İçeriğe atla

Cibali Kapısı

Cibali kapısı, İstanbul'un, Fatih ilçesinin Cibali semtinde bulunan tarihi surların bir parçası olan kapıdır.

Kapının üstünde, fetih olaylarını anlatan antik bir yazı ile donatılmış bir kitabe yer almaktadır. Yanında, Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet'in sekbanbaşısı olan Abdülkadir Dede'nin mezarı bulunmaktadır. Aya Nikola’nın biraz ilerisinde, halkın sur dışındaki hamama daha kolay ulaşabilmesi amacıyla Türkler tarafından inşa edilen Yeni Aya Kapı adli bir sur kapısı yer almaktadır. Kapının yakınında ise Fatih'in ordusundan Horoz Baba'ya ait olduğu düşünülen mezar yer almaktadır. Alman ressamı Melchior Lorichs, Cibali adının Cep kökünden geldiğini düşünerek Cibali kapısını Sacktor şeklinde çevirmiştir. Fâtih Vakfiyelerinde Cebe Ali Kapısı olarak geçen bu semte adını veren bir yatırın günümüzde dahi mezarı bulunmaktadır. Ancak, 857 (1453) tarihli mezar taşının şekli ve yazısı XV. yüzyıla ait olamayacak kadar yeni görünmektedir. Ancak, Cibali adinin Cebe Ali veya Cübbe Ali adında tarihi bir şahsiyetten geldiği kesindir. Evliya Çelebi'ye göre, Cübbe Ali aslen Mısırlı olup Bursa'ya gelmiş, burada Zeynüddin el-Hafi'nin kurduğu Zeyniyye tarikatına katılmış, at çulundan bir cübbe giydiğinden dolayı bu isimle anılmış ve İstanbul’un Fethi sırasında Cibali Kapısı önünde şehit düşmüştür.

Kaynakça

  • Koçu, R. E. (1965). Cibali Kapısı. İstanbul Ansiklopedisi Cilt VII. İstanbul: Neşriyat Kollektif Şirketi.[]
  • Tonguç, S. E. (1970, March 20). Cibali ve Haliç Surları. Saffet Emre Tonguç. https://www.saffetemretonguc.com/cibali-ve-halic-surlari/[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Topkapı Sarayı</span> İstanbulda bir saray

Topkapı Sarayı, İstanbul Sarayburnu'nda, Osmanlı İmparatorluğu'nun 600 yıllık tarihinin 400 yılı boyunca, devletin idare merkezi olarak kullanılan ve Osmanlı padişahlarının yaşadığı saraydır. Bir zamanlar içinde 4.000'e yakın insan yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fatih</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Fatih, tarihî yarımada (Suriçi) olarak da bilinen, İstanbul şehrinin kurulup geliştiği bölgenin tamamını kaplayan ve şu anda İstanbul ilinin merkez ilçesidir. Valilik, büyükşehir belediye başkanlığı, emniyet müdürlüğü ve şehrin vergi dairesi gibi kurumların yer alıyor olması sebebiyle İstanbul'un merkezi sayılır. Güneybatıdan Zeytinburnu, kuzeybatıdan Eyüpsultan ilçeleri; kuzeyden Haliç, doğudan İstanbul Boğazı ve güneyden Marmara Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'un Fethi</span> Osmanlıların Bizansın başkentini ele geçirmesi ve Bizans İmparatorluğunun yıkılması

İstanbul'un Fethi, Kostantiniyye'nin Fethi veya Batı dünyasındaki adıyla Konstantinopolis'in Düşüşü, 6 Nisan – 29 Mayıs 1453 tarihleri arasında, 53 gün süren yoğun bir kuşatmanın sonucunda Osmanlı padişahı II. Mehmed komutasındaki Osmanlı ordusunun Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olan Konstantinopolis'i ele geçirmesidir. Olayın sonucunda, bin yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürmüş olan Doğu Roma İmparatorluğu yıkılmış ve Osmanlı Devleti bir imparatorluk hâline gelmiştir. Bu fetih, bazı modern tarihçiler tarafından Orta Çağ'ı sona erdirip Yeni Çağ'ı başlatan olaylardan biri kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eminönü</span> Fatih sınırları içerisinde bir semt

Eminönü, İstanbul'un bir semtidir. İstanbul'un Tarihî yarımada olarak bilinen kısımda, Haliç'in batısında yer alır. 7 Mart 2008 tarihine kadar ilçe belediyesi olan Eminönü bu tarihte lağvedilerek kanunla Fatih ilçesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis</span> İstanbulda Sarayburnu ve çevresine (Fatih) tekabül eden tarihî şehir, Doğu Roma ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun başkenti

