İçeriğe atla

Cinsel ilişki sonrası kanama

Cinsel ilşki sonrası kanama
Diğer adlarPostkoital kanama
UzmanlıkJinekoloji
TanıAltta yatabilecek sebepler: Atrofik vajinit, Kanserler, Enfeksiyon, Servikal Polip, Servikal Ektropiyon, Kanserler

Postkoital kanama, cinsel ilişkiden sonra vajinadan gelen kanamadır. Ağrı ile ilişkili olabilir veya olmayabilir.[1] Kanama rahim, serviks, vajina ve vajina yakınında bulunan diğer doku veya organlardan olabilir.[2] Postkoital kanama rahim ağzı kanserinin ilk belirtilerinden biri olabilir.[3][4] İlişkiden sonra vajinal kanamanın ortaya çıkmasının başka nedenleri de vardır. Bazı insanlar ilk kez cinsel ilişkiden sonra kanar, ancak diğerlerinde olmaz. Kızlık zarı ince bir doku olduğu için gerilirse kanayabilir. Spor ve tampon kullanımı gibi diğer aktiviteler vajinayı etkileyebilir.[5] Postkoital kanama tedavi olmaksızın durabilir.[6] Bazı durumlarda, postkoital kanama adet düzensizliklerine benzeyebilir.[7] Postkoital kanama gebelik boyunca ortaya çıkabilir. Servikal poliplerin varlığı gebelik sırasında postkoital kanamaya neden olabilir çünkü poliplerin dokusu daha kolay zarar görür.[8] Postkoital kanama, rızalı ve rızasız cinsel ilişkiden sonra travmaya bağlı olabilir.[2][9]

Nedeni belirlemek için tanı, tıbbi öykü almayı ve semptomları değerlendirmeyi içerecektir. Tedavi her zaman gerekli değildir.[10]

Nedenler

Seks sonrası vajinal kanama, aşağıdakileri gösterebilen bir semptomdur:

Hemoroid ve vulvar lezyonlardan kanama, postkoital kanama ile karıştırılabilir.[2] İlişki sonrası kanama, akıntı, kaşıntı veya tahriş ile ortaya çıkabilir. Bunun nedeni Trichomonas veya Candida olabilir.[11] Östrojen eksikliği vajinal dokuyu daha ince ve kanamaya daha duyarlı hale getirebilir. Bazıları doğum kontrol haplarının ilişki sonrası kanamaya neden olabileceğini öne sürdü.[4]

Postkoital kanama gelişimi için risk faktörleri şunlardır: düşük östrojen seviyeleri, tecavüz ve 'kaba seks'.[2]

Teşhis ve tedavi

Kanamanın nedenini belirlemek için testler ve detaylı muayeneden yararlanılır:

  • gebelik testi
  • pelvik muayene[10]
  • doku örneklerinin alınması
  • pap smear
  • vajina ve serviksin kolposkopik muayenesi
  • ultrason
  • histogram
  • bakteri kültürleri[11]
  • doku biyopsisi[2]

Bir jinekoloji uzmanına yönlendirme yapılabilir.[10][14] Görüntüleme gerekli olmayabilir.

