Cirth - Turkipedia

Bu tablo **Angerthas Daeron** ve **Angerthas Moria**da ortak olarak bulunan harfleri göstermektedir. *Kralın Dönüşü* Ek E'de yer almaktadır. Bazı karakterler Elfçe ve Cücece için farklı sesleri karşılamaktadır ve bazıları sadece iki dilden birinde görülmektedir.

Cirth (ok. kirt), J. R. R. Tolkien tarafından eserlerinde kullanma amacıyla icad edilmiş ve geliştirilmiş sunî bir alfabedir. Cirth kelimesi Rünler anlamına gelir. Bu alfabenin her bir harfine certh denir.

Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi eserlerinde cüceler tarafından kullanılan bir alfabe olarak geçen bu rünler, aslında Eski İngilizce Rünleri'nden uyarlanmıştır. Birçok Avrupa dilinden farklı olarak Ş,Ç ve peltek se sesleri için hususî karakterler yer almaktadır. Kelimeleri birbirinden ayırmak için boşluk yerine nokta kullanılmaktadır. Bundan başka da bir noktalama işareti yoktur. Çift ünsüzler tek bir rün ile ifade edilir. Muhtemelen bu alfabe, cücelerin diliyle bir bağlantı kurmak için kullanılmıştır. Bununla birlikte daha çok diğer dillerden ya da diğer dillere yapılan uyarlamalarda kullanıldığı görülür.

Hayalî Orta Dünya tarihinde Cirth'in kökenini teşkil eden Certhas Daeron, Doriath'lı Thingol'ün ozanı Daeron tarafından icat edilmiştir. Daha sonraları Anghertas Daeron diye bilinen alfabeye dönüşmüştür. Daha sonra Cirth'in yerini -Fëanor tarafından geliştirilmiş olan- Tengwar almış olsa da Cüceler tarafından benimsenip kendi dilleri Khuzdul'u (başka adıyla Angerthas Moria ya da Angherthas Ereboru) yazmak için kullanılmıştır. Çünkü Cirth'in harfleri Tengwar'a göre daha düz çizgilerden oluştuğu için yazmak kolaydı. Balin'in Moria'daki türbesinde bu alfabe kullanılarak "Fundin'in oğlu Balin burada yatıyor" yazılmıştı. Bununla birlikte Cirth, eski veya daha yeni versiyonlarıyla hem İnsanlar hem de Orklar tarafından kullanılmıştır. Örneğin; Daleliler, Rohirrim ve Moria Orkları tarafından kullanılmıştır.

Alfabedeki harflerin çoğunda Futhark'ta görülen şekiller vardır (Hobbit'te kullanılmıştır). Fakat bu karakterlerin çoğunun seslendirilişi, Cirth'teki benzerlerinden farklılık arz etmektedir. Dahası Cirth'teki sesletim çok daha sistematiktir. Bazı harfler Göktürk alfabesi ile aynıdır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Latin alfabesi, antik Roma tarafından Eski Latince yazmak için kullanılan Latin harfleri tabanlı alfabedir. 23 harften oluşan Latin alfabesi, Latin harflerini kullanan ilk alfabedir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Dünya</span> Tolkienin kurguladığı Orta Dünya evreninde, yazarın eserlerinin büyük bir kısmına mekân olan hayalî kıta

