İçeriğe atla

Cihanşah Mirza

Başlığın diğer anlamları için Cihanşah sayfasına bakınız.
Cihanşah Mirza
Mirza
Ölüm24 Mart 1405
Çocuk(lar)ıAşağıya bakınız
BabasıEmîr Caku Barlas
Diniİslam

Cihanşah Mirza, Emîrzâde Cihanşah ya da Emîr Cihanşah Barlas, Timurlu İmparatorluğu'nun kurucusu Timur'un saltanat mücadelesinde yanında bulunan beylerdendir.[1] Klaviyo, Cihanşah'ın, Timur'un kız kardeşinin oğlu olduğunu iddia etmiştir. Yine aynı kişi, Cihanşah'ın başkomutan olduğunu ve askerler arasında çok sevildiğini belirtmiş, Timur'dan sonra en nüfuzlu kişi olduğunu bildirmiştir.[1]

Askeri kariyeri

Babası Caku Barlas gibi, Timur'un saltanat mücadelesine başladığı tarihten beri yanında yer alan beylerden olan Cihanşah,[1] Nisan 1381'de Herat'ın ele geçirilmesiyle beraber kendisine verilen ordu ile Nişabur tarafına gönderildi.[1] Daha sonra ise sınırın güvenliğini sağlamak amacıyla Cete üzerine gönderildi.

Cihanşah, Afganlar üzerine düzenlenen seferde, Mübeşşir ve İskender Şeyhî ile birlikte Kandahar'a gönderildi ve burayı ele geçirerek darugasını[a] Timur'a teslim etti.[3] Babasının ölümüyle Kunduz, Bağlan ve Kabul onun yönetimine verildi.[2] Cihanşah, 1387'de Lakzistan'ı ele geçirdikten sonra halkı kılıçtan geçirdi ve "Üç Yıllık Sefer" esnasında da Karakoyunlu Türkmenlerini takip ederek yağmalayarak geri döndü.[2] İran üzerine gerçekleştirilen seferde de Timur'un ordusunda yer aldı. 1398'deki Hindistan Seferi'ne de katılan Cihanşah, diğer emirler ile birlikte Timur'a; asker sayısından daha fazla esir ele geçirildiğini ve bu durumun bir isyana dönüşebileceği uyarısını yapmış ve Timur'da erkek esirlerin öldürülüp kadın ve çocukların bir yerde toplanmasını emretmiştir. Yezdî öldürülen esirlerin yüz binden fazla olduğunu bildirmiştir.[4]

Timur'un Yedi Yıllık Sefer olarak adlandırılan harekâtında, Cihanşah Gürcistan'da barangarın[b] başında yer almıştır.[6]

Notlar

  1. ^ Timurlularda bir şehrin, idarî, inzibat ve malî işleriyle ilgilenen memurlardır.[2]
  2. ^ Timurlu ordusunun sağ koludur.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Yağlı (2019), s. 2.
  2. ^ a b c Yağlı (2019), s. 3.
  3. ^ Yağlı (2019), ss. 2-3.
  4. ^ Yağlı (2019), s. 4.
  5. ^ Macit (2012), s. 32.
  6. ^ Yağlı (2019), s. 5.

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Bayezid</span> 4. Osmanlı padişahı (1389–1402)

I. Bayezid veya Yıldırım Bayezid, dördüncü Osmanlı padişahı. 1389'dan 1402 yılına kadar hükümdarlık yapmıştır. Babası Sultan I. Murad, annesi ise Gülçiçek Hatun'dur.

