ve Karin Boye bulunmaktadır.
Papirüs 46 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. 
Papirüs 30 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. 
Papirüs 99 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. 
Papirüs 72 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. 
Papirüs 18 Kutsal Kitap'ın Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazmasının metni hem Çıkış hem de Vahiy kitabının birkaç ayeti içermektedir. Bu el yazması Oxyrhynchus Papirüsler koleksiyonuna aittir.
Bilim ve teknolojide 1508 yılı, bazıları burada listelenen bir dizi olayı içermektedir.
Bu, kayda değer kodekslerin bir listesidir.