Orta Dünya kıtası, J. R. R. Tolkien'in kurguladığı Orta Dünya evreninde, yazarın eserlerinin büyük bir kısmına mekân olan hayalî kıtadır. Bu eserlerin en meşhurları Hobbit romanı ve Yüzüklerin Efendisi roman üçlemesidir. Tolkien'in öykülerinde, meleksi varlıklar valar, elfler ve bunlarla ittifak halindeki insanlarla, şeytani Melkor ya da Morgoth ve onun yolundan giden büyük çoğunluğu orklardan, ayrıca ejderhalar ve köleleştirilmiş insanlardan oluşan iki büyük gücün Arda'yı ele geçirmek için yaptıkları savaşlar anlatılır. Sonraki çağlarda, Morgoth'un yenilmesi ve Arda'dan sürülmesi sonucunda kötülüklerin efendisi rolünü, baş yardımcısı Sauron devam ettirir. Morgoth'un defedilmesinden sonra valar, Orta Dünya'nın işlerine doğrudan karışmaktan tamamen el çekerler ve Sauron'a karşı süren mücadelede valar safındaki halklara yardım etmesi için Orta Dünya'ya Istari olarak bilinen maiaları yollarlar. Bunların en önemlileri Boz Gandalf ve Ak Saruman olmuştur. Gandalf, görevine sadık kalarak Sauron'un yok edilişinde kritik görevleri yerine getirir, Saruman ise mutlak egemenlik kurmak amacıyla Sauron'a rakip olarak ortaya çıkar. Kötülüğe karşı mücadeleye katılan diğer ırklar ise cüceler, elfler ve hobbitlerdir. Orta Dünya üzerinde hakimiyet tesis etmek için karanlık güçler ile aydınlık güçler arasında yaşanan mücadelenin başlangıcı ve ilk devreleri Tolkien'in Silmarillion adlı eserinde hikâye edilir. İyilik ile kötülüğün son mücadelesi, sırasıyla Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi romanlarında ele alınır.

Moria ya da Khazad-dûm, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir yeraltı şehri.

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Meroitik yazı</span>

Meroitik yazı, Meroë Krallığı'nın Meroitik dili yazmak için en azından MÖ 200 yılında kullandığı Mısır hiyeroglif ve Demotik kökenli bir alfabedir, ayrıca bir olasılıkla onu izleyen Nübye krallıklarının dilini yazmak için de kullanılmıştır. Eski Eski Nübyece daha sonraları Yunan uncial alfabesi ile yazıldığında bu alfabeye üç tane Meroitik glif (karakter) de dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bilbo Baggins</span>

Bilbo Baggins, J. R. R. Tolkien'ın 1937'te yayımlanan Hobbit romanının baş karakteri, Yüzüklerin Efendisi'nin yardımcı karakterlerinden birisi ve Tolkien'ın tüm Orta Dünya eserlerinin anlatıcısıdır. Bilbo Baggins bir hobbittir. Üçüncü Çağ'ın 2890. yılının 22 Eylül'ünde Çıkın Çıkmazı'nda doğdu.

Harf, yazı yazmak için kullanılan semboldür. Harfler, Seslerin yazı sistemlerindeki karşılığıdır. Harflerin hepsi birleşerek alfabeyi oluştururlar. Yazı harfler dışında rakam, noktalama işaretleri ya da başka semboller içerebilir ama harfler yazının en temel öğesidir.

Gürcü alfabesi, Güney Kafkas dillerinin, özellikle Gürcücenin yazımında kullanılan alfabedir. 1940'larda Osetçe ve 1937-1954 arasında Abhazcanın yazımında da kullanılmıştır. Gürcü alfabesi Dağıstan'da Avarlar tarafından da yüzyıllarca Avar dilini yazmak için kullanılmıştır. Avarlar Gürcü krallıkları ile Alazan vadisi yüzünden çatışmaya başlayınca Gürcü alfabesi, 16. yüzyıldan itibaren yerini Avar dili için düzenlenmiş Arap harflerinden oluşan Ajam alfabesine bıraktı.

Qq, Türk alfabesinde bulunmayan bir harftir. Ancak Türkçede kû /cuː/ ismiyle bilinir. Uluslararası Fonetik Alfabesi'nde ötümsüz küçükdilsil patlamalı ünsüzü gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Boromir</span>

Boromir J. R. R. Tolkien'in hayalî Orta Dünya evreninde bir karakterdir.

<span class="mw-page-title-main">Balin</span> J.R.R. Tolkienin yarattığı kurgu karakter

Balin karakteri, J.R.R. Tolkien'in orta dünya serisi kitaplarındaki kurgusal bir cüce karakteridir. Üçüncü çağın 2763. yılında doğmuştur.

