Chicago (müzikal)
| Chicago | |
|---|---|
 Müzikalin orijinal afişi | |
| Müzik | John Kander |
| Sözler | Fred Ebb |
| Libretto | Fred Ebb, Bob Fosse |
| Köken | Chicago (Maurine Dallas Watkins) |
| Yapımlar | 1975 Broadway
|
| Ödüller | En İyi Yeniden Sahnelenen Müzikal Tony Ödülü En İyi Müzikal Tiyatro Albümü Grammy Ödülü |
Chicago (1975), ABD yapımı bir müzikal. Müziklerini John Kander yaptı, sözlerini Fred Ebb yazdı, librettosunu Ebb ve Bob Fosse yazdı. Prohibition dönemi Chicago'sunda geçen müzikal, Maurine Dallas Watkins tarafından yazılan 1926 çıkışlı aynı adlı tiyatro oyunundan uyarlamadır. Bu oyun, aynı zamanda muhabir olan Watkins'in rapor ettiği gerçek suçlular ve suçlar üzerinedir. Hikâye, cezai hukuk etkisi altında siyasal yozlaşma ve "şöhret suçlu" konsepti üzerine bir hicivdir.
Orijinal Broadway yapımı 1975'te 46th Street Theatre'da gösterime girdi[1] ve 1977 yılına kadar 936 performansa imza attı. Bob Fosse, bu asıl yapımın koreografisini üstlendi ve tarzı şovla özdeşleştirildi. 1979'da West End'da gösterime giren müzikal burada da 600 performansa imza attı. Chicago, 1996'da Broadway'de, bir sonraki sene de West End'de tekrar sahnelendi.
Broadway yeniden sahnelemesi, en uzun süre gösterimde kalan yeniden sahnelemesi rekorunu kırarken, Broadway tarihinde en uzun gösterimde kalan Amerikan müzikalidir. Broadway'de Chicago'dan daha uzun süre gösterilen tek müzikal 23 Kasım 2014'te 7486. performansıyla Cats'i geride bırakan The Phantom of the Opera'dır.[2] West End yeniden sahnelemesi 15 yıla yakın gösterimde kaldı ve böylece West End tarihinde en uzun süre gösterimde kalan Amerikan müzikali oldu. Buna ek olarak birçok uluslararası yapımda yeniden uyarlandı. Müzikalin 2002 çıkışlı film sürümü, En İyi Film Akademi Ödülü kazandı.
Tarihçe
Chicago müzikali, muhabir ve oyun yazarı Maurine Dallas Watkins'in aynı isimdeki tiyatro oyunundan uyarlamadır. Watking, Chicago Tribune gazetesi için Beulah Annan ve Belva Gaertner adlı katiller için düzenlenen 1924 davalarını takip etmekle görevlendirilmişti. 1920'ler başında Chicago basını ve kent halkı kadınlar tarafından işlenen katliamları oldukça sıkı takip ediyordu. Özellikle kocasını veya sevgilisini öldüren kadınlar olmak üzere bazı yüksek-profil davalar basında önemli yer buldu. Bu davalar Caz çağı denen ve kadınlara olan görüşlerin değişmeye başladığı bir dönemde sonuçlandırıldı. Bu nedenle o dönemde tamamen erkeklerden oluşan Cook ili jürileri, genelde hüküm giymiş katiller asıldığı halde, kadın suçluları uzun süren aklama sürecinden geçirmekteydi. Dolayısıyla Chicago'da kadınların veya çekici kadınların hüküm giyemeyeceği görüşü ortaya çıktı. Chicago Tribune genel olarak infazı destekleyen "asın şunları" duruşu takınıyorduysa da bu kadınların hayatlarını ayrıntılarıyla anlatmaktan geri kalmıyordu. Gazetenin rakibi Hearst ise daha çok davayı düşürme yanlısıydı ve alaycı bir biçimde "sob-sisters" (hıçkırık kız kardeşleri) olarak adlandırılan kadın muhabirleri göreve sokarak kadın sanıkların zor durumuna, çekiciliğine, günahlardan arınmasına veya zarafetine odaklanma amacı güdüyordu. Duruştan bağımsız olarak basın, bu bazı kadın sanıkları şöhret olarak işlemekteydi.[3]
