Cluedo

İpucu oyunu ya da Türkiye'deki pazarlama ismi Cluedo Yalanın Peşinde (İngilizce: Cluedo ya da Clue), 3-6 kişilik şans, strateji ve blöf içeren cinayet/gizem/detektiflik temalı bir kutu (masa) oyunudur. Oyunda bir evde bir cinayet işlenmiştir; Dr. Black'in katilinin kim olduğu, neyle ve nerede bu cinayeti işlediği bulmaya çalışılır.

Anthony E. Pratt tarafından II. Dünya Savaşı yılları sırasında İngiltere’de bulundu ve 1949 ‘de ilk kez “Cluedo” ismiyle piyasaya sürüldü.^[1] Dedektiflik oyunlarının klasiği sayılan oyun hakkında çok sayıda oyun, kitap, film, televizyon dizisi ve müzikal yayınlandı. Dağıtımını Amerikan oyuncak şirketi Hasbro, Parker Brothers ve Waddingtons şirketi yapmaktadır. Çeşitli ekstra karakterler, silahlar ve odalar veya farklı oyunlar içeren çokça yan ürün piyasaya sürüldü. Orijinal oyun "Klasik Dedektif Oyunu" olarak pazarlanmakta ve çeşitli yan ürünler farklı sloganlarla ayırt edilmektedir.

Türkiye'de ilk kez 1979'da Yuma Aile Oyun’unca “İpucu” ismiyle piyasaya sürüldü. Daha sonraları “Cluedo-Bir Cinayet Soruşturması”, “Cluedo-İpucu Peşinde”, “Cluedo-Yalanın Peşinde”, “Cluedo-Kendi Maceranı Seç” gibi farklı isimlerle benzerleri üretildi.

1. Oyun tablası
2. 6 farklı renkte piyon ve bunlara ait 6 kişi kartı
3. 6 farklı cinayet aleti figürü ve bu aletlere ait 6 alet kart
4. 9 farklı oda kart
5. Oyuncuların notlarını alabilecekleri detektif not kağıtlar
6. Üzerinde “ÇOK GİZLİ” yazılı bir kart kutusu
7. 1 zar

1. 6 adet piyonun hepsi oyuncu sayısına bakılmadan oyun tablasındaki yerlerine yerleştirilir.
2. Oyuncular istedikleri bir piyonu seçerler.
3. Kartlar 3 gruba ayrılır: Oda kartları, alet kartları ve kişi kartları ayrı ayrı karıştırılır.
4. Her gruptan bir kart çekilir ve kimsenin göremeyeceği şekilde üzerinde “ÇOK GİZLİ” yazan kutunun içine dikkatle konur. Bu üç kartı hiçbir oyuncu görmemelidir.
5. Geri kalan tüm 18 adet kart birbiriyle karıştırılır; soldan sağa oyuna katılan tüm oyunculara sırayla birer birer bitene kadar dağıtılır. Oyuncu sayısına göre bazı oyunculara daha fazla kart düşebilir.

1. Oyuna ilk Bn. Alev (Kırmızı Piyon) başlar. Eğer bu piyonu kimse almadı ise solundan itibaren ilk oyuncu oyuna başlar. Oyuncular sırayla zarı atar ve karelerde ilerler. Tabladaki kareler sadece piyonların ilerlemesi içindir. Oyuncular attıkları zar kadar piyonlarını ileri geri sağa sola ilerletebilirler; çapraz oynayamazlar. İki piyon aynı anda bir karede duramaz ve bir piyon diğer piyonun üstünden atlayamaz.
2. Bir odaya giriş - çıkışın üç yolu vardır:
   1. Atılan zar kadar ilerleyip odanın kapısından girmek (Odaya girmek için gereken rakamdan fazla zar atarsanız da odanın içine girersiniz); odadan çıkmak içinden zar atıp kapıdan çıkmak
   2. (Zar kullanmadan) Gizli geçidi kullanıp bir köşedeki odadan öbür köşedeki odaya atlamak
   3. Başka bir oyuncu tarafından sorgulama amacıyla bir odaya getirilmek
3. Eğer bir odanın kapısında bir piyon varsa o piyon oradan hareket etmedikçe diğer piyonlar odaya o kapıdan giriş – çıkış yapamazlar
4. Oyunda pas geçmek yoktur; her oyuncu sırası geldiğinde piyonunu hareket ettirmek zorundadır.
5. Kendi sıranızda çıktığınız bir odaya sıranız geçmeden geri dönemezsiniz.
6. Herhangi bir odaya giren oyuncu girdiği odada "Sorgulama" yapabilir.
7. Sorgulama "Kim", "Neyle" ve "Nerede" cinayeti işlediğine dair yapılır. Örneğin, Bn. Alev (Kırmızı Piyon) Çalışma Odasına girmiştir. Burada şu şeklide sorgulama yapar: “Bay Kaymak’ın (Beyaz Piyon), İngiliz Anahtarı ile Çalışma odasında işlediği cinayeti araştırıyorum” der. Bu sorguyu yaparken önce Beyaz Piyonu sonra da İngiliz Anahtarını bulundukları yerlerden alıp Çalışma odasına getirir.
8. Sorgu yapanın solundaki ilk oyuncu elindeki kartlara bakar. Sorgulanan kişi, alet ya da oda kartından elinde olan varsa bunlardan istediği bir tanesi (sadece birini) sorguyu yapan oyuncuya gösterir. Bu gösterdiği kartı diğer oyuncuların görmemesi lazımdır. Eğer elinde bu kartların hiç birisi yoksa onun solundaki oyuncuya sıra geçer. O da aynı şekilde elindeki kartlarda bu sorgu yapılan kartlardan varsa istediği birini göstermek zorundadır. Bir oyuncunun elinde aranan kart(lar)dan varsa mutlaka birini göstermek zorundadır. Göstermek istediği kartı kendi seçer. Bu şekilde tüm oyuncular sorguya olumlu ya da olumsuz bir yanıt verirler.
9. Sorgu sonrasında odaya getirilen aletler ve piyonlar tekrar geri taşınmazlar. Piyonlar getirildikleri odana oyuna devam ederler, isterlerse sırası geldiğinde bulunduğu odada sorgu yapabilirler.
10. Oyuncular istedikleri kadar odaya girebilirler; odalarda sorgu yaparak tablanın ortasında bulunan “ÇOK GİZLİ” kutusunun içindeki üç kartı doğru tahmin etmeye çalışırlar.
11. Yeterince sorgu yaptığını ve topladığı bilgilerle bu üç kartı bulduğunu düşünen oyuncu sırası geldiğinde “Suçlama” yapacağını bildirir.
    1. Elindeki dedektif not kağıdına "Suçlunun adını", "Cinayet aletini" ve "Cinayet yerini" kimseye göstermeden yazar. Kutuyu alır ve yine kimseye göstermeden içine bakar; eğer yazdıkları ile kutudakiler aynı ise kartları ve not defterini herkese gösterir ve Oyunu kazanır
    2. Eğer bir tek kart bile yanlış ise kartları yine kutuya koyar ve oyuna devam eder. Ancak artık bir daha yeni bir sorgu ya da suçlama yapamaz. Bundan sonra sadece kendi elindeki kartlarla diğer oyuncuların sorgularını çürütmeye çalışır. Kendi piyonu ile de artık bir odanın kapısını kapatamaz.

1. Suçlama yapan oyuncu tablanın ortasındaki kutunun içindeki kartların üçünü de doğru bilirse “cinayeti çözmüş” yani oyunu kazanmış olur.

• Resmî site