İçeriğe atla

Cingulata

Cingulata
Yaşadığı dönem aralığı: 58,7-0 myö
Tanesiyen-Günümüz 
Glyptodon (Viyana) ve Dasypus novemcinctus
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Üst takım:Xenarthra
Takım:Cingulata
Illiger, 1811
Familyalar

Cingulata veya Zırhlı memeliler, Xenarthra üst takımının bir parçası olan, zırhlı Yeni Dünya plasentalı memelilerinin bir takımıdır. Dasypodidler ve Chlamyphoridler (armadillolar), takımdaki hayatta kalan tek familyalardır. Yakın zamana kadar mevcut armadillolardan çok daha büyük iki cingulate grubu (dev armadillonun maksimum vücut kütlesi 45 kg (100 lb) idi): 200 kg'a (440 lb) kadar ulaşan pampatheriidler ve 2.000 kg (4.400 lb) veya daha fazla kütleye ulaşan glyptodontlardır.[1][2][3]

Cingulata takımı, yaklaşık 66 ila 56 milyon yıl önce Paleosen döneminde Güney Amerika'da ortaya çıktı ve kıtanın eski izolasyonu nedeniyle, Senozoik'in çoğunda onunla sınırlı kaldı. Bununla birlikte, bir kara köprüsünün oluşumu, her üç ailenin üyelerinin Pliyosen[4] veya Erken Pleistosen[5] sırasında Büyük Amerikan Mübadelesinin bir parçası olarak güney Kuzey Amerika'ya göç etmesine izin verdi. On milyonlarca yıl hayatta kaldıktan sonra, görünüşe göre tüm pampatheriidler ve dev glyptodontlar, Holosen'in başlangıcındaki Kuvaterner yok oluş olayı sırasında, bölgesel megafaunanın geri kalanının çoğuyla birlikte, Amerika Kıtası'nın Paleo-Kızıl derililer tarafından kolonileştirilmesinden kısa bir süre sonra soyları tükendi.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ Giant Armadillo Priodontes maximus (Kerr, 1792) 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. FaunaParaguay.com
  2. ^ Vizcaíno (1998). "Skull Shape, Masticatory Apparatus, and Diet of Vassallia and Holmesina (Mammalia: Xenarthra: Pampatheriidae): When Anatomy Constrains Destiny". Journal of Mammalian Evolution. 5 (4): 291-322. doi:10.1023/A:1020500127041. 
  3. ^ Blanco (26 Ağustos 2009). "The sweet spot of a biological hammer: the centre of percussion of glyptodont (Mammalia: Xenarthra) tail clubs". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 276 (1675): 3971-3978. doi:10.1098/rspb.2009.1144. ISSN 0962-8452. PMC 2825778 $2. PMID 19710060. 
  4. ^ Mead (2007). "Late Pleistocene (Rancholabrean) Glyptodont and Pampathere (Xenarthra, Cingulata) from Sonora, Mexico" (PDF). Revista Mexicana de Ciencias Geológicas. 24 (3): 439-449 (see p. 440). 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2013. 
  5. ^ Woodburne (14 Temmuz 2010). "The Great American Biotic Interchange: Dispersals, Tectonics, Climate, Sea Level and Holding Pens". Journal of Mammalian Evolution. 17 (4): 245-264 (see p. 249). doi:10.1007/s10914-010-9144-8. ISSN 1064-7554. PMC 2987556 $2. PMID 21125025. 
  6. ^ Hubbe (March 2013). "The Brazilian megamastofauna of the Pleistocene/Holocene transition and its relationship with the early human settlement of the continent". Earth-Science Reviews. 118: 1-10 (see pages 3, 6). doi:10.1016/j.earscirev.2013.01.003. ISSN 0012-8252. 
  7. ^ Haynes, Gary, (Ed.) (2009). "Sudden Deaths: The Chronology of Terminal Pleistocene Megafaunal Extinction". American Megafaunal Extinctions at the End of the Pleistocene. Vertebrate Paleobiology and Paleoanthropology. Springer. ss. 21-37 (see p. 31). doi:10.1007/978-1-4020-8793-6_2. ISBN 978-1-4020-8792-9. OCLC 313368423. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Xenarthra</span> memeli üst takımı

