İçeriğe atla

Chilantaisaurus

Chilantaisaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 92 myö
Turoniyen-Koniasiyen 
PreЄ
J
↓
Chilantaisaurus tashuikouensisun yeniden kurulmuş iskeleti
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Klad:Avetheropoda
Cins:†Chilantaisaurus
Hu, 1964
İkili adlandırma
†Chilantaisaurus tashuikouensis
Hu, 1964

Chilantaisaurus ("Jilantai Salt Lake [zh] kertenkele"[1]), Çin'in Geç Kretase yaşlı Ulansuhai Formasyonundan (Turoniyen yaşı, yaklaşık 92 milyon yıl önce) büyük bir teropod dinozor, olasılıkla bir neovenatorid veya ilkel bir coelurosaur cinsidir. C. tashuikouensis, tip tür, 1964 yılında Hu tarafından tanımlanmıştır.

Tanım

Yaşam restorasyonu

Chilantaisaurus, ağırlığının 2,5 metrik ton (2,8 küçük ton)[2] ile 4 metrik ton (4,4 küçük ton) arasında olduğu tahmin edilen büyük bir teropoddu.[3] 2010 yılında Brusatte ve ark. onun, uyluk uzunluğu ölçümlerine dayanarak 6.000 kilogram (13.000 lb) kadar geldiğini kestirdiler.[4] Bununla birlikte, daha büyük uyluk çevresinin daha büyük lokomotor yüklere (daha büyük vücut kütlesi değil) daha yüksek dayanma kapasitesi gösterdiği göz önüne alındığında, 2020 çalışması holotipin vücut kütlesini 3,71 metrik ton (4,09 küçük ton) olarak belirledi.[5] Bu dinozorun 11 metre (36 ft) ile 13 metre (43 ft) uzunluğunda olduğu kestirilmektedir.[6][7]

Sınıflandırma

C. tashuikouensis'in bilinen öğelerini gösteren iskelet diyagramı

Hu, Chilantaisaurus'u Allosaurus'la ilişkili bir karnozor olarak kabul etti,[1] ancak sonraki bazı araştırmalar onun bir spinosaurid, olasılıkla spinosaurid ailesinin ilkel bir üyesi olabileceğini öne sürdü (Sereno, 1998; Chure, 2000; Rauhut, 2001) çünkü ön ayaklardaki büyük pençelerin o gruba özgü olduğu düşünülüyor. Diğer çalışmalar, allosauroidler, spinosauroidler ve coelurosaurialar ile bazı benzerlikleri olan neotetanuran teropodların alternatif bir dalının üyesi olabileceğini öne sürdü.[8]

2009 yılında yapılan bir araştırma, Chilantaisaurus'un aynı jeolojik oluşumdan gelen karnozor Shaochilong ile aynı hayvan olma olasılığını göz ardı etmenin zor olduğunu belirtti. Ancak, ikisi arasında çok büyük bir boyut farkı olduğunu fark ettiler.[9] Benson, Carrano ve Brusatte tarafından yapılan daha ileri araştırmalar, bunun Shaochilong ile ilk başta düşünüldüğü kadar yakından ilişkili olmadığını, ancak Hu'nun başlangıçta düşündüğü gibi, Allosaurus ile yakından ilişkili bir karnozor (Neovenatoridae ailesinden) olduğunu buldu.[2] Porfiri ve diğerleri tarafından yayınlanan filogenetik analiz 2018'de Chilantaisaurus'u ilkel bir coelurosauria olarak değerlendirdi.[10]

El pençesi, Tianjin Doğa Tarihi Müzesi

Çok zayıf kalıntılara dayanarak birkaç tür tanımlanmıştır. "Chilantaisaurus" sibiricus türü (daha önce gayri resmi olarak Allosaurus ? sibiricus veya Antrodemus ? sibiricus olarak biliniyordu), 1915'te Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya'nın Erken Kretase (Berriasian'dan Hauterivian aşamalarına) dönemlerine tarihlenen Turginskaya Svita'sında tek bir distal metatarsala dayanarak keşfedilmiştir.[11][12][13] Yeterince tanımlanmamıştır, bu nedenle ilişkileri tam olarak belirlenemez (Chure, 2000) ve bir Chilantaisaurus türü olarak yerleşimi son derece kuşkuludur. "Chilantaisaurus" maortuensis, 2009 yılında Shaochilong maortuensis olarak yeniden sınıflandırıldı.[9]