Roxie Hart karakterinin kaynağı olan Annan, 3 Nisan 1924 Harry Kalstedt cinayetini işlemekle suçlandığında 23 yaşındaydı.[4] Tribune'a göre, Annan kocasını arayıp onu "kendisiyle sevişmeye zorlayan" adamı öldürdüğünü söylemeden önce iki saat boyunca bir fokstrot kaydı olan "Hula Lou"yu başa sara sara çalmıştı. 25 Mayıs 1924'te suçsuz olduğu kanısına varıldı. Velma Kelly karakteri de kabare şarkıcısı ve sosyete dulu Gaertner'dan esinlenmiştir. Walter Law adlı bir adamın cesedi 12 Mart 1924'te Gaertner'ın terk edilmiş arabasının direksiyonun üzerine kıvrılmış bir halde bulundu. İki polis memurunun tanıklığına göre, arabaya giren bir kadın görülmüştü ve bir süre sonra silah sesi duyulmuştu. Arabanın zemininde bir şişe cin ve otomatik tabanca bulunmuştu. Gaertner da 6 Haziran 1924'te aklandı. Avukatlar William Scott Stewart ve W. W. O'Brien, Chicago'daki "Billy Flynn" karakterinin çıkış noktasıdır.[5]
Watkins'in bu davaları belgeleyen sansasyonel köşe yazıları çok popüler olunca bu olayları temel alan bir oyun yazmaya karar verdi. Oyun, hem popüler hem de eleştirel olarak olumlu yorumlar aldı ve 1926'da Broadway'e giderek 172 kez gösterildi. Cecil B. DeMille bunun Chicago (1927) adında bir sessiz filmini çekti ve Phyllis Haver'ı Roxie Hart rolünde oynattı. Bu daha sonra Ginger Rogers'ın rol aldığı Roxie Hart (1942) adında bir filme uyarlandı. Ancak bu sürümde Roxie, suçu işlemediği halde işlemekle suçlanmaktaydı.
1960'larda Gwen Verdon oyunu okudu ve kocası Bob Fosse'a bunun bir müzikal uyarlamasının yapılıp yapılamayacağını sordu. Fosse, oyun yazarı Watkins'e birçok kez hakları satın almak üzere başvurduysa da, Watkins onu sürekli geri çevirdi. Çünkü önceki yıllarda yeniden doğan bir Hristiyan olan Watkins, oyununun çok ayıp bir yaşam tarzını yücelttiğini düşünüyordu.[4] Ancak Watkins'in 1969'daki ölümünün ardından mirası bu eserin haklarını yapımcı Richard Fryer, Verdon ve Fosse'a sattı.[4] John Kander ve Fred Ebb müzik partisyonlarıyla işe başlayarak her parçayı geleneksel bir vodvil parçası veya vodvil icracısının üzerine modelledi. Bu format gösterinin "adalet", "gösteri-dünyası" ve modern toplum arasındaki karşılaştırmayı açık hale getirdi. Ebb ve Fosse müzikalin librettosunun yazımını üstlendi ve Fosse buna ek olarak yönetmenliği ve koreografiyi eline aldı.
Konu
I. Perde
Chicago'da 1920'ler ortasında vodvil sanatçısı Velma Kelly kocasını ve kız kardeşini aynı yatakta yakalayınca ikisini de öldürür. Dinleyicileri selamlar ("All That Jazz") ve suçu yüzünden tutuklanır. Bu sırada koro kızı Roxie Hart'ın gece kulübüne sık sık uğrayan sevgilisi Fred Casely'yi öldürdüğü duyulur.
