İçeriğe atla

Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi

2020'de yayımlanan 2019 verilerini içeren Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi'ne göre dünya haritasında kırmızı renkteki ülkeler daha fazla cinsiyet eşitsizliğini ve yeşil renkteki ülkeler ise daha fazla eşitliği ifade etmektedir.

Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (GII), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2010 İnsani Gelişme Raporu'nun 20. yıl dönümü baskısında ele alınan cinsiyet eşitsizliğinin ölçülmesine yönelik bir endekstir. UNDP'ye göre bu endeks, cinsiyet eşitsizliği nedeniyle bir ülkedeki başarı kaybını ölçmek için birleşik bir ölçüdür. Fırsat maliyetini ölçmek için üç boyut kullanır: üreme sağlığı, güçlendirme ve işgücü piyasasına katılım. Yeni endeks, her ikisi de 1995 İnsani Gelişme Raporu'nda tanıtılan önceki göstergeler olan Toplumsal Cinsiyet Gelişim Endeksi (GDI) ile Toplumsal Cinsiyet Güçlendirme Ölçütü'nün (GEM) eksikliklerini gidermek için deneysel bir önlem olarak tanıtıldı.

Sıralama

UNDP GII verileri 28 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. temelinde tüm "puanlanan" ülkeler için 2019 sıralaması şöyledir:

GII sıralaması HDI sıralaması Ülke GII değeri
1 2 İsviçre0,025
2 1 Norveç0,038
3 11 Finlandiya0,039
4 8 Hollanda0,043
4 10 Danimarka0,043
6 7 İsveç0,045
6 14 Belçika0,045
7 23 Güney Kore0,047
8 26 Fransa0,049
9 4 İzlanda0,058
10 22 Slovenya0,063
11 23 Tayvan0,064
12 23 Lüksemburg0,065
12 11 Singapur0,065
14 18 Avusturya0,069
14 29 İtalya0,069
16 25 İspanya0,070
17 19 Japonya0,075
18 38 Portekiz0,079
19 16 Kanada0,080
20 6 Almanya0,084
21 33 Kıbrıs0,086
21 29 Estonya0,086
23 2 İrlanda0,093
24 14 Yeni Zelanda0,094
25 8 Avustralya0,097
26 19 Birleşik Krallık0,109
26 48 Karadağ0,109
28 35 Polonya0,115
29 32 Yunanistan0,116
29 43 Hırvatistan0,116
31 31 Birleşik Arap Emirlikleri0,118
31 53 Belarus0,118
33 14 İsrail0,123
34 34 Litvanya0,124
35 64 Sırbistan0,132
36 27 Çekya0,136
37 82 Makedonya0,143
38 73 Bosna Hersek 0,149
39 85 Çin0,168
40 28 Malta0,175
41 37 Letonya0,176
42 69 Arnavutluk0,181
43 45 Katar0,185
44 51 Kazakistan0,190
45 39 Slovakya0,191
46 17 Amerika Birleşik Devletleri0,204
46 90 Moldova0,204
48 56 Bulgaristan0,206
49 42 Bahreyn0,212
50 52 Rusya Federasyonu 0,225
51 40 Macaristan0,233
52 74 Ukrayna0,234
53 64 Kuveyt0,242
54 81 Ermenistan0,245
55 43 Şili0,247
56 105 Libya0,252
56 40 Suudi Arabistan0,252
56 58 Barbados0,252
59 62 Malezya0,253
60 47 Bruney 0,255
61 49 Romanya0,276
62 55 Uruguay0,288
62 106 Özbekistan0,288
62 62 Kosta Rika0,288
65 95 Tunus0,296
65 117 Vietnam0,296
67 70 Küba0,304
68 60 Umman0,306
68 54 Türkiye0,306
70 125 Tacikistan0,314
71 99 Moğolistan0,322
71 74 Meksika0,322
73 88 Azerbaycan0,323
73 67 Trinidad ve Tobago0,323
75 46 Arjantin0,328
76 61 Gürcistan0,331
77 58 Bahamalar0,341
78 66 Mauritius0,347
79 104 Tonga0,354
80 79 Tayland0,359
81 111 Samoa0,360
82 95 Maldivler0,369
82 120 Kırgızistan0,369
84 93 Fiji0,370
85 124 El Salvador0,383
86 86 Ekvador0,384
87 79 Peru0,395
88 101 Jamaika0,396
89 126 Yeşil Burun Adaları0,397
90 86 Saint Lucia0,401
90 72 Sri Lanka0,401
92 160 Ruanda0,402
93 114 Güney Afrika0,406
94 57 Panama0,407
95 84 Brezilya0,408
96 92 Lübnan0,411
97 110 Belize0,415
98 107 Bolivya0,417
99 129 Butan 0,421
100 132 Honduras0,423
101 83 Kolombiya0,428
101 128 Nikaragua0,428
103 91 Cezayir0,429
104 107 Filipinler0,430
105 97 Surinam0,436
106 130 Namibya0,440
107 103 Paraguay0,446
108 116 Mısır0,449
109 102 Ürdün0,450
110 142 Nepal0,452
111 121 Fas0,454
112 88 Dominik Cumhuriyeti0,455
113 137 Laos0,459
113 70 İran0,459
115 122 Guyana0,462
116 100 Botsvana0,465
117 144 Kamboçya0,474
118 147 Myanmar0,478
119 113 Venezuela0,479
119 127 Guatemala0,479
121 107 Endonezya