<span class="mw-page-title-main">Timur</span> Timur İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1336–1405)

Timur sonrasında Timur Küregen, Timurlu İmparatorluğu'nun kurucusu olan Türk veya Türk-Moğol asker ve komutan. 1370'ten itibaren düzenlediği seferlerle günümüzdeki Orta Asya, Rusya, İran, Hindistan, Afganistan, Kafkasya, Ortadoğu ve Anadolu'nun büyük bir bölümünü ele geçirmiştir. Çağatay ulusunu oluşturan boylardan Barlaslar'ın önderi olan Turagay ile Tekina Hatun'un çocuğu olarak 1336'da Semerkant yakınlarındaki Şehr-i-Sebz'e bağlı Hoca Ilgar köyünde dünyaya gelen Timur, 1370'te Çağatay Hanlığı'nın batısını denetim altına alan askeri bir lider olarak kendini göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alp Arslan</span> Büyük Selçuklu Devletinin 2. Hükümdarı

Alp Arslan, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun ikinci sultanı olan ve Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya gelişlerini ve mücadelesini yöneten askeri komutan ve hükümdardır. Doğum adı Muhammed bin Davud Çağrı'dır. 1071 yılında Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen ile yaptığı Malazgirt Muharebesi'ndeki başarısından dolayı tanınmaktadır.

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Timur İmparatorluğu</span> Asyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk

Timur İmparatorluğu, Timurlu Devleti, Timurlular veya Turan İmparatorluğu, Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk-Moğol devlet ve askeri teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran Emir Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Devleti</span> Geç dönem Orta Çağda Mısır ve Suriyede hüküm sürmüş olan bir devlet (1250–1517)

Memlûk Devleti resmî adıyla ed-Devletü't-Türkiyye, Eyyûbîlerin çöküşü ile Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır'ı ele geçirmesi arasında geçen üç yüzyıla yakın zaman diliminde Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti'ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517 yılına kadar ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır. Tarihyazınında devlet bu iki hâne başlıkları altında incelenmiş olup Bahrî Memlûklerin Türk kökenli olması dolayısıyla bu devirde yöneticiler daha çok Türklerden oluşurken daha sonraki dönemde Çerkesler asıl unsur olmuşlardır. Tarihçiler arasında; Memlûk devletinin Türk sultanlar döneminde askeri ve siyasi olarak doruğa ulaştığı, ardından ise Çerkesler döneminde uzun süreli bir gerileme dönemine girdiğine dair evrensel bir fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Cihan Şah</span> Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Cihan Şah veya Muzaffareddin Cihan Şah Yusuf, 1438 - 1467 yılları arasında hüküm sürmüş Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Muharebesi</span> Osmanlı Devleti ile Timurlu İmparatorluğu arasında 1402 yılında yaşanan meydan muharebesi

Ankara Muharebesi, farklı kaynaklara göre 20 veya 28 Temmuz 1402'de Ankara'nın kuzeydoğusundaki Çubuk Ovası'nda, Osmanlı Devleti ile Timur İmparatorluğu arasında gerçekleşen muharebedir. Timur İmparatorluğu'nun kesin zaferiyle sonuçlanan muharebe sonrasında, Osmanlı Padişahı I. Bayezid Timurlulara esir düşmüş ve devlet, Fetret Devri olarak bilinen 11 yıllık hükümdarsız bir döneme girmiştir.

Kayıtbay ya da tam adıyla El-Eşref Seyfeddin Kayıtbay, Memluk sultanlarından Çerkes kökenli Burci hanedanının on sekizinci hükümdarı. 1468 ile 1496 yılları arasında Memluk sultanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluğ Bey</span> Türk hükümdar, gökbilimci ve matematikçi (1394–1449)

Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu'nun 4. sultanı Türk matematikçi ve astronomi bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Kara Yusuf</span> 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Kara Yusuf, 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarıdır.