Xenarthra, memeliler sınıfının bir üst takımı. Karıncayiyenler ve tembel hayvanları içeren dişsiz memeliler (Pilosa) takımı ile hayatta kalan tek temsilcisi armadillo olan zırhlı memeliler (Cingulata) takımını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pilosa</span> Memeli grubu

Dişsiz memeliler, bir memeli takımı. Bu grupta karıncayiyenler ile tembel hayvanlar toplanır. Armadillolar ile birlikte Xenarthra üst takımını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Toynaklılar</span> memeli kladı

Toynaklılar, memelilerin Ferungulata grubundan, pençelerini toynak biçiminde geliştirmiş bir memeli üst takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gliptodon</span>

Gliptodon ya da Glyptodon, Yunancada yivli veya oyma diş anlamına gelmektedir. Glyptodont ailesi glyptodontidae Pleistosen'de yaşamış armadillolara göre daha büyük ve zırhlı bir memelidir.

<span class="mw-page-title-main">Paraves</span> kuşlarla oviraptorosaurlardan daha yakın akraba olan tüm dinozorlar

Paraves, Geç Jura Devri'nde ortaya çıkan yaygın bir teropod dinozor grubudur. Soyu tükenmiş dromaeosauridler, troodontidler, anchiornithidler ve scansoriopterygidlere ek olarak grup, aralarında on binden fazla canlı kuş türü olan avialanları da içerir. Paraves'in ilkel üyeleri, bazı türlerde yürürken yerden tutulan ayağın ikinci basamağında büyütülmüş bir pençe bulundurmaları ile iyi bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Scrotifera</span> memeli kladı

Scrotifera, 5 farklı memeli takımını ve onların ortak atalarını içeren bir plasental memeli grubudur.Bunlar: Chiroptera, Carnivora, Pholidota, Perissodactyla ve Cetartiodactyla(geleneksel sınıflandırmada Artiodactyla ve Cetacea)takımlarını içerir. Scrotifera, Eulipotyphla'nın dışında kalan bir gruptur ve birlikte Laurasiatheria'yı oluştururlar. Scrotifera'nın son ortak atasının 73.1 ila 85.5 milyon yıl önce yaşadığı düşünülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Gündüzcül</span>

Gündüzcüllük veya gündüzcül, gece vaktini uyku veya başka bir hareketsizlik dönemi ile geçirip gündüz vaktinde aktif olma ile karakterize edilen bir bitki veya hayvan davranışı biçimidir. Gündüz aktiviteleri için kullanılan yaygın sıfat "günlük"dür. Bir hayvanın faaliyetlerinin zamanı, sıcaklık, gözle yiyecek toplama/avlama yeteneği, avlanma riski ve yılın hangi zamanında olunduğu gibi çeşitli çevresel faktörlere bağlıdır. Gündüzcüllük, 24 saatlik bir süre içindeki bir faaliyet döngüsüdür; biyolojik saat adı verilen döngüsel aktiviteler, zeitgeber dışındaki dış ipuçlarına veya çevresel faktörlere bağlı olmayan endojen döngülerdir. Alacakaranlık sırasında aktif olan hayvanlar krepüsküler, gece aktif olanlar gececil ve ve hem gece hem de gündüz seyrek zamanlarda aktif olan hayvanlar katemeralite olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Mesonychia</span> memeli takımı

Mesonychia, erken Paleosen ila Oligosen dönemleri arasında yaşamış arkaik toynaklı memelileri kapsayan bir etçil memeli grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Ferae</span> memeli kladı

Ferae, Carnivora ve Pholidota takımlarından oluşan bir memeli kladıdır. Carnivora ve Pholidota'nın bir grubu için alternatif bir isim olan Ostentoria da önerildi. Moleküler genetik çalışmalarca, günümüze kadar gelen Ferae'nin son ortak atasının yaklaşık olarak 78.9 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilmiştir. Creodonta gibi soyu tükenmiş birkaç takım da Ferae'nin üyeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Pangolin</span> memeli takımı

