İçeriğe atla

Clara Zetkin

Clara Zetkin
Kişisel bilgiler
Doğum Clara Josephine Eißner
05 Temmuz 1857(1857-07-05)
Saksonya Krallığı, Alman Konfederasyonu
Ölüm 20 Haziran 1933 (75 yaşında)
Moskova, Rusya SFSC
Partisi ASDP (1917'ye kadar)
Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi (1917-1922)
Almanya Komünist Partisi (1920-1933)
Çocuk(lar) Maxim Zetkin (1883-1965)
Kostja Zetkin (1885-1980)
Ebeveyn(ler) Gottfried Eißner
Josephine Vitale/Eißner

Clara Zetkin (evlenmeden önceki soyadı Eissner) (5 Temmuz 1857 - 20 Haziran 1933), devrimci sosyalist ve Marksist-Leninist Alman politikacı ve kadın hakları savunucusu.

1917'ye kadar Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nde aktif olarak çalıştı, daha sonra Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi'ne (USDP) katıldı ve Spartakusbund'un kurucuları arasında yer aldı, bu birlik 1919'da Almanya Komünist Partisi (KDP) oldu. 1920'den 1933]'e kadar Reichstag'da partisini temsil etti.

Yaşamı

Zetkin, Saksonya eyaletinde dünyaya geldi. Öğretmenlik eğitimi aldı, 1874'ten itibaren Almanya'daki kadın hareketi ve işçi hareketi ile ilişki içerisinde bulunmaya başladı. 1878'de Almanya Sosyalist İşçi Partisi'ne (SAP) katıldı.

Bismarck'ın 1878'de sosyalist hareketi yasaklaması üzerine, 1882'de Zürih'e, daha sonra Paris'e sürgüne gitti. Clara Eissner, 1889'da ölen sevgilisi Ossip Zetkin'in (çiftin iki erkek çocuğu bulunuyordu) soyadını edindi. 1899'da bir kere daha evlendi ve 1928'e kadar 19 yıl evli kaldı.

Clara Zetkin ve Rosa Luxemburg, 1910

Clara Zetkin, SPD'den yakın arkadaşı Rosa Luxemburg ile birlikte devrimci radikal solun önde gelen isimleri arasında yer aldı. Revizyonizm tartışmasında Luxemburg ile birlikte Eduard Bernstein'i eleştirdi.

Zetkin kadınların oy hakkı ve fırsat eşitliği gibi konularda kadın politikasına da eğildi. Sosyal demokrat kadın hareketini geliştirmeye çalıştı, 1891'den 1917'ye kadar SDP'nin kadın gazetesi Die Gleichheit'in editörlüğünü yaptı. 26-27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonal'e bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak kutlanması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.

Clara Zetkin, I. Dünya Savaşı sırasında Karl Liebknecht, Rosa Luxemburg ve diğer etkili SDP politikacılarıyla birlikte partinin Burgfrieden politikasına, savaş döneminde grev yapılmayacağına ve hükûmetin ve savaşın eleştirilmeyeceğine dair geçici bir barış anlaşması denebilir, karşı çıktı. Savaş karşıtı görüşlerinden dolayı defalarca tutuklandı, yine de Berlin'de 1915 yılında savaş karşıtı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı'nı düzenledi.

Ocak 1919'da Almanya Komünist Partisi kuruldu. Zetkin partiyi 1920-1933 arası Reichstag'da temsil etti. Sovyetler Birliği'nin kurucusu Lenin ile 1920'de "Kadın Sorunu" üzerine bir görüşme gerçekleştirdi. 1924'te kadar KPD'nin merkez ofis üyesi, 1927'den 1929'a kadar partinin merkez komitesi üyesi oldu. 1921'den 1933'e kadar Komintern'in idari komitesinde yer aldı. Ağustos 1932'de kıdeminden dolayı başkanı olduğu Reichstag'da nasyonal sosyalizm ile savaşılması gerektiği çağrısında bulundu.

Adolf Hitler'in Almanya Komünist Partisi'ni Reichstag yangını'ndan sonra yasaklamasıyla Zetkin ömrünün son yıllarını Sovyetler Birliği'nde sürgünde geçirdi, 1933'te Moskova'da kalp krizi geçirerek öldü ve burada defnedildi.[1]

Birleşene kadar Doğu Almanya'nın 10 Mark banknotlarının üstünde fotoğrafı yer aldı.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rosa Luxemburg</span> Polonyalı-Alman Marksist devrimci (1871–1919)

Rosa Luxemburg, Polonyalı Marksist, filozof, ekonomist, savaş karşıtı aktivist ve devrimci sosyalistti. 28 yaşında Alman vatandaşı oldu.

<span class="mw-page-title-main">August Bebel</span>

August Ferdinand Bebel, Alman sosyalist politikacı ve gazeteci-yazar.

