İçeriğe atla

Children of Bodom

Genel bilgiler
Başladığı yerEspoo, Finlandiya
TarzlarMelodik death metal, power metal, thrash metal, senfonik black metal (ilk dönem)
Etkin yıllar1993 - 2019
İlişkili hareketlerNorther, Sinergy, Kylähullut, Warmen, Stone, Timo Rautiainen, Nightwish, Sonata Arctica, A Skylit Drive
Resmî sitecobhc.com
Eski üyelerAlexi Laiho
Janne Wirman
Henkka Blacksmith
Jaska Raatikainen
Daniel Freyberg
Alexander Kuoppala
Jani Pirisjoki
Samuli Miettinen
Roope Latvala

Children of Bodom, bir Fin ekstrem metal grubuydu. 1993'te kurulan grup, Alexi Laiho (vokal, solo gitar), Janne Wirman (klavye), Henkka Seppälä (bas gitar), Jaska Raatikainen (bateri) ve Daniel Freyberg (ritim gitar) dan oluşmaktadır. Grubun toplamda sekiz stüdyo albümü, iki konser albümü, iki EP'si, iki toplama albümü ve bir DVD'si bulunmaktadır.

İlk kez üçüncü stüdyo albümü Follow the Reaper'la Finlandiya'da altın sertifika elde eden grup, daha sonra diğer albümlerinde de aynı başarıyı sağladı. Art arda yayınladığı albümleriyle Finlandiya albüm listelerine birinci sıradan giriş yapan[1] Children of Bodom, bunun yanı sıra Billboard 200'de de önemli liste konumları gördü.

Yaptığı müzik eleştirilerde daha çok melodik death metal,[2] power metal,[3] thrash metal,,[4][5] erken senfonik black metal ve neoclassical metal olarak tanımlanan grup, tek başına 250 bin satışla Finlandiya'nın en çok satan sanatçılarındandır.

2019'da Children of Bodom, grubu dağılmadan önce Helsinki'de A Chapter Called Children of Bodom adlı son konserini verdi. Alexi Laiho ve Freyberg, 2020'de Bodom After Midnight olarak devam etti. Children of Bodom'un kurucu üyelerinden ve aynı zamanda ana söz yazarı olan Laiho, 29 Aralık 2020'de öldü.

Tarihçe

Kuruluş ve ilk yıllar (1993-1997)

Children of Bodom, 1993'te gitarist Alexi "Wildchild" Laiho ve baterist Jaska Raatikainen tarafından Inearthed adıyla kuruldu. Birbirini çocukluk yıllarından beri tanıyan bu iki müzisyen; ilk çalışmalarını Dissection, Entombed ve Obituary gibi önemli grupların müziğinden etkilenerek gerçekleştirdiler. Bas gitarist Samuli Miettinen'in de kadroya girmesiyle birlikte aynı yılın ağustos ayında ilk demosunu kaydeden grup, bu çalışmaya Implosion of Heaven adını verdi. Bu demoda ve onu takip eden 2 sene boyunca grupta şarkı sözü yazarlığını üstlenen Samuli, 1995'te ailesinin Amerika'ya taşınması nedeniyle gruptan ayrılmak zorunda kaldı. Son olarak Ubiquitous Absence of Remission demosundaki şarkı sözlerine imza atan Samuli, daha sonra bu görevi Laiho'ya devretti. Bahsi geçen demo aynı zamanda grupta klavyenin kullanıldığı ilk çalışma oldu. Demonun kaydından kısa bir süre sonra Alexander Kuoppala ritim gitarist olarak grubun kadrosuna dahil oldu. Samuli'nin yerine Henkka "Blacksmith" Seppälä geçerken, Jani Pirisjoki de klavyeci olarak gruptaki yerini aldı.