1979'da ayaktaki kemiklere ve parçalı kaval kemiğine dayanarak[14] "Chilantaisaurus" zheziangensis olarak adlandırılan ek bir tür, aslında bir therizinosaur taksonu.[15][16]

Aşağıdaki kladogram, Carrano ve diğerlerinin (2012) veri kümesine dayanan Sebastián Apesteguía, Nathan D. Smith, Rubén Juarez Valieri ve Peter J. Makovicky'nın 2016 analizini takip eder.[17]

 
 

Metriacanthosauridae

 
Allosauria
 

Allosauridae

 
Carcharodontosauria
 

Carcharodontosauridae

 
Neovenatoridae
 
 

Deltadromeus

 
 

Gualicho

 
 
 
 

Neovenator

 
 
 

Chilantaisaurus

 
 

Megaraptora

 
 
 
 
 
 
 

Kaynakça

  1. ^ a b "Carnosaurian remains from Alashan, Inner Mongolia" (PDF). Vertebrata PalAsiatica (İngilizce). 8 (1): 42-63. 1964. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b Benson R.B.J. (2010). "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic". Naturwissenschaften. 97 (1): 71-78. doi:10.1007/s00114-009-0614-x. PMID 19826771. 
  3. ^ Predatory Dinosaurs of the World. New York: Simon and Schuster. 1988. s. 314. ISBN 9780671619466.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Brusatte, S.L. (2010). "The osteology of Shaochilong maortuensis, a carcharodontosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Asia" (PDF). Zootaxa. 2334: 1-46. doi:10.11646/zootaxa.2334.1.1. 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
  5. ^ Persons (2020). "An Older and Exceptionally Large Adult Specimen of Tyrannosaurus rex". The Anatomical Record. 303 (4): 656-672. doi:10.1002/ar.24118. ISSN 1932-8486. PMID 30897281. 
  6. ^ Paul, G.S., 2010, The Princeton Field Guide to Dinosaurs, Princeton University Press.
  7. ^ Holtz, Thomas R. Jr. (2012) Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages, Winter 2011 Appendix 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ Xu, X. (2008). "The anatomy and systematic position of the theropod dinosaur Chilantaisaurus tashuikouensis Hu, 1964 from the Early Cretaceous of Alanshan, People's Republic of China" (PDF). Geological Magazine. published online (6): 778-789. doi:10.1017/S0016756808005475. 22 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  9. ^ a b Brusatte, S., Benson, R., Chure, D., Xu, X., Sullivan, C., and Hone, D. (2009). "The first definitive carcharodontosaurid (Dinosauria: Theropoda) from Asia and the delayed ascent of tyrannosaurids." Naturwissenschaften, DOI:10.1007/s00114-009-0565-2
  10. ^ Juan D. Porfiri (2018). "A new megaraptoran theropod dinosaur from the Upper Cretaceous Bajo de la Carpa Formation of northwestern Patagonia". Cretaceous Research. 89: 302-319. doi:10.1016/j.cretres.2018.03.014. 
  11. ^ Riabinin, 1915. Zamtka o dinozavry ise Zabaykalya [A note on a dinosaur from the trans-Baikal region]. Trudy Geologichyeskago Muszeyah Imeni Petra Velikago Imperatorskoy Academiy Nauk. 8(5), 133-140.
  12. ^ Weishampel, David B; et al. (2004). "Dinosaur distribution (Early Cretaceous, Asia)." In: Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.): The Dinosauria, 2nd, Berkeley: University of California Press. Pp. 563-570. 0-520-24209-2.
  13. ^ "Coelurosauria". theropoddatabase.com. 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Nanjing Institute of Paleontology, (Ed.) (1979). "Cretaceous dinosaur fossils in southern China". Mesozoic and Cenozoic Redbeds in Southern China (Çince). Pekin: Science Press. ss. 342-350.  r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r eksik |soyadı2= (yardım) Translated paper 31 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  15. ^ Zanno (2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology. 8 (4): 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
  16. ^ Qian (2012). "浙江白垩纪镰刀龙类恐龙" [Cretaceous therizinosaurs in Zhejiang of eastern China]. Journal of Geology (Çince). 36 (4): 337−348. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 
  17. ^ Sebastián Apesteguía (2016). "An Unusual New Theropod with a Didactyl Manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLOS ONE. 11 (7): e0157793. doi:10.1371/journal.pone.0157793. PMC 4943716 $2. PMID 27410683. 