Roxie kocası Amos'u öldürdüğü adamın bir hırsız olduğuna ikna eder ve kocası da neşe içinde suçu üzerine alır. Roxie kocasının kalın kafasını takdir ettiğini ifade eder ("Funny Honey"). Ancak polis maktulün adından bahsedince geç de olsa parçaları birleştirerek olayın farkına varır. Gerçek ortaya çıkınca Roxie tutuklanır. Cook County Hapishanesi'nde Velma ve öbür kadın katillerin bulunduğu kadınlar koğuşuna atılır ("Cell Block Tango"). Koğuş yozlaşmış Matron "Mama" Morton tarafından idare edilmektedir ve karşılıklı yardımlaşma sistemi koğuştaki müşterileri için biçilmiş kaftandır ("When You're Good to Mama"). Velma'nın medyada haftanın katili olmasına yardım eden Mama, Velma'nın vodvile büyük dönüşü için bir rezervasyon ajanı gibi davranmaktadır.
Velma, Roxie'den hoşnutsuzdur çünkü Roxie onun hem gördüğü ilgiyi hem de avukatı Billy Flynn'i çalmaktadır. Roxie, Amos'u Billy Flynn'in kendi avukatı olması için ona para ödemesi konusunda ikna eder ("A Tap Dance"). Tamamı kızlardan oluşan müşterileri tarafından hevesle beklenen Billy, hayranlarından oluşan bir dansçı korosu eşliğinde marşını söyler ("All I Care About is Love"). Billy, Roxie'nin davasını alır ve onun hikâyesini yeniden düzenleyerek anlayışlı tabloit köşe yazarı Mary Sunshine'a sunar ("A Little Bit of Good"). Roxie'nin basın konferansı Billy'nin yeni bir gerçeği dikte ettiği bir vantriloğa dönüşür ("We Both Reached for the Gun").
Roxie Chicago'nun yeni gözdesi olur ve gelecekteki vodvil kariyerini planlar ("Roxie"). Roxie'nin şöhreti gittikçe artarken Velma'nın kötü şöhreti "saf bir umutsuzluk içinde" tozlar altında kalır. Velma Roxie'yi kız kardeş oluşumunu yeniden açığa çıkarmak için ikna etmeye çalışsa da ("I Can't Do It Alone"), Roxie onu geri çevirir, fakat gazeteler artık yeni bir alçak aşk cinayetini konuşmaktadır ("Chicago After Midnight"). Bundan ayrı olarak Roxie ve Velma birbirleri dışında güvenebilecek kimsenin olmadığını fark eder ("My Own Best Friend") ve Roxie hapishanede hamile kalmasının onu tekrar manşetlere taşıayacağına karar verir.
II. Perde
Velma dinleyicileri "Hello, Suckers," (Merhaba, kerizler) sözleriyle karşılar. Bu sözler patronlarını aynı sözlerle karşılayan Texas Guinan'a göndermelerden biridir. Velma, Roxie'nin aşikar hatalarına rağmen onun süreğen şansını dinleyicilere haber verir ("I Know a Girl", "Me and My Baby"). Hesap kitap kısmında çekingen davranan Amos büyük bir onurla çocuğun babalığını üstlenir fakat halen kimse onu fark etmez ("Mr. Cellophane"). Velma Billy'ye davası için planladığı bütün hileleri göstermeye çalışır ("When Velma Takes The Stand"). Roxie ise Billy ile hararetli bir tartışmaya girerek onu kovar. Fakat bir koğuş arkadaşının idam edildiğini duyunca gerçek dünyaya geri döner.