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</span> Almanyada 1920 ila 1945 arasında var olmuş aşırı sağ siyasi parti

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi veya yaygın kısa adıyla Nazi Partisi, Weimar Cumhuriyeti döneminde kurulmuş ve Weimar Cumhuriyeti'ni Nazi Almanyası'na dönüştürüp 1933-1945 yılları arasında yönetmiş olan bir Alman siyasi partisidir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Alman siyasetinde önemli bir yere sahip olmuş partinin programı ve ideolojisi olan nasyonal sosyalizm, radikal antisemitizm ile birlikte etnik milliyetçiliğe dayanan antiliberal ve antikomünist bir görüşteydi. 1921 senesinden itibaren parti başkanlığını sürdürmüş Adolf Hitler'in 1933 senesinde şansölye olmasının ardından 1945 senesine kadar nasyonal sosyalizm döneminde Almanya'nın tek yasal partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Enternasyonal</span>

İkinci Enternasyonal, (1889-1916) hazırlıklarla geçen uzun yıllardan sonra komünist partiler tarafından uluslararası sosyalizm mücadelesini yürütmek amacıyla 1889'da kurulan organizasyon. 1876'da dağılan Birinci Enternasyonal'in görüşlerine paralel olarak anarko-sendikalist hareket organizasyona yine kabul edilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Spartakusbund</span>

Spartakistler, Spartaküs Birliği, I. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da Marksistler tarafından kurulan siyasi örgüt. Bu hizip daha sonra Almanya Komünist Partisi adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Freikorps</span> Almanya’da 18. yüzyıldan sonra genelde kırda oluşturulan düzensiz silahlı birlikler

Freikorps, Almanya’da 18. yüzyıldan sonra genelde kırda oluşturulan düzensiz silahlı birliklere verilen isimdir. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Weimar Cumhuriyeti’nde özellikle komünistlere karşı devlet eliyle örgütlenen düzensiz silahlı birliklere Freikorps denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Henk Sneevliet</span> Hollandalı siyasetçi

Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet, Henk Sneevliet olarak veya takma adı olan Maring olarak bilinir Hollandalı komünist, hem Hollanda hem de Hollanda sömürgesi olan Doğu Hint Adalarında aktif faaliyet göstermiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ülkesi Nazi Almanyası tarafından işgal edildiğinde komünist direniş hareketinde yer almış ve 1942 yılında Almanlar tarafından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Komünist Partisi</span>

Hollanda Komünist Partisi Hollanda’da faaliyet gösteren komünist bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Thälmann</span> Eski Komünist Lider

Ernst Thälmann, Teddy lakabıyla tanınırdı; Weimar Cumhuriyeti'nde 1925 yılı ile 1933 yılları arasında Almanya Komünist Partisi (KPD) başkanlığını yaptı. 1933 yılında Gestapo tarafından tutuklandı ve toplama kampındaki 11 yıllık hücre hapsinden sonra 1944 yılında Adolf Hitler'in emri ile kurşunlanarak öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Anita Augspurg</span>

Anita Augspurg Alman hukukçu, radikal kadın hakları savunucusu ve savaş karşıtı eylemcisi.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Otto Wels</span>

Otto Wels, 1919-1939 yılları arasında Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) başkanlığını yapmış Alman politikacı. 1873'te Berlin'de doğdu. 1891'de SPD'ye katıldı. 1912'de Reichstag'a girdi ve milletvekilliği yapmaya başladı. 14 Haziran 1919'da SPD'nin lideri oldu. Wels önderliğindeki Almanya Sosyal Demokrat Partisi; Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) ve Almanya Komünist Partisi (KPD) ile beraber Weimar Cumhuriyeti dönemi Almanya'sının en önemli 3 partisinden biri olmuştu. Wels, komünistlere ve nasyonal sosyalistlere karşı bir propaganda yürütmekteydi, çünkü ona göre fazlasıyla radikal olan komünistler ve nasyonal sosyalistler cumhuriyetin varlığı için birer tehlikeydi. SPD Temmuz 1932, Kasım 1932 ve Mart 1933 seçimlerinde sırasıyla % 21.58, % 20.43 ve % 18.25 oranında oy alarak ana muhalefet konumunda yer aldı. 1933'te NSDAP'nin iktidara gelmesiyle çıkan Yetki Yasası'na karşı konuşma yapan tek Reichstag üyesiydi.

Almanya Komünist İşçi Partisi, 1920 yılında kurulan, parlamento karşıtı ve konsey komünizmi taraftarı siyasi parti. AKİP, 1920 yılının nisan ayında Heidelberg'te, Almanya Komünist Partisi'nden ayrılan kadrolarca kurulmuştur. Parti gazetesinin ismi Komünist İşçi'dir.

Kızıl bayrak şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi</span>

Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi, Finlandiya'da sosyal demokrat bir siyasi partidir. Parti, 1899 yılında Finlandiya İşçi Partisi adıyla kurulmuş olup 1903'te günümüz adını almıştır.

İkinci Enternasyonal döneminde, bağlı Sosyalist partilerin kadın örgütlerinin temsilcileri tarafından birkaç Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı düzenlendi. İlk ikisi, İkinci Enternasyonal'in ana Uluslararası Kongreleri ile birlikte yapıldı, üçüncüsü 1915'te Bern'de yapıldı. Konferanslar, Dünya Kadınlar Günü'nü popülerleştirmek için kayda değerdi ve Sosyalist Uluslararası Kadınlar ve Uluslararası Demokratik Kadın Federasyonu gibi grupların öncüleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi</span>

Almanya Bağımısız Sosyal Demokrat Partisi, Alman İmparatorluğu ve Weimar Cumhuriyeti döneminde etkin olan bir siyasi partiydi. Parti, 1917'de Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin (SPD) sol kanadı tarafından kuruldu. 1922'ye kadar büyük bir ayrılıkçı hareket oldu. 1919'da Spartakusbund'un ardılı olarak Almanya Komünist Partisi'nin kurulması ve 1922'de SPD'nin sağ ve sol kanatlarının birleşmesinin ardından güç yitimine uğramış ve 1931'deki kapatılmasına kadar küçük bir ayrılıkçı parti olarak faaliyetini sürdürmüştür.