Dış bağlantılar

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chilantaisaurus 22 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauroidea</span> teropod dinozor kladı

Tyrannosauroidea veya tiranozorlar, Tyrannosauridae familyasını ve daha bazal akrabalarını içeren, teropod dinozor üst familyasıdır. Tyrannosauroidler, Jura döneminden itibaren Lavrasya süper kıtasında yaşadı. Kretase döneminin sonunda tyrannosauroidler, Kuzey Yarımküre'de devasa Tyrannosaurus ile bilinen baskın büyük yırtıcılardı. Fosil buluntuları; Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya kıtalarında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Tetanurae</span> ana teropod kladı

Tetanurae, günümüz kuşlarına Ceratosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren, geniş bir dinozor grubudur. Tetanurae, Triyas'ın sonlarında muhtemelen kardeş grubu Ceratosauria'dan ayrıldı. Tetanuranlar fosil kayıtlarında ilk olarak Erken Jura devri'nde, yaklaşık 190 myö, ortaya çıktı ve Orta Jura döneminde küresel olarak dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Averostra</span> teropod kladı

Averostra, çoğu theropod dinozorun içinde bulunduğu, Ceratosauria ve Tetanurae'yi içeren bir teropod dinozor kladıdır. Her iki klad'da Kretase dönemine kadar hayatta kaldı. Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi olayı meydana geldiğinde, ceratosaurianlar ve Tetanurae grubundan, tyrannosauroidler ve Maniraptoriformlar hala mevcuttu. Ancak yok oluştan sadece bir Maniraptoran alt grubu olan Aves, sağ çıktı ve özellikle Kretase Paleojen yok oluşu sonrası türleşerek günümüzedeki kuşları oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Avetheropoda</span> Coelurosaurları ve carnosaurları içeren dinozor kladı

Avetheropoda veya "kuş teropodlar", Carnosauria ve Coelurosauria kladlarını içeren bir teropod dinozor kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Proceratosauridae</span> teropod dinozor familyası

Proceratosauridae, Orta Jura'dan Erken Kretase'ye kadar varlığını sürdürmüş bir tiranozor familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<i>Saurophaganax</i> Jura devrinde yaşamış teropod dinozor cinsi

Saurophaganax, Amerika Birleşik Devletleri'nde Oklahoma eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison Formasyonundan büyük bir allosaurid dinozor cinsidir. Bazı paleontologlar, onun daha genç bir Allosaurus türü olduğunu düşünmektedir. Saurophaganax, sırt omuru dikenlerinin tabanındaki yanal tabakalanma ve kuyruk omurlarının ön yüzündeki kemiksi yay ile karakterize edilmiş çok büyük bir Morrison Allosaurid'idir. S. maximus'un uzunluğunun 10,5 m ila 13 m kadar geldiği, ve ağırlığının 3 ton ila 4,5 ton geldiği tahmin edilmektedir. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, minimum ortalama ağırlığı 2,6 ton ve maksimum ortalama ağırlığı 4,7 ton olmak üzere genel ortalama olarak 3,5-3,8 ton ağırlık değerleri ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Carcharodontosauridae</span>

Carcharodontosauridae, carnosaur teropod dinozor familyasıdır. 1931'de Ernst Stromer tarafından isimlendirildi. 2015'te Christophe Hendrickx ve meslektaşları tarafından yapılan bir makalede en büyükler için maksimum uzunluk tahmini 14 metre (46 ft), en küçükler için ise 6 metre (20 ft) olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Allosauroidea</span> Dinozor kladı

Allosauroidea [tip cinsi Allosaurus'tan; allos (farklı) sauros (kertenkele)], Metriacanthosauridae, Allosauridae, Carcharodontosauridae ve Neovenatoridae familyalarını içeren bir teropod dinozor kladıdır. Allosauroidler, megalosauroidler ile birlikte Orta Jura ve Geç Kretase dönemlerinde süper yırtıcılardı. En tanınmış allosauroid, kalıntıları Kuzey Amerika'nın üst Jura tortullarında bulunan Allosaurus cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Carnosauria</span> çeşitli etçil dinozorları içeren teropod kladı