Dava günü gelir. Billy Roxie'yi yatıştırır ve numara yaparak hayatını kurtarabileceğini öne sürer ("Razzle Dazzle"). Buna karşın Billy'nin ona söylediği bütün Velma'ya ait fikirleri Roxie teker teker uygular ve bu durum Mama ile Velma'yı umutsuzluk içinde bırakır ("Class"). Söz verdiği şekilde Billy, Roxie'yi aklar fakat hüküm verilince medya geri çekilir ve böylece Roxie'nin fani şöhreti sona erer. Billy dava sonuçlanınca ayrılır. Karısının kurtuluşundan hoşnut olan Amos, Roxie ile yaşamaya devam eder. Roxie çok geçmeden aslında bebeğin yalan olduğunu söyler ve nihayetinde terk edilir. Yalnızlığa terk edilen Roxie kendini toparlayarak hayatın güzelliğini fark eder ("Nowadays"). Velma ile bir araya gelerek dans edip icra ettikleri bir grup kurarlar ("Hot Honey Rag") ve bütün kumpanya onlara katılır ("Finale").[6]
Müzikal parçaları
"Chicago: A Musical Vaudeville"
|
"Chicago: The Musical"
|
Ana karakterler
Ana karakterler ve kayda değer sahne yapımlarında onları canlandıranlar şu şekildedir:[9]
| Karakter | Açıklama | Orijinal Broadway icracısı | Orijinal West End icracısı | Orijinal Broadway yeniden sahnelemesi icracısı | Orijinal West End yeniden sahnelemesi icracısı |
|---|---|---|---|---|---|
| Roxie Hart | Sevgilisini bir tartışma sonrası öldürüp hapse atılan vodvil özentisi katil. | Gwen Verdon | Antonia Ellis | Ann Reinking | Ruthie Henshall |
| Velma Kelly | Kocasını ve kız kardeşini yatakta yakalayınca onları öldüren ve kodeste davasını bekleyen vodvil icracısı katil. Billy Flynn tarafından avukatlığı üstlenilen Velma, Roxie ile bu nedenle çekişmeler yaşar. | Chita Rivera | Jenny Logan | Bebe Neuwirth | Ute Lemper |
| Billy Flynn | Velma ve Roxie'nin, müşterilerinden şöhret yapmaya çalışarak toplumun kanaatini etkileyen başarılı avukatı. | Jerry Orbach | Ben Cross | James Naughton | Henry Goodman |
| Amos Hart | Roxie'nin sadık ve iyi huylu basit kocası. Çoğu zaman Roxie'nin ona ilgi göstermesini veya en azından varlığının farkında olmasını ister. | Barney Martin | Don Fellows | Joel Grey | Nigel Planer |
| Matron "Mama" Morton | Cook County Hapishanesi'nin yaptığı her iyiliğin karşılık bulacağını düşünen müdiresi. | Mary McCarty | Hope Jackman | Marcia Lewis | Meg Johnson |
| Mary Sunshine | Roxie Hart ve Velma Kelly'nin davalarını izleyen gazeteci. Çoğu yapımın sonunda Sunshine'ın bir erkek olduğu ortaya çıkar. | M. O'Haughey | G. Lyons | D. Sabella-Mills | C. Shirvell |
Müzikal ve sahne stili
Fred Ebb, librettoyu vodvil tarzında stilinde yazdı, çünkü "karakterler icracıydı. Şovdaki her bir müzikal parça belli belirsiz olarak gerçek bir karakter üzerinden modellenmişti: Roxie aslında Helen Morgan, Velma aslında Texas Guinan, Billy Flynn aslında Ted Lewis, Mama Morton aslında Sophie Tucker'dı." Kander, şovun vodvil olarak adlandırılmasının sebepleri üzerine şunu söyledi: "yazdığımız şarkılar işte bizzat bu icracılar üzerine modellendi ve ayrıca Eddie Cantor ve Bert Williams üzerine."[10]
"Geleneksel" Chicago sahne düzenleri kaynağını metinlerden değil, ilk yapımdan alır:
"Razzle Dazzle"daki çifte parmak şıklatma Fred Ebb ve John Kander'in önerileriyle sonradan konuldu. Kander bu durumu şu şekilde anlatır: "Hatırlıyorum da 'Razzle Dazzle'ı yazdığımızda getirip Bob'a çalmadan önce, sen [Ebb] müthiş bir özgüvenle 'birkaç parmak şıklatma eklemeyi denesene. Bobby buna bayılır' demiştin. Ekledik...parmak şıklatmayı duyar duymaz şarkıya aşık oldu."[10] Provalar sırasında "Razzle Dazzle" aslen adliyenin basmaklarında bir sefahat alemi olarak düşünülmüştü. Bu sahne fikri üzerine Fosse ile konuşan Jerry Orbach, onu "parçada esas olan Brecht kurnazlığını kaçıracağını" söyleyerek ikna etti.[11]
Orijinal final Gwen Verdon ve Chita Rivera'nın beraber sahnelediği "Loopin' the Loop" idi. Ancak "sahne amatör bir izlenim verdiğinden Fosse daha 'güzel kostümlerle parıltılı bir şeyler' talep etti". Parça kesilerek "Nowadays" ile değiştirildi. "Loopin' the Loop"dan kısımlar Overtür'de halen duyulabilir.[11] "Keep It Hot" ve "RSVP" adlı diğer iki kısım da finalden kesilerek atıldı.
Aslen tiyatro vekili olan Harry Glassman adlı asıl karakteri David Rounds oynamaktaydı. Onun amacı mahkûmların kötü şöhretini kendi çıkarları için kullanmaktı. Bunun yanında gösterilerin törencibaşılığını yapmaktaydı. Bu karakterin rolü ve "Ten Percent" şarkısı kesilerek[12] Mama karakteriyle birleştirildi; törencibaşı görevini de bazı koro üyeleri üstlendi.[13]
Roller yeniden uyarlanırken Fosse "Class" parçasının kırıcı bulduğu sözlerini değiştirmeye karar verdi ve Kander ile Ebb'in orijinal sürümünü değiştirdi. Orijinal sözler arasında yer alan "Every guy is a snot/Every girl is a twat" (Her erkek adi/Her kız ahmak) sözleri 2002 filminde yeniden kullanılsa da, şarkı filmin son halinde kendine yer bulamadı.
Kayıtlar
Chicago'nun bazı yapımlarında oyuncu kayıtları alınmıştır:
- 1975 Orijinal Broadway Oyuncuları[14]
- 1981 Orijinal Avustralya Oyuncuları[15]
- 1996 Broadway Yeniden Sahnelemesi[16]
- 1998 Londra Oyuncuları[17]
- 1997 Avusturya (Almanca) Oyuncuları – Canlı Oyuncu Kaydı (Anna Montanaro ile)
- 1999 Hollanda Oyuncuları – Canlı Oyuncu Kaydı, 2 disk (Pia Douwes ile)
- 2014 Almanya Oyuncuları - Canlı Oyuncu Kaydı, Stuttgart, 1 disk, Nigel Casey, Lana Gordon, Carien Keizer ile
Ödüller ve adaylıklar
Orijinal Broadway yapımı
| Yıl | Ödül | Kategori | Aday | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 1976 | Tony Ödülleri | En İyi Müzikal | Adaylık | |
| Best Book of a Musical | Bob Fosse ve Fred Ebb | Adaylık | ||
| En İyi Özgün Müzik | Fred Ebb ve John Kander | Adaylık | ||
| En İyi Erkek Müzikal Başrol Oyuncusu Performansı | Jerry Orbach | Adaylık | ||
| En İyi Kadın Müzikal Başrol Oyuncusu Performansı | Chita Rivera | Adaylık | ||
| Gwen Verdon | Adaylık | |||
| En İyi Müzik Yönetmenliği | Bob Fosse | Adaylık | ||
| En İyi Koreografi | Adaylık | |||
| En İyi Sahne Tasarımı | Tony Walton | Adaylık | ||
| En İyi Kostüm Tasarımı | Patricia Zipprodt | Adaylık | ||
| En İyi Işık Tasarımı | Jules Fisher | Adaylık | ||