Konstantinopolis veya Kostantiniyye, Roma İmparatorluğu (330–395), Bizans İmparatorluğu, Latin İmparatorluğu (1204–1261) ve Osmanlı İmparatorluğu'na (1453–1922) başkentlik yapmış tarihî bir şehir. Günümüzde şehir, Atatürk'ün inkılaplarından biri olarak 1928'de Latin harflerine geçilmesi sonrası, kentin Türkçe adının Latin harfleriyle yazılmış hali olan İstanbul olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bahçekapı, Fatih</span>

Bahçekapı, İstanbul ilinin Fatih ilçesi sınırları bulunan şehrin en eski semtlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Mindos Kapısı</span>

Mindos Kapısı, Bodrum yakınlarında yer alan tarihi bir alandır. Halikarnas şehir surlarının önemli bir noktasını oluşturmuş Mindos Kapısı, günümüzde Bodrum şehir merkezinin batısında yer almaktadır. Şehrin batı surları ovadan geçtiği için kulelerle güçlendirilmiştir. Kulelerin ölçüleri yaklaşık olarak 7x8,5 metredir. Mindos kapısının iki kulesinden biri günümüze hemen hemen orijinal yüksekliği ile ulaşmıştır. Bu kapı yarımadanın ucunda bulunan antik Myndos şehri yönünde olduğundan Mindos kapısı olarak tanınmaktadır. Yöresel adı Diktiri'dir.

Dört Kapı Kırk Makam, İslamın temel öğretisi, genel kurallar bütünü, Allah'a giden yolda geçirilmesi gereken aşamalar bütünüdür. Öğretisi Muhammed döneminde İslam diniyle birlikte doğmuştur, her kapı ve her makam Kur'an ayetlerine dayanmaktadır. Ehl-i beyt ile devam etmiş, son yıllarda yapılan tarih araştırmaları ve analizler sonucunda bu anlayışın Hoca Ahmed Yesevî'nin Ehli Beyt'e ulaşan icazetnâme ve tarikat silsilesiyle İmam Ali Rıza'ya, yani Horasan'a ulaştığı bilinmektedir. Böylece, Anadolu Türkmen Ocaklarının temellerini atarak sistem haline getirilmiştir. Türkmen Ocakların Ehli Beyt'e ulaştığı ve günümüz Bektaşi tarikatının silsile yoluyla Yesevi tarikatına ve dolayısıyla da İmam Ali Rıza'ya ulaştığı bilinmektedir. Tasavvuf tarikatlarının silsilesi Ehli Beyt'e dayanmaktadır; bunun için tasavvufta kendileri gibi tasavvuf ehli bir kimsenin önderlik/pirlik makamında olması zorunludur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Surları</span> Konstantinopolisin surları (modern İstanbul, Türkiye)

Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Eyüp Sultan Camii</span> Tarihî cami

Eyüp Sultan Camii, İstanbul'un Konstantinopolis Surları dışındaki, Haliç kıyısında yer alan ilçesi Eyüpsultan'daki bir camidir. Külliyede, İslam peygamberi Muhammed'in sancaktarı ve sahabesi Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin gömüldüğü türbe de yer almaktadır. Çok daha eski bir alanda bulunan mevcut yapı 19. yüzyılın başlarından kalmadır.

Yeniçeri askerlerinin ve komutanları Ağa ve Çorbacıları'nın toplananıp cem ettikleri, "seğirtme" denen yarışmaları ve talimlerini yaptıkları, zaman zaman koyun keserek yedikleri meydandır. “Yeni Odalar” denen Yeniçeri kışlalarının bulunduğu ve Yeniçeri ayaklanmalarının genellikle başladığı yer olan Etmeydanı'nın bulunduğu bölge günümüzde İstanbul Üniversitesi arkasındaki Ağa Kapısı civarındadır. Bu meydanda Etmeydanı Tekkesi de bulunur ve Bektaşi Ocağına mensup Yeniçeriler ibadetlerini bu tekkede yaparlardı.

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Selim Camii</span> Kanûnî Sultan Süleymanın babası Yavuz Sultan Selim adına yaptırdığı cami

Yavuz Selim Camii Kanûnî Sultan Süleyman tarafından babası Yavuz Sultan Selim adına yaptırılan cami

<span class="mw-page-title-main">Ayvansaray</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

Ayvansaray, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda Fatih ilçesinde bir semttir. Tarihî yarımadada, suriçinde kalan mahalle Haliç'in güney kıyılarında kurulmuştur. Doğusunda Balat, batısında, Eyüpsultan'ın Defterdar mahallesi, kuzeyinde Haliç ve güneyinde Edirnekapı yer alır. Ayvansaray, Bizans döneminde Blakernai semtinin kurulu olduğu yerdedir.