Carnosauria Jura ve Kretase dönemlerinde yaşamış, soyu tükenmiş dev yırtıcı teropod dinozor kladıdır. Geçmişte pek çok etçil teropod bu klada atanırken, günümüzde bunlar farklı gruplarda sınıflandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Allosauridae</span>

Allosauridae, geç Jura döneminde yaşamış, allosauroid teropod dinozor familyasıdır. Allosauridae, ilk olarak 1878'de Amerikalı paleontolog Othniel Charles Marsh tarafından adlandırılan oldukça eski bir familyadır. Allosauridler, kemiğin yanal kısmına çıkma sürecini kısıtlayan bir astragalus, lateral kondilden daha büyük bir medial ve kondillerin yüzü boyunca yatay bir oluk ile ayırt edilir.

<span class="mw-page-title-main">Megaraptora</span>

Megaraptora, tetanuran teropod dinozor kladıdır. Diğer teropodlarla karmaşık ilişkileri vardır. En önemli özellikleri uzun pençeleri ve boyutlarına göre büyük kollarıdır.

Ibirania Brezilya'daki Geç Kretase (Santonian) yaşlı São José do Rio Preto Formasyonu'ndan bir saltasaurin titanosaur dinozor cinsidir. Tip türü Ibirania parva'dır.

<span class="mw-page-title-main">Megaraptor</span> tükenmiş dinazor cinsi

Megaraptor Geç Kretase çağlarında yaşamış büyük bir teropod dinozor cinsidir. Fosilleri, Güney Amerika'da Arjantin'in Patagonya'daki Portezuelo Formasyonu'nda keşfedilmiştir. Başlangıçta dev bir dromaeosaur benzeri coelurosaur olduğu düşünüldü, önceki filogenlerde bir neovenatorid allosauroid olarak sınıflandırıldı, ancak daha yeni filogeni ve ilgili megaraptoran cinslerinin keşifleri onu bazal bir tyrannosauroid veya bazal bir coelurosaur olarak yerleştirdi, ayrıca hala onu bir neovenatorid olarak düşünen bazı çalışmalar vardı.

<i>Shantungosaurus</i>

Shantungosaurus, Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir. Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir. Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır.

<i>Sinraptor</i> Nesli tükenmiş bir dinozor cinsi

Sinraptor, Geç Jura döneminden bir metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Sinraptor adı, Çince anlamına gelen Latince "Sino" ön ekinden ve soyguncu anlamına gelen "raptor" sözcüğünden gelir. Dongi tür adı Dong Zhiming'i onurlandırıyor. Adına rağmen Sinraptor, Velociraptor gibi dromaeosauridlerle akraba değildir. Bunun yerine, Allosaurus ile uzaktan akraba olan bir carnosaur idi. Sinraptor ve yakın akrabaları, Jurassic carnosaur yayılımının en eski üyeleri arasındaydı. Sinraptor hala Metriacanthosauridae ailesinin en iyi bilinen üyesi olmaya devam ediyor, hatta bazı eski kaynaklar aile için "Sinraptoridae" adını kullanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Siats</span>

Siats (/see-ats/), Utah, Amerika Birleşik Devletleri'nin Geç Kretase Cedar Mountain Formasyonu'ndan bilinen soyu tükenmiş büyük teropod dinozor cinsidir. Tek bir tür içerir, Siats meekerorum. Başlangıçta, çok tartışmalı ilişkilere sahip büyük bir teropod sınıfı olan bir megaraptoran olarak sınıflandırıldı. Siatlar bir neovenatorid allosauroid, filogenetik konumu belirsiz bir coelurosaur, veya bir tyrannosauroid olabilir.

<i>Megalosauridae</i>

Megalosauridae, Megalosauroidea grubu içindeki etobur theropod dinozorların monofiletik bir ailesidir. Orta Jura'da ortaya çıkan megalosauridler, büyük theropod dinozorlarının ilk büyük radyasyonu arasındaydı. Bunlar, Megalosaurinae ve Afrovenatorinae olmak üzere iki ana alt aileyi ve her iki alt aileden farklı olan çözülmemiş bir takson olan Eustreptospondylus bazal cinsini içeren nispeten ilkel bir bazal tetanuran grubuydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.