Yeni kadrosuyla Shining adlı yeni bir demo kaydeden grup, ne plak şirketlerinin ne de organizatörlerin ilgisini çekebilmişti.[6] Bunun üzerine grup elemanları kendi çabalarıyla bir albüm kaydetmeye karar verdiler. Bu esnada provalara gelmeyen Jani'nin yerini Janne "Warman" Wirman aldı. Wirman ilerleyen zamanda grubun soundunu oluşturacak elemanın ta kendisiydi.

1997 yılında Astia Records'ta kaydedilen Something Wild piyasaya sürülmeden önce grupta bazı gelişmeler yaşandı.Spinefarm Records'tan teklif alan Shining grubu bu fırsatı değerlendirmek için bulunduğu Belçikalı kayıt şirketini "Shining grubu dağıldı." diyerek şirketi atlatırlar.Grup için yeni isim bulmak gerekiyordu ve Espoo şehrinin birkaç kilometre ötesinde bulunan Bodom Gölü'ndeki yaşanan vahşi olaydan esinlenilerek Children of Bodom konulmuştur.[7]

Something Wild ve Hatebreeder (1997-2000)

Önceleri sadece küçük kulüplerde konser verebilen Children of Bodom, Something Wild'ın ardından Dimmu Borgir ile birlikte konserler vererek kısa sürede Nuclear Blast'ın ilgisini çekti ve albümün Avrupa ayağını artık bu plak şirketi üstlendi.[] Albümde yer alan "Deadnight Warrior" şarkısına Mika Lindberg'in prodüktörlüğünde düşük bütçeli bir klip çekildi.

Yıllar sonra grup elemanları Something Wild'ı grubun en az gurur duyduğu albümlerden biri olarak nitelendirdi. Bu albüm, grubun diğer çalışmalarına göre daha teknik bulundu. Bunun nedeni olarak da Laiho'nun o dönemdeki idolü olan Yngwie Malmsteen'i taklit etmeye çalışması gösterildi.

Grubun ilk Avrupa turnesi Şubat 1998'de başladı. Hypocrisy, The Kovenant ve Agathodaimon gibi gruplarla çalan Children of Bodom'a bu turnede Wirman'ın yerine Lordi grubundan Erna Siikavirta eşlik etti. Sonraki turnedeyse Kimberly Gross grubun konser kadrosunda yer aldı.

Grubun ikinci stüdyo albümü Hatebreeder 1998'in sonunda Astia stüdyolarında Anssi Kippo tarafından kaydedildi. Albümün çıkış tarihinden ikii hafta önce tekli olarak yayınlanan "Downfall" parçasına Mika Lindberg prodüktörlüğünde çekilen klip de aynı zamanda yayına verildi. Albüm, birçok Avrupa ülkesinde listelere girdi. Ardından Japonya'da In Flames ve Sinergy ile birlikte 3 konser veren grup, bu konserlerden 2 tanesini kaydetti ve Tokyo Warhearts adını taşıyan konser performans albümünü hayranlarına sundu.

Follow the Reaper ve Hate Crew Deathroll (2000-2004)

Ağustos-Eylül 2000'de kayıtları yapılan Follow the Reaper albümünü aynı senenin sonuna doğru piyasaya süren grup, albümde yer alan "Everytime I Die" parçasına Tuukka Temonen prodüktörlüğünde klip çekti.

Şubat 2002'de bir sonraki albüm için çalışmalara başlayan grup, Ocak 2003'te dördüncü stüdyo albümü Hate Crew Deathroll'u yayındı. Böylece üç hafta Fin listelerinde üst sıralarda yer alan grup, bu albümle birlikte ilk altın sertifikasını elde etti.[] Daha sonra diğer tüm albümlerinde de aynı başarıyı yakalayan Children of Bodom'a Follow the Reaper albümü için platin sertifika verildi. Grup aynı dönemde Tavastia Club, Helsinki'de düzenlenen törende Fin Metal Müzik Ödülleri'nde Yılın Grubu seçildi.[8]

