İçeriğe atla

Cinayeti Gördüm

Cinayeti Gördüm
Blowup
Blowup
YönetmenMichelangelo Antonioni
YapımcıCarlo Ponti
SenaristMichelangelo Antonioni
Toni Guerra
Edward Bond
OyuncularDavid Hemmings
Vanessa Redgrave
Sarah Miles
MüzikHerbie Hancock
Görüntü yönetmeniCarlo di Palma
KurguFrank Clarke
StüdyoMGM
Premiere Productions
TürüGerilim
RenkRenkli
Yapım yılı1966, İngiltere-İtalya
Çıkış tarih(ler)iAmerika Birleşik Devletleri 18 Aralık 1966
Birleşik Krallık Ocak 1967
Süre111 dk.
Dilİngilizce
Bütçe1.800.000 $[1]
Hasılat6.322.101 $[2]
Diğer adlarıBlow-Up

Cinayeti Gördüm (İngilizce özgün adı: Blowup), Michelangelo Antonioni'nin yönettiği İngiliz-İtalyan ortak yapımı sanat filmidir. Ayrıca İtalyan yönetmenin ilk İngilizce filmi[3] ve ikinci renkli filmi[4] olma özelliğini taşır. Film bir fotoğrafçının meçhul bir cinayetle olan ilişkisini anlatır. Cinayeti Gördüm, Arjantin' li yazar Julio Cortazar'ın "Las Babas del Diablo" (İngilizceye Devil's Drol olarak çevrilen hikâye filmden sonra Blowup and Other Stories olarak yayımlanmaya devam etmiştir[5]) adlı kısa hikâyesini temel alır.

Başrollerinde David Hemmings, Vanessa Redgrave, Sarah Miles, John Castle ve Jane Birkin'in yer aldığı filmin senaryosu filmdeki İngilizce diyalogları yazan Edward Bond ile birlikte Antonioni ve Tonino Guerra tarafından yazıldı. Filmin yapımcısı Antonioni ile MGM için üç tane İngilizce film[6] yapımı konusunda anlaşan Carlo Ponti'dir (diğer ikisi Zabriskie Noktası (Zabriskie Point) ve Yolcu (The Passenger) adlı filmlerdir.[7]

Konusu

Hikâye, bir fotoğrafçının (Hemmings), bir kadının (Redgrave) karıştığı (veya karışmadığı), cinayetin fotoğraflarını kaza eseri çekmesi ve bununla birlikte bir gerçeklik sorgusu içine düşmesi hakkındadır. Tipik bir Antonioni filmi olarak Cinayeti Gördüm' ün hikâyesi, öyküsel bir anlatımı takip etmez.

Hemmings (Parkta)

Filmin ana karakteri Thomas, altmışların Londra'sında zengin ve ünlü bir fotoğrafçıdır. Bir gün şans eseri bir parkta iki aşığa rastlar ve onların fotoğraflarını çeker. Bu arada kadın tarafından fark edilir. Koşarak fotoğrafçının yanına gelen kadın umutsuzca negatifleri almaya çalışır fakat Thomas kadını reddeder. Kadın, Thomas'ın stüdyosunu nasıl olduysa bulur, fotoğrafları almak için para hatta vücudunu teklif eder. Bu olay fotoğrafçının şüphelenmesine ve filmleri incelemesine neden olur. Resimleri büyütür (filmin özgün adı olan Blowup, İngilizcede fotoğrafı büyütme işlemine verilen addır.) bu işlem resim karesinde silahlı bir adamı belli belirsiz açığa çıkarır. Resimleri tekrar tekrar büyütür. Artık iyice grenliliği artan, siyah/beyaz karedeki gizlenmiş silahlı adamı ve yerde yatan cesedi görmüştür.

Redgrave fotoğrafları isterken.

Thomas, sonunda cesedi, parkta çalıların dibinde bulur ancak şanssız ve de sürpriz bir şekilde yanında fotoğraf makinesi yoktur. Film, Thomas'ın cinayeti kanıtlama çabalarıyla devam eder. Bir arkadaşının da tanık olması için uğraşır, ancak ceset artık orada değildir bu arada stüdyosundaki resimler de ortadan kaybolmuştur.