Cibali, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Unkapanı'ndan Eyüpsultan'a doğru Haliç'in batı kıyısındaki mahalle. Bizans surlarının içereside yer alan Cibali semtinin karşı yakasında Kasımpaşa, yan tarafında ise Balat ve Fener semtleri semti yer alır. Haraççı Kara Mehmed ile Küçük Mustafa Paşa mahallelerinin eteklerinde Haliç kıyısında kurulmuş bir semttir. Kuzeyinden Haliç'e paralel Abdülezel Paşa Caddesi geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır Kalesi</span> Diyarbakırın Sur ilçesini çevreleyen şehir surları

Diyarbakır Kalesi veya Diyarbakır surları, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir yapı. İç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Surlardaki ana girişler Dağ Kapı, Urfa Kapı, Mardin Kapı ve Yeni Kapı 'dır. Yaklaşık dokuz bin yıllık olan surlar, Çin Seddi'nin ardından dünyadaki en uzun ve geniş savunma duvarıdır. 2000'de yapıyı Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil eden UNESCO, 2015'te ise Dünya Mirası olarak tescil etti. Ayrıca Diyarbakır'ın çok eski yapısı olan Keçi Burcu da Sur ilçesinde yer almaktadır. Surlar, İç ve Dış Kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cibali (İstanbul Tramvayı)</span> İstanbul tramvayı istasyonu

Cibali Tramvay İstasyonu, İstanbul Tramvayı'nın T5 Tramvay Hattı'nda yer alan ve 1 Ocak 2021'de hizmete giren hemzemin tramvay istasyonudur. Fatih'in Cibali Mahallesi'nde yer almaktadır.

Haliç Surları, tarihî yarımada'nın Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray ile Sarayburnu arasında uzanan Bizans İmparatorluğu yapısı deniz surlarıdır. Günümüzde büyük kısmı tahrip olsa da kalıntıları günümüze kadar ulaşabilmiştir. Surlar üzerinde tespit edilebilen kapı sayısı 23'tür. Bu kapılar batıdan doğuya doğru sırasıyla,

  1. Dideban Kapısı
  2. Ayvansaray Kapısı
  3. Küngoz Kapısı
  4. Balat Kapısı,
  5. Adı bilinmeyen 5. kapı
  6. Fener Kapısı
  7. Prophitou Prodromou Kapısı
  8. Petrion Kapısı
  9. Yeni Ayakapı
  10. Aya Kapı
  11. Cibali Kapısı
  12. Tüfenkhane Kapısı
  13. Unkapanı Kapısı
  14. Ayazma Kapısı
  15. Odun Kapısı
  16. Zindan Kapısı
  17. Balık Pazarı Kapısı
  18. Yeni Cami Kapısı
  19. Bahçe Kapısı
  20. Veteris Rectoris (Bonus) Kapısı
  21. Yalı Köşkü Kapısı
  22. Eugenius Kapısı
  23. Vükela Kapısı
<span class="mw-page-title-main">Ayakapı Karakolu</span> İstanbulda tarihi bina

Ayakapı Karakolu, İstanbul ili Fatih ilçesi Yavuz Sultan Selim mahallesi, Ayakapı semtinde bulunan tarihi binadır. Aya Kapısı yanında olan yapı Haliç sahil yolu üzerindedir. Yeniçeri Kolluğu olarak kullanılmak üzere 18. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen yapı 1826'dan sonra karakola dönüştürüldü. Günümüzde kafe olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aya Kapı</span> İstanbulda tarihi kapı

Aya Kapı, İstanbul'un Haliç kıyısı boyunca devam eden Haliç Surları üzerinde yer alan ve eski-yeni olmak üzere adlandırılan sur kapılarıdır. Bizans dönemine ait olan kapı Eski Aya Kapısı, İstanbul'un Fethi'nden sonra sur üzerinde açılan kapı Yeni Aya Kapı olarak adlandırılır. Yeni Aya Kapı'nın büyük kısmı yıkılmış, günümüze kısmen ulaşabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cibali Polis Karakolu</span>

Cibali Karakolu, Fatih ilçesinin Cibali mahallesinde bulunan bir polis karakoludur.