0,480

122 151 Suriye Arap Cumhuriyeti 0,482
123 131 Hindistan0,488
124 185 Burundi0,504
125 173 Etiyopya0,517
126 143 Kenya0,518
127 181 Mozambik0,523
128 119 Gabon0,525
129 150 Zimbabve0,527
130 168 Senegal0,533
131 159 Uganda0,535
132 148 Angola0,536
133 135 Sao Tome ve Principe 0,537
133 133 Bangladeş0,537
135 138 Gana0,538
135 154 Pakistan0,538
137 146 Zambiya0,539
138 170 Sudan0,545
139 165 Lesotho0,553
140 163 Tanzanya0,556
141 153 Kamerun0,560
142 174 Malawi 0,565
143 138 Esvatini0,567
144 149 Kongo Cumhuriyeti0,570
145 167 Togo0,573
146 123 Irak0,577
147 182 Burkina Faso0,594
148 158 Benin0,612
148 172 Gambiya0,612
150 175 Kongo DC0,617
151 157 Moritanya0,634
152 170 Haiti0,636
153 162 Fildişi Sahili0,638
154 189 Nijer0,642
155 182 Sierra Leone0,644
156 175 Liberya0,650
157 169 Afganistan0,655
158 184 Mali0,671
159 188 Orta Afrika Cumhuriyeti0,680
160 187 Çad0,710
161 155 Papua Yeni Gine0,725
162 179 Yemen0,795

İlk 10 ülke

Ülke GII sıralaması

(GII değeri) 2018

GII sıralaması 2012 GII değeri 2012 İGE sıralaması 2012 GII sıralaması 2011 GII değeri 2011 GII sıralaması 2008 GII değeri 2008
Hollanda4 (0,041) 1 0,045 4 2 0,052 1 0,174
İsveç2 (0,040) 2 0,055 7 1 0,049 3 0,212
Danimarka2 (0,040) 3 0,057 15 3 0,060 2 0,209
İsviçre1 (0,037) 4 0,057 9 4 0,067 4 0,228
Norveç5 (0,044) 5 0,065 1 6 0,075 5 0,234
Finlandiya7 (0,050) 6 0,075 21 5 0,075 8 0,248
Almanya19 (0,084) 7 0,075 5 7 0,085 7 0,240
Güney Kore7 (0,048) 8 0,08 7 8 0,078 8 0,198
Fransa8 (0,051) 10 0,083 20 10 0,106 11 0,260
Belçika6 (0,045) 9 0,068 * * * * GHS

Son 10 ülke

Ülke GII sıralaması

(GII değeri) 2018

GII değeri 2012 İGE sıralaması 2012 GII sıralaması 2011 GII değeri 2011 GII sıralaması 2008 GII değeri 2008
Yemen162 (0,834) 0,747 160 -- -- -- --
Afganistan143 (0,575) 0,712 175 141 0,717 134 0,797
Nijer154 (0,647) 0,707 186 144 0,724 136 0,807
Kongo156 (0,655) 0,681 186 142 0,710 169 0,814
Liberya155 (0,651) 0,658 174 139 0,671 131 0,766
Orta Afrika Cumhuriyeti159 (0,682) 0,654 180 138 0,669 132 0,768
Mali158 (0,676) 0,649 182 143 0,712 135 0,799
Sierra Leone153 (0,644) 0,643 177 137 0,662 125 0,756
Moritanya150 (0,620) 0,643 155 -- -- -- --

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gini katsayısı</span> Gelir veya servet dağılımındaki eşitsizlik ölçüsü

Ekonomi'de Gini katsayısı, Gini endeksi veya Gini oranı, bir ulus ya da bir sosyal grup içindeki gelir eşitsizliği veya servet eşitsizliğini temsil etmeyi amaçlayan bir istatistiksel dağılım ölçüsüdür. Gini katsayısı istatistikçi ve sosyolog Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı</span> Birleşmiş Milletlerin küresel kalkınma ağı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Milletler'in küresel kalkınma ağı oluşturmak için kurduğu bir programdır. Özellikle gelişmekte olan ülkelere odaklanarak, insanların daha iyi yaşam standartlarına sahip olmaları için gerekli olan bilgi, deneyim ve kaynakları sağlar. UNDP, bu amaç doğrultusunda hükûmetler, sivil toplum kuruluşları, akademi ve iş çevreleri ile iş birliği yaparak kalkınma çalışmaları yapar.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi</span> Yaşam beklentisi, eğitim ve gelir endekslerinin birleşik istatistiği

İnsani Gelişme Endeksi, Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.