Ori, Profesör Tolkien'in yarattığı orta dünya evreninde hayali bir cüce karakterdir.

Orklar, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde Melkor tarafından yaratılan bir ırk. Orklar, Silmarillion ve Yüzüklerin Efendisi romanlarında, karanlık güçler Morgoth, Sauron ve Saruman tarafından asker ve hizmetkâr olarak kullanılan bir ırk olarak resmedilir. Hobbit romanında orklar, baş düşmandırlar.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreniyle ilgili yazmış olduğu hikâyelerde birçok yer ismi geçmektedir. Bu hayalî mekanlardan bazıları, olayların merkezinde yer alırken, yine bazı mekanlar vardır ki bunlara ayrıntılı olarak değinilmemiştir. Orta Dünya kıtasında yer alan, görece ikinci planda kalan bu yerlerden bazıları aşağıda listelenmektedir.

Dumanlı Dağlar, J. R. R. Tolkien'in kurguladığı Orta Dünya evrenindeki bir dağdır.

Orta Dünya savaş aletleri J. R. R. Tolkien'in Orta Dünya evreninden Hobbit, Yüzüklerin Efendisi ve Silmarillion'da bahsettiği silahları ve zırhları içerir.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde Cüceler, Arda'da yaşayan bir ırkın adıdır. Arda, gerçek Dünya'nın kurgusal tarih öncesi dönemindeki adıdır. Bu kurgusal tarihi devirde, Arda'da Orta Dünya, Aman, vd. kıtalar olduğu yazar tarafından hikâye edilir. Cüce ırkı, Orta Dünya kıtasında yaşardı.

Brahmi alfabesi, ünlüleri ünsüz sembollerle ilişkilendirmek için bir aksan işaretleri sistemi kullanan bir abugidadır. Yazı sistemi, Maurya döneminden erken Gupta dönemine kadar yalnızca nispeten küçük evrimsel değişiklikler geçirdi ve MS 4. yüzyılda bile okuma yazma bilen bir kişinin Maurya yazıtlarını hala okuyabildiği düşünülmektedir. Bundan bir süre sonra, orijinal Brahmi yazısını okuma yeteneği kayboldu. En eski ve en iyi bilinen Brahmi yazıtları, kuzey-orta Hindistan'daki Asoka'nın MÖ 250-232'ye tarihlenen kayaya oyulmuş fermanlarıdır. Brahmi'nin deşifresi, 19. yüzyılın başlarında, Hindistan'daki Doğu Hindistan Şirketi yönetimi sırasında, özellikle Kalküta'daki Bengal Asya Topluluğu'nda, Avrupa'nın akademik ilgisinin odak noktası haline geldi. Brahmi, Cemiyetin sekreteri James Prinsep tarafından 1830'larda Cemiyetin dergisinde yayınlanan bir dizi bilimsel makalede deşifre edildi. Buluşları, diğerleri arasında Christian Lassen, Edwin Norris, H. H. Wilson ve Alexander Cunningham'ın epigrafik çalışmalarına dayanıyordu.

J. R. R. Tolkien tarafından oluşturulan yapay diller, bir yapay dil dizisidir. Bu kurgusal dillerin hepsi olmasa da birçoğu, genelde Orta Dünya olarak adlandırılan Tolkien'in Kurgusal evren'i için yaratılmştır. Bu diller The Hobbit adlı eserinde Elrond veya Bolg şeklinde birkaç adda, Yüzüklerin Efendisi adlı eserinde kimi adlar için ve kimi şiirlerde ("Namárië") ve Silmarillion adlı eserinde neredeyse tüm isimlerde ek olarak eserin adının kendisi için ve birkaç cümle halinde kullanılmıştır.

Çengel işareti, dil biliminde ve çoğu dilde kullanılan bir diyakritik işarettir. Türkçede yalnız sessiz harflerde kullanılan ve harflerin ses değerlerini değiştiren bir göstergedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.