Epidemiyoloji

Genç kadınlarda postkoital kanama nadiren jinekolojik kanserle ilişkilendirilir ve HPV'ye karşı yaygın bağışıklamalar nedeniyle insidansının düşmesi beklenmektedir. Postkoital kanama en çok ABD'de kadınlarda incelenmiştir. Tayvan'da yapılan büyük bir çalışmada, cinsel ilişki sonrası kanamanın genel insidansı 100.000 kadında 39-59 olarak bulundu. Postkoital kanaması olanlarda servikal displazi ve serviks kanseri riski daha yüksekti. Postkoital kanamanın iyi huylu nedenleri servikal erozyon, ektropion, vajinit ve vulvovajinit ile ilişkilendirilmiştir. Servikste lökoplaki varlığı, intrauterin kontraseptif araç, servikal polipler, servisit, menopoz, disparoni ve vulvodini gibi diğer sebepler ile ilişkilendirildi.[15] İskoçya'da 20-24 yaş arası yaklaşık 600 kadından 1'i açıklanamayan kanama yaşar.[4] Afrikalı kadınlar üzerinde yapılan bir araştırma, rızaya dayalı cinsel ilişkiden kaynaklanan travmanın, genç kadınlarda ilişki sonrası kanamanın bir nedeni olduğunu buldu.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Boukhanni (25 Mart 2016). "Les hémorragies post coïtales: à propos de 68 cas et revue de literature". The Pan African Medical Journal. 23: 131. doi:10.11604/pamj.2016.23.131.9073. PMC 4885701 $2. PMID 27279958. 
  2. ^ a b c d e f g h Netter's Obstetrics and Gynecology E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 16 Şubat 2017. ISBN 9780323523509. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Shapley (1 Haziran 2006). "A systematic review of postcoital bleeding and risk of cervical cancer". The British Journal of General Practice. 56 (527): 453-460. PMC 1839021 $2. PMID 16762128. 
  4. ^ a b c "Clinical practice guidelines for the assessment of young women aged 20-24 with abnormal vaginal bleeding". 3 Mart 2010. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ "Does a woman always bleed when she has sex for the first time? - Health questions - NHS Choices". 12 Temmuz 2016. 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Shapley (1 Ekim 2013). "The epidemiology of self-reported intermenstrual and postcoital bleeding in the perimenopausal years". BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology (İngilizce). 120 (11): 1348-1355. doi:10.1111/1471-0528.12218. ISSN 1471-0528. PMID 23530690. 
  7. ^ Halpern (2014). "Repeated use of pre- and postcoital hormonal contraception for prevention of pregnancy". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce) (9): CD007595. doi:10.1002/14651858.cd007595.pub3. PMC 7196890 $2. PMID 25259677. 
  8. ^ Guidelines for nurse practitioners in ambulatory obstetric settings. Barron, Mary Lee. New York: Springer Publishing Company. 2013. ss. 240. ISBN 9780826195579. OCLC 841914663.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ Boukhanni (2016). "Les hémorragies post coïtales: à propos de 68 cas et revue de littérature". Pan African Medical Journal (Fransızca). 23: 131. doi:10.11604/pamj.2016.23.131.9073. PMC 4885701 $2. PMID 27279958. 
  10. ^ a b c d e f g h "What causes a woman to bleed after sex? - Health questions - NHS Choices". 2018. 30 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ a b c d "Postcoital Bleeding in a Premenopausal Patient". www.medscape.com. 15 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. 
  12. ^ Davidson's Principles and Practice of Medicine E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 6 Aralık 2013. ISBN 9780702051036. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022. 
  13. ^ Hutchison's Clinical Methods, An Integrated Approach to Clinical Practice With STUDENT CONSULT Online Access,23: Hutchison's Clinical Methods (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 1 Ocak 2012. ISBN 978-0702040917. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022. 
  14. ^ "Postcoital bleeding". Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (İngilizce). 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2018. 
  15. ^ Liu (1 Nisan 2017). "Comorbidity profiles among women with postcoital bleeding: a nationwide health insurance database". Archives of Gynecology and Obstetrics (İngilizce). 295 (4): 935-941. doi:10.1007/s00404-017-4327-7. ISSN 0932-0067. PMID 28246983. 
Sınıflandırma

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vajina</span> kadın genital sisteminin bir kısmı

Vajina, memelilerde dişi genital sisteminin esnek ve kaslı kısmıdır. Vajina, insanlarda vulvadan servikse kadar uzanır. Dış vajinal açıklık normalde kısmen himen adı verilen bir zarla örtülüdür. Dip ucunda serviks vajinaya doğru çıkıntı yapar. Vajina cinsel ilişki ve doğumun gerçekleşmesini sağlar. Aylık âdet döngüsünün bir parçası olarak insanlarda ve insanlara yakın akraba olan primatlarda meydana gelen âdet kanamasını da yönlendirir.

Kürtaj ya da kazıma, hamilelikte rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahale ile alınması. Bunun yanı sıra rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıp incelenmesi de kürtaj olarak adlandırılır. Türkçeye 1930'larda Fransızca curetage sözcüğünden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rahim</span> Memelilerde dişi cinsel organı

Rahim, dölyatağı veya uterus, memelilerde gebelik organıdır. İnsanlarda ve memelilerin çoğunda üreme sisteminin kadınlık hormonuna duyarlı, ikincil cinsel organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pap smear</span>

Papanikolaou testi, Papanicolaou testi, Pap smear, Pap test, servikal smear veya smear testi, jinekolojide kullanılan bir tarama testidir. Test, onu keşfeden Georgios Papanikolaou'nun adıyla anılmaktadır, bununla beraber Aurel Babeş de bağımsız olarak aynı testi geliştirmiştir. Testin adında geçen smear, İngilizce bir kelime olup Türkçe "yayma" demektir; alınan hücrelerin incelenmek üzere bir mikroskop lamı üzerinde yayılmasını belirtmek amacıyla kullanılır. özellikle ektoserviksdeki premalign ve malign durumları belirlemek için geliştirilmiş bir tıbbi görüntüleme metodu olan Pap testi, ayrıca endoserviks ve endometriumdaki anormallikleri belirlemek için de kullanılır. Kanser öncülü değişikliklerin erken saptanması mortaliteyi azaltır, bilhassa serviks kanserinin bu yöntemle taranması sonucunda mortalite büyük oranda düşmüştür. Sonuç olarak serviks kanserinin tarama testi olarak kullanılan Pap smear testi, erken tanı olanağı sağlamaktadır. Buna ek olarak birçok enfeksiyon süreci de tanımlanabilmektedir, Kandida albicans ve Trichomonas vaginalis gibi.

