İçeriğe atla

Cicori Kilisesi

Koordinatlar: 40°57′39″K 42°32′09″D / 40.96083°K 42.53583°D / 40.96083; 42.53583
Cicori Kilisesi
Fotoğraf, 2018 yılı
Kaynak: taoklarcetihome.files.wordpress.com
Harita
Temel bilgiler
KonumBudaklı, Göle
Koordinatlar40°57′39″K 42°32′09″D / 40.96083°K 42.53583°D / 40.96083; 42.53583
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari türGürcü mimarisi
Tamamlanma10. yüzyıl
Özellikler
MalzemelerYontma taş

Cicori Kilisesi (Gürcüce: ჯიჯორის ეკლესია; okunuşu: "cicoris ek'lesia"), Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Cicori olan Budaklı köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Tarihçe

Cicori Kilisesi'nin bulunduğu Kola, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmalılar bu bölgeyi ve Cicori köyünü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu sırada köyde, 10. yüzyılda inşa edilmiş bir köy kilisesi olarak Cicori Kilisesi bulunuyordu. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında köyü ziyaret ettiğinde Cicori Kilisesi'nin çatısı çökmüş olmasına rağmen duvarları sağlamdı.[1]

Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, Cicori köyündeki kilisenin ayakta durduğunu ve Gürcüce yazıtı olduğunu, hemen yakınında terk edilmiş bir köy olan Eski Cicori'de de iki kilisenin ayakta durduğunu ve bu kilislerde de Gürcüce yazılar olduğunu belirtmiştir.[2]

Mimari

Cicori Kilisesi, Budaklı köyünün üst kısmındaki bir tepede, kaba yonu taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiş tek nefli ve dikdörtgen planlı (11 x 4 m) sıradan bir köy kilisesidir. Kilisenin yarım daire planlı bir apsisi bulunmaktadır. 1907 yılında çatısı çökmüş olmakla birlikte duvarları saplan olan Cicori Kilisesi'nin güney cephenin büyük bir kısmı, doğu, batı ve kuzey duvarlarının da orta bölümleri daha sonra yıkılmıştır.[1][3]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Budaklı, Göle</span>

Budaklı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Tahtakıran, Göle</span>

Tahtakıran, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çangli Kilisesi</span> Kars, Kağızmanda tarihi bir orta çağ Ermeni Apostolik Kilisesi

Çangli Kilisesi, Kars ilinin Kağızman ilçesi'nin Çengilli köyünün merkezinde bulunan Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Ermenice Eğeknamor Manastırı ve köyün bugünkü adından dolayı Çengelli Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Çala Kilisesi (Arpaçay)</span>

Çala Kilisesi, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı ve eski adı Çala olan Doğruyol köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün merkezinde yer alan ve Meryem Ana'ya adanmış olan kilise, Tao-Klarceti bölgesinde, taş bezeme açısından başta gelen yapılar arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tzkarostavi Kilisesi</span> Gürcü piskoposluk kilisesi

Tskarostavi Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinde erken Orta Çağ'da inşa edilmiş olan Gürcü piskoposluk kilisesidir. Günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesinde kalan ve eski adı Tskarostavi olan Öncül köyünde bulunuyordu.

Pertusi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Bugün Şenkaya ilçesinin sınırları içinde bulunan Pertusi köyündeki iki Gürcü kilisesinden biriydi.

Çamardo Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Çamardo olan Akdarı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında sağlam olan yapı, günümüzde büyük ölçüde yıkıktır.

Tataleti Kilisesi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Tataleti olan Baltalı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Yapı, büyük ölçüde zarar görmüş halede günümüze ulaşmıştır.

Samtzubi Kilisesi, Sansut Kilisesi ve Sansop Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Sabaholdu köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Sabaholdu köyünün güneydoğusunda eskiden Samtzubi adında bir Gürcü köyü bulunuyordu ve Samtzubi Kilisesi de bu köyün kilisesiydi.

Bardisi Kilisesi (Gürcüce): ბარდისის ეკლესია), Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Bardisi (Bardız) olan Gaziler köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Büyük Kargluhi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kargluhi olan Yünören köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir. Köyde bulunan iki kilise Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili tarafından "Büyük kilise" ve "Küçük kilise" şeklinde adlandırılmıştır.

Dörtkilise Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı "Dört Kilise" olarak bilinen Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma kiliselerden biridir.

Kalkosi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski afı Kalkosi olan İkizpınar köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Gürcüce elyazması Kalkosi İncili burada korunmuştur.

Uri Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Uri olan Altaş köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir.

Skarebi Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Skarebi olan Kotanlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Vaçedzori Manastırı</span>

Vaçedzori Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Niakomi olan Keçili köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

Bahçelikışla Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Oltu ilçesine bağlı Bahçelikışla köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisesidir. Köyün bugünkü adından dolayı Bahçelikışla Kilisesi olarak anılmaktadır.

Turkaşeni Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Turkaşeni olan Yiğitkonağı köyünde Gürcülerden kalma iki kilisenin ortak adıdır. Eski adları günümüze ulaşmadığı için bu iki yapı köyün eski adıyla anılmaktadır.

Tahtakrani Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Tahtakrani olan Tahtakıran köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Begrahatuni Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Begrahatuni olan Eskibeyrehatun köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalan bir kilisedir.