
Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

Karain Mağarası, Türkiye'nin en büyük doğal mağaralarından biridir. Denizden yüksekliği 430-450 metredir. Antalya'nın 30 km kuzeybatısında eski Antalya-Burdur kara yoluna 5–6 km uzaklıkta bulunan Yağca mahallesi sınırları içinde bulunur. Antalya-Burdur kara yolunun 13. km'sinde Karain işaret levhasından sola dönülerek Karain Mağarası yoluna girilir. Antalya'ya uzaklığı 27 km'dir.

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

Meteora, Yunanistan'ın Kalambaka kasabası yakınlarındaki kayalık bölge. Bölgede çok sayıda Ortodoks kilisesi ve Athos Dağı'ndan sonra Yunanistan'daki en önemli manastırlar bulunmaktadır. Orijinalinde 24 tane olan manastırlardan 6 tanesi ayakta kalmış olup manastırlar, bölgeye hakim olan devasa doğal sütunların üzerine inşa edilmiştir. Meteora, Thessalia ovasının kuzeybatı ucunda, Pinios Nehri'nin ve Pindus Dağları'nın yakınında yer almaktadır.

Nahal Me’arot / el-Mughara Vadisi Mağaraları, Kuzey İsrail'de, Hayfa yakınlarındaki Carmel Dağı'nda yer alan ve UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiş İnsan Evrimi bölgesidir. UNESCO tarafından listelenen dört mağara, Tanur/Tabun (Fırın), Gamal/el-Jamal (Deve), Nahal/el-Wad (Dere) ve Gedi/Es-Skhul (Çocuk) Mağarası'dır. Dört mağara, 2012 yılında UNESCO tarafından "olağanüstü evrensel değer" olarak ilan edildi. Mağaralar, bir doğa koruma alanı içinde yer almaktadır.

Geisenklösterle (Geißenklösterle), Güney Almanya'da, Baden-Württemberg eyaletindeki Svabya Alpleri'ndeki Blaubeuren kasabasının yakınında yer alan Orta Avrupa Üst Paleolitik Çağ için önemli bir arkeolojik yerdir. İlk kez 1963'te araştırılan mağara, 30.000 ila 43.000 yıl önceki erken tarih öncesi sanat izlerini içermektedir. 2017'de site, Swabian Jura'daki UNESCO tarafından Svabya Alpleri'ndeki Mağaralar ve Buz Devri Sanatları'nın bir parçası olarak Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

Hohle Fels, Almanya'nın Svabya Alpleri'nde, Üst Paleolitik Çağ'a tarihlenen önemli arkeolojik buluntular içeren bir mağaradır. Mağarada bulunan eserler, keşfedilen tarih öncesi sanat ve müzik aletlerinin en eski örneklerinden bazılarını temsil etmektedir. Mağara, Baden-Württemberg eyaletindeki Schelklingen kasabasının hemen dışında, Ulm yakınlarında yer alır. 2017 yılında site, UNESCO tarafından Svabya Alpleri'ndeki Mağaralar ve Buz Devri Sanatları'nın bir parçası olarak Dünya Mirası ilan edildi.

Ofnet Mağaraları, Almanya'daki Nördlinger Ries kıyılarında yer alan bir yer altı karst sisteminin kalıntılarıdır. Mağaralar, Nördlingen, Bavyera yakınlarındaki bir kireç taşı tepede bulunmaktadır. Mağaralar 1908'de 33 tarih öncesi insan kafatası keşfedildiğinde tanındı. Kafatasları Mezolitik Çağ'a tarihlendirildi.

Manyana Kaya Boyamaları, Botsvana'daki Güney Bölgesi'nde, Manyana yakınlarındaki Kolobeng tepelerinde bulunan bir mağara ve kaya sanatı alanıdır. Sanat eserlerinin MS 1100 ile 1700 yılları arasında Khoikhoi ya da Buşman halkı tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Resimler kayalık tepenin etrafındaki beş kayalık bölgede bulunur. Alan tellerle çevrilidir ve Ulusal Anıt olarak korunmaktadır.

Cathole Mağarası, Cat Hole Mağarası veya Cathole Kaya Mağarası, Galler'deki Gower Yarımadası'ndaki Parc le Breos'ta Parc Cwm long cairn yakınında yer alan bir mağaradır. Parc le Breos Cwm Vadisi yakınlarındaki cromlechin yaklaşık 200 metre kuzeyinde ve vadinin tepesine yakın, vadinin tabanından yaklaşık 50 metre uzaklıkta dik bir kireç taşı mostrasıdır. Mağara, yamaçtan yukarı doğru daralan üçgen şeklinde derin bir yarıktır. İki girişten daha büyük olanın dışında doğal bir platform vardır.