İzleyici cinayetin arkasındaki sırları (veya cinayetin gerçekleşip gerçekleşmediğini) asla öğrenemez. Aslında film gerçeklik ve onu nasıl algılandığıyla ilgilidir. Bu bakış açısı filmin en ünlü sahnelerinden biri olan final sahnesinde vurgulanır. Sahnede iki pandomim sanatçısı tenis maçı yapıyordur bu sırada Antonioni'nin kamerası, olmayan tenis topunu takip eder ve yine topun sesi duyulur. Fotoğrafçı bir süre maçı takip ettikten sonra tenis maçının gerçekliğine girer. Korttan dışarı fırlayan topu iki oyuncuya geri atar. Sonra onun tekrar maçı takip ettiği görülür, ancak izleyici maçı artık göremez, sadece ileri geri giden topun sesini duyulmaya devam eder. En sonunda gerçekliğin başka bir versiyonu yaratılır, Hemmings parkın yeşil çimlerinde tamamen yalnız bir şekilde durmaktadır sonra aniden kaybolur, yönetmen Antonioni tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Filmdeki siyah-beyaz karşıtlığına yapılan vurguyu unutmamak gerekir

Filmdeki ünlüler

Cinayeti Gördüm, bazıları o esnada ünlü bazıları da daha sonradan ünlü olacak birçok isme evsahipliği yapmıştır. Filmin sona yakın sahnelerinden birinde The Yardbirds konserini izleriz. Bu grubun elektro gitaristi sonradan Led Zeppelin'de müzik kariyerine devam edecek olan Jimmy Page'dir. Konser, grubun üyelerinden Jeff Beck gitarını The Who grubunu anımsatan bir şekilde kırıncaya kadar devam eder. Aynı sahnede BBC'nin skeç grubu Monty Python'dan Michael Palin, konseri dinleyen kalabalık arasındadır ve yine konser esnasında gelecekte İngiliz medyasının ünlü bir ismi olacak olan Jane Street-Porter, çizgili pantolonuyla dans ederken görülebilir.[8]

Antonioni, The Velvet Underground adlı Amerikalı rock grubunu da filmde kullanmak istedi ancak grubun solisti olan Sterlin Morrison' un uyuşturucu bağımlısı olması sebebiyle İngiltere'de çalışma izni alamaması planları engelledi.[9]

Çekim yerleri

Filmin ilk sahnesi (pandomimcilerin ilk olarak görüldüğü sahne), Plaza of The Economist binasında (Piccadilly, Londra, 1954-64), park sahnesi, güneybatı Londra'da bulunan, Charlton'daki Maryon Park'ta çekildi. Maryon Park filmden bu yana çok az değişikliğe uğramıştır, parkta pandomimcilerin maç yaptığı tenis kortu, filmdeki haliyle durmaktadır. Bordo renkli vitrinlere sahip, mağazaların olduğu cadde, Stockwell Yolu'dur. Thomas'ın, gizemli bir kadını görüp takip ettiği sahne, Regent Street'te çekilmiştir. Hemmings'in bir sonraki durağı, daha sonra David Bowie'nin 1972'de çıkacak olan Ziggy Stardust adlı albümünün kapak resminin de çekileceği, Heddon Street'tir.

Tartışmalar

Cinayeti Gördüm, cinsel içerikli sahneleriyle birçok tartışmaya neden olmuştur (bir kadının çıplak olarak gösterildiği ilk İngiliz filmidir[10]). Film, MPAA (Amerikan Film Yapımcıları ve Dağıtımcıları Birliği)'in Hays Kodu sansürüne maruz kalmıştır. Buna rağmen yapım şirketi MGM, Antonioni'nin de isteği üzerine,[11] bu sansürü dikkate almadı ve alt şirketi olan Premier Productions'ı[4] kullanarak filmi gösterime soktu. Bu özelliği ile MGM, onay sertifikası olmayan bir filmi dağıtmaya devam eden ilk MPAA üyesi stüdyo olarak tarihe geçmiştir. Şirketin bu girişimi yaklaşık kırk yıl boyunca uygulanan Hays Kodu'nun tamamen ortadan kaldırılmasına da önayak olmuştur.[12]

Ödüller

Aday Olduğu Ödüller

Kazandığı Ödüller

Filmin etkileri

Brian De Palma'nın 1981 yapımı, Patlama (Blow Out) ve Francis Ford Coppola'nın 1974 yapımı, Altın Palmiye ödüllü, Konuşma (The Conservation), Cinayeti Gördüm ile aynı temayı işleyen hollywood filmleridir. Her iki filmde de Cinayeti Gördüm'deki fotoğraf makinası ses kayıt cihazı olarak karşımıza çıkar. Coppola, Konuşma filminin DVD'sindeki yorumunda senaryoyu yazarken Cinayeti Gördüm'den esinlendiğini belirtmiştir.