Fetret Devri, Bunalım Devri veya Fasıla-i Saltanat, Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezid'in hayattaki beş oğlundan dördü arasındaki taht kavgaları nedeniyle 1402'den 1413'e kadar süren kargaşa dönemidir. Bu süreç Yıldırım Bayezid'in 1402'deki Ankara Savaşı'nda, Timur İmparatorluğu'nun kurucusu Timur'a yenilip esir düşmesi sonucu ortaya çıktı. Fetret Devri'nde birbirleriyle taht mücadelesine giren Yıldırım Bayezid'in oğulları Emir Süleyman, İsa Çelebi, Musa Çelebi ve Çelebi Mehmed'dir. Dağılan Osmanlı birliği, 1413 yılında, I. Mehmed tarafından yeniden sağlandı. Bu gelişmeye bağlı olarak Çelebi Mehmet için "devletin ikinci kurucusu" tabiri kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Çelebi</span> 1411-1413 yılları arası Edirne’de sultanlığını ilan etmiş Osmanlı şehzadesi

Musa Çelebi Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimsel karmaşa içerisinde olduğu ve otorite sorunu yaşadığı Fetret Devri'nin son dönemleri olan 17 Şubat 1411 ile 5 Temmuz 1413 yılları arasında Edirne'de, Sultan ünüyle Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli toprakları üzerinde egemenlik sürdüren ve Osmanlı İmparatorluğu’nun da bütünü üzerinde saltanat mücadelesi sürdürmüş bir Osmanlı şehzadesidir.

<span class="mw-page-title-main">Şahruh</span>

Şahruh Mirza, Timur İmparatorluğu üçüncü hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Miranşah</span> Timur un oğlu ve Timurluların Azerbaycan Valisi

Mirza Miranşah tam adıyla Mirza Celaleddin Miranşah Timur'un oğlu, askeri komutanı ve Azerbaycan valisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kunduzca Muharebesi</span>

Kunduzca Muharebesi, Altın Orda Devleti hanı Toktamış ile Timur arasında, Kunduzca Nehri kıyılarında 18 Haziran 1391 tarihinde yapılan muharebe. Toktamış'ın kaybederek ordusunun arta kalanıyla birlikte Volga Bölgesine çekilmesiyle sonuçlanmıştır.

Kara Yülük Osman Bey, Akkoyunlu devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Botan Emirliği</span> Osmanlı İmparatorluğunda bir Kürt beyliği

Botan Emirliği, 1338-1855 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğuna bağlı Güneydoğu Anadolu'da topraklarında bulunan Kürt Emirliklerinden birisidir. Cizre, Şırnak ve Siirt'in Eruh ilçesini içine almaktadır. Emirliğin adını aldığı Bûhtî Kürtleri Orta Çağlarda günümüz Hakkâri ili ile Musul arasında yaşamışlardır. Ayrıca Bûhtî Kürtleri, bazı tarihçiler nezdinde köken olarak Mervani hanedanının kurucusu olan Humeydi Kürtleri ile ilişkilendirilmişlerdir. 16. Yüzyılda yaşamış olan Kürt tarihçi Şerefhan-ı Bitlisi kaleme aldığı Şerefname adlı eserinde; Botan Emirliğinin, isminin cesaret ve savaşçılıklarıyla tanınmış olan Bûhtî aşiretinden aldığını ifade etmektedir. Antropolog Martin van Bruinessen, Botan Emirliğinin askerî gücünün Şıllet ve Çoxsor olarak ikiye ayrıldığını söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Timurlu fetihleri</span> Timurluların savaşları ve seferleri

Timurlu fetihleri veya Timurlu savaşları, 14. yüzyılın yedinci on yılında Timur'un Çağatay Hanlığı üzerindeki kontrolü ile başlamış ve 15. yüzyılın başında Timur'un ölümüyle sona ermiştir. Timur, savaşlarının büyük ölçekliliği ve bu savaşlarda genel olarak yenilmemesi nedeniyle, tüm zamanların en başarılı askeri komutanlarından biri olarak kabul edilmiştir. Bu savaşlar, Timur'un Orta Asya, İran, Kafkaslar ve Levant ile Güney Asya ve Doğu Avrupa'nın belirli bölgeleri üzerindeki üstünlük kurması ve Timur İmparatorluğu'nun kuruluşu ile sonuçlanmıştır. Tarihçiler, seferlerin o sıradaki dünya nüfusunun yaklaşık %5'ini oluşturan 17 milyon insanın ölümüne neden olduğunu tahmin etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.