| Drama Desk Ödülleri | Sıra Dışı Erkek Müzikal Oyuncusu | Jerry Orbach | Adaylık | |
| Sıra Dışı Işık Tasarımı | Jules Fisher | Kazandı | ||
Orijinal Londra yapımı
| Yıl | Ödül | Kategori | Aday | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 1979 | Laurence Olivier Ödülleri | En İyi Yeni Müzikal | Adaylık | |
| En İyi Erkek Müzikal Oyuncusu | Ben Cross | Adaylık | ||
| En İyi Kadın Müzikal Oyuncusu | Antonia Ellis | Adaylık | ||
1996 Broadway yeniden sahnelemesi
| Yıl | Ödül | Kategori | Aday | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 1997 | Drama Desk Ödülleri | Sıra Dışı Müzikal Yeniden Sahnelemesi | Kazandı | |
| Sıra Dışı Erkek Müzikal Oyuncusu | James Naughton | Adaylık | ||
| Sıra Dışı Kadın Müzikal Oyuncusu | Bebe Neuwirth | Kazandı | ||
| Sıra Dışı Yardımcı Erkek Müzikal Oyuncusu | Joel Grey | Kazandı | ||
| Sıra Dışı Yardımcı Kadın Müzikal Oyuncusu | Marcia Lewis | Adaylık | ||
| Sıra Dışı Koreografi | Ann Reinking | Kazandı | ||
| Sıra Dışı Müzikal Yönetmeni | Walter Bobbie | Kazandı | ||
| Sıra Dışı Işık Tasarımı | Ken Billington | Kazandı | ||
| Tony Ödülleri | En İyi Müzikal Yeniden Sahnelemesi | Kazandı | ||
| En İyi Erkek Müzikal Başrol Oyuncusu Performansı | James Naughton | Kazandı | ||
| En İyi Kadın Müzikal Başrol Oyuncusu Performansı | Bebe Neuwirth | Kazandı | ||
| En İyi Yardımcı Kadın Müzikal Oyuncusu Performansı | Marcia Lewis | Adaylık | ||
| En İyi Müzikal Yönetmenliği | Walter Bobbie | Kazandı | ||
| En İyi Koreografi | Ann Reinking | Kazandı | ||
| En İyi Kostüm Tasarımı | William Ivey Long | Adaylık | ||
| En İyi Işık Tasarımı | Ken Billington | Kazandı | ||
| Grammy Ödülleri | En İyi Müzikal Tiyatro Albümü | Kazandı | ||
1997 Londra yeniden sahnelemesi
| Yıl | Ödül | Kategori | Aday | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 1997 | Laurence Olivier Ödülleri | Sıra Dışı Müzikal Yapımı | Kazandı | |
| En İyi Erkek Müzikal Oyuncusu | Henry Goodman | Adaylık | ||
| En İyi Kadın Müzikal Oyuncusu | Ute Lemper | Kazandı | ||
| Ruthie Henshall | Adaylık | |||
| En İyi Yönetmen | Walter Bobbie | Adaylık | ||
| En İyi Tiyatro Koreografı | Ann Reinking | Adaylık | ||
| En İyi Kostüm Tasarımı | William Ivey Long | Adaylık | ||
Notlar
- ^ 1975 Orijinal Broadway yapımında ve onun afişlerinde birbiriyle çelişen şarkı listeleri mevcuttur. Finaldeki "R.S.V.P" ve "Keep It Hot" gibi enstrümantal şarkılar lisanslı müzikten silinse de orijinal yapımda ve senaryoda yer aldı. Velma'nın ajanını canlandırılan ve daha sonra senaryodan silinen karakterin söylediği "Ten Percent" ve Roxie ile Oğlanların söylediği "No" gibi diğer şarkılar yapımdan çıkarılarak sadece kayıtlarda ve orijinal afişlerde yer aldı fakat bu şarkılar orijinal senaryoda bulunmamaktaydı. Yine "We Both Reached for the Gun"ın farklı bir sürümü olan "Rose Colored Glasses", "Pansy Eyes" ve "Loopin' the Loop" gibi şarkılar da gösteriden çıkarılan diğer şarkılardandır.[7][8]
Kaynakça
- ^ "Chicago". 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009.