<span class="mw-page-title-main">Rahim ağzı kanseri</span> Rahim ağzında meydana gelen kötücül kanser

Serviks kanseri, servikal kanser ya da rahim ağzı kanseri, rahim ağzının malign (kötücül) kanseridir. Serviks kanseri, epitelden köken alan malign tümör, yani karsinomdur. İlk belirtisi vajinal kanama olabilir, ama iyice ilerleyene kadar bir belirti göstermeme durumu da söz konusudur. Tedavisi, erken evrelerde ameliyat, ileri aşamalarda kemoterapi ve radyoterapidir.

<span class="mw-page-title-main">Rahim kanseri</span> rahim içinde yerleşen kadın üreme organı kanseri

Rahim kanseri, kadın genital sisteminde rahim içini döşeyen endometriyumdan kaynaklanan bir kanserdir. Kanser, vücudun diğer bölümlerine yayılma veya dağılma yeteneğine sahip hücre'lerin anormal büyümesinin sonucudur.

<span class="mw-page-title-main">Dış gebelik</span>

Dış gebelik veya ektopik gebelik, gebelik ürünü olan döllenmiş yumurtanın rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir gebelik komplikasyonudur. Çok nadir istisnalar haricinde embriyo canlılığını sürdüremez. Bununla birlikte anne için de ciddi bir risk oluşturur. Annede iç kanamalar gelişebilir ve bu durum hayatı tehdit edebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki anne ölümlerinin en sık sebebidir.

<span class="mw-page-title-main">Endometriyal polip</span>

Endometrial polip veya uterin polip, rahmin iç astarında bulunan bir kitle’dir. Endometriyal polip, rahimin iç yüzeyinde dokudan kaynaklı olan iyi huylu bir et parçası veya et beni olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Miyom</span>

Miyom, rahmin adale tabakasından çıkan urlara verilen addır. Rahimde mevcut olan miyomlar genelde iyi huylu tümörlerdir. Genellikle rahmin kendi dokusundan kaynaklanarak ortaya çıkmaktadır. Bu tümörlerin çapları 1–15 cm büyüklüğündedir; rahim ağzında ve rahim gövdesinde gelişebilmektedir. Ekseriyetle rahmin içerisinde bulunurlar. Rahimde mevcut olan bu miyomlara fibroidler, leyomiyomata, leyomiyom ve fibromiyom gibi çeşitli isimler verilebilir.

Vajinal kanama, vajinadan çıkan herhangi bir kan akışını tanımlamak için kullanılan terim. Kanamanın kaynağı vajina duvarında olabilir ancak genellikle rahimde olmaktadır. Çoğu zaman kanama âdet döngüsü çerçevesinde gerçekleşirken, hormonal veya üreme organları kaynaklı sorunlar yüzünden de meydana gelebilir. Özellikle hamilelik esnasında meydana gelen vajinal kanamalar olası hamilelik komplikasyonlarının işareti olduğu için doktor kontrolü gerektirmektedir.

Anovülatör döngü, yumurtlama ve luteal fazın olmamasıyla karakterize edilen bir adet döngüsü. Yumurtlamanın olmaması kısırlığa yol açmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Menoraji</span>

Menoraji veya aşırı âdet kanaması, âdet döneminde aşırı vajinal akıntının meydana geldiği ve anormal uterin kanama (AUK) kategorisinde değerlendirilen durum.