Creswell Crags, Derbyshire ve Nottinghamshire arasındaki sınırda, Creswell ve Whitwell köylerinin yakınında, kapalı bir kireç taşı geçididir. Dağ geçidindeki uçurumlar, son buzul çağında yaklaşık 43.000 ila 10.000 yıl önce mesken tutulmuş birkaç mağara içermektedir. Mağaralar, Avrupa'nın en kuzeyindeki mağara sanatı örneklerini içermektedir. Binlerce yıl boyunca biriken zengin çökeltiler dizisinde bulunan yerleşim kanıtı, tarih öncesi insanların Geç Pleistosen döneminde topraklarının en kuzey sınırlarında nasıl yaşamayı başardığını göstermede uluslararası alanda benzersiz olarak kabul edilmektedir.

Badanj Mağarası, Bosna-Hersek'in Stolac kasabası yakınlarındaki Borojevići köyünde yer alan bir mağaradır. Küçük bir mağara olan Badanj Mağarası, 1976 yılında, MÖ 12.000 ila 16.000 yıllarına tarihlenen mağara gravürlerinin keşfinden sonra insanların dikkatini çekmiştir.

Kozarnika veya Peshtera Kozarnika, kuzeybatı Bulgaristan'da Alt Paleolitike kadar erken bir tarihe tarihlenen, barınak olarak kullanılmış bir mağaradır. Cebelitarık rotasından önce, Balkanlar aracılığıyla Afrika'dan Avrupa'ya erken insan göçünün ilk rotalarından birisi üzerinde yer alır. Mağara muhtemelen insanlara ait sembolik davranışların en eski kanıtlarına ev sahipliği yapmaktadır ve en erken Avrupa Gravette çakmak taşı toplulukları Kozarnika'da bulunmuştur.

Magura Mağarası, Bulgaristan'ın Vidin ilinde yer alan bir mağaradır. Magura'nın tarih öncesi duvar resimleri, olağanüstü ifade ve sanatsal derinliğe sahip olan ve Avrupa Post-Paleolitik dönemin en önemli sanat eserleri olarak kabul edilen İtalya'daki Grotta dei Cervi resimleriyle büyük benzerlik göstermektedir.

Mladečské Mağaraları, Çek Cumhuriyeti'ndeki Mladeč belediyesinde yer alan bir mağara kompleksidir. Litovelské Pomoraví Korumalı Peyzaj Alanı içindeki Třesín Ulusal Doğa Anıtı içinde yer almaktadır.

Szelim mağarası kuzeybatı Macaristan'da, Gerecse Dağları'nın batı kenarında, Tatabánya şehri yakınlarındaki Által-ér Vadisi'nin 289 metre (948 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Mağaranın içi 45 metre (148 ft) uzunluğunda ve 14 metre (46 ft) yüksekliğindedir. Bölge, kolay erişilebilir konumundan dolayı yüzyıllar boyunca yerel köylüler tarafından düzenli olarak ziyaret edilmiş ve sığınak olarak kullanılmıştır. Mağaranın devasa dikdörtgen girişinde Tuğrul'un bir anıtı bulunmaktadır.

Cuciulat Mağarası Romanya'nın Sălaj ilindeki Letca komünündeki Cuciulat köyünün yakınında, Podișul Someșan platosunda yer alan bir mağaradır. Orta Avrupa'da bilinen en eski mağara resimlerine ev sahipliği yapmaktadır.

Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.

Betal Kaya Sığınağı, aşağı Pivka Nehri Vadisi'nin güneydoğu kenarında, Postojna'dan Bukovje'ye giden yolun hemen üstündeki bir yamaçta yer alan bir karstik mağara; taş alet kalıntıları, eserler ve çağdaş hayvanların sayısız fosilleşmiş kemikleri ile zengin kültürel tortu katmanlarının bulunduğu bir sit alanıdır. Girişi, Pivka Nehri'nin suları tarafından oyulmuş 174 m (571 ft) uzunluğundaki mağaranın tavanının çökmesiyle oluşmuştur.

Roca dels Moros veya El Cogul Mağaraları, tarih öncesi Levanten kaya sanatı ve İber şematik sanatın resimlerini içeren bir kaya sığınağıdır. Site, İspanya'nın Katalonya özerk topluluğundaki El Cogul'da. Kaya resimleri 1998'den beri UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki İber Akdeniz Havzası'ndaki Kaya sanarlarının bir parçası olarak korunmaktadır. Kuzeydoğu İber alfabesi ve Latin alfabesi ile yazılmış kitabeler, bölgenin İber ve Roma zamanlarında kutsal alan olarak kullanıldığını göstermektedir.