Mel Brooks' un oynayıp yönettiği 1977 yapımı Yükseklik Korkusu (High Anxiety) filminde küçük bir Cinayeti Gördüm parodisi yer alır. Filmde şoför, yüzünde Brooks karakterinin maskesi olan bir suikastçinin başka birine yakın mesafeden ateş ederkenki fotoğrafını çeker. Daha sonra aynı kadrajda bulunan asansördeki gerçek Brooks karakterini görebilene kadar fotoğrafı büyütür. (Aslında şoförün yaptığı teknik olarak blowup değildir buradaki espri şoförün fotoğrafı, odasındaki duvarlardan birinin ölçülerine getirene kadar, sürekli olarak büyütmesidir).

1997 yapımı Austin Powers:Ajanlar Kralı (Austin Powers: International Man of Mystery) adlı filmde Cinayeti Gördüm'deki, Hemmings karakterinin, fotoğraf çekimi esnasında bir modele bağırarak emirler verdiği sahnenin parodisine yer verilmiştir.

Cinayeti Gördüm ayrıca Jaane Bhi Do Yaaron adlı Hint filminin de esin kaynağı olmuştur. Filmde iki fotoğrafçı makineleriyle bir belediye başkanının cinayetini yakalamışlardır. Ancak cinayeti fotoğrafları büyüttükten sonra keşfederler. Bu filmde cinayetin işlendiği park Antonioni Parkı olarak isimlendirilmiştir.

Amerikalı, R&B şarkıcısı Amerie'nin, 2007 yılında çıkardığı Becouse I love It albümündeki, "Take Control" şarkısı için çekilen klipte filmin büyük etkisi görülebilir.[13]

Ek bilgiler

  • Filmdeki Thomas karakteri, 60'ların ünlü fotoğrafçısı David Bailey'in kariyerini temel alır. Ayrıca David Bailey Thomas karakteri için önerilen isimlerden biriydi.[14]
  • Filmde kullanılan fotoğraflar Don McCullin tarafından çekilmiştir.[14]
  • Yönetmen Antonioni Maryon Park'ın çimlerinin rengini yeterince canlı bulmadığı için onları yeşile boyatmıştır.[14]
  • Antonioni'nin Jane rolü için ilk tercihi İsveçli oyuncu Eva-Britt Strandberg idi, ancak oyuncuyu MGM patronları istemediği için rol Vanessa Redgrave'e gitmiştir.[14]

Kaynakça

Notlar

  1. ^ "欲望 (映画)". Vikipedi. 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 
  2. ^ Laney, Dave. "Blowup". Kuzey Karolayna Üniversitesi. 13 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 
  3. ^ "Michelangelo Antonioni: Films". Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. []
  4. ^ a b "Blow Up (1966)". Amazon.com. 29 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 
  5. ^ Beltzer, Thomas (2005). "La Mano Negra: Julio Cortázar and his Influence on Cinema". 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 
  6. ^ Brigitte Tast, Hans-Jürgen Tast: light room - dark room. Antonionis "Blow-Up" und der Traumjob Fotograf, Kulleraugen Vis.Komm. Nr. 44, Schellerten 2014, ISBN 978-3-88842-044-3
  7. ^ "İtalyan yönetmen Antonioni öldü". haber.tnn.net. Temmuz 2007. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. []
  8. ^ "Blowup-Michelangelo Antonioni - 1966". Thelin.net. 25 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 
  9. ^ Victor Bockris ve Gerard Malanga, Uptight: The Story of The Velvet Underground.
  10. ^ http://www.asahi.com/english/Herald-asahi/TKY200711020046.html []
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2007. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2007. 
  13. ^ "Amerie - Take Control". Youtube. Aralık 2006. 25 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ a b c d "Trivia for Blowup (1966)". IMDB. 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007. 