<span class="mw-page-title-main">Pelvik inflamatuar hastalık</span> Rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar veya pelvis iç yüzeyinin enfeksiyonu

Pelvik inflamatuar hastalık (PİH), kadın üreme sisteminin üst kısmının, yani uterus, fallop tüpleri ve overlerin ve pelvis içinin enfeksiyonudur. Sıklıkla semptomsuz olabilir. Eğer bulgu ve semptomlar varsa, alt karın ağrısı, vajinal akıntı, ateş, idrara çıkma ile yanma, ağrılı cinsel ilişki, cinsel ilişki sonrası kanama veya düzensiz adet kanaması olabilir. Tedavi edilmeyen PİH, infertilite, ektopik gebelik, kronik pelvik ağrı ve kanser gibi uzun süreli komplikasyonlara neden olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Servikal ektropiyon</span>

Servikal ektropion, glandüler hücreler olarak bilinen servikal kanalın iç kısmında bulunan hücrelerin, serviksin, vajinal kısmının dış kısmında bulunduğu bir jinekolojik durumdur. Serviksin "dış" tarafındaki hücreler tipik olarak skuamöz epitel hücreleridir. İki hücrenin buluştuğu yer, tabakalı skuamöz epitel olarak da bilinen dönüşüm bölgesi olarak adlandırılır. Servikal ektropion, erken serviks kanserinden büyük ölçüde ayırt edilemez ve riskleri ve prognozu belirlemek için bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Pap smear testi ile nadiren rapor edilir, vajinal muayene yapıldığında genellikle bulunabilir. Glandüler hücreler kırmızı olduğu için alan kırmızı görünebilir. Pek çok kadın servikal ektropiyonla doğmasına rağmen, buna aşağıdakiler gibi bir takım klasik sebepler neden olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Servikal polip</span>

Bir servikal polip, servikal kanalın yüzeyinde yaygın olarak görülen iyi huylu bir polip veya tümördür. Düzensiz adet kanamasına neden olabilirler, ancak genellikle semptom göstermez denilmekle beraber vajinal akıntı gibi kronik jinekolojik problemler anamnezde vardır. Tedavi, polipin cerrahi müdahale ile (polipektomi) çıkarılmasından oluşur ve prognoz genellikle iyidir. Servikal poliplerin yaklaşık %1'i kansere yol açabilecek neoplastik değişiklik gösterecektir. Menarş sonrası, hamile olan premenopozal kadınlarda en sık görülürler.

Pelvik taban egzersizi olarak da bilinen Kegel egzersizi, artık halk arasında bazen "Kegel kasları" olarak anılan pelvik tabanın bir parçasını oluşturan kasların tekrar tekrar kasılmasını ve gevşemesini içerir. Egzersiz, bir seferde birkaç dakika olmak üzere günde birçok kez yapılabilir, ancak bir etkiye sahip olmaya başlaması bir ila üç ay sürer.

<span class="mw-page-title-main">Rahim içi araç</span> Doğum kontrol cihazı

Rahim içi kontraseptif cihaz veya spiral olarak da bilinen rahim içi araç (RİA), hamileliği önlemek için rahim içine yerleştirilen küçük, genellikle T şeklinde bir doğum kontrol cihazıdır. RİA'lar, uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolünün bir şeklidir. Bir araştırma, kadın aile planlaması sağlayıcılarının uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolününyöntemlerini (%41,7) genel halktan (%12,1) daha sık seçtiklerini buldu. Doğum kontrol yöntemleri arasında, RİA'lar, diğer kontraseptif implantlarla birlikte, kullanıcılar arasında en büyük memnuniyetle sonuçlanır.

Pelvik organ sarkması (POP), pelvik organların normal konumlarından aşağı inmesi ile karakterizedir. Kadınlarda bu durum genellikle jinekolojik kanser tedavisi, doğum veya ağır kaldırma sonrası pelvik tabanın çökmesi ile ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Atrofik vajinit</span>

Atrofik vajinit, yeterli östrojen olmaması nedeniyle vajinal doku incelmesi sonucu vajinanın iltihaplanmasıdır. Semptomlar arasında cinsel ilişki sırasında ağrı, vajinal kaşıntı veya kuruluk ve idrar yapma isteği veya idrar yaparken yanma sayılabilir. Devam eden hastalık, tedavi olmaksızın genellikle düzelmez. Komplikasyonlar idrar yolu enfeksiyonlarını içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Naboth kisti</span>

Bir nabothian kisti, serviksin yüzeyinde mukusla dolu bir kisttir. Çoğu zaman, ektoserviksin tabakalı skuamöz epitelinin endoserviksin basit kolumnar epiteli üzerinde büyüdüğü zaman ortaya çıkarlar. Bu doku büyümesi servikal kriptleri bloke edebilir, kriptlerin içinde servikal mukusu hapseder. Ufak boyutlu naboth kistleri zaman içerisinde birleşerek dev boyutlara nadiren ilerleyebilir. Bu şekildeki büyük naboth kistlerinde serviks uterinin rezerv dokusu destrükte olduğundan, gebelik sürecinde erken doğumlara neden olabilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.