İçeriğe atla

Clarke kanunları

Arthur C. Clarke altta sıralanan şekliyle üç öngörü yasası ortaya atmıştır:

  1. Tanınmış ve yaşını almış bir bilimci bir şeyin mümkün olduğunu iddia ediyorsa, neredeyse kesinlikle haklıdır. Aynı kişi bir şeyin imkânsız olduğunu iddia ettiğinde ise, büyük olasılıkla yanılıyordur.
  2. Mümkünatın hudutlarını keşfetmenin tek yolu, imkânsız alana taarruza geçmektir.
  3. Yeterince gelişmiş bir teknoloji, büyüden ayırt edilemez.

Özellikle üçüncü Clarke kanunu sadece bilgi kurgu yazımlarda kalmayıp batı edebiyatında bir atasöz seviyesini kazandı. Böylece Clarke kanunları bilimkurgu yazımlarda Isaac Asimov'un üç robot yasalarının önemine ulaştılar.

Kaynakları

İlk Clarke kanununa dönüşen sonraki birinci Clarke kanunu Arthur C. Clarke tarafından 1962 yılında basılan Hazards of Prophecy: The Failure of Imagination makalesinde konu oldu. (İngl. Profiles of the Future kitapında)

Yazım ve yaygın kültürde etkisi

  • Freefall, ağcomikinde, bir baş aktör ücüncü Clarcke kanuna bir korolar olarak bunu demektedir: „ Her teknoloji, ne basit olsa da, bu teknolojii anlamayayan gözü önünde büyü olarak görünür.“[1]
  • Yazar Isaac Asimov´un Foundation, Vakıf (roman) kitabın ilk ciltinde, Imperator; „teknoloji büyüden fark edilirse o zaman yeterli ileri teknoloji olmamaktadır.“
  • Superman Returns de Lex Luthor Krypton teknoloji ile alakalı iki kez üçüncü kanunu kulanıyor.

Kaynakça

Notlar

  1. ^ "Corollary in "Free Fall"". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Isaac Asimov</span> Amerikalı yazar

Isaac Asimov, Boston Üniversitesi'nde biyokimya profesörlüğü yapmış Amerikalı yazar ve biyokimyager.

<span class="mw-page-title-main">Isaac Newton</span> İngiliz matematikçi ve fizikçi (1642–1727)

Isaac Newton, İngiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, simyacı, teolog ve filozoftur. 1687 yılında yayımladığı Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri) kitabıyla klasik fizik mekaniğinin temelini oluşturmuş ve bu eser, dünya tarihinin en önemli bilimsel kitaplarından biri olmuştur. Bu eserle birlikte kendi adıyla anılan evrensel kütleçekim yasası ve üç hareket yasasını ortaya koymuş ve kendisinin yaratmış olduğu bu etki, bilim tarihindeki kilometre taşlarından biri olmuştur. Newton'ın evrensel kütleçekimi ve hareketin üç kanunu, sonraki üç yüzyıl boyunca bilim dünyasına egemen olmuştur.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<i>Dune Tanrı İmparatoru</i>

Dune: Tanrı İmparatoru, Frank Herbert tarafından kaleme alınmış ve dünyanın en çok satılan bilimkurgu romanları olan Dune dizisinin 1981'de yayımlanmış dördüncü kitabıdır. Arthur C. Clarke'ın ifadesiyle, "Yüzüklerin Efendisi ile kıyaslanabilecek tek şaheser kurgu romandır.".

Vakıf, Rusya doğumlu Amerikalı yazar Isaac Asimov tarafından yazılan bilimkurgu serisidir. Yaklaşık 30 yıl boyunca bir üçleme olarak kalan seri Vakıf, Vakıf ve İmparatorluk ve İkinci Vakıf kitaplarından oluşmaktaydı. 1981 yılından sonra Asimov seriye 2 ardıl ve 2 öncül eklemiştir. Eklenen bu kitaplar Asimov'un yazdığı diğer iki seri olan Robot ve İmparatorluk serilerine göndermeler yaparak, tüm bu serilerin aynı hayali evrende geçtiğini göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur C. Clarke</span> İngiliz mucit ve bilim kurgu yazarı

Arthur Charles Clarke, Britanya İmparatorluk Nişanı'na sahip İngiliz mucit ve bilimkurgu yazarı. Aynı zamanda Mysterious World adlı İngiliz televizyon serisinin yapımcılığını ve sunuculuğunu da yapmıştır. Clarke, Robert A. Heinlein ve Isaac Asimov'la birlikte, bilimkurgunun "üç büyük yazar"ından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Robert A. Heinlein</span> Amerikalı bilim kurgu yazarı

Robert Anson Heinlein, Amerikalı roman ve bilimkurgu yazarı. Sıklıkla "bilimkurgu yazarlarının duayeni" olarak tanımlanan Heinlein, sert bilimkurgu türünün en popüler, etkili ve tartışılan yazarlarındandı. Bilimkurgu eserlerinde bilim ve mühendislik bakımından akla yatkınlık ölçütlerinin yükselmesini ve türün edebi kalitesinin artmasını sağladı. 1940'larda, The Saturday Evening Post gibi genelde ana akım eserler yayımlayan dergilere yalın bilimkurgu eserleriyle sızmayı başaran ilk yazar oldu. Çağdaş kitle pazarlama döneminde, roman boyutunda çoksatar bilimkurgu eserleri veren ilk yazarlardan biriydi. Heinlein, Isaac Asimov ve Arthur C. Clarke uzun yıllar boyunca "bilimkurgunun büyük üçlüsü" olarak anıldı.