Pullu memeliler olarak da bilinen pangolinler, bir eteneliler takımıdır. Mevcut tek familyası olan Manidae familyasında üç cins bulunur: Manis, Phataginus ve Smutsia. Manis, Asya'da bulunan dört türden oluşurken, Phataginus ve Smutsia, tümü Sahra altı Afrika'da bulunan iki tür içerir. Bu türlerin boyutları 30 ila 100 santimetre arasındadır. Bir dizi soyu tükenmiş pangolin türü de bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Epicynodontia</span>

Epicynodontia, galesauridler, thrinaxodontidler ve Eucynodontia gibi çoğu sinodontu içeren, sinodont therapsidlerin bir kladıdır. Hopson ve Kitching (2001) tarafından kök tabanlı bir takson olarak oluşturuldu; Mammalia'yı içeren ve en bazal cynodontlardan biri olan Geç Permiyen bir cins olan Procynosuchus'u hariç tutan en kapsayıcı dal olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Boreoeutheria</span> memeli kladı

Boreoeutheria, plasentalı memelilerin bir kladıdır. Grup iki kardeş taksondan oluşur: Laurasiatheria ve Euarchontoglires.

<span class="mw-page-title-main">Carnivoraformes</span> memeli kladı

Carnivoraformes, çağdaş Carnivora takımını ve soyu tükenmiş kök akrabalarını içeren plasentalı memelilerin bir kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atlantogenata</span> memeli kladı

Atlantogenata, Xenarthra ve Afrotheria kladlarını içeren, önerilmiş bir plasentalı memeli grubudur. Bu gruplar, muhtemelen Kretase'de sırasıyla Güney Amerika ve Afrika kıtalarında ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Boreoeutheria ile birlikte Placentalia'yı oluştururlar. Bu gruplandırmanın monofilisi, bazı genetik kanıtlarla desteklendi.

Metacheiromys, erken ve orta Eosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşayan parafitik aile Metacheiromyidae içindeki parafitik alt familya Metacheiromyinae'den soyu tükenmiş bir palaeanodont memeli cinsidir.

<i>Holmesina</i> soyu tükenmiş zırhlı memeli

Holmesina, mevcut armadillolarla uzaktan akraba olan soyu tükenmiş bir armadillo benzeri yaratık grubu olan bir pampathere cinsidir. Armadillolar gibi ve diğer soyu tükenmiş megafaunal cingulat gruplarından farklı olarak, glyptodontlar, kabuk, hayvanın daha kolay hareket etmesini sağlayan esnek plakalardan oluşuyordu. Holmesina türleri, kaba bitki örtüsü üzerinde otlayan otçullardı; armadillolar çoğunlukla böcekçil veya omnivordur.

<i>Boynuzlu sincap</i> soyu tükenmiş kemirici

Boynuzlu sincaplar, soyu tükenmiş kemirici familyası Mylagaulidae'nin bir üyesi olan Ceratogaulus cinsinden soyu tükenmiş kemiricilerdir. Ceratogaulus, bilinen tek boynuzlu kemirici cinsidir ve en küçük boynuzlu memelidir. Ceratogaulus, geç Miyosen'den erken Pliyosen dönemlerine kadar yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Chlamyphoridae</span>

Chlamyphoridae, Cingulata takımında sınıflandırılan bir memeli familyasıdır Glyptodontinae alt familyası geleneksel olarak günümüz armadillolarının oluşturan grubun dışında kök grup zırhlı memeliler olarak kabul edilmiş olsalar da artık günümüzde soyu tükenmiş Dasypodidae familyasının morfolojik kanıtlara dayanarak parafiletik olabileceği yönünde spekülasyonlar yapılmıştı. 2016 yılında yapılan Doedicurus mtDNA analizi, bu grubun Chlamyphorinae ve Tolypeutinae alt familyalarının oluşturduğu bir kladın kardeş grubu olduğunu ve günümüz armadilloları arasına yerleşmiş olduğunu gösterdi. Bu nedenle Dasypus haricinde soyu tükenmiş tüm armadillolar yeni bir familya içinde sınıflandırılmaya başlandı.