İndeks, endeks, fihrist veya dizin. Farklı alanlardaki kullanımları:

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), yıllık İnsani Gelişme Raporunda 191 ülkenin İnsani Gelişme Endeksini (İGE) derliyor. Endeks, belirli bir ülkedeki sağlık, eğitim ve geliri, ülkeler arasında ve zaman içinde karşılaştırılabilir bir insani gelişme ölçüsü sağlamak için dikkate alır.

İnsani Gelişme Göstergesi, Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Gelişme Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Avrupa ülkeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İnsani Gelişme Endeksi (İGE), insani gelişmenin temel boyutlarındaki ortalama başarının özet bir ölçüsüdür. Uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgi ve makul bir yaşam standardı içerir. Endeks refahı ölçmenin standart bir yoludur. Ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan veya az gelişmiş ülke ayrımı yapmak ve ayrıca ekonomi politikalarının yaşam kalitesi üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılır. Ülkeler, İGE'lerine göre dört geniş kategoriye ayrılır: çok yüksek, yüksek, orta ve düşük insani gelişme. Şu anda, tüm Avrupa ülkeleri çok yüksek veya yüksek insani gelişme kategorisine girmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomik kalkınma</span>

Ekonomik kalkınma, bir ülkenin ekonomik, siyasi ve sosyal refahının geliştiği süreçtir.

<span class="mw-page-title-main">Cinsiyet eşitsizliği</span>

Cinsiyet eşitsizliği, bireylerin cinsiyetlerine göre maruz kaldıkları eşit olmayan davranışlar, tutumlar ve algıları anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Kökeni, toplumsal cinsiyet rollerindeki farklılıklardır. Cinsiyet sistemleri genellikle kesin hatlarla ikiye ayrılmış ve hiyerarşik yapıya sahiptir; cinsiyet ikiliği sistemleri günlük yaşamın sayısız boyutunda kendini gösteren eşitsizlikleri yansıtabilmektedir. Cinsiyet eşitsizliği deneysel temellere dayandırılmış ya da toplumsal olarak kabul edilmiş ayrıcalıklardan kaynaklanır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Laos illeri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede başkent ve en büyük şehir olan Vientiane ili dahil 17 adet Laos ili 2017 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Arjantin eyaletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede özerk şehir Buenos Aires ve 23 adet Arjantin eyaleti, 2019 İnsani Gelişme Endeksi raporuna göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Kuzey Makedonya istatiksel bölgeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede 8 adet Kuzey Makedonya istatiksel bölgesi 2017 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Çekya'nın bölgeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede 8 adet Çekya istatiksel bölgesi 2018 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Lesotho illeri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede Lesotho illeri 2017 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Fransa bölgeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede Fransa'nın bölgeleri ve denizaşırı toprakları 2018 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır. 2016 yılından önce ve sonraki bölgelerin karşılık geldiği veya bir parçası olduğu bölgeler de listede belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu</span> cinsiyet eşitliğini ölçmek için tasarlanmış endeks

Küresel Cinsiyet Farkı Raporu, ilk olarak 2006'daki Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlandı. 2020 raporu, 153 ülkeyi kapsıyor. Küresel Cinsiyet Farkı Endeksi, cinsiyet eşitsizliklerini ölçmek için tasarlanmış bir endekstir. Endeks, "bu ülkelerdeki mevcut kaynakların ve fırsatların gerçek seviyesinden ziyade, ülkelerdeki kaynaklara ve fırsatlara erişimde cinsiyete dayalı eşitsizlikleri ölçmek için" tasarlanmıştır. Çok gelişmiş ülkelerin daha yüksek puanlara sahip olması gerektiği savı doğru değildir. Endeks puanlarını belirlemek için kullanılan metodoloji, erkeklerin kadınlara göre dezavantajlı olduğu durumları "eşit" sayacak şekilde tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Legatum Refah Endeksi</span>

Legatum Refah Endeksi, özel yatırım şirketi Legatum tarafından kurulan ve kısmen finanse edilen bağımsız bir eğitim yardım kuruluşu olan Legatum Enstitüsü tarafından geliştirilen yıllık bir sıralamadır. Sıralama, zenginlik, ekonomik büyüme, eğitim, sağlık, kişisel refah ve yaşam kalitesi gibi çeşitli faktörlere dayanmaktadır.

İnsani Yoksulluk Endeksi (HPI), Birleşmiş Milletler tarafından İnsani Gelişme Endeksi'ni (HDI) tamamlamak için geliştirilen ve ilk olarak 1997'de İnsani Yoksunluk Raporunun bir parçası olarak rapor edilen bir ülkedeki topluluk yoksulluğunun bir göstergesiydi. İGE'ye kıyasla, yoksun ülkelerdeki yoksunluğun boyutunu daha iyi yansıttığı düşünülüyordu. 2010 yılında, BM'nin Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi'nin yerini aldı.

Cinsiyet Gelişim Endeksi (CGE)(GDI), cinsiyet eşitliğini ölçmek için tasarlanmış bir endekstir.