<i>Bilim ve Buluşlar Tarihi</i>

Bilim ve Buluşlar Tarihi ya da özgün adıyla Asimov's Chronology of Science & Discovery, Isaac Asimov'un 1989 yılında basılan kitabı, yaşanan tüm önemli olayları anlatırken, uygarlığımızın köklerine ışık tutar. Bilimsel gelişmelerin arka planını dünya tarihi üzerine yerleştirerek, aynı zamanda bilimsel ve kültürel, toplumsal ve politik olayların birbirlerini nasıl etkilediğini de gösterir.

<i>Ben, Robot</i>

Ben, Robot (İngilizce özgün adı: I, Robot), Amerikalı yazar Isaac Asimov’un birbiri ile bağlantılı dokuz öyküsüden oluşan ve 1950 yılında Gnome Press etiketiyle yayınlanan bilimkurgu romanı.

<i>Esrarengiz Yolculuk</i> (film) film

Esrarengiz Yolculuk, 1966 ABD yapımı bilimkurgu, macera filmidir. Özgün adı Fantastic Voyage olan film 1968 Mart ayında Türkiye'de gösterime girmişti.

<i>Kan Damarlarında Yolculuk</i>

Kan Damarlarında Yolculuk Isaac Asimov'un 1966 yılında yazdığı bilimkurgu, fantezi romanıdır. Özgün adı Fantastic Voyage dır.

<span class="mw-page-title-main">Henry Moseley</span> İngiliz fizikçi

Henry Moseley, İngiliz fizikçidir. Atom numarasını ve Moseley Kanunları'nı keşfederek günümüzde kullanılan modern periyodik tablonun oluşumuna katkı sağlamıştır.

Nemesis aşağıdaki anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Andy Weir</span> Amerikalı yazar

Andrew T. Weir, ilk romanı Marslı ile tanınan, Artemis ve Kurtuluş Projesi gibi kitapları olan Amerikalı roman yazarı ve yazılım mühendisidir. Kurtuluş Projesi, 2022 Hugo En İyi Roman Ödülü final listesinde yer almıştır.

Vakıf'ın Sınırı, Isaac Asimov tarafından yazılmış Vakıf Serisi'nin yazım tarihine göre dördüncü kitabı olan bilimkurgu romanıdır. Asıl üçlemenin yaklaşık 30 yıl sonrasında Asimov'un editörünün baskısı ile yazılan roman Asimov'un The New York Times çok-satanlar listesine giren ilk kitabıdır. Vakıf'ın Sınırı 1983 yılında en iyi roman dalında Hugo Ödülü kazanmış ve 1982 yılında en iyi roman dalında Nebula Ödülü'ne aday olmuştur.

Janet Opal Asimov, Amerikalı kadın bilimkurgu yazarı ve psikanalist.

<span class="mw-page-title-main">Zümrüt Levha</span>

Zümrüt Levha, Levhu'z-zümürrüd ya da Tabula Smaragdina, Hermetica'nın, prima materianın yani ilk maddenin ve dönüşümünün sırrını içerdiği söylenen kompakt ve şifreli bir parçasıdır. Avrupalı simyacılar tarafından sanatlarının ve Hermetik geleneğinin temeli olarak kabul edildi. Zümrüt Levha'nın orijinal kaynağı bilinmemektedir. Her ne kadar Hermes Trismegistus metinde adı geçen yazar olsa da, bilinen ilk görünümü altıncı ve sekizinci yüzyıllar arasında yazılmış Arapça bir kitapta. Metin ilk olarak onikinci yüzyılda Latince'ye çevrildi. Bunu çok sayıda çeviri ve yorum izledi.

Tanrı'nın Dokuz Milyar İsmi , İngiliz yazar Arthur C. Clarke'ın 1953 tarihli bilimkurgu öyküsüdür. Hikâye, 1970 yılında Amerika Bilimkurgu Yazarları tarafından Nebula Ödülleri'nin oluşturulmasından önce yayınlanan en iyi bilimkurgu öykülerinden biri olarak seçilen öyküler arasındaydı. The Science Fiction Hall of Fame, Volume One, 1929–1964'te yeniden basıldı.

Üç robot yasası, Amerikalı bilimkurgu yazarı Isaac Asimov tarafından ortaya atılan, robotların işlev ve haklarına ilişkin yasalardır. Asimov'un ilk kez 1942 yılında yayımlanan, daha sonrasında Ben Robot isimli kitabının da bir bölümünü oluşturan "Durağan Döngü" isimli hikâyesinde ortaya attığı üç yasa şu şekildedir:

  1. Bir robot, bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz.
  2. Bir robot, birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır.
  3. Bir robot, birinci ve ikinci kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır.

Mars and the Mind of Man, 12 Kasım 1971'de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde halka açık bir sempozyumu anlatan kurgusal olmayan bir kitaptır. Panel, bilim, edebiyat ve gazeteciliğin önde gelen beş isimden oluşuyordu: Ray Bradbury; Arthur C. Clarke; Bruce C. Murray; Carl Sagan ve Walter Sullivan. Bu beş kişi bu kitabın ortak yazarlarıdır. Sempozyum, Mariner 9 uzay sondası Mars'ın yörüngesine girmeden kısa bir süre önce gerçekleşmişti. Kitap 1973 yılında merkezi New York'ta bulunan Harper and Row tarafından yayınlandı.