Dış bağlantılar

Ödüller
Önce gelen:
A Man and a Woman,
The Birds, the Bees and the Italians
Altın Palmiye
1967
Sonra gelen:
If....

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abbas Kiyarüstemi</span> İranlı yönetmen, senarist, fotoğrafçı ve yapımcı

Abbas Kiyarüstemi, dünya çapında tanınan ve takdir gören İranlı yönetmen, senarist ve yapımcıdır. 1970'ten bu yana sinema alanında çalışmakta olan Kiyarüstemi, kısa film ve belgeseller de dahil olmak üzere, 40'tan fazla filmde çalıştı. Özellikle Köker Üçlemesi, Kirazın Tadı ve Rüzgâr Bizi Sürükleyecek filmleriyle dikkat çekti ve eleştirel başarı kazandı.

<i>Kader</i> (film) 2006 yapımı Türk filmi

Kader, 2006'da Zeki Demirkubuz'un yönetmenliğini yaptığı dram filmidir. Başrollerinde Vildan Atasever, Ufuk Bayraktar, Engin Akyürek, Müge Ulusoy ve Ozan Bilen oynamıştır. Kader "En iyi film" Altın Portakal ve Altın Lale Ödüllerini kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Michelangelo Antonioni</span> İtalyan film yönetmeni ve senarist (1912-2007)

Michelangelo Antonioni, İtalyan film yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">David Hemmings</span>

David Edward Leslie Hemmings, İngiliz oyuncu, yönetmen, yapımcı ve şarkıcı-söz yazarıdır. Swinging Sixties pop sahnesinin ikonlarından biri olarak kabul edilen Hemmings, 1960'lar ve 1970'lerdeki İngiliz filmleri ve televizyon programlarındaki rolleriyle, özellikle de gizem filmi Cinayeti Gördüm (1966) ile hatırlanmaktadır. Kariyerinin başlarında Hemmings opera rollerinde yer alan bir erkek sopranoydu.

<i>9</i> (film, 2002) film

9, 2002 Türkiye yapımı bir Ümit Ünal filmidir. Türkiye'de 15 Kasım 2002'de gösterime girdi. Baştan sona dijital olarak çekilmiş ilk Türk filmidir.

<i>Batan Güneş</i> (film, 1962) 1962 yapımı Fransız-İtalyan drama filmi

Batan Güneş 1962 İtalya-Fransa ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı L'Eclisse olan filmi Michelangelo Antonioni yönetmiş, başrollerinde Alain Delon ve Monica Vitti oynamışlardır. "Batan Güneş" bir Raymond ve Robert Hakim yapımıdır.

Canan (Vafi) Gerede, Türk yönetmen, oyuncu ve senaristtir. Ayrıca oyuncu ve fotoğrafçı Bennu Gerede'nin annesidir. Altın Portakal En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazanan ilk kadın yönetmendir (1995).

<i>Şark Ekspresinde Cinayet</i> (film, 1974)

Şark Ekspresinde Cinayet, 1974 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Murder on the Orient Express olan film Ocak 1977'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti. Film sonraki yıllarda Türkiye'deki bazı televizyon kanallarında Doğu Ekspresinde Cinayet adı ile de gösterilmiştir.

Konuşma, 1974, ABD yapımı psikolojik gerilim filmi.

<i>Kabare</i> (film) 1972 ABD yapımı dramatik müzikal film

Kabare 1972 ABD yapımı dramatik müzikal filmdir. Özgün adı Cabaret olan film 16 Mart 1973'te Türkiye'de gösterime girmiştir.

<i>Macera</i> (film, 1960) İtalya-Fransa filmi

Macera 1960 İtalya - Fransa ortak yapımı psikolojik drama filmidir. Özgün adı L'Avventura dır. Uluslararası yarışma ve festivallerde The Adventure adı ile gösterime sunulmuştur. Film 1972 yılı başında Sinematek'te Serüven adıyla gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jeanne Moreau</span> Fransız oyuncu (1928-2017)

Jeanne Moreau, ünlü Fransız oyuncu. Bafta ödüllü olan Moreau, yönetmenlik ve senaryo yazarlığı da yaptı.

