Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.
Domates, patlıcangiller (Solanaceae) ailesinden, anavatanı Güney ve Orta Amerika olan, meyvesi yenebilen otsu bitki türü. Domatesin eş anlamlısı kızanak sözcüğüdür.
Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.
Cağ kebabı, oğlak veya kuzu etinden yapılan Türk mutfağında bir çeşit kebaptır. Geleneksel olarak Erzurum'un Oltu ilçesinde yapılan cağ kebabı, önceden terbiye edilmiş etin yatık bir şişe geçirilip odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ adı verilen şişler kullanılarak servis yapıldığından bu adı almıştır. Günümüzde Türkiye'nin birçok yerinde yapılıp tüketilmektedir. Hazırlanan parça etler, bu malzemeye eklenen soğan, reyhan, tuz ve karabiber gibi baharatlar ile birlikte iyice yoğrulur. Daha lezzetli olması istenirse hazırlanan et 24 saat serin ortamda veya buzdolabında dinlendirilir ve bu süre sonunda cağ kebabı pişirilmeye başlanabilir. Et yatık biçimde odun ateşinin kızgın közüne 10–15 cm yüksekte pişirilir ve döner bıçağı ile birer porsiyon kesilip cağ, bico üzerinde ızgaraya konulur. Burada biraz daha pişirilir.
Lahmacun, açılmış hamurun üzerine kıyma, maydanoz, soğan, sarımsak, karabiber ve isot gibi baharatlarla hazırlanan malzeme sürüldükten sonra taş fırında pişirilmesiyle yapılan Orta Doğu mutfağında bir çeşit içli pidedir. İngilizcede zaman zaman Türk pizzası, veya Ermeni pizzası, olarak adlandırılsa da Orta Doğu kökenli bir yemektir. Pizzadan farklı olarak peynir kullanılmaz ve hamur daha incedir. Lahmacun; Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Lübnan, Suriye, İsrail ve dünyadaki Türk topluluklarında popüler bir yemektir.
Anadolu'nun yörelere göre farklılık gösteren, genellikle düğün ve bayramlarda yapılan, temel olarak yarma buğday ve etten oluşan geleneksel bir yemektir.
Küp peyniri, İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu bölgesinde, hemen hemen tüm illerde geleneksel olarak üretilen bir peynir türü. Bir kısım bölgelerde çömlek peyniri adıyla bilinir.
Sucuk, başlıca Balkanlar, Orta Doğu ve Orta Asya'da tüketilen, şişirilip kurutulmuş bağırsak içine baharatlı et kıyması doldurularak yapılan bir tür fermante et ürünüdür. Uzun raf ömrüne sahip bir tüketim malzemesidir. Ekonomik olarak satın alınmasını kolaylaştırmak üzere küçükbaş hayvan eti de sıkça karıştırılır. Yapımında sakatat kullanılmayan sucuğun Orta Çağ'dan beri farklı şekillerde yapıldığı bilinmektedir. Sucuk, Kazakistan ve Kırgızistan'da at eti kullanılarak da yapılmaktadır. Afyonkarahisar’a ait olmasıyla bilinir.
Katmer, Türk mutfağında ve Orta Asya'da yaygın olarak yapılan, hamurun yaklaşık 2 mm kalınlığında açılıp arasına yağ, haşhaş, tahin, antep fıstığı ya da kaymak konulup 4-5 kez katlanarak saçta pişirilmesi ile elde edilen hamur işi yiyecektir.
Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.
Aşlama Adana yöresine özgü meyan kökünden yapılan bir içecek türüdür. Adana Aşlama, meyan bitkisinin kökünün dövülerek terbiye edilmiş lifli halinin içme suyu ve buz ile birlikte soğuk olarak demlenip süzülmesi ile elde edilen ve buzlu su ile seyreltilerek servis edilen içecektir. Adana Aşlamada herhangi bir katkı maddesi kullanılmaz. Adana Aşlamacıları ürünü satarken geleneksel bir kıyafet giyer ve özel tasarlanmış servis takımı kullanırlar. Bu servis takımda aşlamacının sırtına astığı aşlama güğümü, beline bağlı bardaklık, bir elinde bardak yıkama için kullandığı su dolu ibrik ve diğer elinde birbirine vurarak ses çıkarıp çevreye aşlamacı geldiğini haber vermek için kullanılan 2 pirinç tas bulunur. 150 yıldan fazla süredir bölgede meyan yetiştiği için Adana'da geleneksel olarak aşlama yapılır.
Muhammara, Suriye'nin Halep şehrine özgü, kahvaltılık ve yemeklik olarak iki çeşidi olan, biber, ceviz ve çeşitli baharatların karışımından yapılan tuzlu meze.
Tandır kebabı tandırda pişirilen kebap çeşididir.
Coğrafi işaret, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Türkiye'deki yöresel ürünlerin geleneksellik ve kalite bakımından değerlendirilmesi sonucu bu ürünlere verilen tescil işaretidir. 10.01.2017 Tarih ve 29944 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 6769 No'lu Sınai Mülkiyet Kanunu'nda yer verilmiş şartlara uygun olduğu belirlenen çeşitli yöresel ürünler coğrafi işaret tescili alabilir. Coğrafi işaret ile tescillenebilecek ürünler gıda ve tarım ürünlerinin yanı sıra maden, sanayi ürünleri ile el sanatları ürünleri olarak sıralanmaktadır.
Şerbetli pide, Aksaray yöresine özgü bir pide türüdür. Şerbetli pide, Türk Patent ve Marka Enstitüsü tarafından tescillenmiş. Tescilin ardından, "coğrafi işaretli" geleneksel ürünler listesine eklenmiştir. Aksaray geleneksel mutfak kültürünü temsil eden yemeklerden biridir.
Damat kurabiyesi veya enişte lokumu, Türk mutfağında yer alan bir bisküvi veya kurabiye türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır. Damat kurabiyesi doğal yayla tereyağı kullanılarak yapılır. Rize geleneksel mutfağında yer alan kurabiye, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve 2021 yılında coğrafi işaret belgesi almıştır.
Kömbe, Türkiye'ye özgü özellikle Orta Anadolu ve akdenizde Osmaniye,Kahramanmaraş,Sivas, Elazığ ve Malatya yöresine ait bir börek çeşididir. Yapılış şekilleri çok küçük farklılıklar gösterir. Geleneksel olarak iki sac arasında pişirilir. Ancak tabii ki günümüzde elektrikli fırınlarda, aynı tarifle pişirilebilmektedir.
Kömbe kurabiyesi, Türk mutfağında yer alan bir kahke türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır. Antakya geleneksel mutfağında yer alır.
Bölgesel mutfaklar ulusa, eyalete veya yerel bölgelere dayanır. Bölgesel mutfaklar, malzemelerin mevcudiyeti, bulunulan iklim, yemek pişirme gelenekleri, tecrübeleri ve kültürel farklılıklara göre çeşitlilik gösterebilir. Geleneksel mutfağın açıklaması basitçe: "Uzun süre boyunca belirli bölgedeki bütün insanların günlük yaşamlarında zamanla ortaya çıkmış yemek hazırlama alışkanlıklarıdır". Bölgesel yemek hazırlama gelenekleri, görenekleri ve içeriklerinin birbiriyle kaynaşmasıyla, sıklıkla belirli bir bölgeye has yemek kültürünün oluşumunu sağlar. Bölgesel mutfaklar adlarını genellikle ortaya çıktıkları coğrafi alandan veya bölgeden alırlar.
Gelveri ekmeği, bir tür ekşi mayalı ekmektir.