2003'te ilk kez dünya turnesine çıkan grubun birçok konserinde biletleri çok önceden tükendi.[] Diğer yandan Alexander Kuoppala, turnenin ortasında kişisel sorunları öne sürerek önceden haber vermeksizin gruptan ayrıldı. Bunun ardından gitarist arayışına düşen grup, sonunda Roope Latvala'yi kadrosuna ekleyerek yoluna devam etti. Daha sonra yapılan bir röportajda Laiho'ya Kuoppala'nın gruptan ayrılmasının nedeni sorulduğunda Laiho şöyle cevap verdi: "Bana grup ve turne yaşamından artık bıktığını söyledi. Bu benim için gerçekten çok tuhaftı, çünkü o bu yaşam için o dünyanın içinde olan biriydi! Ölümcül bir hard rock'n roll hastasıyken birden hayatını 180 derece çevirip değiştirdi. Bütün bunlara yeni kız arkadaşı da dâhil."[9]

Are You Dead Yet? (2004-2007)

Children of Bodom, 2006'da Milano'da sahnede.

Latvala ile beraber biten turnenin ardından Trashed, Lost & Strungout EP'siyle birlikte "In Your Face" teklisini piyasaya süren grup, 2005'in sonuna doğru beşinci stüdyo albümü Are You Dead Yet?'i yayınladı. Bu albümün tarzı öncekilere göre farklılık gösteriyordu; daha sade ve sert gitar riffleri ile endüstriyel müzik tınılarının birleşiminden oluşan bu tarz eleştirmenlerden ve hayranlardan farklı yorumlar aldı. Müzik dünyasının gidişatına uyum sağlayan grup, bu albümle birlikte büyük bir ticari başarı elde etti: Fin listelerinde birinci sırada yer alıp Finlandiya'da altın sertifikayla ödüllendirilmesinin yanı sıra Almanya'da ve İsveç'te on altıncı, Japonya'da on yedinci sıraya kadar yükseldi.

2006'da hem canlı konser kayıtlarından hem de grubun turnede çekilmiş görüntülerinden seçilen karelerle oluşturulan Chaos Ridden Years - Stockholm Knockout Live albümü piyasa sürüldü. Bu belgesel grubun başarı yolunda katettiği aşamaları gözler önüne serdi.

Haziran 2006'da The Unholy Alliance turnesine katılan grup, turne boyunca Slayer, Lamb of God, Mastodon, In Flames ve Thine Eyes Bleed ile birlikte çaldı. 31 Ocak 2007'de verilen konserde Laiho sol omzunu kırdı ve 6 hafta boyunca gitar çalamadı. Kaza yüzünden turneyi iptal eden grup, birkaç ay boyunca Laiho'nun sağlık durumunun iyiye gitmesini bekledi. 31 Mart 2007'de müzisyenin omzunun iyileştiği fakat bir daha eskisi gibi olamayacağı açıklandı; yine de bu durumun onun gitar çalmasını etkilemeyeceği belirtildi. Ayrıca bu bildiride grubun hâlihazırda birkaç tane şarkısı olduğu ve 2007'nin sonuna doğru yeni albüm için kayıtlara başlanacağı da açıklandı.

Blooddrunk ve sonrası (2007-2012)

Ekim-Aralık 2007'de kayıtları yapılan grubun altıncı stüdyo albümü Blooddrunk 15 Nisan 2008'de yayınlandı.[10] Albümün yayınlanmasının ardından tekrar konserlere başlayan grup, Megadeth, In Flames, Job for a Cowboy ve High on Fire ile birlikte Gigantour 2008 Kuzey Amerika turnesine katıldı.[11] Wacken Open Air 2008'e katılan ilk gruplardan biri olan Children of Bodom, festival süresince içinde Iron Maiden, Sonata Arctica ve Avantasia'nın da bulunduğu çok sayıda grupla birlikte sahne aldı.[12] 8 Mart 2008'da grubun Birleşik Krallık'taki ilk imza günü düzenlendi.