<i>Zabriskie Noktası</i>

Zabriskie Noktası, 1970 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Zabriskie Point'tir.

<i>Çığlık</i> (film, 1957) İtalyan filmi

Çığlık, 1957 İtalya yapımı dramatik film. Film ABD'de The Cry ve The Outcry adlarıyla gösterime girmiştir. Nisan 1990'da 9. İstanbul Uluslararası Film Festivali'nde de gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Vanessa Redgrave</span>

Dame Vanessa Redgrave, İngiliz oyuncu ve aktivist. Redgrave, altmış yılı aşkın kariyeri boyunca, bir Akademi Ödülü, bir BAFTA Televizyon Ödülü, iki Altın Küre Ödülü, iki Primetime Emmy Ödülü, iki Screen Actors Guild Ödülü ve bir Tony Ödülü de dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazandı ve Üçlü Oyunculuk Tacı'nı kazanan birkaç oyuncudan biri oldu. Ayrıca BAFTA Akademi Bağlılık Ödülü, Altın Aslan Onur Ödülü ve Amerikan Tiyatro Onur Listesi'ne giriş dahil olmak üzere çeşitli onursal ödüller aldı.

<i>Her Devrin Adamı</i>

Her Devrin Adamı, Sir Thomas More hakkında Robert Bolt'un aynı adlı oyununa dayalı, 1966 yapımı İngiliz filmidir. 12 Aralık 1966 tarihinde gösterime girmiştir. West End sahne galasında More'yi oynayan Paul Scofield, aynı zamanda filmde de rol almıştır. Yönetmenliğini daha önce High Noon ve From Here to Eternity gibi filmlerin de yönetmenliğini yapmış olan Fred Zinnemann üstlenmiştir. Film, En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu da dahil olmak üzere altı dalda Oscar kazandı.

20. Cannes Film Festivali 27 Nisan - 12 Mayıs 1967 tarihleri arasında yapıldı. Altın Palmiye, Cinayeti Gördüm ile Michelangelo Antonioni'ye verildi. Festival Robert Hossein'in yönettiği J'ai Tué Raspoutine ile açıldı ve Jean Jacques Manigot'un yönettiği Batouk ile kapandı.

Bennu Gerede, Türk oyuncu, fotoğrafçı.

<span class="mw-page-title-main">Ruth Hussey</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1911 – 2005)

Ruth Carol Hussey, The Philadelphia Story'deki fotoğrafçı Elizabeth Imbrie rolüyle tanınan Amerikalı bir aktrisdi. Bu rolüyle Akademi Ödülü'ne aday gösterildi.Michigan Üniversitesi Drama Okulu'ndan mezun olan Ruth Hussey'nin ilk şov dünyası işi, yerel bir radyo istasyonunda moda yorumcusu olarak oldu. Dünyaca ünlü Powers ajansı tarafından model olarak imzalandığı New York'a gitti. Turne şirketleri ile bazı sahne rolleri aldı ve onunla sözleşme imzalayan ve 1937'de ilk filmini yaptığı MGM tarafından fark edildi. Kısa sürede MGM'nin "B" biriminde önde gelen bir kadın oldu, genellikle sofistike, dünyevi roller oynadı. The Philadelphia Story'de (1940) alaycı bir fotoğrafçı olarak rolüyle Akademi Ödülü'ne aday gösterildi. Ancak kısa süre sonra ana enerjisini sahneye odakladı ve sadece ara sıra ekrana döndü.

<i>Gods and Monsters</i> (film)

Tanrılar ve Canavarlar, ana teması Birinci Dünya Savaşı olan ve yönetmen James Whale'in yaşamının kısmen kurgulanmış son günlerini anlatan 1998 dönemi drama filmidir. Brendan Fraser, Lynn Redgrave, Lolita Davidovich ve David Dukes ile birlikte Whale olarak Ian McKellen rol almıştır. Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri arasında uluslararası bir ortak yapım olan film, Christopher Bram'in 1995 tarihli Father of Frankenstein romanından uyarlanmıştır ve Bill Condon tarafından yazıp yönetilmiştir. Filmin yapımcılığını Paul Colichman, Gregg Fienberg ve Mark R. Harris üstlendi; Clive Barker yönetici yapımcı olarak görev yaptı.