- ^ Gans, Andrew. ""All That Jazz": Chicago Becomes Second Longest-Running Broadway Show Tonight" 4 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Playbill.com, 23 Kasım 2014
- ^ Perry, Douglas (2010). The Girls of Murder City: fame, lust, and the beautiful killers that inspired Chicago. New York: Penguin Group /Viking Press. ss. 1-7, 16-18, 57-58. ISBN 978-0-670-02197-0.
- ^ a b c Grubb, Kevin Boyd (1989). Razzle Dazzle: The Life and Work of Bob Fosse. New York: St. Martin's Press. ss. 193-203. ISBN 0-312-03414-8.
- ^ McConnell, Virginia A. Fatal Fortune: the Death of Chicago's Millionaire Orphan, p. 62 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fatal Fortune: the Death of Chicago's Millionaire Orphan (books.google), Greenwood Publishing Group, 2005, 0-275-98473-7. p. 62
- ^ Plot Summary based on that of Bill Rosenfield, copyright 1997 BMG Music
- ^ "Chicago Broadway @ 46th Street Theatre | Playbill". Playbill (İngilizce). 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
- ^ "CHICAGO's missing character, or, WHO is Henry Glassman? (BroadwayWorld.com Board)". www.broadwayworld.com (İngilizce). 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
- ^ "1979 Musicals, p.33" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. overthefootlights.co.uk, accessed Haziran 8, 2012
- ^ a b Kander, John; Ebb, Fred; and Lawrence, Greg. Colored Lights: Forty Years of Words and Music, Show Biz, Collaboration, and All That Jazz; "Chapter: 'Chicago On Broadway" 28 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Colored Lights: Forty Years of Words and Music, Show Biz, Collaboration, and All That Jazz, Macmillan, 2004, 0-571-21169-0, pp. 128–129
- ^ a b Leve, James. Kander and Ebb, "Chapter: Chicago-Broadway To Hollywood" 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kander and Ebb, Yale University Press, 2009, 0-300-11487-7, p. 86
- ^ Bloom, Ken; Vlastnik, Frank; and Orbach, Jerry. Broadway Musicals: The 101 Greatest Shows of All Time 27 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Broadway Musicals: The 101 Greatest Shows of All Time, Black Dog Publishing, 2008, 1-57912-313-9, p. 66
- ^ Mordden, Ethan. One More Kiss: The Broadway Musical in the 1970s 18 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. One More Kiss: The Broadway Musical in the 1970s, Palgrave Macmillan, 2004, 1-4039-6539-0, p. 129
- ^ "'Chicago' 1975 Original Broadway Cast" 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. amazon.com, accessed Ekim 2, 2011
- ^ "Australian cast recordings | Straight To The Point". AussieTheatre.com (İngilizce). 8 Eylül 2010. 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2017.
- ^ "'Chicago' 1996 Broadway Revival Cast" amazon.com, accessed Ekim 2, 2011
- ^ "'Chicago' 1998 London Cast" 15 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. amazon.com, accessed Ekim 2, 2011
Dış bağlantılar
- IBDB'de Chicago (müzikal).
- Chicago, The Musical, Resmî Site12 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Chicago, El Musical, İspanyol Yapımı Resmî Sitesi 26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
- Chicago Şarkı Sözleri 6 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