Eylül 2009'da Skeletons In The Closet isimli 17 adet (Albümün yayınlandığı bölgeye göre şarkılar değişmektedir) cover parçadan oluşan toplama albümü yayınladı. 8 Mart 2011'de Relentless Reckless Forever ismini taşıyan yedinci stüdyo albümünü piyasaya çıkardı. Devamında grubun 8.albümü olan Halo of Blood, 11 Haziran 2013'te yayınlandı. 2 Ekim 2015 tarihinde ise I Worship Chaos yayınlandı. Albümün kayıt süreci başlamadan kısa bir süre önce Roope Latvala gruptan ayrıldı. Dolayısıyla bu albüm grubun tarihine 4 kişi olarak kaydedilen tek albüm olarak geçti. Ayrılan gitarist Roope Latvala'nın yerine sadece konserler için olmak üzere Janne Wirman'ın kardeşi Antti Wirman geldi. Belli bir süre bu kadroyla devam eden grup 2016'nın başlarında gruba Daniel Freyberg'i dahil etti.

Grup üyeleri

Son kadro
Önceki üyeler
  • Samuli Miettinen – Bas gitar, geri vokal (1993–1995)
  • Jani Pirisjoki – Klavye, synthesizer (1995–1997)
  • Alexander Kuoppala – Ritim gitar, geri vokal (1995–2003)
  • Roope Latvala - Ritim gitar(2003-2015)
Turne üyeleri

Zaman çizelgesi

Diskografi

Ana madde: Children of Bodom diskografisi
Stüdyo albümleri
  • Something Wild (1997)
  • Hatebreeder (1999)
  • Follow the Reaper (2000)
  • Hate Crew Deathroll (2003)
  • Are You Dead Yet? (2005)
  • Blooddrunk (2008)
  • Relentless Reckless Forever (2011)
  • Halo of Blood (2013)
  • I Worship Chaos (2015)
  • Hexed (2019)

Kaynakça

  1. ^ "Discography Children of Bodom" (Fince). Finnish charts. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2009. 
  2. ^ "Metal from Finland: Children of Bodom". Metalfromfinland.com. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011. 
  3. ^ O'Neill, Brian. "Follow the Reaper". Allmusic. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011. 
  4. ^ Ankeny, Jason. "Children of Bodom". Allmusic. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011. 
  5. ^ "Children of Bodom biography". MTV.com. 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  6. ^ "CoC : Children of Bodom : Interview : 1/16/1999". Chroniclesofchaos.com. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011. 
  7. ^ "FAQ". COBHC. 6 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2013. 
  8. ^ "Metal News - Finnish Metal Music Awards 2003 Results ( Metal Underground . com )". Metalunderground.com. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  9. ^ "Interview with Children of Bodom's Alexi Laiho". Metal-Rules.com. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  10. ^ "Metal News - Children of Bodom Reveal American Release Date ( Metal Underground . com )". Metalunderground.com. 27 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  11. ^ "Gigantour 2008 lineup". Roadrunnerrecords.com. 2 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  12. ^ "Billing/Bands 2008". Wacken Open Air. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2007. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Children of Bodom ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pentagram (müzik grubu)</span> Türk heavy metal grubu

Pentagram, kuruculuğunu Hakan Utangaç ve Cenk Ünnü'nün yaptığı Türk heavy metal grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Metallica</span> Amerikan heavy metal grubu

Metallica, 1981 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde kurulan bir heavy metal grubudur. Davulcu Lars Ulrich ve vokalist/gitarist James Hetfield tarafından Los Angeles'ta kurulduktan sonra oluşumunun büyük kısmını San Francisco'da sürdürmüştür. Hızlı tempoları ve agresif müziğiyle bilinen grup; Slayer, Megadeth ve Anthrax ile birlikte thrash metalin "dört büyüklerinden" biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Korn</span> Amerikalı müzik grubu

Korn, 1993 yılında Bakersfield, Kaliforniya'da kurulmuş bir Amerikan nu metal grubudur. Grup, nu metal türüne öncülük etmesi ve onu ana akım haline getirmesiyle dikkat çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Blind Guardian</span>

Blind Guardian, 1984 yılında Almanya'nın Krefeld şehrinde kurulmuş bir power metal grubudur. Power metal ve speed metal türlerinin en yaratıcı ve etkili grupları arasında gösterilir. Grubun kariyerinde dokuz müzisyen yer almıştır. 2005 yılından beri grubun kadrosu, vokalist Hansi Kürsch, gitarist André Olbrich ve Marcus Siepen ile baterist Frederik Ehmke'den oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amon Amarth</span> İsveçli death metal grubu

Amon Amarth, 1992 yılında İsveç'in Tumba şehrinde kurulmuş olan melodik death metal grubudur. Grup adını J. R. R. Tolkien′in Orta Dünya'sında bulunan Hüküm Dağı'nın Sindarin dilindeki adından almıştır. Grubun şarkı sözleri genellikle Viking'lerin mitolojisi ve tarihi ile ilgilidir. Bu nedenle de Viking metal'in önde gelen gruplarından kabul edilmektedirler. Grubun üyeleri vokalist Johan Hegg, gitarist Olavi Mikkonen ve Johan Söderberg ve bassçı Ted Lundström'dür. Bugüne dek 10 stüdyo albümü, bir derleme albüm, bir EP, bir video albüm ve 10 müzik videosu yayımlayan grubun ilk stüdyo albümü 1998 yılında yayımlanan Once Sent from the Golden Hall dur. 2008 yılında İsveç müzik listelerinde 11, ABD Billboard 200'de 50. sıraya ulaşan Twilight of the Thunder God albümüne dek grup 4 albüm yayımlamıştır. Daha sonrasında ise 2011, 2013 ve 2016 yıllarında sırasıyla Surtur Rising, Deceiver of the Gods ve Jomsviking yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">HIM</span> İlk platinium plak seviyesine ulaşan Fin Rock/Metal grubu

HIM, Finlandiya'nın Helsinki şehrinde kurulmuş gothic rock grubu. 1991 yılında vokalist Ville Valo ile basçı Mikko "Mige" Paananen tarafından His Infernal Majesty adıyla kurulduktan sonra 1993'te dağıldı, 1995'te Valo ve gitarist Mikko "Linde" Lindström tarafından yeniden kuruldu. Mige'ın da yeniden dahil olduğu gruba klavyeci Antto Melasniemi ve davulcu Juhana "Pätkä" katıldı. Bu kadroyla HIM adını alan grup, 1997'de ilk albümünü çıkardı. Grup, 2017 yılında bir veda turnesinin ardından dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Anthrax</span>

Anthrax, New York merkezli, ilk albümünü 1984'te çıkarmış olan Thrash Metal grubudur. Grup 1980'lerin thrash metal sahnesinde oldukça popülerdi. Thrash Metal'in Big Four ismiyle adlandırılan, 4 büyük grubundan biridir. Grup 11 stüdyo albümü, başka birkaç albüm ve birisi Amerikan hip hop grubu olan Public Enemy ile olmak üzere 26 single yayınladı. Nielsen SoundScan'a göre, Anthrax 1991'den 2004'e kadar Amerika'da 2.5 milyon, toplamda da 10 milyon kopya sattı. Grubun stüdyo albümlerinden dördü, Anthrax'ın en başarılı thrash metal gruplarından biri olarak ününü kazanmasını sağlayan üçüncü kayıtları Among the Living (1987) de dahil olmak üzere RIAA tarafından altın sertifika aldı.

<span class="mw-page-title-main">Henkka Blacksmith</span>

Henri "Henkka T. Blacksmith" Seppälä, Fin melodik death metal grubu Children of Bodom'un bas gitaristi. Henkka, Henri'ye göre daha genel bir isimdir ve soyadındaki Seppä İngilizcede Blacksmith anlamına gelmektedir. İsmindeki T harfi lakabı olan Torso için yazılmaktadır. Ayrıca Children of Bodom'un sözcülüğünü yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Within Temptation</span> Hollandalı metal grubu

Within Temptation, bir Hollandalı senfonik rock grubudur. 1996 yılında vokalist ve söz yazarı Sharon den Adel ile gitarist Robert Westerholt tarafından kurulmuştur. Medya ve dinleyici kitlesi tarafından senfonik metal, gotik metal gibi türlerin altında sayılsalar da Sharon den Adel bir röportajında müziklerini senfonik rock olarak tanımlamıştır.

<i>Edge of Thorns</i>

Edge of Thorns heavy metal grubu Savatage’ın 1993 yılında Atlantic Records etiketi ile yayımlamış olduğu yedinci albümüdür.Grubun gitaristi Criss Oliva’nın ölümünden önce grupla beraber çıkarmış olduğu son albümü, grubun beyni sayılan Jon’un gruptan ayrılmasıyla yerine getirilen ön vokal Zachary Stevens ile ise çıkarılan ilk albümdür.

<span class="mw-page-title-main">Warmen</span>

Warmen, Children Of Bodom grubunun klavyecisi Janne Wirman tarafından Espoo, Finlandiya'da 2000'de kurulan power metal grubu.

<span class="mw-page-title-main">Janne Wirman</span>

Janne Viljami "Warman" Wirman, Children of Bodom ve Warmen gruplarının klavyecisi Fin müzisyen.

<span class="mw-page-title-main">Iron Maiden</span> İngiliz heavy metal grubu

Iron Maiden, 1975 yılında Londra'da kurulmuş bir İngiliz heavy metal grubudur. Grup basçı Steve Harris tarafından kurulmuştur. Bugüne kadar 16 stüdyo albümü, 11 canlı albüm, 4 EP ve 7 derleme albüm olmak üzere toplamda 38 albüm yayımlayan grubun, toplam albüm satışları kesin olarak bilinmemekle birlikte bu sayının 100 milyonun üzerinde olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alexi Laiho</span> Childiren of Bodom vokalisti

Alexi "Wildchild" Laiho, Children of Bodom'un vokalisti ve solo gitaristi. Ayrıca Sinergy ve Kylähullut gruplarının da solo gitaristidir ve peş peşe yaptığı sweep tekniği ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Bring Me the Horizon</span>

Bring Me The Horizon, Sheffield, Yorkshire çıkışlı İngiliz metal grubu. 2003 yılında kurulan grubun şu anda üyeleri vokalde Oliver Sykes, gitarist Lee Malia, bas gitarist Matt Kean, baterist Matt Nicholls'tır. Uluslararası olarak RCA Records ile çalışan grup Amerika'da ise Columbia ile çalışmaktadır. İlk albümleri Count Your Blessing ile deathcore müzik tarzını benimseyen grup, daha sonraki albümlerinde metalcore yapmış, 5. stüdyo albümleri "That's The Spirit" ile ise rock stiline geçiş yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Arcturus (müzik grubu)</span>

Arcturus, Norveçli müzik grubu.

<i>Follow the Reaper</i> Children of Bodomun üçüncü stüdyo albümü

Follow the Reaper, Fin melodik death metal grubu Children of Bodom'un üçüncü stüdyo albümü.

<i>Hatebreeder</i>

Hatebreeder, Fin melodik death metal grubu Children of Bodom'un ikinci stüdyo albümü. Albüm klasik müzik etkilerinin yanı sıra, hızlı riffleri ve kompleks solo stiliyle power metale yakınlık taşımaktadır. Ayrıca önceki kayıtlardan farklı olarak klavye daha ayrıntılı ve daha uzun sololarla bu albümde ön plana çıkmıştır. 2005'te "Deluxe Edition"ı yayınlanan albüm 2008'de yeniden yayınlanmıştır.

<i>Blooddrunk</i>

Blooddrunk, Fin melodik death metal grubu Children of Bodom'un altıncı stüdyo albümüdür, 9 Nisan 2008 tarihinde piyasaya sürülmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.